Ciceronis De officiis libri 3. Cato maior, vel De senectute Laelius, vel De amicitia Paradoxa stoicorum sex Somnium Scipionis ex libro sexto De republica. Cum annotationibus Pauli Manutii, in margine adscriptis. Index rerum, & verborum

발행: 1564년

분량: 356페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

291쪽

Mai quidem re offendi, quod quidem sensierim: nihil audiui ex eo ipsie, quod nollem. una domus rat, idem uictus, isq. communis . neque solum militia , sed etiam peregrinationes, rusticationesq. communes . nam quid ego de studiis dicam gnoscendi semper aliquid, atque discendi ἐ in quibus , remoti ab oculis populi, omne otium ,

tempusq. con triuimus. quarum rerum recordatio , O memoria si una cum illo occidisset, desiderium coniunctissimi uiri, atque amantissimi ferre nullo modo possem: sed nec illa extincta fiunt, alariturq. potius , O augentur cogitatione, O hi essen. memoria; si plane illis orbatus essem, magnu ζιamen asperi et mihi aetas ipsa solatium . diutius enim iam in hoc desiderio esse non possum: omnia autem breuia tolerabilia esse debent, etiam si magna sunt. Haec habui, de amicitia quae dic

rem . uos autem hortor, ut ita uirtutem lacetis , siue uire me qua amicitia esse non potes, ut, ea excepta,

nisu amicitia prae labilius esse putetis. rest '

M. TULLI I

292쪽

fratri geris viliae,Bruti matris: qui

NIMADVERTI, Brute , saepe C A tonem , auunculum tuum, cum in se- appellatu, . men, ut illa etiam populo probabilia uiderentur. Nunc autem quod eo maius est illi. quam aut tibi, aut nobis; tur, esi haee sua noi ea philosophia plus utimur, quae pepe- Cicero scri rit dicendi copiam, e in qua dicuntur , ea Paenon multum discrepant ab opinione populari; cato autem ,perfectus, mea sententia, Stoicus ,ra sientit, quae non Ianeprobantur in uulgus ;O in ea haeresi est, quae nullum sequitur florem orationis, neque dilatat argumentum, sed minutis interrogatiunculis, quo punctis, quod prο, eficit. Ied nihil en tam incredibile ,quod non dicendo fiat probabile: nihil tam horridum , tam incultum , quod non splendescat oratione, est tamquam excolatur. quod cum ita putarem, feci etiam audacius, qua ille ipsie, de quo loquor. Cato enim dumtaxat de magnitudine an mi , de continentia , de morte, de omni laude virtutis , de diis immortalibus , de caritate pa- . ad .a 'Moste suci , oratorijs ornamentis adbibitis, diceres

293쪽

AD XORVM I. 13s dicere. ego uero tibi illa ipsa,quae vix ingymna- sis et in otio Stoici probat,ludens coieci in comu tis oratoriis

nes locos. quae quia sunt admirabilia , contraq. zzzha, opinionem omnium , ab ipsis etiam cosequitur. appellantur: tentare uolui , possent ne proferri in lucem , id est in forum, O ita dici, utprobaren babilia πι tur ἔ an alia quaedam esset erudita, alia populuia 4ς-- ris oratio . eoq.scripsi libentius, quod mihi tua, παραδεξα qHae appellantur, maxime uidentum esse Socratica, longeq. uerissima. Accipies igi- ηφ' m s. tur hoc paruum opusculum, lucubratum his iam 'φε contructioribus noctibus : quoniam illud maio- . :rum uigiliarum munus in tuo nomine apparuit . . u i , O degustabis genus hoc exercitationum mearsi, quibus uti consiueui, cum ea, quae dicuntur in scholis θετι ὀ , ad nostrum hoc oratorium transfero dicendi genus. hoc tamen opus in apertum ut referas, nihilpostulo. non enim eri tale , ut in arce ponipossi quasi illa Minerua Phidiae: tale Ee Abis. tamen es, ut ex eadem osscina exisse uideatur. Piiii,.ι

quod solum bonum, honestum. 'VEREOR, ne cui uestrum ex Stoicorum hominum distulationibus, non ex meo sensu,deprompta haec uideatur oratio:dicam tame, quod sentio; ct dicam breuius , quam res tanta dici post. umquam mehercule ego neque pecuniar

