Ciceronis De officiis libri 3. Cato maior, vel De senectute Laelius, vel De amicitia Paradoxa stoicorum sex Somnium Scipionis ex libro sexto De republica. Cum annotationibus Pauli Manutii, in margine adscriptis. Index rerum, & verborum

발행: 1564년

분량: 356페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

301쪽

aequalia necesse e R. Aphilosiopbis, inquis, ista

sumis. metuebam, ne, a lenonibus, diceres. Socrates dii utabat isto modo. bene hercule narras. nam, istum doctum, sapientem iurum fuisse, memoriae traditum est. sed tamen quaero ex te, quando uerbis internos contendimus, non pu- contenda-gnis utrum potius de bonis es quaerendum, quid noti enim 'baiuli, atque operarii, an quid homines doctissi- phgni ΤΠ' misenserint; praesertim cum hac sententia non uerbi res modo uerior, sied ne utilior quidem hominum ui g xv tae reperiri ulla possit. quae uis enim, quae magis arceat homines ab improbitate omnι, quam si Zenserint, nullum in delictis esse discrimen φ aeque peccare sie, si priuatis, ac si magistratibus manus inferant quamcumque in domumstuprum intulerint, eandem esse labem libidinis ἰ P ibit ne igitur intereki nam hoc dicet aliquis 9 patrem quis necet, anseruum φ uda ista se ponas; i dicari, qualia sint,non facile possunt. patrem uitaprauare , sipersiescelus est, Saguntini, quiparentes suos liberos emori, quam feruos uiuere , maluerunt, paricidae fuerunt. crgo parenti

nonnumquam adimi uita sine sicelere potes; Oseruo saepe sine iniuria non potest. caussa igitur haec, non natura, distinguit: quae quando alteri accessit, id fit propensius: si utrique adiuncta sit, paria fiant necesse est. illud tamen interest, quod in m uo necando, si adsit iniuria, si ei peccatur,

in patris uita violanda , multapeccantur: viola-

302쪽

CICERONIS

tur is,quiprocreauit; is, qui aluit; is, qui erudivit; is, qui in siede, ac domo,atque inrep. collocavit. multitudine peccatorum praeflat,eoq. poena maiore dignus e'. sied nos in uita, non quae cuique peccato poena, sed quantum cuique liceat, spectare debemus. quidquid non oportet, scelus esse; RHus,quod quidquid non licet,nefas putare debemus. etiam ζ' h. ne in minimis rebus/etiam: siquidem rerum moquod non ii dum fingere non possumus, animorum tenereposi sumus . histrio si paullo sie mouit extra numerum, aut si uersus pronunciatus es syllaba una breuior, aut longior, exsibillatur, O exploditur: in uita, quae omnigestu moderatior, omni uersu aptior esse debet, ut in syllaba te peccare dices ψ poetam non audio in nugis:in uitae societate audiam ciue digitis peccata dimetientem sua' quae si uisa sint breuiora, leuiora qui possunt uideri ἰ cum , quidquid peccatur, perturbatione peccetur rationis , atque ordinis; perturbata autem ratione siemel, O ordine, minipossit addi, quo magis peccari posse uideatur.

quod omnes stulti in faniunt. duo' - EGO Mero te nonstultum,ut saepe, non im-'' 'U probum, ut semper ,sed dementem, O insanisms ri; rebvs addicam nec syari s. Sapientis animus ma-.

exponit Fe- gnitudine colim, tolerantia rerum humanarum , sit, hoc uersi con-

303쪽

eontemptione fortunae, uirtutibus denique omnibus , ut moenibus,sieptus, uincetur, O expugna

bitur ζ qui nec ciuitate quidem pelli potest . quae

eLl enim ciuitas ἰ omnis ne conuentus ferorum,et immanium ἰ omnis ne etiam fugitiuorum, ac latronum congregata unum in locum multitudo ἐcerte negabis. no igitur erat illa tum ciuitas, cum leges in ea nihil ualebant; cum iudicia iacebant, cum mos patrius occiderat; cum, ferro pusis magistratibus, senatus nomen in rep. non erat . praedonum ille concursus, O te duce latrocinium in foro constitutum, O reliquiae coniurationis , a Catilinae sui ijs ad tuum scelus, furoremq. conuersae,non ciuitas erat . itaque pulsus ego ciuitate non sum, quae tum nulla erat: accersitus in ci

