장음표시 사용
41쪽
enim aequale fuerit quod defuit cum eo quod ingredi
tur nutturaemum quidem sit,auctio uero re minutio non sunt: cu aut e plus ingredietur quam exeat, nutrimentum M auctio eum uero minus in ut timentum, α diminutio. etenim minori facto quanto seruatur latina: quonia carnis forma non est in tanto,sed in tali esse.una igitur cum
sit subiecto eato, hisci & aliquam formam habet etiam
quanium: est enim potentia caro. quatenus igitur Potentia earo est,eatenus nutrit, quatenus uero quata, eatenus
auget. non dicit hoc quod potentia sit quantitatem habens sed quod est totum hoc potentia quanta caro: hscaute sortita ii ne matera a. quare ueluti uis quaedam immaterialis in materia est: qm nutrimen tu cum nutrit solum, non aute auget, secundu solam tormam opetari dicebat: non autem secundum quantitatem in qua habet & esse: magnitudo enim substernitur ut materia sortius. Ne autesuspiceris quod uere separatu a materia ita operetur: qa
quidem est impossibile, hoc ipsum distinguit,quod pto
ptia ratione ammaterialis existens potentia in materia hahet elle. cum materia igitur existens non operatur secun dum materiam . eum nutrit,& non auget. Aut ut Alexander dieit,dustum limes Hoee autem forma sine materia Faequale est illi nutrimentiam eum nutrit & non auget, seruat sotmam abso appositione maloiati s Si aute aliqua adueniat materia. thie suppunctuandum est. vult autem re per hare declarare quo pacto adueniens auget. dicit ergo quod si materia aliqua adueniat, hoe est nutrimen tu aliquod potentia immaternale existens, hoe est potentia habens eat tris formam aut ossis, aut simplieiter eius qatiuitatur. habens autem & quantum potentia, hoc est potentia apponendi aliquad secundu quanis ea quod nullitur, tune quibus aduenit talis materia maiores immateria
Ies erunt hoc est augebuntur secundu sotinam,' ad maiorem crescent magnitudinem, quod est & nutriunt ut simul & augemur. nam ut diceret Q etunt maiores secundum sortiri: hoe enim est quod augetur, dixit quod erui
maiores immat ei tales. potentia autem quatum dixit hoe est tantum, & augmenta Duum potentia: omnino enimadu emens nutrimentum quantum est actu ut demonstraret,sed non est omnino tantum,ut urna augendi habeat.
- . . , si vers non amplius facere possitsed ueluti aqua uino sim per pluris missu,tundem aquosum facit, er aquam, tune vimi
fionem facit quanti forma vero manet. Cum dixisset quid sit augmentatio, dicit etiam quid
est diminimo. dicit ergo quod eum ingrediens nutrimentum superauerit,& circu uenerit augmematium poten tiam haec uero fuerit ei minuta,deuicta ab adueniete materia,ut in non digerentabus Mune erit diminutio quanti: eo quod materia quidem natura fuit: adueniens aute nutrimentum non apponitur aequale des uenti ob imbecillitatem potentiae eum nutrimentum si factu fortius quaut possit pathouantum est opus a potentia alterativa Massimilativa subiectis. deo nutritio quidem st,permanet
enim forma sed eo quod si plus quod defluit eo quod
apponatur,accidit & minutione facta esse manifesto aut ex plo usus est ipsus aquae infusae in uinum,& a principio quide patientis magis a uino qua agentis in ipsum. tande uero cu multiplicata est aqua debilitata ipsa uim potentia, .u potius ab aqua patiente quis agente in imiam. non est autem in omnibus conueniens exemplia: naper potentiae dum nutionem erit conueniens diminutio
mediminuta enam & ibi nutritrua potentia, re minus apis ponente eo, quod denuit,sa diminutio: quatenus uero infusa aqua uino sit amplius quantum secundum hoc non est convenaens exemplum de diminutione: nam ibi cu potentia etiam quantum diminuitur.setius ergo debilitatis potentiae est exemplum. laborat aut e continua operatione: est enim eu corpore operatio potentiae in quo re es habet. laborans autem non potest amplius appostiones sacere di quod nutritur secundum quantitatem, cum par
ua sat alteratio,sed nutrit solum: ampliori ergo facto defluxu fit minutio eius : & maxime eius,in quo primo est potentia: hae e. s. calidi, h umidi. quod enim est primo particeps augmentationis in extention quia habet in seipso nutriens,etia particeps est debilitatis eius primo,& uincitur diminutu propter minore nutrimeti appolitione a cottarus potethristagida licca: quaru uictoria si sena v. Quoniam autem primum oportet de muteria, CT uocaris se ,
elementis dicere, Crsi siunt, ii non cir utrum sempiter munumquods, aut fit aliquo modo, σβfit, utrum ex se inuicem sunt omnia eodem modo, aut primum unum ipsorum est. nec eatis prius dicere,de qbus indeterminate dicitur 1 Momnes enim er qui elementa generunt,el qui ea,quae ex elemetis, disgregatione utuntur, et congregatione,et ipso agere, cipati. est autem congregatio missio.
Cum consutauisset salsas antiquorum de generatione 'opiniones, R dixisset uniuet aliter de generatrone,& di stinxisset ipsam ab alteratione,& mutatione secundu i
eu,; dixisset quid est auamentatio,& quid quod augetur,& quo augetur,& quis modus, quo augentur quae augentur deinceps ab hoe loco consequens erat dicere de generatione eo , quae singulariter generantur, ut de his, quae in sublum fiunt, de platas, animalibus,metallis. sed quia disputaturii de generatione singularium oportes prcius de proxima cuil generati ni materia pertractare, ut quae na sit sublimitius subiecta materia,quae ita metallis,& teliquis smiliter na quemadmodii sermone de naturalibus omnibus, praecedri sermo de materia simplicato,quae omnibus e G muniter naturalibus subiicitur, de qua in libro Physcorum edocuit: ita & particular u generatione,& subiectam singulis ipsorum materiam prae
cedere oportet sermone de materia uniuersali eoru , quae simpliciter generantur: haec uero sunt ipsa elementa : erat igitur necessarium praeassumere sermone de elemetis . nis
enim quis cognouerit quae nam , re quot re qualia sint
ipsa elementa,nunquam poterat propria cuiusli materia inuenisse. communitet enim haec post primam materiam omnibus subiiciuntur,& sunt materna corporea communiter omnium, quae generantur. propter hoe primum de Uss proponit sermonem,an snt elementa eoru ,quae ge
nerantur, quatuor haec uultatissima, necne re an sint generabilia haec aut ingenerabilia,& immutabilia, ut uisum est Empedoeli:& s generabilia an ex se mutuo aut ex altero quoda:& s ex se mutuo an s militer omnia in om nia mutantur,aut est aliquod ipsoru primia, ex quo caetera mutantur,ut materia caeteris subiectu ut uidetur Thaleti quidem aqua, aer uero Anaximent,Heraclito autem
ignis. quaeret etia an quatuor sint numero uel plura. Mostendet in sint quatuor tantia.& omnis in his termina hitur pro postus tractatus.& ita deinceps in seque thus tractatibus de his, cium particulariter fiunt, saeret sermones:in opere qui de Meteororii de his,d in sublimibus,in opere uero de Animalibus de generatione animaliu. αde reliquis similiter. a et in negocio de Coelo inquinuit de Hemetis,& demonstrauit in ordine primus est de aemetis sermo,& praeterea . nec in generabilia sunt,nec incorruptibilia,& q, no G ario quod a subiecto sunt, nee sunt in s nita sed finita. quot tame sint,aut quo pacto ex se mutuo fiunt haec in illis supersedit, distulit ii in hoe loco dicere de his.Est ieitur propositu ostedete de es emetis qualia & quot numero.& q, ex se mutuo est eis generatio,& quas e modus generationis eoru ex se mutuo. C si uero quaeda snt u sermone de elemetis praecedunt,quibus no de articulatis imposshale in facile procedere ser monem de elementis, de illis proponit primum diecte. Sunt autem tria haee, quid est mistro, quid aetere re pati.
