장음표시 사용
271쪽
que permanet stabilis , O certa pos ego; ut, etiamsi illa maneant, quae sunt quasi dona fortunae , tamen uita inculta, O deserta ab amicis , non possit esse iucunda. sed haec hactenus. Con- sit uendi autem fiunt, qui sint in amicitia fines, O de amici quas termini diligendi. de quibus tres uideo fer
ri siententias, quarum nullam probo; unam, ut eodem modo erga amicum affecti simus, quo e ga nos et ipsos; alteram, ut nonra in amicos beneuolentia, ill0rum erga nos beneuolentiae pariter, aequaliter'. resspondeat; tertiam, ut, qua
ii quisque se ipsie facit, tanti fiat ab amicis. harum
trium sententiarum nulli prorsus Gentior . nec enim illa prima vera est, ut, quemadmodum iube quisque, sic in amicum sit animatus. quam multa enim, quae noῖira caussa numquam faceremus, facimus caussa amicorum ' precari ab indi- amicorumgno, supplicare, tum acerbius in aliquem inue - Ρ' . . .
bi, insectariq. uehementius: quae in nostris rebus qirae nostra
non satis bone te in amicorum sunt honesissime. ζ 2 '. multae quoqsse res sunt, in quibus de His commo dis uiri boni multa detrabunt, detrahiq. patiuntur, ut i s amici potius, quam ipsi, stuantur. Altera siententia es, quae desinit amicitiam paribus ossici s, ac uoluntatibus. hoc quidem est nimis exigue, O exiliter ad calculos reuocare amicitiam ; ut par sit ratio acceptorum, O datorum. ditior mibi, uentior uidetur csse vera ami sera amici citia, nec obseruarefricte, ne plus reddat, quam
272쪽
hic ARONI sdae , quam acceperit. neque enim uerendum est, ne quid eri --πς - ' cidat, aut ne aliquid in terram defluat, aut ne plus acquo quid in amicitia congeratur. Tertius
uero ille finis deterrimus, ut, quanti quisque stipse faciat,tanti fiat ab amicis. saepe enim in qu busdam aut animus abiectior es, aut spes ampi Madae fortunae si actior. non est igitur amici, talem esse in eum, qualis ille in se est, sied potius '
. niti, O escere, ut amici iacentem animum excitet , inducatq. in stem, cogitationemq. melic-rem. Alius igitur sinis uerae amicitiae constituendus est, si prius, quid maxime reprehendere Scipio solitus sit, edixero. 'gabat ullam uocem inimiciorem amicitiae potui se reperiri, quam eius, qui dixisset, ita amare oportere , ut aliquau-
elum, ita a- quemadmodum putaretur, a Biante dintum essem 'ς Π Q crederet, qui habitus esset unus esieptem ; sed im- aliquado si Drι cuiusdam, aut ambitiosi, aut omnia ad suam vir.'M. potentiam reuocantis, esse sententiam . quonam ιν. e. . enim modo quisquam amicus eius esse poterit, cuius se putabit inimicum esseposse ζ quin etiam necesse erit cupere, O optare, ut qua aepissime
peccet amicus, quo plures det bbi tamquam ansas ad reprehendendum . RFrsum autem recte fantis , commodisq. lamicorum necesse erit angi , dolere, inuidere. Quare hoc quidem praeceptum, cuiuscumque es , ad tollendam amicitiam ualet .