294쪽

ianc , s. nus ictorμm,neque tecta magnificaAeque opes,

tecta L. Lu- neque ιmperia,neque eas, quibus maxime adstri,' is, Lia ctisunt,uoluptates in bonis rebas esse numerata- Cn. Pom- das duxi, quippe cum uid rem, homines his re- 'μ' bus circumfluentes ea tamen desiderare inaxia me , quibus abundarent. neque enim umquam expletur , nec satiatur cupiditatis sitis: neque ea solum, quae habent, tibidine augendi cruciantur , sed etiam amittendi metu. in quo equidem continentissimorum hominum maiorum nostrorum saepe requiro prudentiam, qui haec imbecilla, O ..ti' ἡ .u' commutabilia , pecuniae membrasiolo uerbo bo-tur, quae na putauerunt appellanda, cum re, ac factis lons. ζ' ge Alter iudicauissent.potest enim bonum cuiquamalo esse ζ aut potest quisquam in abundantia bonorum ipse esse non bonus ἰ atqui ista omnia talia videmus, ut etiam improbi habeant, O obsint probis . Quamobrem , licet irrideat, si quis, vult: plus apud me tamen vera ratio ualebit, quam uulgi opinio. neque ego umquam illum bo

na perdidissὸ dicam, si quis pecus , aut supellecti

lem amiserit. necnon saepe laudabo sapientem illum , Biantem, ut opinor, qui numeratur inter septem: cuius cum patriam Prienem cepisset ho- ι sis; ceteriq. ita fugerent , ut multa desιis rebus secum asportarent, cum esset admonitus a quo da, ut idem ipsie facer et,ego nero, inquit, facio: nam omnia mea meci a porto. Ille haec ludibria fortunae ne si a quidem putauit, quae nos appella

295쪽

mus etiam bona. quid est igitur , quaeret aliquis, bonum ρ si quid recte fit, O boneste, O bona modcum uirtute d bens feri uere dicitur, O, quod si rectum , O honestum, O cum uirtute est, id -- lum opinor bonum. βd haec uideri polymi obsturiora, cum me appositione exemplorum lentius dissultantur: uita, atque factis illustrista sunt 'pis G H/ morlim uirorum haec, quae uerbis subtilis , μμ -- 'quam satis est , dis tari uidentur. 'aero enim a vobis,num ullam cogitationem habuisse uideantur ii, qui hanc re .lam praeclare fundatam nobi; relinquerunt, aut auri atque argenti ad ava-. rit,im, aut amoenitatum ad delectationem, aut supelle Illis ad delicias, aut vularum aduol ptates. ponite ante ocretos unum Nemque regum.

uultis, incipiam a Ronii tot uultis , post liberam ciuitatem, ab iis ipsis , qua liberauerunt eam eQuibus tandem Romulus gradibus ascedit in caelum Z ijs ne, quae isti bona appellant; au rebusge subitostis,atque uirtutibus Z Quid autem P uma Pom- ς tinctus, pilius ἰ minus ne gratas diis immortalibus capi- ζ e, ascea

des , ac Itiles urnulas fuisse, quam silicatas alla- : e

rum pateras,arbitramur ἰ omitto reliquos. siunt i est Ierim omnes pares inter se , praeter Superbum. Brutum uero si quis roget , quid egerit in patria

liberanda; δε quis reliquos item eiusdem consilii socios, quid spectarint,quidsecuti sint: num quis existat, cui uoluptas, cui diuitiae, cui denique, praeter oscium fortis , est magni uiri, quidquam aliud

