De vsuris libri tres, per Conradum Paulum Bruinsuicensem, i.v.d. Iam recens in lucem editi. Adiecta est consultatio de excommunicatione, eiusdem. Cum praefatione Philippi Melanthonis, ad autorem

121쪽

inutuum accipias. Ex quo inter sigitur, errare eos, qui non constenti sua sorte, Sc uel luxui, uel rei illicitae dediti multa conficiunt no' mina. Sed Sc multo magiS pecca .re eos , qui uel studio auaritiae. DeIleuitate ducti, facile etiam inosus turpissimos , graues & per . niciosos Reipubl. concredant, Propemodum non ignari, de..hitorem soluendo non fore, NPecuniam concreditam , non nisi

cum summa difficultate repeti posse , utpote ni uel illi, qui fidem

dederint . uel subditi miserismo dis vexentur , in qua re non δε-lum lucrum , sed & pulchritudo quaedam inesse , & ad famam 8c gloriam comparandam prodesse Putatura Quod potissimumex eo

122쪽

rasci uidetur , quod pulchrius aesatius ducatur, alienis inhiarebonis, ac astu, dolis, fraude, iniur mac tyrannide decus ac opes, quam uera uirtute, ueroque labore conia

parari. Sed meminisse oportuit Prophetae dictum Aba. i. qui inquit: Vae qui multiplicat non sua, re qui congregat auaritiam malam domui suae ut sit in excelso nidus eius,& liberari se putat de manu mali. Item : Vae qui aedificat ciuitatem in sanguinitatis,&praeparat urbem in iniquitate. Et Pa .

ius ι . ad Tim. v.summe cauendum esse docet,ne oneretur Ecclesia,sed

quemlibet sua sortecontentum esse debere. Et quod mutuu non facit dandum nec accipiendum sit patet Miam eX eo quod septimo quoquς

123쪽

anno ius is est a Deo remissio, ut

quicquid eo adueniente mutuum erat reliquum , liberum atque doriatu erat fratri, hi t Exo. ca.Xv.Cuius ratio haec potissima suis se assia. gnatur , ut tandem litiuesset finis, ac simul cauti esse cogeretur,ne facile eam pecuniae summam mutuo darent, quam ante septimum annum posse reddi desperarent. Nec sic tandem liceret prodigis ac perditis hominibus inhiare alienis opi-hus,per debita ac pacta cumulatis. nec multo minus ut ex usuris lucruquis faciat Sed indigentibus tamen mutuo dandum esse,quod innuere uidentur sacrae scripturae loci, ut Exo. xxij. Si populo meo pauperi pecuniam mutuo dederis, non urigebis eum quasi exactor &e. Item Leuit. v. Si attenuatus tueritis

124쪽

. ter tuus,etinfirma manu,&c.Quo se sustentare,ac durissisimum paupertatis telum effugere possit. E sic ad pium & honestum usum, n5. ad impium nec perniciosum, imo' & multo minus, ut usura ex muis tuo accepta, res similiaris adau. Reatur,opes ac diuitis inde paren/ '

tur.

gus modis res sine usurarum fraude acquiriposint. Cop. ILgendς rei familiaris facultatem sub

lata uel praereptam esse, cum multi sint modi quibus sine fraude sine proximi iniuria ac Reip.detrimento. res familiaris administrari ae amplificari possit. Et potissimum Ec protinus putandu, omnes commerciorum usus & adau ab omnibus collaud ra est parsi

. . . - .

