Marci Antonii Nattae De principum doctrina libri novem cum aliis eiusdem generis ...

341쪽

188 DE RiNCI P. DOCTR. tqntus sis in primo cliuo etiari, sed velis summum gradum tenere. Dico igitur, praedicolam tibi, eo, iii absolute S une vlla exceptione sitiustus,

non inueniri iustiorem alxerum,quoniam necesse est, Vt a te quoque didum fuit reum qui talis sit,omnes m-stitiae numeros tenere,¶tumes

animo ad omnia, quae iustitiae sint. descenderς, ctiamsi virtutis thuius retinendae caussa magnum difficileque illi praelium fueritin eundum, S s.

guinς flioq; Vna cum ita prosum dere oporteat. Omnium ergo ius rumpar erit oluntas 'tamen parerit opus ' quoniam fieri potest, ut iniustitiae operibus promtius aliquishuberius laetiusque vertetur, seu quia

ita assueuerit iustis per edis,seu quia

sors obtulerit, veluti campuam pio,.strauerit, unde haec eius virtus laetius innotescere,& excuti possit, seu quia etianitam temporato si corporis habitu, ut ad aequitatem animi possit esse promtior. His rationibus effici posse dico,ut alio alius iustio videatur. Α-ristides Athenies vulgo cognomen

342쪽

Iasti tulit , verilsimile est in populo Atheniensi filisse aliquem, qui pari fuerit erga iustitiam animo ac voluntate, qualem iisdem fere temporibus Socratem Philosophum fuisse dixerim. Potuit Aristides videri iustior ipse enim accesserat ad Reipub administrationem,& suggerebate Respub. allidue facultatem inde eius iustitia

late perspici cognoscique possit Socratis autem iustitia, quae in priuatis Versibatur, erat obscurior Ponimus Numam dc Neruam iuste regnasse Horum duoru Numam dixerim iustiorem Nerua: quia cum Numa plurimos regnasset annos, plura edidit iustitiae opera: Nerua, qui paruo tempore tenuit Imperium,pauciora Si

militer iustiorem dixerim cum , qui promte exequitur iustitiae munia, eo qui aegre S vix id facit, iustiore eum, cuius in arduis en nent iustitia ob

Contentiones dc disicrimina, quae magno animo illius caussa sustinuit, qua alterum, qui in paruulictatum negotiis ea utitur. Denique ex actionum

343쪽

se dixerim,&minore alterius: quanto enim maior a stio,tanto iustitia excelsior videri debet,

MARCI ANTONII NAT-

Atis de his habeo. Illud proponere tibi nunc iuuat. Si iniquus Priri ceps isti regioni praesideret, quid ageres Quo consilia tua referre: Maxim Deo habendae gratiς,quod bonos nacti sumus Principes , iustitia tenacissimos,quae tua sit sub istis vitavi coviditio . teneo. Illud uta a CXquirere quid subi ni quo Principe agerCS,mJO-lire reue,' tua est et cogitatio M A R. Ferrem illius mores, ut ceteri. Nam scio , quod me ke nunquam ad ho

nore proueheret, nec consiliario v-rercrur, nec ad linistro Delighit ma

li Principes in amicitiam, & admini steria 'vos seruitutis patientiss. mos arbitrantur,&quoinon deceret esse,

nisi

344쪽

cere imperata: In liorum sinum congerunt omnia, lao ample ei untur, S praecipuos habent, bonos autem viros sub horun Prmcipatu videas situ&ocio marcescere M in tenebris quodammodo degere, nisi ubi periculis V delationibus sub lucem, & in

diem pertraliuntur, calamitate accepta in notimam omni u perducuntur. A L BE S. Fieri tamen potest,

ut inter istos bonus at quis vir vel casu vel errore deligatur , eum te ellefacio. R. Meliora ominare quaeso ALBE R. Si id tu auersaris, suppone alium quendam pro te, veluti Lucium aut Titium, ut vos in vestris so-lciis formulis, virum probatis, egregiis moribus , quela malus velit

Princeps omnino sibi operam dare QPrincipalibus interesse negotiis. M R. Heu quantum mali vilic viro nuntias,de hoc dictum est antea A L BAE R Properanter forsitan dictum, plenius aliquid dixeris, gratum erit. M A R C v s. Quid in re clarad. a

345쪽

semanifesta necesse ei tempus terereὶ Et enim si unus e pluribus, quisquis ille fuerit,repugnet:& eat obuiam vel monendo,Vel consistendo malet 'inm cipum cupidi alitraeterquam, quod nihil proiiciet, ut Uriticipi malevoles tatur,& inuisus est toti curiae .Side. penem calumniam, Vadit contra scum: importunus esse vi nimius, iaculumniari ipse perhibetur. Namsiib Principe malo disci caussam semper bonam esse oportet. Quid ita quia stultitia quadam fiscum sibi putat esse datum,non Reipublicae cau

ginae, ideo quicquid fiscus ii diripit,

id sibiadem tuarbitratur. Postquam iterunt relatus hic est sermo de adula

torum vocibus contra egregium com sultorem, decreui de hoc paulo amplius loqui, anupostulas, initio hinc ducto Medicus noli aegroto modo, sed ne iano quidem homini perihid . ut mi os cibos, sed salubres duraxat, ordineimque dc tempus cibi sumendi praesi ribit, nec saturum vult amensa discedere,quo facilius concoquat,atque ita hominem in optimo valetu'

346쪽

dinis statu conseruat Differt autem a medico loge coquum hic enim qui salubres corpori insalubresue cibi sint, non dicticii, nec discere curat,sed quae iucundissima putat palato esse suauissima,haec persequitur& tradit, repletque hominum corpora dulcedine obsoniorum, & ex ea sagina in podagram , calculos , alios' foedisssimos morbos iniicit. Haec cum ita se habeant, non obscurum sto, quis horum duorum alteri sit praefereDdus. Si qui autem sint, qui coquo magis delectetur,quam medico illiusq; artificium

magis,quam huius probent; nemo tamen illorum tamimota es menti S, ut odio insequatur modicum ex si in

elumque cupiat, propterea quod suaserit pro salute corpori a nonnullis

abs inere, temperare. At cum medico animorum agitur durius. At B.

