Marci Antonii Nattae De principum doctrina libri novem cum aliis eiusdem generis ...

발행: 1603년

분량: 456페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

421쪽

blilii cro Videtur, Eo nauium opifex cle kans libentius clauia fabricaturus futiles, qui audiit et futuru ut is Argo gubernarer, ,pqua omnes essent solliciti,&faber lignarius no tam libentercoinpositurus aratru aut plaustrum,

qua tabulas illas, inquit, Solon leges scripturus estet. Et sine philosophorun rationes, si principuac rempub. administ rantium aninais inscribatur, iunganturq;, si C, Vt inhaeresint, legem vim nanciscuntur. Si quidem S Plato multauit in Sicilia, futurum sperans v philosi phia decreta deges desta-O agigneret in Dionysis negotiis Vcruria reperit Dionysium ceu liberuli

tuta egontem,ac maculis mendisque. plenum, nec remittentem tyrannidis Tinctura, qua longo iam tempore fuerat imbutus, ut non ficile possiet esui. Faciles aut adhuc S murabiles si lati-lortet,il honestas accipiant rationes

422쪽

PHI TYRII SERMO AD

Rcgem Syriae,

O PRINCIPI AUT

Regi Philosophandum sit,

Stephan Nigro interprete. V sis a 4 Philosephus Tyrius custia quam plurima ad usum mortalium poctantia posteris tradidit:

tum vel inprimis saluberrima quaedam praecepta; quibusReges,humanarum rerum moderatores ad modentur, sibi maxime studio esse sapientiae inserui edum. Nam cum

eius domicilium ex regibus Syriae quidam in

gressus cs et dataque ac reddita salute inter se serm oncs cssent conferre auspicati:tunc Phulosophorum suae aetatis praestatissimus ita Regem alloc tus est:Ne tibi persuadeas,Re in ptineeρο 'clyte, cuiquam ess magis quam tibi,Philo Philoso at phaiadum Ddque tibi ea maxime de caussa phutincies dum, quod regium obtines imperium iEst enim pio prium Regis posse homines&conseruare S beneficiis afficere. Op0rtet butem Vt qui muli os conseruare atq; ossiciis

persequi cupit id priscipue teneat, quid sit nomini bonum, quid malum quid prosit.

423쪽

percunt quidem. qui in malum incidunt: se uantur vero, qui bona consequuntur:&bnc ficiis quidem usu iuntur, qui his dignitae dicandam , quae laxi meis iuuerit Mutilia snt: iraleficiis vero, qui in damnosa atque inutilia impessu tur; quid sit bonus aut malum, quid coi: ferat aut oblii, quid utile aut inutiles si dic erncrr, Lo ad alium, quam Philosophum p e ritu et qui si 'i, ipso cos in ues ex- si tur: huic uni civici det, ne quid horu ipse nilat cat: se hanc sibi artem facit, , Ute percipere, quid poti silinum fies, quod hominem tarti filicem, quam iiiis licem rcddat. Ex his eui - divitiis naeco tit, Philosophari risi xime eis 'rinceps gem porrer uel aeterea conuenit Regi, quin iurisipia lino si si ita subditis iuri dare, ut ne

Philoso t. ibuatur. Ero aut cm pacto haec quispiamphi V, O nosti iustitia praeditus praestare postic Iustus ivlxvΤ- quomodo Ie quis poterit, si, qualislii: iustitia , penitus ignoraueriti rursus itaque Rcgi Philosophandum est. Neque niminquam, nisi Philosophiam se status fuerit; qu=- tatem aut bcnum aequum tenere pota exi-, qti stimabitur Nec mi hercule iam qui aequitatis Miu tena didicerit, no naulto melius iustitiam nocstitiaest se, quam qui non perceperit, dicendum est: dipsu , nec utiq; credendum,no esse eos huiuscemodi rerum rudes atq; imperitos, qui nunquam

Phil

424쪽

RINCI P. DOCTR. 3 sphilosophnisuerint. o fit, uti p& un --ro hominos inter se contendant ac digladientur: ciant alii alia auiora esse confirni esti quod profecto nequaquana facerent, si quod actu sim, quod iniquum sit in iure θ' ii xu .dum,proculdubio tenerent. Neque cri in de candido ac Migro', calido de frigido, in olli ac duro, quae Omnes,qualia lint, non ignarala .vllum inter mortales oritur tertameia si d danuiusmodi iebus eadem omnes dentiunt,

di noscerent. In Quo autem, non tales ac co- cordes non sunt , id ipssium quale sir,onui in Osignorare videntur. Nec tu mihi, ut arbitror, huiusce oratiotiis c p rses: unde tantό est tibi diligetuis aequitatis c6gnitioni vacalidum; quato Redi quam priuatos, iustiriam igno- .rare turpius lucitur. Praetereat acge ipsum Prine mmodestia ac temperantia praeditum H α ce-im Odςx teros, quibus imperat, Od citcsactςmp-r Queiatis. tes reddere oportet istin hic modestius im-

tem delicientur. Nihil enim est tam resibus, quam subgitis luxu ac delitiis pernitiolius.' ino autem pacto quispiam aut temptrantia utetur,cum imperare cupiditatibus haudquaquam didicerit aut ipse intempcrantia disquens, alios modestos ac temperantes cssi :hic tὸ Quae autem scientia,praeter Philosophia philista drnodestiam perducat, nulla est. Haec enim phia cώ- voluptates vincere auaritiam pessumdare m. da.