296쪽

aliud propositum fuisse uideatur ἰ quae res ad

necem Porsenae Q. Mutium impulit, sine ulla, spe salutissiuaeῆ quae uis Horatium Coclitem contra omnes hostium copias tenuit in ponte solumi quae patrem Decium, quae filium deuouit,ac immisit in armatas hostium copias ἰ quid continentia C. Fabritii ἰ quid tenuitas uictus Man. Curii sequebatur ρ quid duo propugnacula belli Punici . OP. Scipiones, qui Carthaginiensium ad- .iἡiarra Meueti m corporibussuis intercludendum putaue-uem rε runt ζ quid Asticanus maior ῆ quid minor ἰ quid ιnter horum aetates interiectus Catoὰ quid innu-xον ι ' merabiles alij ἰ nam domesticis exemplis abuntimss . an putamus quemquam: horum cogitasse

quidquam in uita sibi expetendum, nisi quod lau. dabile esse, O praeclarum 'idereturῆueniant igitur irrhores huius orationis, acssententiae; O iam uel ipse iudicent, utrum se horum alicuius , qui marmoreis tectis, ebore, O auro fulgentibus , qui signis, qui tabulis, qui caelato auro, me aes. c. sirgento, qui Corinthijs operibus abundant; anxinthio post C. Fabricis, qui nihil eorum habuit, nihil hab rinisuri. re uolait, similes esse malint. Atque haec qui-Μsiimio dem, quae modo huc, modo illuc transferuntur , a 'μς - fucile adduci solent, sit in rebus bonis esse negenις illud tamen arcte tenent, accurateq. defendunt, od seria volvtatem esse summum bonum . quae quidem x x Epicu- mihi vox pecudum uidetur esse, non hominum .

tu, cum tibi me deus , siue mater, ut ita dicam,

rerum

297쪽

PARADOXORVM. I. I 37 rerum omnium natura dederit animum, quo nihil estpraestantius,neque diuinius; sic te ipse ab--cies, prosternes, ut nihil inter te, O quddrupedem aliquem putes interesse ζ quidquane bonum est, quod non eum, qui possidet ineliorem faciat e ut enim quique es maxime boni

particeps, ita O laudabilis maxime: neque enullum bonum, de quo non is, qui id habeat, possit honeste gloriari. quid autem est horum in uoluptate φ meliorem ne escit, aut laudabiliorem uirum ζ au quisquam in potiundis uoluptatibus

gloriasiese, O praedicatione essenς inqui si uolu

ptas, quae plurimorumpatrociniis defenditur,in rebus bonis habenda non est; eaque, quo est maior, eo magis mentem ex siuasiede, O statu dimouet: profecto nihil est aliud bene, O beate uiuere,ni, bonen O recte uiuere.

quod se ipsa contenta uirtus ad beate uiuendum. NE C uero ego M. Regulum aerumnosium, nec infelicem, nec miserum umquamputaui. non enim magnitudo animi eius cruciabatur a Poenis, non graisitas,non des, non constantia, non ulla uirtus,non denique animus ipse; qui, tot uirtutum praesidio munitus,tantsq. comitatu circu- scptus, cum corpus eius caperetur, capi certe ip-

uoluptas homini clibrutis coinmunis est. voluptas quo maior, eo turpior.

298쪽

se non potuit. Caium uero Marium uidimus: qui mihi secundis in rebus unus ex fortunatis homini iiii K . bδε η sita sis imus ex summis uiris nidebatur: pertulit. quo beatius esse mortali nihilpoteri. Nescis, in san nescis,quantas vires uirtus habeat. nomen tantum uirtutis ussurpas: quid ipsa valeat, ignοις t*δ ημι ras. nemo potest non beatissimus esse , qui est i tus aptus ex sesie, quiq. in se uno fuaponit omnia. cuius autem spes omnis ,stratio, o cogitatio pendet ex fortuna; huic nihil potes esse certi, ni- incerta, & hilque, quod exploratum habeat permansurum, omihi. bis sibi ης lim quidem diem.eum tu hominem terna . reto, si quem eris nactus siusemodi, mortis, aut exsilii minis. mihi uero quidquid acciderit in tam ingrata ciuitate, ne recusanti quidem euenerit , ' l. . ., Kon modo repugnanti. quid enim ego laboraui, est 3e in epi aut quid egi,alit in quo euigilauerunt curae , O cogitationes meae; quidem nihilpeperi tale, ni- Lam. ubi ui- hil consecutus sum, ut in eo statu essem,quem ne- scholia. ναε qtie fortlinae temeritas, neque inimicorum labee: d: et factaret iniuria ς Mortem ne mibi minitaris, ut

