De vsuris libri tres, per Conradum Paulum Bruinsuicensem, i.v.d. Iam recens in lucem editi. Adiecta est consultatio de excommunicatione, eiusdem. Cum praefatione Philippi Melanthonis, ad autorem

141쪽

CONRADVS PAVLVsson. I.i. desum. tristi Verum quida sponte. ς hic casus magis dubitetiabilis est,cum Iustinianus,& constitutiones Pontificum tantum de Repub. Ecclesia ues uniuersitate loquantur. Sed tamen propter Maximiliani&Caresi VAmperatorum 'constitutiones,cum generales sint, S longo usu 8c conuietudine lana datae, permissum uidetur, ut idem in caeteris collegiis aliisque perso/nis censendum uideatur, dum m do ueram uenditionem sine fuco uel fraude celebratam es e constet, & non nisi quin p ratione bis

hila ad centum, census nomine dilauenditi fuerint, ut ex presse consti tutione diuorum Caesarum promissum extat. Et his casibus tantum

locum habet,quod uulgo iactari soici, quinque a centum licite

142쪽

posse.Secus autem si quinq; uel sex, ut nunc est in usu, a centum mutuo datis,quis stipulatus sit. Nam cum in alicuius arbitrio sit, uel ex certo tempore secundum pacti formam repetere posse summam capita. lem,no aequum est, ut UnuS teruniscius uel minimam commoditatem inde serat, cum sit usura, ut supra docuimus.

Nec refert quod dicitur, ipsum Imperatore aliquando necessitatis tempore xij. uel etiam plus de centenis dare solitum. Verum non is qui iniuriam patitur, peccare diqcitur, sed ille qui inseri culpandus

est , & quae de facto fiunt, iuris

rationem euertere non possunt.

iod etiam Constantini tempOare facium fuisse legitur, ut bellis ac cladibus flagrante imperio, quidaninouat

143쪽

negotiatores terrestres usuras exercuisse fertur, qu hemoliae seu secquicentesimae dictae sunt. Et quia erat abusus contra legitimum mos dum , ideo in celeberrima Synodo Nicaena reprobatus ac damnatus est, ut habetur in c. quoniam multuiny dist. Praeterea, si sint mercatores, a quibus mutuum accipitur tum non usurarum nomihe, sed quantum illorum intersit,pecunia carere, exigere posse praetendunt. aod quidem in eo casu , quo a principe necessitatis tempore ad hoc coacti defendi posset,secus autem si sponte uel ultro lucri causa concredant. Nec enim rationi cono uenit, ut ex mercimon 3s,ubi periculum ae uaria sortunae casus metuendi sunt, aliquod lucrum spera re continaat, Ideo t/nxundem pecuniae

144쪽

DE USURI s. LIB. ILeuniae sub usuris,qus certae sunt,&nihil in se babent periculi,colloc re liceat. Nisi rursus pretendant. summum subesse periculum,ne uel ipua summa capitalis uel usure a reo gibus uel principibus tande soluaatur. Sed id ipsum si praesupponant, suo quasi iudicio, ut sorex misera Pereunt, nec sibi hac in re fieri iniuriam merito coqueri possunt,cum uolentia ut aiunt , iniuria non fit. Ac satae digna tantae temeritatis ac in , pudentiae poena cum no solum suam pecunia, ac omnem rem, sed& aliorum, a quibus sub minorisbus usuris pecunia accepta, sub maximis magnatibus, praecipue grante bello quo longius hoc protrahi possit,in creditum dant. Aesic t ubito fortunae casibus ob avaritiam suas ac aliorum facultates exis

Ponunt. Pactum

145쪽

ialiau ugrum uel domum suam

Sempronio, eo pacto, ut quando ipse aut sui haeredes possint , reddito eodem pretio rem uenditant ad se redimere contractus usura' rius an ne hic sit, quaeritur rEt sit ne uidetur esse per textum in I. prione.Qplus val. 1 uod quam quod simu. conci. Vbi habetur ex mente Bar. quod contractus emptionis , intelligatur esse factus pignoris causa , quando apponitur Pa'. ctum de reuendendo, Ad idem te' xtus clarus ac rotundus in c.adno stram cit. de ρ. vend. c.ilio s. de non dubium

in legem committere eum,qui uelia licitum. Cap. V L ,r finete, Titius uel adidit ae tris