425쪽

fi u g. litatem diligere, verecundiam seruare.

linguam compesce e custodire homines edocet: quaecum homini insunt, eum grauem, ventissum, ac incides lum reddunt; eoque magis si rex Ut princcps fuerit tunc enim dc deorum similis, maxime veneriindus exsi- Princeps stit. Vt autem qiuspiam intrepidus sit, audens fortis si mihi me formidulosus; dis astat sortitudo quae nemini utique inesse potest , qui in morte ac labore nihil omnino est malis binon persuaserit. Haec enim homines perte refaciunt,& a mente dc turbant, cum esse mala creduntur. Mortem autem4 Lbbrem nullum mortalibus adferre malum , sola docet Philosephia. Quare si fortitudo est regibus acquirenda, ut omnino est nulli debent rei diligentius vacare Re ges quam Philosophiae: cum alio ui fortes ac si renui, ne ncquaquam Princeps valeant. Si d& si quicquam aliud, hoc maxi-ς ψqVφη ine est rigium , dicendi facultate minime superari: haud secus decertantes secum oratione,ac pugnantes armis hostes vincere Nasi hac in re imbecilles se esse Regcs ostenderint; ne cesse erit,ut quam sepissime seducantur:& falsa pro veris interdu admittant: quod

maximae imprudentiae, extremaeque est indicium ignorantiae. At nescio an Philosophia quicquam magis mortalibus largiri soleat, qua myt ne oratione superentur. Nam qui Philosophiae operam nauauit,veravi quidem facile a falsis discernit: haec quidem facile reda guit:illa vero constanter cofirmat.Rhetores&dice diperitus

426쪽

D PRINCl P. DOCTR. ore igitur si quando ita certamen cum Philo plus descenderint, adeo ipsis inferiores reperiuntur ut interdum cin dicendo deficiant, inter se contraria dicere cngantur. Qiu d si Rhetores, qui sibi hoc unum proponunt, hoc solum meditantur, ut dicendi copia ceteris praestent , ipsis Philosophis

longe imbecilliores indicendo depreheduntur quid de ceteris hominibus suspicari debemu 3 Quare si quis regia praeditus dignitate.vietoriam in or tionibus exoptauerit, sibi esse Philosophandum sciat, ut ne in hac quid c resie a ubpsam sup: rari posse timeat: cuna praesertim ubiq; intrepidum csse regem

atq; ira uictum esse, deceat. Est autem&omni Prineeps no tecesse , ut Rex bonus ita es erat, ut φ D 'nec vel bonec opere unquam delinquat, o mei ima-mnique in reco summatu exsistat; siquidem go. Priscis videbatur Regem ipsum animatam esse te em; iustitiani quidem ac concordiam

machinantem iniquitatem vero ac seditiones arcetitem. animoque in subditos paterno Iouem aemulantem Talis autem quo esse

modo quispiam potest, nisi quadam praestantia a ceteris d:fferat optitsiaque sit disciplina imbutus , easque omnes virtutes assecutus, qui hominem deceant λQuod si alia est scientia, quae hominis naturam,& ad virtutem ducat,& ea quae honesta sunt, adire atq; exercere doceat cum ipsa Philosophia coit feratur: Mutra facilius optimum ac praestantissimum efficereReeem valeat,iudicetur; ut qui bonus

427쪽

tur. Sin aute in nulla alia ars ne pollicetur quiden hirtistis traditionerti ac disciplinam i ea aliae quid ematica corpus in tu ni h urna aura,&quae ipsi corpori utilia sunt, volsantur aliφήcro etsi animi cultum attiὲ;gunt, cetera tameonrisia potius quam unde modestior ac temperan Hor reddatur:hoc machinatur, quo palli: mines malitiam quidem declinent vim. tute ira vero cose quantur. Si haec ita se haberat, qti id est, qu d ab eo, qui optirpus esse rex cod

cupiscit , Philosophia sit studio praeponensis, Ese V kn' hix quidem nullum esse bonum Reaia E em censeo, qtrini si timis Philosophus ne-

mocite potest, quin o Philosopli id pi. I9uem si quidem Philosophari, honestatis aebonitatis sit dium praefrfert. Quare honum

regem hecessirio statim di Philosophi in esses tendum est. Nam si gentesico moderari, ciuitates prudent cim gere, prouincias recite' administrare , honu: ibus merito imperare maxime regium ess quis Aut melior ciuita

questitia , prudentem cile decet δέ temperan- Aeta tem, magnanimum nec nono aequitati