uid tactus. Quod uero necessatius si de his sermoisputaturo de elementis,& ex ipsis antiquis astruat. omnes enim qui re unum, & plura elementa dicunt:
utuntur agere ipso S pati , ct congregatione , α
42쪽
ilis regatione. nam Ad qui dicunt unum elementia, se hu ius congregatione,segregatione v caetera dicunt fieri,ipso agere,& pati utuntur: nam segregari, R eongregari pati quoddam est. s autem est patiens , necesse est omninood agens eise. similiter Ad plura, sc qui mutabilia, re qui immutabilia ipsa dicunt ae eos quadem,qui mutabilia dicunt,manifestissimum uti ipso aetere Ad pati. agetia enim inter se, se mutuo patientia, si e mutationem mutuam faciunt. Empedocles quoris immutabilia dicens, utitur agete ipso pati . nam Sc D secundu mutatione substantiae no patramur, saltem congregatione disgregationem sustinem sariente hae e ipsa lite, Ac amicitia. quare necessarius est de elementis disputaturo de agere, M pati sermo. quo enim Oino seremus an impassbilia sint neene, hoe ipsum ignorantes quid si agere Ae pati Sed si de agere M
pati necesse est dicere,manifestum , inquit, est Q necesse est demissione disputasse. nam agentia,& patientia neeesse prius est inter se miscera: nem enim eu eorpora iant, Sc inuicem distent,unqua inter se egerint, aut passa sue rint.& q, neeesse est his,qui dicunt congregatione,& se pleuatione generatione neri missione assismeretna eo gregatio est missio. Si e go de missione oportet pertractare, proeuldubio ge de tactu tractandu est. quae enim mutuo miscentur,oportet se prius mutuo tangere. quo pacto. n. mista suerint, quae no se tetigerint quapropter ad sermox ε de elementis necessarius est sermo de agere, M pati,&tid hune sermo de mistione. portet enim agentia, α ρο- tientia inter se mista iri.& ad hune sermo de laictu. quo enim mista fuerint,quae non se tetigerint quare necessa rius est de tactu de missione,de agere, x pati sermo.praeterea quo ut inquit necessario determinaturus sermonem
de his, qui us his naturales Philosophi qui nos praecensere nullii sermone de ris secerunt, quidnam singulti ipso Q s sieet sed ipsa ita in determinate premastent. de his
ergo primu sermone sacri, re primo de tactu. Quonia autem dixit de materia ne putemus de prima materia in eorporea ipsum diecte de qua iam disputauit in Physicis, ob hoe addidit:& his quae uocantur elementa ae s diceret de materia,Cuae est ipsa quae uocantur elements dixit aut e forte ob hoc, quae uocantur, quonia non dii demonstrauit in haee sunt elementa .hoe autem sue sint dixit pro eo quod est,s sunt elementa eoru quae sunt: noenim simplicitet si sunt na hoc est manifestis: sed si sunt
elementa eorti quae generant utruerbum aut illud, aliquomodo,in dictoi Fit aliquo modo. Iaddidit pro eo quod
est secundu alique modii. nc .i secundu se tota generari tur, sed secundia partes.In illo ueto ne eene uti ui prius diecte de quibus in determinate est redditio illius coniun
istioniss Quonia i qm enim oportet piimii de materia Mitis quae uocantur elementa dicet necesse est prius dice re de his quae nunc inde terminate dicuntur dicit aute de tactu,& missione,& agere,& pati ueluti conserentibus Us ad doctrina de elementis, quae tamen nondum asse euta sunt detriminatione,nee dearticulatione a progenitis.per haee aut e statuit,stinato in necessarius fit de praedictis sermo: si s de oes, qui de generatione Irtractavit,co gregatio e & segregati sie, ipso aget e re pati res linsas fieri diei v. Sed est dignit dubitatio e quo pacto dixit
omnes congregatione 5d segrepatione uti, S a ere de pati. Φ enim e5gregatione,& segregatione oes usi sint, manifestu est: no oes tame apere dc pati utuntur: sed illi soli, qui per eouersone subieini es generant. qm qua immutabilia putant elementa, no utuntur agere dc pati, sed in Isi e Aglegatione,& segregatione. aut igitur hos quide uti gregatione de segre patione illos uero agere dc pati, Mira per synecdochen figula oes ut iisl uti dicit,sed distancte: aliq ui enim,qui ea sola, quae sunt ex elementis gene rant,congregatione ac segregatione utebantur: hi uero erant Empedocle Democritici,& Anaxagorici impassibilia enim eoru unusquis si principia supponit .aliqui ue elementa generant. ipso arcie 5c pati. hi uero et atqui unsi supponebant,ex quo extera te retabant. hoc uero unii putabant quatuor aliquod esse,aut aliquid praeter haec.aut igitur he dicit aut omnes Ad congregata re,
Ad segregatione uti dicit. Φ enim hoc dixit,declarauat ex his quae subiunxit. et enam qui pluta inquit elementa sa-ciunt, ipso agere Ad pati ubin uice generant,& his ex unoneeesse est dicere actionem. hie igitur agere re pati non per conuersonem re mutationem subreni aceipiemus,
sed simpliciter secundum agere: hoc est operati ipsam
activam, aut motivam causam: oportet enim in uno
quoque causam aliquam esse congregationis , & Ω-
gregationis.& Empedocli qui de litem Ad amicitia, hae
aurae eongregationis, illam uero segregatronis causam: congregare autem,Ac segregate iacere aliquid est: quare pati ipsum congreuari, segregatim. Anaxagorae uero effectiva eausa eongregationi , M segregationis est intelle dius. secundisi Demo erat s quo essectivae causa fuerint thysmus,conuertio,iactus: remotiores ueto de sortuna, Se casus.
Quomodo autem misceri dicimus, non determinatam ol
manisse. At uero neqὶ uiderari possibile, nes di regari σ
congregari, nullo agente, neci patiente. etenιm qui plura elcamenta faciunt generant ipse agere, er pati ab ιnauem, π ι sex tino Meesse es dicere actionem. Et hoc recte escit Diogenes, quod nisi essent ex uno omnia,non utis esset agere, Cr pati ab inuicem:at calidum infrigidari, ex hoc cui fieri rursus. non enim ealistas mutatur σfrigiditas adse inuicem sita mani α
festam quod ipsum subiectam. quare in quibus est Cr agere,
pari necesse horum unam esse subiectum nuturum. Omnia
igitur testa esse scere non uerumded in quibuscuns id, quod
Vtrum,inquit,diuisis elementis ad minima, R ad inui' Coa io icem appositis,& paruitate sensum latentibus, setit ii ex
triticis,& hordeis tenues sarinas miscuerimus, uidebitur enim una aliqua spes totu esse ex paruitate decepto sen-m,aut in singula pallicula omnibus existetibus, de pro-
Iedientibus totis,per tota ,his quae miscentur ad murce, utru in mixtione corrumpuntur elementoria formae, aut seruantur,et s seruantur,ut tu omnes,aut aliquae. At uero nec alterari inquit pos libile est, neq; disgregati, et congregari nullo agente,aut patiente. nam non existente alterante, ne is ipsum alteratum fuerat . alterari aut E quo
pacto possibile est, non patiente aliquid alterato ab altet-nte e sed et his qui ex uno generant, inquit, necesse ea uti ipso agere et pati. si eram per alterationem unius, genetationem aliorum faciebant ipso densato , et rarefacio, proculdubio ipso agere et pati us sunt: nam in alteratio ne agit quidem ipsum alterans,patitur uero quod alteratur. Quod autem necessarium si supponentibus unu elementum dicere aget et pati,teste utitur Diogene Apolloniate tecte dicente, quod si nullum esset subiectu omnibus, non eisti agere et pati a scin uicem : ueluti hoe necessatio sequente, ad ea quae agunt ad inuicem et patiuntur, unum habete subiectum. quod enim non existente aliquo uno subiec o,impossibile si abinuicem pat et age te demonstrat: qna Diogenes dicebat nci ealiditate elle, qus in frigiditate mutetur aut econtra. impossibile est. n.