tu,' doctis omnino ab hominibus,an exsilium, ut ab impro

ubuit. ' rum cum uita omnia extinguuntur , non js, quorum laus emori nonpotest exsilium autem terribile illis, quibus quasi circumscriptus es habitandi locus; non iis, qui omnem orbem terrarum umnam urbem esse ducunt. te mi striae,te aerumnae

premunt omnes, qui te beatum, qui te florentem pretaS:

299쪽

putas tuae libidines te torquent:tu dies,noctesseruciari; cui nec satis est, quod est; O id ipsium, quod habes, ne non diuturnum sit futurum, t mes : te conscientiae stimulant maleficiorum tuorum : te metus exanimant iudiciorum, atque legum:quocumque ad existi, ut furiae,sic tuae tibi occurrunt iniuriae, quae te relirare non sinunt. Quamobrem ut improbo, O stulto, ct inerti ne' ubi histi cimini bene essepotes: sic bonus uir fortis, O felicitas. sapiens msiler esse nemo potest. nec uero, cuius si uirtus, mores q.laudandi sunt, eius non laudanda uita est: neque porro fugienda iusta, quae laudanda est reget autem fugienda , si esset misera. Quamobrem, quidquid est laudabile, idem qua quia

beatum, florens, expetendum videri debet. i/udabile,

quod aequalia peccata. NEC enim peccata rerum euentu, sed uitiis hominum metienda sunt. in quo peccatur, id po- tes aliud alio maius esse, aut minus: ipsium qu

dem illud, peccare, quoquo te uerteris, unum peccatur e-en. auri nauem euertat gubernator. paleae. 'im stu'pprin re aliquantum,in gubernatoris inscitia nihil in vel ex inc6terest. lapsa es libido in muliere ignota: dolor ad x 'ς' pauciores pertinet,quam si petulans fuisset in aliqua generosa, ac nobili uirgine; peccauit uero nihilo minus: siquidem es, peccare, tamquam

300쪽

pares inter se uirtuteSa

semel' enim qui peecat, uir bonus no est, quacunque in re peccet. prauitates animi sunt uitia.

CICERONI stransire lineas: quod cum feceris, culpa commissa est: quam longe progrediare, cum semel transieris, ad augendam transeundi culpam nihil perimet. peccare certe licet nemini. quod autem non licet, id hoc uno tenetur, si arguitur non licere.

id si nec maius, nec minus umquam fieri poteIl: quoniam in eo est peccatum ,s non licuit ,1 quod semper unum, O idem ess P quae ex eo peccata nascantur, aequalia sint oportet. quod si uirtutes pares fiunt inter sie: paria esse etiam uitia necesse

G.atqui pares esse uirtutes, nec bono uiro meliorem , nec temperante temperantiorem , nec

forti fortiorem , nec sapiente sapientiorem possest fieri, facile potes perstici. An uirum bo

num dices, qui depositum nullo teste, cum lucrari impune posset, auri pondo decem reddiderit , si idem in decem millibus non idem fecerit ψ aut temperantem, qui se in aliqua libidine continuerit, in aliqua effuderit ζ una uirtus est consentiens cum ratione, O perpetua constantia. nihil huic addi potes , quo magis uirtus si , nihil demi, ut uir tutis nomen relinquatur. etenim se bene facta, recte facta sunt, O nihil rento rectius: certe nec bono quidem melius quidquam inueniripotes. si quitur igitur, ut etiam uitia sint paria: siquidem prauitates animi recte uitia dicuntur. atqui,quoniam pares uirtutes seunt:recte etiam L Ita, qua-do a uirtutibus proficiscuntur, paria e se debent: itemq. peccata, Doniam ex uitiis manant, sint aequalia

SEARCH

MENU NAVIGATION