Quomodo id ais M R. Dicam si potero. Legisti pius Plautum, eius

que fabularum elegantia, sermonis nitor te tenuitZA L B. Ita est.Nam nullo poetasum magis delectatuS. MAR.

digitur,ait ille seruulus in Madu-

347쪽

laria H Nonne censet ossicium serui boni esse, ubi herum ab amorς id cesuperatum Retine e ad salutem, nec quo ille

incumbit, eo impellere . A LAE E R. Censet profecto. M A M. Hoc dum facit, nonne eum hero medici vicernpraestare bpinaris, dum retinet ad salutem, nec rectum putat, quo incumbat,eo impelleret At B. Sic est. IAR. Quid verum amicum & bonum consiliarium itum aliud facere suades An non simili ratione ad eum putas pertinere , ubi Principem suum aliqua captum videt libidine Retinere ad sal utem, hec quo ille ilicumbat, ' eo impellere. ALBE R. Haud aliter dicere possum. M A R. Quadigitur futurum, si vir quispia bonus unius honestatis curam ducens, simul, ad salutem respiciens Principis, ac citus in consilium suadeat Principi , fidelis medici inores,ut ab his,illis abstineat lucris , tanquam turpibusi iniustis, nonne assurgens tun coquus aliquis, quis ideat dulcedine praedζςupid1tatos. Principis repsere, hullo iudi

348쪽

sti inius iuc habito discrimine, accu

Cipem,ad maciemque dc ducat, asserens non pols sine congerie multarum pecuniarum sublistere principatum,& cum haec dixerit,asthnsumque Principis tulerit, quid futurum inquam est medico illi an non eiicietur , aut etiam necabitur coquus in honore habebitur Ad A. Haud aliter eueniet M A R. Vbi haec conti gunt, nonne putas haec contingere ex inscitia regentis A LAE E R. Et maxima quidem. M A R. Hanc linitiam nocere existimas bono illi comultori A L E R. Existim olfecto siquidem ob honestum consiliti, aut patrimonium,aut patriam, aut libertatem, aut vitam amittet. M A R. Erit tamen

illi in malis maximo solatio recta c5- scientia, dum meminit se nihil de Repub nisi honeste praeclaroq; sensisse. A L B. Erit profecto nam&calamitas ipsa virtutis siue illi foret testimonium. M A R. Quid i rincipi tali: cragenti putasne recte pccdcre ALB Noarbitror. M A R. agi d no arbitror dicis

349쪽

D PRINCI P. DOCTR. ac non dicis potius id necessario consequi. Enimuero si febricitans aliquis medicum reiiciat Cocivum audiativi tibi per eande loquar magiitem dubitauerit nemo, quin homini recte se habere non possit corpus, si ita curetur. Cum vero animus Principis foedus exasuet cupiditatibus, medicos sibi optime consulentes reiiciat,

oderit,supplicio assiciat, coquisque se tradat, ecquis est, qui non intelligat animi valetudcedere, ac fore ultima quaeque deteriora prioribus Opsi tamen coquos

magno habebunt honore ALB.MR-gnam praedicas horuta Coquor potentiam. M A R. Magna est valde penes eos, qui sibi voluptatibusque suis indulgent. Hos coquOS prudentCS Vi-:ri,qui in Principum aulis versiantur,

nimis male metuunt. Voco aute istos

Principutasseclas ex imagine coquos: quonia, ut illi suavitate obsoniorum corpora,sic isti voluptatib. ministrandis atqu*fouendis animos corrumpant , quoniarn coquinaria nihil aliud praestat, nisi quod adulator Cor pori,

350쪽

pori, sic isti, qui nihil aliud norimi

quam adulari principibus,meri r ' lu ius artis nomine cessentur. Isti autem

eo magis incumbunt , uod proprie gulam Domini tenent. Nam nosti illud:

Non satis est aristi coquo seruire palato, Numa coqum Domini debet haberegula.

Si saeuus fuerit Dominus , si arro gans, si auarus, si Voluptuosus, suggerunt isti per singula, unde gulam Do mini sitauiter mouere possint. Si quid auersatur ille,ipsi quoque auersim tur: dulcia cnimi iucunda tantum supponere certum est, quod etiam mi nus explent:& haec est caussa illorum potentiae A L B. Quo igitur Principes vocas M R. Huc, Alberte, Vis tu .deat optimis ossie moribus, Optimam

que adipisci disciplinam, si modos

sit,iac allis velini esse utiles. Non enim satis est ipsis, si neminem fallant, nisi etiam prouideant, ne ab alio fallaniatur, quod ingenue praestant artes, quae de ingenium accuunt, lectus erudiunt. An non in laudibus est, Albertate,prudens simplicitast L B. Vtiquo