Marci Antonii Nattae De principum doctrina libri novem cum aliis eiusdem generis ...

261쪽

14 DE PRINςI P. DOCTR. Vtentes sermones, occultato sceleria nomine 'irtutis utcunq; inducto,aiunt omnia honesta esse regib. Quod tamen cum Antigonus Macedonum Rex a quo da audisset, accepit dictum pro barbaris Regibus nam nobis inquit sola honesta sunt honcita: sola iusta lunti ultes Demetrius Rex huius Antigoni fuit filius ris cum praesidiis Ptolemaei Regis deiectis , Athenas liberasset, is uti legib.voluisset, effuderutinet Athenienses immensos honores,&Diis pene aequarunt, summis adulationibus utentes Illud Vero

intolerandum, Q statuerunt,Vt quod-Cunq; Demetri' postula siet,id&Diis sanctu,&hon inibus iustu Videretur. Est penes Herodotii de Cambys Cyri filio Persiarum Rege quod cum so

peret ducere,nec id tame in ter Persas fieri videret,interrogauit Ludices Re glos,quos inco silio adhibere solebat: ecqua exin Persis sit,ipermittat rore fratri nuberemam se cupere matrimonium sororis,uideret ergo quid licerer Isi adhibita multa delibera

262쪽

tione,quid sibi faciendum esset, cumjhinc ius gentiu , S naturalis nitio adesset, illinc cupiditas Regis obstaret: tandem referunt, nullam inueniri legem, quq id permitterct, quadam tamen esse legem , qua concederetur Persarii Regilacete, quicqtud vellet. Huius legis auctoritat fretus Cam- byses sororem ut cupiebat duxit de sapienter illa iudices fecisti cxii imati sunt quod&verum retulerunt, illud scilicet, non licere: εί ne ipsi peri'rent , si cupiditatem regis crutarent, legem aliam suppeditaverunt, qua 'ni illi id licere ostenderet. Haud dissi amite factum Seleuci, Striae, Asiaeque Regis, qui cum Stratonicem, quam V-Xore habuerat,amanti Antiocho filio vellet concedere, si mulier re in soluta Pterrita repugnaret, mittendu ami incos dixit & familiares qui ea doceant psuadeant, quaecunq; utilia visa sunt regi, cadet usi ab hones cxcsth nec ita multo post Antiocho, Stratonice superioris Asiae regi b. declaratis, nupta a ingeti apparatu, ibmmaq,icrum magnificentia celebrasae sunt, estaq,

263쪽

illa haberi debet,ac si nominatim expresse qge excepta fuisset. Non en in potest legislato humanas quascunq.;

comitatur subsequutitur, lege copte-

'i:prouidet tamen,Vt pol, genera evrum attingendo,accidit tame VPQ in

uniuerso genere iubatur, id in pecie qtiada repudietur Veluti depos1tam reddere pecunia, bonae fidei Ogruit,&iustissimum est,ri mrib gentium receptissim m,&eius rei causi actio ciuilis constituta in eum, qui reddere recusat: sed quid si reus calpitalix iudicii depuna penes me pecunia, deinceps damnetur, kbona eius publice turnium ei reddam repetcti,an in publicula defcra Et magis est ut in publicum deferre debeam. Nam qui iere p. male si meritus, 'texcplo suo alios a maleticiis deterreat, eges ate laborare debet. Similiter si latro viatin ris spolia ad me insciu detulerit, aqudeposuerit, none reddam potius, ubi resciero, Domino flagitati, qua latroniὶ nam etsi bona ades hoc exigat, ut fideicommisiam remis recipjat, qui dedit,