. illud potius praecipiendum fuit, ut eam diligen
273쪽
L AB L I V s. Iastiam adhiberemus in amicitiis comparandis , ut ne quando amare inciperemns eum, quem alia
quando odi se possemus. quin etiam, si minus f lices in deligendo fuissemus; ferendum id Scipio
potius, quam inimicitiarum tempus cogitandum putabat . His igitur finibus utendum arbitror , ut, cum emendati mores amicorum finiit, tum sit inter eos omnium rerum, consiliorum, O uola tutum sine ulla exceptione communitas; ut etiams qua fortuna acciderit,ut minus iustae amicorum uoluntates sint adiuuandae, in quibus eorum aut de capite agatur, aut de fama , declinandum sit de uia, modo ne summa turpitudo sequatur . enenim, quatenus amicitiae dari uenia possit. ' revero negligenda en fama: nec mediocre telum ad res gerendas existimare oportet beneuolentiam ciuium; quam blandit is, O assentationibus colligere , turpe est. virtus, quam siequitur caritas , minime repudianda eII. Sed c saepe enim redeo ad Scipionem , cuius omnis sermo erat de amicitia P querebatur, quod in omnibus rebus homines diligentiores essent: capras , O oues quot
quisque haberit, dicereposse: amicos quot haberet , non posse dicere: O in illis quidem parandis adbibere quasi signa quaedam, O notas, quibus eos , qui ad amicitiam essent idonei, iudicarent. Sunt igitur simi, O stabiles, O conflantes de- , ligendi: cuius generis est magna p.remisia: O iu
dicare dimile es sine , nisi expertum; experien
est,quem a mare incispiamus. putabat Α-iricanus se uicorii ui
274쪽
ut intrati situ fluminis ambitio sae
dam pote tiam a senarius aeontemne in
re , leuitatis : deserere , infirmiatatis .
dum autem est in ipsa amicitiarita praecurrit amicitia iudicium, tollit q. experiendi potestatem. est igitur prudentis sustinere, ut cursum , sic impetu
beneuolentiae, quo utamur, quasi aquis tentetis, sic amiciti s , aliqua parte periclitatis moribus amicorum. Quidamsaepe in parua pecunia perspiciuntur, quam sint leues. quidam autem , quos parua mouere non potuit, agnosiuntur in magna . si uero erunt aliqui reperti , qui , pecuniam praeberre amicitiae, fordidum exilliment:ubi eos inueniemus , qui honores, magistratus , imperia, potestates,opes amicitiae no antepoliant,ut, cum ex altera parte proposita haec sint, ex altera uis amicitiae, non multo illa malint ἐ imbecilla enim natura est ad contemnendam potentiam: qua etiam si, neglecta amicitia , conficuti sunt, excusarisse arbitrantur, quia non sine magna caussast neglecta amicitia. itaque uerae amicitiae disjcillime reperiatur in iis, qui in honoribus, req. publica uersantur. ubi enim inuenias, qui honorem
amici anteponat suo in Quid ζ haec ut omittam9qβam graues, quam difficiles plerisque uidentur
calamitatu ocietatesZad quas,non es facile inuentus, qui descendat. quamquam Ennius recte ,
Amicus certus in re incerta cernitur.
tamen haec duo leuitatis , O infirmitatis pleros que conuincunt; aut si in bonis rebus contemnunt ; aut si in malis desierunt. qui igitur ntraque in regrauem , constantem , nabilem. se in amicitia
275쪽
citia praestiterit, hunc ex maxime raro hominum genere iudicare debemus paene diuino. firmamentum autem flabilitatis , connantiaeq. eius, uam in amicitia quaerimus, fides est.nihil enimabile est, quod infidum s. simplicem praei rea , O communem, O consentientem, id enqui rebus ijsidem moueatur, eligi par est: quae Omnia pertinent ad sidelitate . neque enim fidum potes esse multiplex ingenium, O tortuosium . nivit Heὰ neque uero, qui non issem rebus mouetur, O i g nisi , di natisra consentit, aut fidus, aut stabilis potest σ ' μ' μ' se . Addendum eodem est, ut ne criminibus aut inferendis delectetur amicus, aut credat illatis. quae pertinent omnia ad eam, quam iamdudum tracto , constantiam . ita sit uerum illud, quod initio dixi , amicitiam nisi inter bonos esse nonposse. est enim boni uiri, quem eundem sapientem licet boniis uti dicere, haec duo tenere in amicitia; primum , ne dμ' xpn eq/ id βctum sit , neue simulatum; aperte enim ' ' uel odisse, magis ingenuum est, quam fronte oc- . . 'cultare sententiam 9 deinde non solum ab aliquo oblatas criminationes repellere, sicil ne ipsum quidem esse fusticiosum, siemper aliquid existimantem
ab amico esse uiolatum. Accedat huc suauitas quaedam , oportet , sermonum , atque morum iu haudquaquam mediocre condimentum amici- micuit e tiae. tristitia autem, O in omni re seueritas absit . babet ista quidem grauitatem: sed amicitia remissor esse debet, O liberior , O dulcior,
276쪽
eiusdε Paulli filiu , sed a Fabio
CICERONI sad omnem comitatem, facilitatemq. procliuior.