contrarisi setiud quod eontrarium ipso: sed subiectu e simulae existens csittat iis,et patiens,ab aliquo agente mutantur in uitia i , quatenus ipsum agens agit. Haec etiam Plato inquit in Phaedone. cu. n. dixit prius is ex stinuicem sunt contraria album ex nigro,et Nigrum ex albo, et uiuum ex mortuo et eco uerso, postea dixit Q nunquatos sibile est contrariu in contrariu mutam: nam necat edo unquam potuerit seri nigredo,nec frigus calor. in his igitur dubitante aliquo, quomodo non contraria sibi ipsi Socrates enunclauit, dixit, quia superaus quidem ex se mutuo seri contraria dixit,non ipsa participata ipsa
43쪽
seisieet contrarietates sed his participantia r nam album corpus ex nigro corpore sit: nunc autem inquit, dixi participata non licii ex se mutuo. s. d magis congruit .u proprium fuerit post semulcem ipsa uocare. nam post albedinem fit mared rapsa qua de qualitate corrupta, subiecto uero manente. Aristo. tamen inquit dacere omnia entia eiusmodi est ut unam ct eandem habeant materiam subie et alti,nsi veru et t. Aut se dicere Q in omnibus agetibus,& patientibus una est materra,rio est uetu. na cir eulci uersatile corpus agit quide ipsum, es aliquid paliutur omnia, quae sub luna sum ab ipso: non tamen ex unare eadem materia sunt agens & patiens: sed oportet, in
quit, si e dicere, et, eadem sunt, quae communem materia habent quae repatiuntur abi inuicem, quia una substrata est illis materia quae conitar rotum est receptiua.propter hoc igitur coelestia agentia in lixe inferiora no repatiuntur in eis, quia non una est allis subiecta maletra.
At uero di de ipso agere er pati, et de missione confiderun
dum . nec 1s G de tu u. nes enim agere haec, Cr pati propries an . quas inuicem iungere non posti nes non tangen αtia aliquo modo contingit mistu esse primo. quare de tritus his determinandum, quid Tacitis, Cr quid Nistio er quid Actio. principium utilem hoc asstimamus. Necesse enim eorum quae
sunt, in quibtiscunq; est missio, se hie ad inalem laesiua, s etiam aliquid egeri hoc uero passum fuerit proprie, o in
ijssi liter. quapropter primo dicendam de tactu. Fere igiis
lar, quemadmodum erutrorum nominum unumquias duntur intillis liciter, er baec quidem aequiusce, illa uero altera ub
ulieris, prioribus, e se habet er de tam
Cum demonstrauisset necessarium esse de agere , pati sermonem, .u de mistione,ex h:s ostendit & eum qui det aestu, necessariu est eampossibile est igitur,inquit propitearentia,& patrentia no se mutuo tanῆerer tangens enim
activum ipsum passuum,aut sine medio, ut ignis lienae aut eu medio,ut ignis aquam per lebetem medium, lac alterat ipsum. addid: t autem proprie, quia dicimur pati eae
conuitias, sed non proprie dicitur agere conuitium, quo ma neo tangit. si quide agere est secundu qualitate mutate naturalia corpora. si aute dicatur tan aere conuitia tum ipsum conuitaui no tameProprie. si quide tangere dicuntur se,quotu ultima sunt Lmul. ut igitur tangere dicetin nos conuitium,ita & nos pati ab eo, & agere illud
in nos, sed no proprie neutrum,ut in sequentibus cognoscemus. an siciua uero est uerboru constructio: consecutio uero huiuscemodi est. neq; non tangentia aliquo mindo primum contingit masta iri. Addidit auie,aliquo in do, ut signiscaret quae se proprie tangunt: quonia & eo uitium tangere dicitur, sed non proprie. Ad inuentionem aute huius,u, quatuor elemeta sunt materia eo tu qus generantur,& corrumpuntur, demonstrauit quide & pilusneeessariu esse sermone de tactu & mi mone,& agere, M pati: de quibus primo uult disserere.& iam quide demotitauit eum qui de tactu,sermone,alios duos praecedere, nune quo. rvrsiam id e resumit ante sermone de tactu.entium squi de inquit quaecuml; miseeis nata sunt, nee esse est, haec plaus se mutuo tangere: n A. n.m ista unqua suetint,quae nullo modo se tetigerint, sed suerint separata. prae edit igitur mixtionis sermone, sermo de tactu. sed .vde agere & palim a s aliquod entium natum est,hoe qui
de agere,alteruna uero pati proprie, haee necesse est prius se mutuo tangere. α hoe abunde in praecedentibus ostensum est dixit aut e proprie propter conuatrum. hoc. n.agere quidem dicitur in ipsam anima,sed anima non tangit:
nem enim proprie agit, quoniam & tangere dicitur non proprie. in igitur dicit ut aetere,ua & tangere. eade dixeris, α iii imagine,& tripudio, & simpliciter appetibil4: ne vi enim haec proprie agunt,ut aute agunt, ita Ac tangunt prius: pilus enim tangat imaginatiuam, de in ipsam primat,deinde & mutat alteratain. α impossibile in
pati ab appetibili eum qui non prius tactus fuerit, eo vprius impressa suer i eius imaginativa. necessatio igit primum de tactu proponit sermone. Sicut aut inquat multa& aliotu nominia multipliciter dicunturi& eorum,quae multipliciter dicuntur,alia qui de aequivoce dicuntur, ut
Aiax Thelamonius, es Oileus Aiax, ct canis terrestris, ct in arinus, quae M aequaliter participat nomine: alia uero ab uno re ad unum, quorum re unum dicitur princi palatis,alia ueto minus principaliter: ut in ent prius quidem re principalius substantia est ens, secundatio uero &teitio alia praedicamenta smiliter proprie quide animal homo est qui uetus est,pidium ueto a uero animal uocatum non proprie animal uocatur. similitet M mullo scietia,& ab ipsa musica mulier,aut anulsca cithara, primo, re principalissime de scietia muscae nomen praedicatur. se re tactus est eoru , quae multiplicitet dicuntur , ut ea
quae ab uno,& ad ianu:& quida dicitur tactus principalis sme, quadam uero manus principaliter ab illo. Quis litigatur proprie tactus,& quae se proprae tangentia dicit. in haec sunt quae M positione habent, hoe est quae alicu-hi sita sunt. Sed re mathematica de numero postionem
habentium sunt: quate re hse se mutuo tangent. dicimus enim lineam tangere lineam, aut supersciem,aut circulu, aut aliquid aliud: sed re mathematicum corpus terminos habens tanget mathematicum corpus,aut sineam sed &si di eant ut se tangere mathematie a corpora, non tamen
proprie, sed eo modo, quo & habent esse liabent aute in intellectu: se ergo re possitione habent, ct lagunt se mutuo.& hoc inest vis propter ea quae proprie habent positione,& se tangunt, dico. naturalia corpora,ex quorum
abstractione habent esse mathematica . momodo autequae habent positione, haec M tangant se mutuo, probat, re astruit ex des nitione eoru quae se tangunt,qua tradi dit in imo Phystere auscultationis.ibientim dixit adsit tangere: is haec utiq; se tangere dicamur, quae cus aratas habeant magnitu danes, hoe est no unitas, sed a pici ptia superficie cucu scriptas,& positione propria habentes simul habent ipsa ultima: ne. et enim omnino ultima
habent olla quae sepatata non sunt, sed connata: haee aut M politione habent cide aute hoe est quod ει in loco ense.loci aute duae sunt propriae disseremis, sursum & deorsum sursum aut e & deorsum sunt, quae cuit; grauuatem, aut leuitatem habent: haec uero agere re pati ei se mutuo nata sunt:colligitur igitur ex his . hae e se mutuo tangunt, quaecuri; & adan uicem agunt,& patiuntur. hec igitur sunt quae se propriae tangunt,quacuit; ad in urcem nata sum agere & pati. quae uero contra sermone dubitanis da sunt Iiteram percurrentes die emus. Notandu aute in non putat aequivoca esse quae ab uno & ad unti, sed de his quae multipliciter dicuntur: no aut aequi uoca. na in plus sunt quae multipliciter dieuntur,apsis aequi uocis . si
aute in praedicamentis in diuisione aequi uocorum etiam
de his,quae ab uno & ad unum dieuntur, non monum. dicimus Q ibi non adamussim loques re certe, qus multipliciter dicu tur, aequauoca uocauit. eoru iratur Cus multipliciter dacutur diuisione ibi secit. sunt igiε media squi 'vocorii α univocorii quae ab uno M ad unum diciatur.