264쪽

L I m. '; dedit, tamen si gestum est conteni ple in ur,iustitiae potius couenit,Vt domino suo reddantur, o latroni qui ea sceleratissime ademit Hec S his similia facitit, ut legi liceat derogare qua-do si lex seruaretur, id sententu legis repugnaret,&aequitas suadet,ut tunc

aliter, qua lege dispositu sit, statuatur. Multa enim arbitrio magistratuum reseruat legislator, inqui b. vult posse a legis scripto discedi, ubi scilic. ca occurrit species,staequitate sua legis san- stione iit potetior Cu Philip Macedonua exinget plio Athenienses&socios in Chqronea Ffligasset liber- tas' non solu Atheniensiu, sed totius fere circiae in sumum adducta osset discrime, suasit Hyperi es unius Rhetorum populo, Ut decretum faceret, quo incole ciuitato, Mis: rui libertate donare tui suasit insuper, ut Vrbem munirent, sacrari coniux es Cum li- heris in Phraea deportarcnt. Decreto facto adductus in iudicium,&accusatus, In decret Uin Cius sententiam

lato multas lege Ristulisset, respondisse Drtur Tantum tenebrarum inuexerant tunc Maccdonum arma, Vt

265쪽

1j DE PRINCI P. DOCTR. leges inspicere non potuerim. Non ego scripsi decretu in illud , sed pugna ea , qualm in Cthaeronea pugnauimus. Sic vir sapiens censuit a legibus discedendum, ubi eas seruari perniciosum cisci. Multa Vno temporerunt honclta, utilia, quae alio Commutatis rebus, nec honesta sunt, nec utiliadsta sunt, Alberte, ne Iurisconsulto post hac lacessas inquipotestas datur Principi, ut leges tempcret Uniuersas, prout populi Comodum, sub

perare legibus, leges populi seruire

Commodis. 5 pollunt una linea Circum sic ibi omnia, nec na in commutabilis esse rorula in magna ac prope

infinita rerum, temporum locorum, personarii in varietate: satis est legumlatori, si leges tulerit, quam plurima Complectentes, di quantum fieri potest,optimas: minutatim autem digillatim insisteres, etsi cupiat, non pΟ-test quia id supra hi ininis est vires, ideo a legibus suis aliquid cxcipi facile patitur, tolli etiam se abrogari no ro-

nuit.

266쪽

nuit. Intclligit enim e dc mortalcm, Λ mortal CS lcgcs t titilles, Ut quas non dem perfixa inconcussasquc manere oporteat, sedispius ad varios 5 inco stantes rerum motus expediat con1- mutari.Istud est quod dicitur, Princi

pem supra leges esse, non quia pro libidine sita euertere eas debeat SC c5 mutare, sed ita si e re populi esse censuerit, eadem quoq; potestas plerunque competit iudicibus. Nam si quoque possunt interptatione leges mollire , ubicunque aequitate suadente id fieri debere cognouerint. Et hoc qui dem tepore iudicii si fecerint , ratum est. Nam rem iam iudicatam rescin-dcretio permittitur, etiamsi tale quid emerserit quod antea ignorarint, &quod si in iudicio palcfactum fui1ser, aliter iudicassent olus tunc Princeps reperspecta sententiam iudicum reta tractabit,&aliam proferet iustiorem. Sedit de iudicum potestate in legum

interpretatione dicere omittam,&ad

Principes reuertar disputatio legum credita est Principibus, nodissipatio: tunc enim dis iensa Princeps, cum

267쪽

13 PRINcI P. DOCTR. illa haberi debet,ac sii nominatim e presie ςge excepta fuisset. Notaenin potest legislator humata' quascunq;

comitatur subsequutitur , lege copte-

rum attingendo,accidit tame Viri, ita Vniuerso genere ibatur, id in specie quada repudietur Veluti depositam reddere pecunia bonae fidei cogruit,&iustissimum est , ω rib gemium recepti sum ni&eius rei caulia actio ciuilis constituta 1n uia, qui reddere recusat: sed quid si reus capitalis iudicii deponat penes me pecunia, dein