sit autem hoc loco quaedam quaestio siubissi
cilis ; num quando amici noui, digni amicitia, ueteribus sint anteponendi; ut equis uetulis ten ros anteponere solemus. indigna homine dubitatio A non enim amicitiarum es e debent, sicut at arum rem , satietates. ueterrimae quaeque ut ea uina, quae uetustatem ferunt esse debent βavissimae. uerumq. illud es, quod uulgo dicitur, multos modios salis semul edendos esse, ut amicitiae munus expletum sit.nouitates autems spem asserunt,int tamquam in herbis non fallacibus stuctus appareat, non sunt illae quidem repudiandae: uetustas tamen suo loco con struanda est mo ma est enim uis uetustatis, consuetudinis . a Gque in ipsio equo, cuius modo mentionem feci, si nulla res impediat, nemo est, qui non eo, quo consueuit, libentius utatur, quam intrectato, Onouo. nec modo in hoc , quod es animal, sita in ijs etiam, quae sunt inanimata, consuetudo valet; cum locis etiam ipsis montosis dele IIemur, σβ- uentribus, in quibus diutius commorati sumus . Sed maximum est in amicitia, siuperiorem parem esse inferiorisaepe enim excellentiae quaeia fiunt: qualis erat Scipionis in nostro, ut ita dicam, grege . numquam fe ille Philo, numquam RVilis, . numquam Mummio anteposivit, numquam inferioris ordinis amicis. Quinritam uero Maximum , si atrem, egregium uirum , omnino mi nequaquam
277쪽
quam parem, quod is anteibat aetate, tamquam seuperiorem colebat; βosq. omnes per se esseposese ampliores uolebat. quod faciendum , imitandumq.es omnibus; ut, se quam praestantiam uirtutis, ingenii,fortunae consecuti sunt,impartiant eam uis, communicentq. cum proximis; ut , si parentibus natisiunt humilibus ,si propinquos hai beant imbecilliores uel animo, uel fortuna, eoru
in fabulis , qui aliquandiu, propter ignorantiam 'Rirpis, O generis, in famulatu fuerint, cum cognitisiunt, oe aut deorum, aut regum filii inuenti, retinent tamen caritatem inpastores, quos pa tressivos multos annos qse duxerunt.quod quidem es multo profecto magis in ueris patribus , certis q. faciendum . in s enim ingenii, o uirtutis, omnis q. praestantiae tum maxime capitur , ritas. cum in proximum quemque confertur. Vt igitur ij, quisiunt in amicitia , coniunctionisq. neces tudine superiores, exaequare se cum inferioribus debent :sic inferiores dolere non debent , se afuis amicis aut ingenio, aut fortuna, aut dignitate ilabent, esuperari. quorum plerique aut queruntur fem-' per aliquid, aut etiam exprobrant, eoq. magis, s iit , su
pi aliquid habere se putant, quod osciosecutit r ' i' mi ς, σcμm labore aliquo suo factum 'queant gedicere. odiosium ane genus hominum oscia ex- num officia
probrantium; quae meminisse debet is, in quem p vhx μ' collata sunt, non commemorare, qui contulit. 'Ρ
278쪽
quaobrem,ut ij,qui superiores sunt,siubmitterest
debent in amicitia; sic quodam modo inferiores extollere .sunt enim quidam, qui molestas amici lias faciunt, cum ipse ρ contemni putant. quod non fere contingit nisi i s, qui etiam contemnen dos se arbitrantur : qui hac opinione non modo uerbis ,sed etiam opere leuandi sunt. tantum autem cuique tribuendum en, primum , quantum
ipse vicere poss; deinde etiam, quantum ille, quem diligas, atque adiuues , possi sustinere. nou
enim tu poss, quantumuis licet excellas, omnes tuos ad honores amplissimos perducere:ut Scipis P. Rupilium potuit consulem oecere, fratrem eius Lucium no potuit . quod si etiam poss qui uis deferre ad alterum , uidendum est tamen, quid ille possit sustinere. Omnino amicitiae, corroboratis iam, confirmatis q. ingeni s,ct aetatibus, iudicandae sunt: nec, si qui ineunte aetate uenandi, aut pilae studiosi fuerint, eos habere neci rios seportet,quos tum eodem Iudio praeditos dilexerunt. isto enim modo nutrices, O paedagogi iure uetustatis plurimum beneuolentiae postula