Atium e quod proprie dicitur est in ise, quae positionem ha
benti posvro autem in quibus er laetis: etenim mathematicis
similiter assignandus es tactas, ex laetis, flue separatum est unumquias ab ip s,me alio modo si igitur est, quemadmo
dum determinarum est prius,ipsum tangere, extrema scilicet haberi simul,eu urique adinvicem tangentur, quaecunque dea terminutas magnitudines.s p tionem habentia Dul M.
5ent extrema. Dicit quae sunt proprie tangentia, Q, ea quae postione α--Dhabent. haec uero sunt quae in loco sunt hoc. n. est habete postionem sei licet in loco esse & nune quidem tan tu dicit de tangentibus,deanceps uero colliget o re adtiua,passiuatis este necesse est. ovi aute dixit quae se ta
44쪽
tiunt Ad positionem habere de esse in loco: obstabat ue
ro ei, quid igitur nonne etiam mathematicae magnitudives sunt, M tan punt se mutuo ut linea circulum, si quidere posῆiione habent,& in loco sunt propter hoe inquit, Sc la ac proportionale tactui,scilicet positionem re locum habent. hoe enim disserunt naturalia a mathematicis: quia naturalia passonibus capiuntur, scilicet grauitate,leuitate,& alfis mathematica uero per intellectum
sne passiore secundum solas dimensiones habent escin
Ioco uero esse corporibus, non quatenus passones hahent,inest, sed quatenus dimensa sunt: habet autem dimesonem Ac mathematicum igitur Ad hoe est in loco. sed squidem separabilia essent mathematica , naturalibus, Ac per se subsistentiat per se uti locum haberent, u proprie tangere dicerentur. s autem non sunt a naturalibus separabilia,sed in his habent esse,quod Ac uerum est,proculdubio scut esse habebunt se Ec in loco esse habebui, α se mutuo tangent. si igitur in illis habent esse . ha hunt Ad se mutuo tangere. Id autems Vt dei et minatu est pilusi propter ducta in Quinto Physicae austui. de ipso tangere di stum est. sic enim ibi ipsum definiuit, tangere est habere ultima smul. Κ ecte autem ibi uerbum id i Distin a magnitudine i addidit, propter partes continui. nam partes continui non sunt distincts magnitudin sed
potentia existentes in toto, neqi se tangere dicuntur, sed hoe ipsum continue esse, Ac unum.
Quo itum autem positio quidem quibuscunque er Iocus inestprima autem deserenitia Dei ursum G deorsum, ertuisitione torum: omnia,quae dinaicem iunguntur grauitatem titi e bulebunt aut levitatem,aut umbo,aut ulterum. taria autem passiua er activa. qaure manifestum quod haec ad inuicem tangi natu sunt, quorum istinctis magnitudinibus fimul sunt extrema. motitiis,et mobilibus mutuo existentibus. Caues. vult dastinguere per hae equae stat proprie tangentia.
tangentia uero naturaliter nam de tan pentibus naturali
hus est sermo sunt quaecunq; inquit postionem habent, ct in loco sunt, Ac astunt, patiuntur, adinvicem : quae enim se tangunt solum mutuo mathematice, non phys re tangunt. Dubitauerit uero quis o male eonclusi,q, positionem habentia omnino grauitatem habent,aut se vitatem,. d agunt δύ patiuntur. nam sphaerae,quae sunt intra firmamentum,& positionem habent,& in loco sunt, re tangunt se mutuo: re tamen non agunt, nee patiuntur se mutuo, ut ips Aristo. uidetur. quomodo igitur,incti, tangentia oportere omnino Ed apete, pati posse 1 stintne e Aut igitur non tangunt se ipsae sphoetae, sed sunt continuae,aut distant 1 scin uicem,si autem tangunt se in uicem non necesse quae se tangunt omnia apere, id pati ad inuicem. Aut ut unum quid assumit ipsum e teste corpus, quod nem positionem habet nec est in loeo: nihil enim extra ipsum continet, Ac ambit, M sc non est in loco secundum traditam ab Aristo. de loco rationem,
est locus extremum continentis,quo continet ipsum con' - tentum . Aut non omnino de hoe nune est sermo, sed de tangentibus,quae generantur, v eoitumpuntur: quae .s cum in materia communicent, agendo,repatiendo Φ etiasursum omnino aut deorsum sunt. Φ s Sc de tangentibus sermo in Quinto Physci auditus traditus recte se habet tantentia esse dicens, quorum ultima sunt simul. non necesse est omnia tangentia actitia ad inute , iv pat sua esse. tangunt. n. quae sunt intra stinamentu sphaerae se mutuo, ic tame impassbiles sunt .s aut necesse est tangetiate ali 1 sernuice, no tecte tradita est in Phy sea tangentiu des nitio:plura. n.amplectitur. Recte aut prima esse Ioel differentia dixit, sursum deorsum .etenim prima, vsola locotu hae e est disserentia, secundu qua ei ia differ ut
inter se naturalia eorpora: alis. n. ppostiones,ante retro,
dextru snistri, no sunt proprie oppostiones seeundii lo-eu, sed in habitudine ad nos habent esse. una igitur est sola secundu locu oppolitio, sursum, dc deorsum,ut in labro
de Coelo ostensum est.ois. n. rectus motus,aut di medio ead circi serentia,aut a circuseremia ad meum: quoru primu et sursum dicitur,seeundus deorsum: reliquae oppositi nes sui di in habitudine habent esse. na quod uni dextra est,altera siristria est: cu quod uni animus,altera posterius est. praeterea quom aps motus, nisi circulo eircu- eam, sed uete secundu alia postione in dextrii in infini- tu eant,tande ipsum coetu occupant . quare Sc his quae circu inen motus, hoe uero erat ipsum sursum. similiter aut Ad in aliis. Id aut s Aut ambo aut alterii ldixit, quo nia alteru solia habent quae extrema sunt,terra Sc ignis. tia hie quide solii leuis est,illa uero sotu grauis: media uero . e grauitate,& leuitate habet,aer,. c aqua, ut in libro de Ctalo demonstrauit: leuibus. n. sunt praurora, Ed 1icrauitate habent: prauibus aut leuiora Ed se leuitate ha-ent quare no de circulo uersatili corpore est sermo: hoc
enim nee prauitate habet, nec leuitate. Si aut ovortet in quit Alexan .etia de circulo uersatili eorpore intelligere
quae dicta sunt, ut si unauersalior sermo, uerbum illud, 3 Aut ambo aut alterum non de grauitate, aut leuitateaecipiendum est,sed de ipsis tangentabus. necesse enim est
omnino duo esse tangentia,quae tangen tra ex necessitate,aut ambo aut alterum ipsorum,aut grauitatem habet,
aut leuatatem. u quod ab inuicem dicit in quibus dicit motivorum Se motorum in inuicem pro eo quod est vi te tum ab altero intelligendum est. quemadmodii in praedicamentis dixat subalterna genera non ut tua; utriusin genus, sed alierum alterius. huiusmodi aute die es activa,
Ac passiua, non ex syllogismo sumptri: neo enim si gra
uitatem habent, .sc leuitatem quae tangunt, iam nee esse est activa esse passuaque abinuicem: sed ex ipsa evidentia hoc eo elusit,ca, quae in his locis sunt dulis passiva sunt, Ac activa, hoc est motiua,mobiliacit, hoc enim de 11alim
insertimanifestius enim uidentur locali motu mutuo mota:impellitur enim gravium Ac leuium aliud ab alio semnans in propitum locu ,aut potentia ostendit. . sunt hecaetitia, .u passua: dicens contrarios esse eorum locos, in quibus sunt. quae enim sunt in contrariis locis csittatias uirtutes habetia passiva, Ac activa abinii ieem neeesse etiesse.& s se aceipiamus locum,mam festum est . ilia de
eliculo uersatili corpore est sermo sed de communieantibus in materia. Possibile quom es ,ut iam dixi, etiam de cireulo uersatili corpore extendere ferinonem, Detbum illud ab inuicem,pro eo quod est alterum ab altero acci pientes. sed si quidem ut unum quoddam accipiamus ereteste corpus nullum erit subiectum e si autem interiores aphaeias inuicem se tangentes cons derabimus, quomo do ulterius seruabmisiactivas ipsas,3d passuas abanusecem esse,aut omnino grauitatem,aut leuitatem habetes
est igitur tangere communius quidem, ut ipse in Phys ea dixit habere ultima simul & se coelesta haee in serio ra Ad scin uicem tangunt specialius uero Sc naturalius habete smul ultima eum hoc habeant activam, de passuam uirtutem iniet se,ut hie dicit. Quoniam aurem mouens non militer m et quod moueae rea e tres ed necesse hoc quidem quod mouetur, σι um mouere, hoc uero exiliens immobile. manis sum quod in agente diceamus eode modo. etenim mouens agere ut quid viunt, cretens mouere differant tumen. π oportet determinare: non enim
pos ile di omne motiens ageres agens contraponemus patienti hoc utilem in quibus motus puhis pus o aera inquanotum alterunt solam,ut album, Cr calidum ,sed mo aere in