uitatem sium , cum esset in rep. consevi , qui tum nullus fuerat; esset senatus, qui tum occiderat;

esset consensus populi liberi ; cum esset iuris , O

aequitatis, quae uincula sui ciuitatis,repetita memoria. At uide, quam ista tui latrocini j tela cotem erim. iactam,in immissam a te nefariam in me iniuriam siemper duxi, peruenisse tamen ad me numquam putaui. nisi forte,cumparietes disturbabas, aut cum tectissceleratas faces infer bas , tunc meorum aliquid ruere, aut deflagrare arbitrabare. nibil neque meum ein, neque cum s

quam, quod auferri, qsod eripi, quod amitti potest. si mihi eripuisses diuinam animi mei constantiam, meas curas, liuilias, consilia, quibus

imaginem ostendit ilα

lius temporis , cum a

Clodio tribuno pl. eieci us est. P. Iutulu', auctor , δε princeps in

reuocando Cicerone.

e nersa enim domus Ciceronis est in Palatio, de quo queri istur saepe irr

304쪽

hoe 3e in ris Tatiisne pro sextio. haec omnianiani sestein Clodium coniiciun in

tur.

quod in te potius, quam me, conuenit.

enim eum

sica Clodi CICERONI s

rei'. inuicta stat; si huius aeterni benefici immor

talem memoriam deleuisses; multo etiam magis, s illam mentem, unde haec consilia manarunt,

mihi eripuises: tum ego accepise me confiterer iniuriam sed si haec nec fecisti,nec facerepotuisti,

reditum mihigloriosum tua dedit iniuria,no exitum calamitosum. ergo ego semper ciuis eram,utum maxime, cum meam salutem sienatus en ris nationibus, ut ciuis optimi, commendabat:

tu ne nunc quidem es ciuis. nisi forte idem hostis, O ciuis essepotes. an tu ciuem ab horie natura, ac loco, non animo, factisq. distinguis Φ caedem in foro fecisti: armatis latronibus templa tenuistis priuatorum domos,aedesq. sacras incendi Ili. cur hostis Spartacus, se tu ciuis ψpotes autem esse tu ciuis, propter quem aliquando ciuitas non fuit δει me exsulem, tuo nomine, appellas ρ cum omnes meo disicessu exsulasse remp. putet . numquamne,homo amentissime,le circumspicies 'numquamne, quid facias,considerabis, nec quid loquare enescis,exsiliumsteterum esse poenam, meum iulud iter obpraeclarissimas res a me ante gestas esse siusiceptum ' omnes scelerati, atque i ij, quorum tu te ducem esse profiteris, quos leges exsilio assci uolunt,exsules sunt,etiam si solum non mutarunt. an, cum omηes leges te exsulem esse imbeant,non eris tu ex sui' no appellatur inimicus, qui cum telo fueritiantesinatum tua sica depre

hensa es : qui hominum occiderit φ tu plurimos

305쪽

PAR A DOXORVM V. I Ioccidi Ili:qui incendium fecerit' aedes Nympha- us seruum

rum manu tua deflagrarunt: qΠι templa deorum stibulo cu- occupauerit ψ inforo etia cantra positi. Sed quid ego communes leges profero, quibus omnibus es occideret.

expul δ familiariisimus tuus de te priuilegium tu

sit, ut, si in opertum Bonae deae accessisses, eX-- pro Milone. lares. at,te id fecisse, etiam gloriari sioles. Quo- modo igitur, tot legibus eiectus in exsilium, no- Au.Li. men exsulis non perhorrescis' maelium,inquis: Otu quidem in operto fuisti. non igitur, ubi Bonae deaerquisique erit, eius loci ius tenebit ,s ibi eum legi Taiau 'sus esse non oportebit.

quod sapientes liberi, & stulti serui.

LAVDE TvR vero hic imperator , aut cotra L. Lutiam appellatur, aut hoc nomine dignus putetur: quo modo Φ aut cui tandem hic libero imperabit, date, & τiqui nonpotest cupiditatibus siuis imperaretiorae ,s net prius libidines,lernat uoluptates, iracundia teneat, coerceat auaritiam, ceteras animi labes repellat: tum incipiat ali s imperare, cum ipse improbissmis dominis, dedecori, ac turpitudini, parere desierit: dum quidem his obediet, non modo imperator,sed liber habedus omnino non erit. praeclare enim es hoc usurpatum a doctissimis; quorum auctoritate non uterer, si mihi apud aliquos agresti haec habenda esset oratio cum vero sipud

306쪽

ωisi sapiens,

Iiber nemo.