bunt: qai negligendi quidem non sunt, sed alio
quodammodo colendi. aliter enim amicitiae Rabiles germanere non possunt. distures enim mores Iaria studia sequuntur. quorum dismilitudo di pociat amicitias . nec ob aliam cau am ullam boni improbis, improbi bonis amici esse non possent, nisi quod tanta es inter eos, quanta maxima
279쪽
ximapotest esse, morum, studiorumq. dictantia. Re te etiampraecipipotest in amicitijs, ne quis
intemperata quadam beneuolentia, quod persae pesit, impediat magnas utilitates amicorum.nec utilitates enim C ut ad fabulas redeam 9 Troiam Neoptolemus capere potuisset, si Lycomedem , apud dae nosue. quem erat educatus, multis cum lacrymis iter suum impedientem, audire uoluisset: O Laepe incidunt magnae res, ut disicedendum sit ab amicis: quas qui impedire uult, quod desiderium non facile strat; O infirmus en,mollisq. natura, ct ob eam ipsam causam in amicitia parum iustus. Atque in omni re considerandum en, o quid post ' eonsiderantes ab amico, quidpatiare a te impetrari. V du, α quid etiam quasi quaeda calamitas in amicitiis dimit ,
tendis non nunquam necessaria. iam enim a s quidpμ pientumfamiliaritatibus ad uulgares amicitias p. iihi '' oratio nostra delabitur.erumpunt saepe uitia amicorum tum in i os amicos, tum in alienos: qἹ0- .rum tamen ad amicos redundet infamia. tales igitur amicitiae sunt remissone usius eleuandae, O, ut Catone dicere audiui,dissuendae magis, quam diss iendae
discindendae sunt; nisi quaedam admodum intole
rabilis iniuria exarsierit; ut neque re tum , ne- dendae.
que bon sumsit, neque feri possit, ut non satim alienatio, disiunctioq. facienda sit. sin autem
morum , aut uiliorum commutatio quaedam,ut
feri olet, facta erit, aut in reip. partibus dispenso interceserit: cloquor enim, hi paullo ante dixi,
280쪽
CICERONI sdixi, non de sapientum ,sed de communibus amicitiss) cauendum erit, ne non solum amicitiae depositae,sed inimicitiae etiam susceptae uideantur. hihil tu nihil enim turpius, quam cum eo bellum gerere, tesὸζ quis m Lmiliariter uixeris. ab amicitia Q. Pomsuem ami- pest meo nomine se remouerat, ut sicitis , Scipio: eiita,' e bl propter dissensionem autem, quae erat in rep. alieriri. natus es a collega nostro Metello. utrunque egit eo eoueh graμiter, o toritate, O sensione animi non autem sci acerba. quamobrem primum danda opera est, Cesitan au ne qua amicorum dissidia fiant: se tale aliquid e-Κ- tu. uenerit, ut extinctae potius amicitiae , quam . pressae uideantur. Cauendum uero est, ne etiam ingraues inimicitias couertEt sie amicitiae: e quibus iurgia , maledicita, contumeliae gignuntur: quae tamens tolerabiles erunt, ferendae sunt: θ' hic honos ueteri amicitiae tribuendus est, ut is in culpa sit , qui faciat, non qui patiatur iniuriam. Omnino omnium horum uitiorum, atque incommodorum una cautio est, atque una prouisio, ut ne nimis ne nimis cito diligere incipiamus, ne ue indignos. i. neisita digni autem sunt amicitia, quibus in ipsis ins πι- causa, cur diligantur. rarum istud genus : σοmni p 3ς quid M omniapraeclara rara, nec quidquam dis graeca ada dici lii , qtiam reporire, quod pt omni ex parte si*- inpuogenereperiectum eo plerique neque in re
bus bumanis quidquam bonum norunt, nisi quod fructuosium t ; amicos , tamquam pecude , coi potissimum diligunt, ex quibus sterantse maximum