plus ipso agere est . illud igitur mam eseam quod mouentia
partim quidem motu tangant,partim uero minime. Cum tradidisset quaenam snt proprie se tangentia, . Coa larqisaecula: mapnitu3ine diuisa sunt,&in t eo sunt iu ha hent ultima ij mul,motiua de m bilia existentia a stinuicem nune transi ad alia, quae ix ipsa tangere se dictitur. non tamen proprae eodem modo ut illa. quoniam autem
45쪽
al .legit offirmati uocis dolosten stim est in physea quod non omne mouens motu movet: hoe nune accipiens ex ipso ostendit quod neque omnia qux tangunt, tangentia tangunt: in quibus nee proprie tactus dici potest,sed communius. Cum autem
sumpssset non omne mouens motum mouere, ut conse
quens ad hoc,sumit id,neq; omne agens pati:& hoe probat etiam ex optimo ne quorundam de agere M pati, quare redarguit. ala qui enim putabant idem est e mouere, Magete,& csi uerti haec:& ii quid a ii hoe omnino re mouet:& econtra s quid mouet, hoe omnino & agit. quates non omne mouens ipsum motum mouet,mouere auteagere esttigitur neq; omne agens necesse est omnino pa-
litigitur salsum est putare idem esse mouere α agere. disserunt enim hae abinuicem ipso uniuersaliora, ct particulariori: est enim in plus mouere ipso ageret quate si quid quidem aetii hoc omnino mouet, non tamen si quid mouet necesse est hoe & agere. X hoc probat ex oppostoscilicet ipso pati. si enim cognouerimus quid sit ipsum pati,cognoscemus S quid ipsum agere sit. pati igitur est secundum qualitatem mutari ut dealbati ea leseri,& sinplicitet alterati secundum qualitat .s igitur hoe est pati,igitur re ager hoc est secundum qualitatem mutate. quae eunq; igitur mouentium non ad aliquam passione ducunt ea, quae mouent ut haec mouent quidem,sed non agunt quae quadem securadum locum mouent, non ad aliquam passonem ducunt ea, quae mouentur: apsum quippe e celeue corpus mouetur quidem secundum locii, sed mo alteratur. igitur in plus est mouere ipso apere.Et hine
ciem ipse postionem habere dieit. M si quibus inest postio, iis inest re loeus,erunt utim re linea in loco re ipsa ecelestia. atqui quis est lineae locusesed ut Alexan.inquit postio lit ab ipso communiter dicta ordo mutuus eorum quae mCueri pollunt, ct congregati sistit subs- stentia,& permanentia: ut in praedicamentis dicit. u dentur autem haec quemadmodum esse habent, ita re locii, ut ipse dicit. etenim mathematicis similitet tactus re licus assignadus. Primum ergo re communissimum hoe significatum eorum,quae se tangunt, quemadmodum iuin Quinto Phys eae auscultationas determinauat, . tan- pendia sunt quorum simul ultima. Secundum aute quado hoc quidem mouet,illud uero mouetur: α huius quidem inquit mobilis, illius uero motivi. M in hoc significato mathematica non tangunt se,nec ea, quorum non est,hoe quidem activum illud ueto passivum : coelestia uero tangunt ea, qua hic sunt: nam illa agunt, haec uero patiuntur. Tertium uero, quod propriisismum est,re secundum ipsum principali. ut in naturalibus tangentibuet hae e tangere dicit mouetium re motorum, in quibus esta se mutuo contramoueri,& repati. hoe enim signiscat
illud s Ad inuicem mobilis,& motiui,in quibuz est age, re & patit illud uero adinvicem pro eo quod est a semule .in his uero coelestia no numerabuntur. aut igitur uettia sinisseata hae e numerantur,aut etiam ut unum . sed eum principium indeterminate dixit, quando tangentia hae sunt,quae postionem habent,quorum hoc quidem agit illud uero patitur,dcinceps certius determinans s habes eausam propter quam non indetur Aristo. effecti itines it,quod oportet re haec conti amouers 1 seinuicem uam causam dicere Deum,ipsus munduli en in apere est secundum qualitatem mutare. De is uero substantiae 1psus uniueis opifex est,naanifestum est Q no proprie agere mundum dictus fuerat,sed potaus procreate, de cust dite . Cum autem ostendis et Q in plus est mouere ipso agere,redit ad sermonem de tangentibus: propter quem
re de mouentibus,s motas meminit. inquit dratur, quo niam mouentium quaedam mota mouent,quaedam ueto non mota manifestum ex his, , at qua quadem mouentium et aan tangunt,& qus moueratur, quaedam ueto no . in quibus enim mota etiam contramouentur, proprie in his tangere dicitum n mouentibus aulem, quae non con it amouentu non proprie tactus dicatur. neq, erum ima go ne is commaum tangunt proprie animam, quoniam ne ii repatiuntur ab ea, neque etiam in his dixerit aliquis
extima simul esti quod oportet omnino inesse ius, Musse proprie tangunt.
Sed determinutio ipsius tangere uniuersaliter quid di positionem habentium est: er huius quidem mortui.huius uero mosius adinvicem uero motitii uncti Isitie.in quibus est ipsum agere, π ipsum pati. Vt plurimum igitur tangens tangit, id
quod langit elenum meu et mota omnia fere,quae eorum sunt, quibuscunque necesses, Cr apparet tangens tangere quod tangit. Est autem tituliquando dicimus mouens tangere solum quod mouetur, tangens uero non tangere quod tangit sed quia mouent motu,quae eius sunt generis, nec e videtur esse
tangere quod tangit. quare si quid mouet, cum fit immobile il
lud pidem tangeret utique mobile,illud uero miram dicimus enim interdum tristantem tangere nos.nos uero illam mini
me. de tactu igitur, qui in naturalibus determinatam si Me
modo. Cum dixisset, o non omnia mouentia tangunt ea qus mouentur, distinguu nunc,& dicit quae sunt in mouentihus tangentia,& enumerat tria fgniscata ipsus tangere,duo quidem communiora, unu uero spe ei alius, & ma ps proprium.Vniuersaliter igitur tangere dicit quae po titionem habent, hoe est qus secundia ultima se tangunt ese autem Sc mathe matica tangunt se mutuo, de coele
εc te pati. Cum autem dixisset de his,quae se pro prae tantun dicit δύ de his quae communiter tangete die untur. dicit igitur quhd ut in pluribus omne tangens tangit linsum econtra tangens,in quibus est de proprie tangere nas tangentia motiua sunt sua inuice Jecelle est quaecisim
ut contramoueantur potentiam habent,tangentia tanget sed quare ut plurimum tangens tangens tangite quo raram quae coram sunt omnia,hoe est generabilia Ac eorruptibilia, omnia sere mouentia contramouentur. Recte autem addidit sere, quoniam neqi imago, meis amatus, neq; appetibile mouentia contramouentur, quae uero se mouentia,& eo tramouentur,tangunt ipsa tangentia. noOmne autem quod tangit ipsum tangens tangit: quonianeq; omne motum contramotum mouet. in quibus igi tur mouentia non contramouentur a motis, ipsa qua de tangunt quae mouentur,mota uero mouentia non tan punt: ita ut coelestia tangam ea quae hic sunt, haec uero coelestia non tangant:& conuitium tangat conuatiatum, conuitiatum uero non tangat conuitium:& in appetibi
libus re appetit tua potentia similiter,in quibus communiter α non proprie dicitur tangere. quate quacunque
proprie taneum tangentia tangunt, quoniam re mouentia contramouentur: qua uero non propite tanpunt, non tangunt tangentia: quoniam etiam mouent non contra
mota. Cum uero dixtis Quibus nee esset addendum est uerbum illud quemadmodum: ut si sensi is, quibus necesse est tangens tangere tangens,quemadmodum M uide tur. Cum autem dixit quod est ut qua docti dicimus mouens tangere solum motum,intulat: tangens uero nia tangere tangens, ut aequivalens huic, quod est motum non tangere mouens. Quoniam autem uidentur eorum, quae ad aliquid esse tangentia, nam tangens tangens tangat ripa autem diae it quod non omnino tangens tangens tangit: propter hoe causam addit, propter quam putamus omne tangetas tangere ipsum tangens: quoniam enim, ut
dixit supra omnia sere, quae colam nobis , hoc est quae apud nos sunt,scilicet generabilia & eorruptibilia huiusmodi sunt propter hoc α omnia huiusmodi putamus esse.Dixit autem erusdem generis, hoc est eandem in materia nam multis in locis genus subiectum etiam ipsiura materiam dicit quae & mouentia tepatiunt ut aut iamplici ter eiusdem generis dicit ipsa corpora. nam etsi non omne corpus
46쪽
ne corpus mouens repatitur a moto ab eo saltem omnino de ipsum motum ne mouet: propter hoc igitur uidetur Ad tangens tangens tangere. sed Ac si mouetur,non tamecsit ramouetur: propter ii e neu tangens tanget tanges.