Iibertas in quo sit.

ros in Attietuita. seruitus duplex, corporis, S ani.

apudprudentissimos loquar, quibus haec inaudita non seunt; cur ego simulem me, si quid in bis studiis operae posuerim, perdidisse/ dictum est igitur ab eruditissimis uiris; nisi sapientem, liberum esse neminem . quid e Il enim libertas ἰ potestas uiuendi, ut uelis. quis igitur uiuit, ut uult, nisi profecto, qui recta sequitur; qui gaudet ossicio ; icui uiuendi uia considerata , atque provisa est; qui legibus quidem non propter metum paret, sed eas sequitur, atque colit, quia id salutare maxime esse iudicat; qui nihil dicit, nihil facit,nihil cogitat denique , nisi libenter, ac libere; cuius omnia consilia, resq. omnes, quas gerit, ab ipsis profescuntur, eodemq. referuntur; nec est ulla res quae plus apud eum polleat,quam ipsius πο- Iunias, atque iudicium'cui quidem etiam , quaetiim habere maximam dicitur, fortuna ipsa cedit : quae, cui sapiens poeta rixit, suis cuique fingitur moribus .sioli igitur boc contingit sapienti, ut nihil faciat imitus, nihil dolons, nihil coactus. quod etsi, ita esse, pluribus uerbis disserendum est: illud tamen breui conficiendum est, nisi qui ita sit assectus, esse liberum neminem. Igitur omnes improbi serui: nec hoc tam re et i, quam dictu,inopinatum, atque miru&le. non enim ita dicunt eos esse struos,ut mancipia, quae sunt dominorum odia nexu, aut aliquo iure ciuili: sed,

se struitus sit, sicut est , obedientia stacti animi, O abiecti, O arbitrio carentis suo ; quis neget

omnes

307쪽

PAR AD Oxo RVM V. I nomnes leves, omnes cupidos , omnes denique improbos esse sieruos φ ceu ille mihi liber uideatur , cui mulier imperat ζ cui leges imponit, praescribit, iubet, uetat, quod uidetur ζ qui nihil impe ranti negarepotes,nihil audet ἐ poscit, dandum

est: vocat, uemendum : eiicit, abeundum e minatur , extimescendum. ego vero inum non modo struum , sed nequissimum struum, etiam si in amplissima familia natus sit, appellandum puto. atque, ut in magna familia Ilultorum, fiunt alij lautiores , ut pbi uidentur, serui, sied tamen siemni, atrienses, ac topiaris, Iultitiae suae; quos segna, quos tabulae, quos caelatu argentum, quos Corinthia opera, quos aedificia magnifica nimio opere dele Iant. At sumus, inquiunt , ciuitatis principes. uos uero nec femorum qMidem vestrorum principes estis. sed,ut in familia, qui tradiant ista, qui tergunt, qui ungunt,qlsi verrunt,

qui spargunt,non honestissimum locum seruitutis tenent: sic in ciuitate, qui se i larum rerum cupiaditatibus dediderunt psius ciuitatis locum paene infimum tenent. Magna , inquis, bellagis tr magnis imperuis, O prouinciis pracsui. gere igitur 1 ν

animum laude dignum. Antaeonis tablita testu tibii serῖsiti pidum detinet,aut signum aliquod Tobcleti. o- ν mitto,unde sustuleris, O quo modo habeas. in- duo , Actio.

tuentem te, admirantem, clamores tollentem fortasset cum uideo, sieruum te se ineptIarum omnium Echionisi

iudico. Non ne igitur sunt illa festa sunt:nam

308쪽

CICERONI smInat Plin. nos quoque oculos eruditos babemus :βd , obsteti. ph iv, . cro te , ita uenusta habeantur issa, non ut uincu-: -'et.. μη/ ρημm sint ,stulit oblectamenta puerorum. io in s u o qNid essim censes ἐβ L. Mummius aliqhem isto- cum Apelle rum uideret matellionem Corinthium cisiis Actiboni, me tractasstem , cum t e totam Corinthum con- d. huiu ' -s utrum isti m civem excellentem, an atriensem struum diligentem putaret ζ reuiuia scat Man. Curius, aut eorum aliquis, quorum in