125쪽

monia, nec ulla re,inquit Cicero, conciliari facilius beneuolentiam multitudinis posse eos , qui Pra sunt, quam abstinentia & contianentia , nec ullum tetrius uitium, quam auaritia, praesertim in principibus, & RempubI gerentibus. Habere enim eam quest ui,non ino ido turpe est, sed sceleratum etiam, atque nefarium. Quod cum Ethnici naturae instinetu senserint,

quanto magis Christifideles hoc

animaduertere conuenit. Et meminisse oportet quod Paul monet s. ad Tim. vi. ii cupiunt ditescet re , incidunt in tentationem N IMqueum,& cupiditates multas, stulatas ac noxias, quae demergunt ho mines in exitium ac interitum. Ideo Sophonias recte inerepat suos cap. i

iij ubi inquit: Principes in medio

. . corum

126쪽

DE vSVRIs. LIB ILQ45 eorum quasi Ieones rugientes: iudices eius Iupi uespertini, ossa non reliqua faciunt usque mane. Hinc tot difficultates rerum omnium,et Pressiurae gentium, ubiq; pene teris rarum. Quod & Paul. breuissim Eabsoluit,cum inquit: Radix omnia maloru auaritia: qus si aboleri uti. na posset, & omnes modi fraudes.

que usurarum exercendarum, ex

Repub. Christiana pellerentur, haud dubie & ea magis tranquilla magis collaudatam haberemus. Quare nec illud putandri omnem

commerciorum usum intercludi. cum & multi sint modi atq; contra ctus, qui sine turpitudine exercer

quibusque res familiaris quaeri ac sine fraude Sc usuris adaugeri pos

sit, ut in toto tit. de ac Iuir .re. δε-

127쪽

perquas perso. res ata uti Vbi referuntur modi, quibus rerum dominia nobis licite obueniunt. Cuius generis etiam multi ac infiniti sunt contractus,quos omnes hic referre aeἱersequi opera precium non est, Ved tantum eos qui maxime ad rem praesentem pertinere uidentur,obiter attingemus. De locatione π conductione. Vorum ille omnium frequentissimus est,qui locationis ac conductionis esse censetur, ut si dossmus , ager, & alia res quantovis Preci eloeetur quicquid huius rei causa accipitur, tametsi sorti accest dat, non tamen usuram esse censeridum est. Cuius rei illa est ratio, quod rei elocatae domnium in con

128쪽

ductorem non transeat, sed locatoris permaneat, dc illius interitus uel fortuna ad ipsum spectat: quod quidem secus est in re mutuata qugita translartur,ut iure dominii accipientis fiat: Quare interitus rei ad ipsu D spectat, & rem mutuo dans ςertus est, ut illi ide in genere aequEbonum reddatur,cum species pera re nequeat. Et quia usu nihil illi decedit, & accspienti mutuo nihil accedit, quia consumptione usus perit, iniquum esse putatur, ob id qiiicquam sorti accrescere debere. aar omnia secus se habent in re

locata, quia ea utitur conduehor,et praeter periculum usui etiam nona

nihil decedere solet, & ideo etiam argentum elaboratum , uel etiam pecunia signata ad pompam elocata,recte ab iis precium accipi p0sse Permic

129쪽

rsaeum L commo.Et sic Palet, huc contractum licitum esse, mediante quo,sne turpitudine ies adaugeri ac sorti accedere quid potest Quod & maxime eo casu putandum , quo operas suas quis collorueat , nam ex eo orianium honesti 'sima, res comparantur, etiam te

stimonio diuinae institutionis, ut cenec . In sudore uultus tui uesceris pane tuo. Item Paulus: non laborat, noti manducet: Uitur qui laborat,manducabit. Itena Exod. Boui trituranti non obiugabis os . Huc etiam pertinent militum ac togatorum stipendia,

eo quod opera uel consilio Reia rubi.praesunt , modo ut Ioamdocet iis stat contenti, nec cuiquam oneri

130쪽

oneri: neminemque concutientes. Huc etiam profestarum , omniatimque artium magistrorum praernia referri possunt, ut toto tit. de uarijs er extraoravi. Quae cum ita nemo merito conquerides

bet, facultatem sibi honestae rei alia cui incumbendi demptum iri, quo& se iustentare,opesi comparare possit. De e tione ' uenditione.

quentissimum esse comparande ac amplifican ret,et sine omni cotrouersia licitu , maxime eo casu, quo

quis fruges di omne id quod cui*