quare re si quid sit moues,cum ipsum sit immobale, multo magis ipsum quidem tanget motum,ipsum uero quod movet ut illud minime tanget. diximus autem in qus sac tangunt, it tangant noti tangentia, no proprae iangunt: nam omnia, quae ad aliquid, ad conuertentia uicuntur:
quare si quid proprie tangit tangens tangit. Illud uo In naturalibus i addidit. dixit enim ipse taistus est de
numero eoru,quae multipliciter dicuntur,sed i ructus proprie dic tus in naturalibus est.meminit tamen Sc de non naturali taehu, qui est in mathematicis,& eius, qui est in
tangentibus, non autem tanguntur,quae qualem non natural ter tangunt,immo uero nec proprie.
ταχ s utro π pati Mendum consipenter. Istim ismus autem a prioribus subcontrarios siluntium sermones. plarimi enim hoc concordarer dicant,quod simile quidem as iri omne est impus bile eo quod nullam magis activam, qua pus titim alteram est ero es: omnia enim militer incis eadesimilibus dii tilia uero, er disrarentia agere, G pati adinvicem nutu sunt: etenim cum minor ignis a maiori corrumpis tu propter contrarietatem hoc aiunt pati. contrariam enim
e ετ esse malium patio. Democritus autem praeter alios dixi sortis proprie. ait enim idem, o simile esse agens er patiens noenim concedis estera cr disperentia pari asciniacem : sed octestiersi cum ut agant aliquid instinuisem,non quatenus diauersus d quatentis idem aliquid scini,hoc ipsis accidere. quae
a c4 a Uitar dicuntur hui mori sunt. Videntur durem hoc modo duraressubcontrariu upparere dicere . cavo vero controqsermotus, quod cum oporteret torum aliquod considerare, potem aliquam dicunt utrique. simile enim, o omniquaque indistinctum rationabile nihil a mili pati. quid enim is uerum erit magis acti m quam ulteram spe a simili pari aliquod potest, Cr ipsum a seipso. proinde his ita se habentibus . nullam utique neque incorraptibili,neque immobile fuerit siquidem
simile quatenus fimile est acticiu est: ipsim enim seipsum inois
Tinae. I vebit omne. Omninos alierum, Cr nullo modo idem eodem
pacto. nihil enim pateretur assedo u linia,utit linea ab albedine.nsuliquo modo secundum accideris,ut si decideret album,
aut nigram esse lineum. non enim fiet icem a natura imma tarat,quaecunque neque contraria,neque ex contrarijssun LCum disputauisset de tactu,nunc disputat de agere dc
pati: propos tum autem est non distinguete ipsum agere, de pati .ex more aut e suo antiquorum opiniones de agere,& pati nune prius exponit, se cum has consutauerit, se propriam inducit. Eorum igitur, qui de agere Se pati
dixerunt,inquit,plures contrarium in contrarium agere
dixerunt,simile enam a simili impassibile est e. ii enim patiatui simile a simili idem uti ui a seipso posset pati si autem hoc nullum esset entium incorruptibile, net aeterintium: impossbile enim est smile agere. quid enim magis aget quam patietur, cum eadem si in agente Ec patienis te potentia nune autem videmus haec quidem est e litia, Ed activam illa uero passuam magis habentia potentia.
contrarium igitur 1 contratio patietur, sc non simile a sani lina id si iudeatur simile a simali pati,ut magnus ignis
a paruo: si enim in rogum asserat aliquis lucernam, extinguitur: non quatenus simile, sed quatenus contrarium patituti conitatium est enim multum paveo,consumpta materia parui ignis a maiori. plures igitur,ut prius dixi,con trarium a contrario pati dicunt. Separate etiam praeter
alios Democritus sui alea sindili pati inquit. quae. n.sunt omnino dissimilia de alieta,nihil in scinuicem agere na
ta sunt nee pati a stini e .propter hoe igitur dulcedo nihil faciet in nigredine, nec gratatas in dulcedine: quoniam horum nulla est communicatio.oportet igitur age ita, Ac patrentia no esse dissimilia sed eadem: color enim in colorem agit, re sapor in saporem, .u alia similiter . similia igitur sunt quae agunt, se patiuntur abinuicem, iunon contraria. Ego uero inquit dico ν neqi s milia sunt agentia,& patrentia, neq; omnino dissimilia,& cotraria.
sinitia quadem non sunt,quia sinite nihil patitur a sinitiis enim patitur aliquod simile I smili, Sc a seipso patietur: etenim idem sibi ipsi omnino simile est.s autem hoe,
nihil erit incorruptabile,sse aeternum: propter haec quidenon erunt agentia 5c patientia similia. uerum nec omnino diuersa Ec contraria: ne in enim linea ab albedine patretur, ne ir; dulcedo a nigredine. Sic ergo cum destrumtantiquorum opiniones,descendit deanceps in opinionem sibi apparentem. quae igitur ab antiquioribus de agere Ee pati dusta sunt, haec sunt. Videntur autem n qim,hi collatia dicentes in id e duci. huius uero causa est v, ad partem eorum uter. respexit. cum oportuisset totum inspicet emana re uera agentia Sc patientia nee omnino altera sui t, nec omnino eadem,sed partim smilia, partim dissimilia,& conitaria. Si enim non quodcunqi in quod eunque agit: non enim agit caliditas in dulced)nem, aut in lineam, sed eo nitatium in contrarium t album enim in ni plura,& dulce in amarum. contratia uero Ac genus commune habent,& s tedium manifestum in agetia, Ec patientia partim eadem sunt secundum genus Ec subie.'tu, patiam uero contraria secundum formam. Antiquorum igitur quicunq; quidem ad genus respexerunt aetentium L patientium similia a tete adinvicem Ad pati dixerunt: quieun ip uero ad sorma contrariat quia nihil magis adtiuum, aut palsiium est alterum altero.oportet enim arensa diluam habere potentiam, patiens uero passuam: quae uero sunt aequalem habentia, 3c eandem potentiam quadmagis ulturas istorum a stiuum, quam passuum erit equare nee agre nec patientur ahan uicem,similem habentia, re eandem aditum,& passivam potentiam . Si quisueto dixerit quod non est absurdum ipsum agens de re pati eiusmodi enim sunt quae communicant in materia, dico quod repati quidem non est absurdum. illud uero non magis absurdum est. nam agens etiam s tepatiatur, magis tamen agit quam patiatur:& patiens, Ac si agat magis tamen patitur quam agat .an his aut dira quae simi ita sunt non magis est in utroq. esse strua quam passiua potentia. quapropter no patietur simile a smili,& ipsumaaetis in seipsum uult patiens mutarer simile uero nun quam in simile eonuersum fuerit: iam enim est Ad ante ectuersonem illud in quod Ac mutatur: manifestum igitur est quod simile a simili iasi patietur.At uero nihil,inquit,
erit neq; incorruptibile, nec, immobile etenim mouere et
est aliquid agere quare si idem aliquid a seipso patitur,
idem omnino a serpso omne mouebitur,& ipsum a seipaso omne corrumpetur: quare nihil erat incorruptibile, ne
que immobile quod est impossibile r ostensum est enim in Phus ea quod omne quod movet ut ab aliquo mouetur, v quod ipsum seipsum nihil mouet, nisi seeundum
aliam Ac aliam partem,tat animal. alio enim mouet, scili e et anima,.3c alio mouetur scilicet corpore: A Q, n mma mouentur, sed sunt ante ea,quae mouentur immobiles causae: nam prima mouentia immobilia sunt. Non redieautem uidetur concludet Q s simile a simili pagi iuum est iu propter hoc'& idem in seipsum aget, iam nihil es se immobile,neq; incorruptibile. quid enim si dicat quino, motivum quidem erit aliquid ipsum sui psus, id pan auum ipsum a seipso Q scilicet natum est moueri, δί pa
ti, quod uero non omnino natum est,non patietur a seipso quod scilicet non natum est pati passonem, rem mo Debit idem scipsum eum immobile sit. sed accurate addi dit illud; siquidem simile,quatenus simile activum.