uilla , ac domo nihil splendidum, nihil ornatum fuit,praeter ipsos; O uideat aliquem , si inimis populi beneficiis usium, barbatulos mutulos eXc plantem de piscina, O pertrectantem , O m

renarum copiagloriantem: non ne hunc homine

ita seruum iudicet,ut ne in familia quidem digniumaiore aliquo negotio putet φ An eorum feruitus dubia eri,qui cupiditate peculis nullam condicionem recusant durissimae feruitutis/hereditatis pes quid iniquitatis instruiendo non suscipit equem nutum locupletis orbi senis non obstruat eloquitur ad uoluntatem: quidquid nunciatum sit, facit, assentatur, assidet, miratur. quid horum

est libera' quid denique non ferui inertis e auidiam illa cupiditas, quae uidetur esse liberior, honoris , imperis, prouinciarum , quam dura est δε- non est ij, minas Dam imperiosa, quam uehemens ἰ Ce- qui cu Ca- thego , homini non probatissimo , seruire coegit tu auth ,s..i est , q i sibi esse amplissimi uidebantur , mittere,i -a' mμM Jo I Renire domum ad eum, precari,

in Lucullo. deniquo

309쪽

P A RADO TORVM. V. I 3

denique si plicare. quae struitus e is haec libertas existimari potes ζ Quid ἐ cum ci puditatum .

dominatus excessit, O alius est dominus exortus , ex conscientia peccatorum, timor ; quam

en illa misera, quam dura seruitus e adolescentibus paullo loquacioribus est feruiendum: omnes , qui aliquid scire uidentur,tamquam domini time γtureiudex vero quantum habet dominatum e quo timore nocentes assicit ea omnis metus seruitus ζquid ualet igitur illa, eloquentissimi u ri,L. Crassi copiosa magis,quam sapiens oratio e ad populsi iEriptenos ex seruitute . quae ista feruiritus claro homini, tamq. nobili e omnis enim iis superbo animi debilitati, O humilis, Ostacti timiditas, qzezζri seruitus est .Nolite sinere nos cuiquam seris ui ς proDeuire . in libertatem uindicari uult/ minime:quid 2i, deo aenim adiungit φ nisi uobis uniuersis. domi- ηψxς num mutare, non liber esse, uult. Quibus &possumus , & debemus . nos uero, siquidem animo excessio, o alto, O uirtutibus exaggeratoseumus , nec debemus, nec possumus . tu posse te dicito; quandoquidem potes: debere ne dix

ris e quoniam nihil quisquam debet, nisi quod esturpe non reddere. Sed haec hactenus. Ille uia deat, quo modo imperator esse possit, cum, eum

ne liberum quidem esse, ratio, o ueritas ipsa

conuincat.

310쪽

CICERONI s

στι μονος ο σοφος πλουσιος.

quod solus sapiens,dives. contra M. Q vh E ensa in commemoranda pecunia timi im Ro tua tam insiolens Getatiορ solus ne tu diues δ prom n0xv di' in immortales, ego ne me audisse aliquid, θ' δε-

μ ὲ - ' nougaudeam ἐρlus ne tu diue quid, sine diues quidem ἰ quid, si pauper etiam λ quem enim intelligimus diuitem ζ aut hoc uerbu in quod et g g homine ponimus ῆ opinor, in ed, cui tanta posses m en, ut ad liberaliter uiuendum facile contentus sit;qui nihil quaerat,nihil appetat,nihil optet amplius. animus oportet tuus se iudicet diuitem, non hominum sermo, nequepossessones tuae. quis sibi nihil deesse putat, nihil curat amplius, satiatus est,aut contentus etiam pecunia: concedo, diues est . sin autem propter auiditatem pecuniaesen torio nullum quaesum turpem putas, cum isti ordini

di Vchit ne bone ius quidem esse possit ullus; si quotidie

iis ς staudes, decipis, poscis, pacisceris , aufers, eripis; si socios spolias, aerarium expilas: se testamenta amicorum exstectas, aut ne exstectas quidem, atque ine stupponis: haec utrum abundantis, an egentis signa sunt'animus hominis diues, non arca, appellari solet. quamuis illa sit plena; dum te in em uidebo, diuitem non putabo . etenim ex eo, quantum cuique sat est, metiuntur homines diuitarum modum. filiam quis habet; pecunia es opus:duas; maiore: plures; etiam ma

iore.

SEARCH

MENU NAVIGATION