146쪽

i a legis amplexus, contra legis ni titur uoluntatem A. non dubiumae delegi. Hoc etiam amplius etiamsi iuramentum interuenerit, nihiIois minus emptionem esse, cum subostantia iuramenti, utputa consenissus deficiat, ac interim non nisi nu da pignus constituatur,ut . C.ctum numαρα Et cum supra dictum, seu fhus rei pignoratae lucro non cedere creditori, sed in sortem coaputari,ut L i. er V .aclista 2 ρK. Sequitur contradium seu pactum de retrouendendo licitum non esse . sed in fraudem usurarum celebras ri,& fructus perceptos sortem exs

tenuare.

His tamen non obstantibus heratissimi iuris est in proposita iam specie, cum uenditio iusto procio inita sit, non praesumi usura

rium

147쪽

rium nec pignoratilium cotractu, sed pactum de retrouendendo licitum . Et emptor interea temporis quo non luit, uenditor uel sui haeo redes lucrari seu stus,nec in sortem eos computari oportere,ut esto terctus clarus. G. de piat. inter emp. EruenLubi habetur ex mente Baldi oc Sali. Vt ualeat pactum,si emptori intra certum tempus, uel quandocunq; precium offeratur , rem uenditam uenditori restituat,& ex eo datur actio offerendi consignandi, 8c habetur ratio sevictuum post: oblatum precium. Et haec etiam procedunt ac locum habent iure Canonico ut aperte uult o.cadnostram.ext.cte .. ven.

tenet & affirmat Archi. xliij. q. Fer .Refert 8c sequitur Abb iii cadnostramadem tenet Cynus Bab

148쪽

in . q.Nec obstant iura in contrarium adducta, quia illa loquivitur ac locum habent casu,quo noni , sed simulata eontracta sit uenditio,quod multis argumentis seu coiecturis liquere potest . Et primo ,si eum pae o de retrouendendo mo dicum concurretit precium, res stu rei uinditae: & tametsi Dynus

post Iacobum de Are ι0.apualia. quod agi . quam quod simu . Ohis

tradiderunt , nihilo minus ualere contractum tamen Io n. An.co irariu censuit, in L. illo uos. Cuius sententia approbata est per illo ibidem, &--caeoque tu is . densu. Et idem sensit Archi.in cister hiis Anto.de But. in .iuo vos.

149쪽

ast sententiatum immitiae praecedit, si quando emptor consuerauit usuram exercet e , in quibuuxerininis loquitur d. caelo vos. Qtu. . secundo,quando tacta est uen/ditio uili precio euna pacto deie-trquendendo hoe addito,ut certi, innis elapsis iteru fiat luitio. aia x eo intelligiitur hoc actum,ut creditor interim pro paruae pecunia: sumitia concredita , lucretur seu ctus, & in his terminiu uersatur c. η θ. .ex de emp. .uend Tertio , quando econtram uenditio, multo pluris aestit ira Vonis precio , hoc amplius ut fruistius in sortem computentur , coui, nini hoc pactum contra naturam

150쪽

silcontractus,dubium non est,usuram a ui. Et hic est proprius , . casus a. c. illo vos. Si enim uera inita fuisset uenditio , conueniacias erat, emptorem lucrari fructus . Quare hoc pactum contractum pignoratilium attingit , ac contra ipsius naturam appositum. Ideo illud quod concreditae pecuniae ea ratione accedit, usuis

rarum causa extortum esse con stat.

Ruarto, si quando constaret,

primo actum, ut pecunia mutuo daretur, offerendo rerum suarum hypothecam, creditor uero retro

ctat dare mutuum, sedia emptuorum paratu esse dicat,quo argumeto solum conuinci usurarios suo 'tempore Hosti. refert. Et hoc ii