omne a seipso patietur,& nihil erit immobile, neq; incor
47쪽
ruptibile. Quod autem nihil agit,quod est citatuno diu et
tum in alterum,ut linea in albedinem, nisi per accidens, lignum facit hoc,quod est non immutare seipsa a natu-ia. quod enim agit in aliquid immutare ipsum uuIt a sui Dat via. quando autem dicatur nigrum in lineam,quae est in albo agere, per accidens dicitur. etenim postquam m-grum est tactum album ma Disit lanea, α linea non ex uita natura sua, manifestimi u per accid cris egit nigrum in lineam, quia accidit lineam albam est e. propter id initur quod in album, quCd est in l:nea,egit nigrum,dicitur per accidens ei lana an lineam episse. dixit autem lineam esse nigram ni atra excmpini v ucto dic pro linea superficie.d: cendo igitur quaecuml, ncq contiaria, significauit ex trema album,& nigrum. per id autem uerbum Ne i, ex
contrari s Isignificauit intermedra, ut iustum. τη ς ε sed quoniam non quodcunque natum est agere ex paris quaecunque uel contraria sunt, vel contra rictutem habent,
cesse Cr agens, π pati cns genere quiescin mile ese, cridem,
Decie uero dissimile, CI contrarium natum est enim corpus a corporesapor axicin a sapore,color quoque a colore pati: omnino autem quod cur Am generis ab eo, quod eiusdem gerum c. si neris Hiatus vero causa quoniam contraria in eodem gene
re omnia agunt autem G patiuntur contraria asinuicem: quare nece e est quodam quitim modo se eadem agens spatiens. quodam uero modo altera, dissimilias a scinuicem. Quonrum autem Cr agens Cr patiens genere quidem eadem
ex similia sterie vero dis milia: huismodi aurem sint conat raris, manifestum quos aiud σpassiua a uicenisunt Cr
eontraria, G intcrmedia cienim omnino generatio atque corruptio in his ed. quapropter Cy rationabili iam o ignem calafacere, Cr frigidum ιnfrigidare, π omnino activum assimilare ibi si patios .agens enim Cr patiens contraria sunt, Cr generatio in contrarium est. quare necesse est patiens in
agens mutari: ita enim erit in contrarium generatio.
cessim. Hac tenus antiquorum sermones exposuit, hoe autem Ioco deinceps proprium opinionem exponit . uolens au
tem ostendere in agens,& patiens, partam smilia sunt, partim dissimalia, utitur syllogismo huiusmodi, sumens
ex euidentia consessum, in agentia,& patientia,aut con trarietatem habent, aut sunt contrarIa, aut contrarietate
quidem habete dicens ipsum intermedium, ut sustum cuin album agit, aut aliquem alterum colorem, contraria uero ut album,& nigrum. Est autem syllogismus hunἡ modLagentia & patientia contraria sunt. contraria quo dammodo eadem sunt, quodammodo uero diuersa genere enim eadem,specie uero diuersa igitur agentia, α patientia quodammodo eadem sunt, quodammodo uero diuella. exempla autem ponit huius, P agentia α patienti sunt similia, corpus a corpore pati,& saporem a sapore .corpus uero a corpore inquit pati non simplicito, sed qualitate a flectum. rursum uero a colore dicens pati dicit proculdubio id quod est in subiecto. Causa autem inquit in simile a simili patiatur,est, quia agentia,& patientia contraria sunt: contraria uero sub eodem genere sunt: agentia igitur M patientia eiusdem generis sunt. Cu au tem demonstrauisset agentia, M patientia riusdem gene ris esse,cum sumpsisset confestum in agentia, M patien ita contratia sunt, nune uult demonstrare id , quod con sessum sumpserat,scilicet is agentia,& patientia contraria sunt. ostendit uero rursum hoc, sumens Q agentia, MPacientia, quodammodo similia,quodammodo uero dinfinitia: musinodi uero sunt contrariaripitur agentia,& patientia contraria sunt, est uero demonstratio reciproca. In plus autem est generatio, α corruptio, quam apere, &pati. est enim agere,& Pati generatio quaedam, & eotruptio quaedam:& corruptio,& Beneratio non sine agere
de pati in contrarus. Probat autem primo hoc ex ipso magis,quod facete & pati est in contrariis,et enim si poneratio,& corruptio in his est,inquit, scilicet contrarijs: est emin generatio,& c truptio de contrario in contra
Dum, ut ostensum est in Physica:& sacer M pati in contrarijs erit. Secundum autem quod concludi potest, est, v s generatio, α corruptio est in contrarijs : In quibus
Igitur non est contrarietas, in his nG est generatio,α eorruptio: huiusmodi uero est quantum elemetum. Deinceps
autem inducit, Φ rationabiliter calidum,& frigidii,actinua existentia,& pastiua calefaciunt & in frigidant,& patientia sibi ipsis reddunt similia. Probat autem in agens assimilat sibi passum, habens ostensum Q generatio est
mutario in contrarium & in agens,& patiens sunt con- tr dii est igitur construictio syllogismi talis generatio, uel P generatur,& sinpliciter mutatur in contrarium ubi mutatur: est autem contrarium ei P generatur,& m latur ipsum agens: ergo in generatur simpliciter, & pacitur,& mutatur,in ipsum agens mutatur: ergo ipsum ages 'sibi simile facit ipsum patiens. Et fecundum rationem quoque non eadem dicentes, utrosis T que tamen tangere naturam. dicimus enim pati interdum qui
ec sabiectum, ut fanari hominem, π calefer Cr instigidau
ri, CT alia eotim modo interdum aut cm culisseri quidem his gidum, Lunari vero laborans utraque autem vera sunt. Eosdem autem modo cr in agente: quandoque quidem hominem dicimus ealefacere, quandoque utro calidum,est enim vi md interia patitaris autem ut contrarium. in illud igitur restitienter, idem aliquid, oportere putarum agens habere, π patienqui uero in diuersa, contrarium.