428쪽

obseruantissim: una aborum patientissim una, inuentorum cxsecutorem praelia audente , intrepidum eorum maxime, quae cet eri ter-xorem incutiunt, tolerant m irein beneficum, humarii tatis ac fruga ira: ismum: quo quidem Viro quis ad imperandiam

accommodatior excogitari potes mi ilus

Mosecto Quod si non multos sibi obsequeri γ' g' in,

tes atq; tempera late habeat, nora Dropior fuit,qu. ea tamen rigia priuatur dignitate Satis enim sibi imest, sit xsistemibus armcis imperat, aut uxori, perare,ες

aut filiis, aut denique sibi ipsi. Neque enim ς psum

qui paucos curat inii: uscam dicus cc gnominandu, quam qui multos,modo medendi peritiam icneat di qui paucos docci, non mi nus M Hsicus est dicendus, quam qui multos, modo Muscam habeat secultatem: qui v-no aut duobus e quis, haud secus sic questris, a plurimis teretur, modo equitandi peri tiam fuerita is cutus. Eadem igittar ratione 'Iinis pauci impi oti, non minus acgium me

dominatur: modo rc goandi sit peritus 3perientia. Quod cum S Socratos non ignur res, Philosophiam ipsam ciuit in ac regascia scientiam n uincupauit, His Musonii praecerptis usque adeo est Rex oblectatus, Mi&eiu sorationi maximas statinsegerit j. tias: 3 pe tendi, quodcunque vellet,optionem coar cuseturus obtullarit. Qiuod . um audivissee Muinius: P. to inquit) this quae tantopcre commendas, obsequaris quod si fec cris, de

429쪽

36o DE GNO PRINCIPRmihi summopere gratificaberis:& maxinflaminde utilitatem c 5 sequeris. regiam Musonii magnanimitatet qui satis se moneris a benefi-eentissimo Rege accepisse professus cst si ea ipse diligenter imitaretur , quae optimum ae praestantissimum Regem essent redditura.

LAEOLOGI CAE s. BYZAN

CROESUS, XERXES, GTGES

siue

DE BONO PRINCIPE COMMENTATIO.

Ioan Leunclauio interprete,

Vi boni principes esse volunt, mentis aliquod pondus habent qui publicam spectant utilitatem ho-narum rerum amantes, nihil veritate ducunt antiquius:iis sane nullaics, sui ma- is esse potest, quam recte loquendi scientia. 'otius enim hoc eis est, omnem extra contr*uersiam, quam opum copiae praesidii plus hoe habet, quam Croesi regis thesauri plus roboris, quam immensus ille Xerxis exercitus: plus virium cum honesto, quam Gygis illa fabulosa pala denique tanto his .essicacius,& maioris est pretii ; quantum ne dicendo quidem explicari facile queat. Et consideremus sene quemlibet horam, quos diximus: quaequς

430쪽

Croesi

quaeq; vis earum rerum fuerit quibus illi,eseus se patrare magnum quoddam ac nobile facinus posse putarunt. Dei ii de nostro hoc

commendatum Sermone ad eos compar

mus, Principem cetera quoque talem, qualem statim ab initio delineaui ius et quippe si hoc quodam modo ea amen instituitu, haud facile nos a vero aberraturos arbitror. Inilens gitur illa vis auri , magnos ob eam gureu Aritoriis tem animos Crevsum ex sp ctatione suas u sapieti stiatum elusit: quam quesiperi posuerat in pu con cunia; quae nulli quo defici Vsus, mortua quasi iacebat:capiat, e ficulnum i presidium filii P '

Iino propter hoc ipsum aurum, Pi .eterquam Solo ius quod nihil eorum perfecit , ouae spe di itina Sapieati erat,etiam periit. Neque vero nouum aut abs duin,'inca quidem sentcntia, rem aliter ψ' 'in' cecidille, quam illiu erat Opmio inu 'dur eae ορ ciam non in virtute sed metalliSco, locauerat lentia.

tiam illa recte utentibus ceu par est, eaque cum prudentia, quae virum decet, pulccmimum vitae huius ornamentum es se videntur. Qui vero solam thesauroru collectione in respiciunt eamque tum L licitatem, tum fit; et ii ipsum statuunt,iis opes ad interitum scrutur, infamisque caussam maximam praebent. At Croesus ille noster, qui maiorem conger n-darum opum, quam ipsius, ut arbitror, D irationem habebat:&a solo pendebat aurocii

lo inquam auro, quod iis crat simile lapidibus, qui profundis in aquis abditi ntillam ad rem sunt utilis, nisi sortasse naufris giis, voc-

SEARCH

MENU NAVIGATION