Ceps damnetur,4 bona eius publicetur: num et reddaria repeteti,an in publici in deserat Ex magis es ut in publicum deferre debeam. Nam qui de re p. male. eritus,ut 'Oplo RQ lios a maleficiis deterreat, egestate laborare debet. Similiter si latro viatori atris spolia ad me insciu detulerit, cavdeposuerit, none reddam potius, ubi resciero, Domino flagitati, qua latroni 3 nam etsi bona fides hoc exigat, Ut fidei commisi in remis reciprat, qui dedit,

268쪽

L DB. R VII. a II dedit, tamen si gesstina est conteni ple inur,iustitiae potius couenit,Vido mino suo reddantur , o latroni qui ea sceleratissima e ademit Hec S his similia faciut, ut legi liceat derogare qua-do si lex seruaretur, id sententia: lcgis repugnaret, aeqtiitas suadet,ut tunc alitex,qua lege dispositusit, statuatur. Multa enim arbitrio mam stratuum reseruat legislator, inqui b. vult posse a legis scripto discedi, ubi scilic. caoccurrat species, waequitate sua legis san-ectione ut potetior Cu Philip Macedonu Rex inget pho Athenienses&socios in Chqronea Ffligasset: liber- tasq; non solu Atheniensiu, sed totius fere taeciae in stimum adducta osset

discrim o, suasit Hyperi es unus Rhc

torum populo, Ut decretum faceret, quod incole ciuitaten seria libertate donaretur, suasit insuper, ut Vrbem munirent, sacrari coniuges cum liberis in P ' aea deportarent. Decreto

facto adductus in iudicium, Maccusa

rus, In decret in eius sententiam

lato multas leget sustulisset, respondisse fritur Tantum tenebrarum inuexerant tunc Maccdonum arma, Vt

269쪽

13 PRI I cIP DOCTR. illa haberi debet,ac si nominatim expresse lege excepta fuisset Nonenim potest legislator humanas quascunq;

actione S,N quaecunq; eas p rq currunt, comitatur subsequiuatur, lege c6plecti:prouidet tamen,Vt pol, generae rum attingendo,accidit tame Viri, in

Vniuerso genere ibatur, id in specie

quada repudietur Veluti depositam reddere pecunia bonae fidei cogruit,&iustissum est, & mrib. gentium receptissimum, S eius rei cavis actio ciuilis constituta in eum , qui redii crerecusat sed quid si reus capitalis iudicii deponat penes me pecunia, dei

Ceps damnetur, bona eius publicetur: num ei reddam repeteti,an in pu

bliciun defcra Et magis est ut in publicum deferre debeam. Nam qui derep. male est meritus, 'texeplo suo a. lios a maleficiis deterreat egestate borare debet. Similiter si latro viatori ris spolia ad me insciu detulerit, ςaq; deposuerit, nsine reddam potius, ubi resciero, Domino flagitati, qua latro ni3nam etsi bona fides hoc cxigat, ut fideicommisiam rem is recipiat, qui

dedit,

270쪽

I B. R VII. 1:1 dedit,iamensi', gestum est conten plem ur,iustitiae potius couenit,Vt domino suo reddantur, Clatroni qui ea sceleratissime ademit. Hec Soliis similia facitit, ut legi liceat derogare qua-do si lex seruaretur, id sententiae legis repugnaret, aequitas suadet,ut tunc aliter, qua lege dispositusit, statuatur. Multa enim arbitrio mastistratuum reseruat legislator, inqui b. vult posse a legis scripto discedi, ubi scilic. caoccurrat species,staequitate sua legis sanctione iit potetior Cu Philip Macedonu Rex inget pho Atheniens Msocios in Chqronea Ffligasset liber- tas' non solu Atheniensiu, sed totius fere Graeciae in stimum adducta cflet

torum populo, Ut decretum faceret, quo incolς ciuitate,& serii libertate donaretur, suasit insuper, ut urbem muniretit, si crari coniuges cum liberis in Piso ea deportarent. Decreto facto adductus in iudicium, Maccusa

tus, Vno decreto in eius sententi am

lato multas lege 'sustulisset , respondisse fertur Tantum tenebrarum in

uexerant tunc Maccdonum arma, Vt