Rationabile inquit,est dicere,. etsi non ea de dicunt, qui s milia dicunt aperitia,& patientia es qui dissimilia,
nihilominus ut v naturam ipsorum i agunt : quomodo autem uterur naturam iptrum tangat subiunxit.etenim
communis usus,inquit, Pirum hominum, qu1do quidem se,quando. uero illo modo consueuit dicere. dic mus enim inquit, in homo quado ιν quidem sanatus est, ex ipso subiecto uocantes id quod sanatur, quandon; uero Q aegrotans sanatus est ex ipsia passione uocantes, recalefieri quandoq; quidem calidum quando ut urio ira
pidum. n liter autem & in agentibus, quandoni quidecalefacere dicimus hominem, quando uidelicet taetu caIesecerat, quandoq, uero calidum calefacere. quoniam igitur agentia M patrentia,quandoa; quidem ex subiecto uocantur,quando I, uero passione, quicunqt quidem
ad subiectum ipsorum respexerunt, simile a simili pati dixerunt: communicant etiam in materia, ut dictu est agentia,& patientia. quicunq; uero ad passionem , contrariua contrario. manifestum est autem is quando dico comunicare in materia agentia,& patientia, non secundum proximam dico, M ultimam materiam: manifestum estenuia in altero modo oportet teperari corpus, quod subiicitur albo color alio uero quod nigro. eodem quore, modo re in aliis: sed secundum P materia, qtis eadem est Scalidi,& frigidi,& albi,& nigri receptiva. Sed si hoe
re propter primam materiam dicimus in materia com municare agentia,& patientia, cur non omne ab omni
patitur,& omne in omne agit re albedo i dulcedine, rem redolentiam,aut satorem & in atris simili tet: omnia enim una & communis ea materia prima. Dico igituim non sufficit Plum ut agant aliqua, & patiantur inter
se materiam ip tum esse e mmunem: sic enim quodcunque ageret in quodcunq;: omnia enim communieanciri materia. sed oportet cum hoc o communis est materia etiam formas esse contrarias agentium,& patientium.
Dubitare autem posset quis super his , si contraria sunt quae & communem habent materiam primam, agentia. & patienti quare non agat album quod est in equo, ii Inigrum quod est in ebeno,& simpliciter omne nigrum in omne album. Dico igitur . non sunt haec pmprie id
48쪽
materia communicantia. rem enim maxime proximam eorum, quae mutantur, materia Oportet accipere,nec maxime primam. nam in simplicibus elemeniis dime sum tripliciter est communis horum materia ira compostis uero rcn oportet hanc accipere communem mate: ra, neq;
ultimam sed mediam. uerbi gratia est quuedam temperamenti latitudo, secundum quam fit hominis cato,in latitud ne hae accidit,quando is quidem dealbari carnem, quando, i uero denigrati,intensis,aut remissis quibusdaqualitatibus . hane igitur latitudinem temperamenti carmis communem dico mat etiam contrariorum, quae ad mulcem mutantur in hominis carne, idem re in omnibus.ic
circo nec omne eontrarium In omne mutatur, quonia Ne
que communis materia secundum dictium modum,albo
uerbi gratia quod est in lacte, & nipto quod est in ebero. Rursus igitur dico ex superio tibus distis ruens uni uersum theorema, . & agentia,& patientia quidem immediate e sim unicantia in materia omnino cociaria sunt, non omnino autem quae sunt contraira,agunt,& patiunturinem enim duria in molle agit,nec sursum in deor lana, neq; simplicii et album in nigrum,nee Omne contratrum in omne contrarium: sed haec eontrariorum agunt,& patiuntur ad inuicena,quaecu* acstiuam habent vinar eius modi uero sunt maxime calidum,S frigidum. quaecu ritamen agunt re patiuntur immediate communicantia in materia omnino contraria sunt. addidi autem 1 mediate,
uomam astu stipiditas in monitiem molle enim a si igio durum neri potest,ut ceta,aut a calido,ut lutum non tamen propter hoc aut frigidum contrarium fuerit molis Ii, quod est in cera,aut calidum N, quod est in Iulo, aut omnino calidum,aut stipa dum cotrama sunt molli.agunt
uero in molle non Iinmediate: mediate enim in contraria agunt frigidum enim in calidii quod est in erea ages, re ipsum faciens ita spirat uaspirante smul cum calido Quadam humida substantia,in qua etiam esse habebat: lic accidit ceram coagulatam,& duram tactam m. quapropter immediate frigiditas egit in caliditatem, εc per
ipsam in humiditatem: Se 14e deinceps per aecides in mol item .sie quoq; α in aqua frigiditas agens,lacit placierimmediate innatum calidum, quod est in ea faciens transpirare,aut etiam omnino aliquando extinguens,& transpirare lactens quandam humiditatem substat tale aqui aut intensione frigiditatis,quod Ad uerius est, conserties, partes aquae, α condensans , se sacri aquam duram, ct tesse etem loco eius, quod eedebat,& erat molle. eodem autem modo α calidatas luti, frigiditatem in luto extinuen aut in caliditatem mutans,& transpirare faciens,
mul transpirare saeit eum caliditate humidam substantiam,in qua Ac esse habebat stitiditas,& ita quod derelinquitur durum pro molli sadium est, caliditate primuin stigiditate,quae est in luto ag te. haee uero aeeurate
dicti a sunt in Quatto meteororum. Potius aut se oportet dicete . earida,& seca ignis substantia in frigidum
Iuli agens,& mutans hanc, aut transpirare faciens, sic sasit durum lutum. quapropter immediate contrarium in contrairum egit. Addada igitur uerbum illud i Immediate 1 propter hoc. Illud uetos Comum cantia in materia bpropter coelestia. nam Ad si prima materia st communis eorum,quae sub luna sunt,dico. s. trifariam dimensona tum: non tamen quae proxima est,ut possit ho e quidem contrario tum abiicereollud uero recipere.agunt igitur et coelestia uram ediate in succensum inmitem 1 primo enim ipsum mouent,& patitur me census lames coelestibus immediate, nee tamen sunt hae e contraria: hoc aute quaa ut dixi in materia communicat.recte igitur dictum est, . agentia de patientia, mediata communae alia in materia omnino sunt eontraria. Dubitate uero posset quis
re hoc merito in sermone de contrariis, quomodo dieiis
mus contraria mutari inter se.s enim non omnia contraistia agunt, Se patruntur adinvicem congruum est nec omnia contraria adinvicem mutaru non enim album, quod
est in cerusa,mutabitur in nigrum quod est in ebeno,aut in id quod est in coruor non iratur omne contrarium in
omne contrarium mutabitur. si iratur uerus esi sermo,dicens contraria ad inuicem mutati: non mutatur autem album,quod est in cerusa in nistrum quod est in ebeno: igitur nec contrarium ei suerit quod est absurdum. uniuersa luet enim album contrarium est mino. quare si uniuersale album uniuersali nigro contrarium est aliquod igitur alicui uidetur.ipitur umnui ratio copere ad aliquod communium consessoriam auferendum,aut quod no est simpliciter contrarium album nigro,s non omne in Omne mutatum aut non omnia contraria ad inuicem mutantur. Dicimus igitur ad haec, a, omne album omni nigro contrarium esse uerum est:agit enim utrii cs passones contrarias:omne enim nigrum con regatiuum uisus est, A album omne disgregativum.turius quoiri contra tia ad inuicem mutara uerum est,mutam ut enim in cotratia secundum sormam,& speciem nahil autem in idem se eundum numerum conitatium mutaturi non enim quod
est in hac aqua stigidum fit calidum, aut quod nigrumst album, quod est in hoe corpore.omnino enim muta tio id e secundum numerum este non es cedit, neq, in unare eadem re. nem enim eade secundu numerii est albedo,
quae est ante solis adustionem,ei quae est post solis adustionem: ne in sanitas quae est ante aegritudinem, V quae post aegritudinem est. Ostensum est autem hoe in aliis . si ergo nem in eodem indiuiduo unam esse, A eandem albedinem possibile est quae est ante mutationem in nigrum, de quae est ex nagro quanto magis quod est in cerusa album in idem secundum numerii nigrii non mutabitur Qest in ebeno Ted mutabitur contraria in contrarati secun dii speciere album in niatum, non in hoe nigrum, sed sinliciter in nigrum. quaecu l. igitur coniratioru aistiuam abent uim,ut calidum,& frigidum,haee patientia adin
uicem,& mutata in id e secundia specie proxime mutantur: ut quando patitur aqua ab igne patitur aute in generatione. ccotruptione mutatur proxime in ipsam calida aquam,qualis erat Ad penerans ignis: quando aute nondum corrupta fuerit, sed ut alteratur,ad corruptione proficiscens aqua calefacta,tune in eandem speciem eas idim utatur,non simpliciter proximam, de quale est ipsum agens,sed in speciem calidi, quae in latitudine consideratur. fortasse autem nec cum corrupta suerit aqua, proxime in idem se eundum speciem agenta mutatur: primum enim re in alteram exaerescit,sse non in igneam caliditatem est mutatum aer uero,uel quod est in aere frigidum,
proxime in caliditatem,quae est in igne mutatur. eorum uero quae non actauam uirtutem habent contrariorum,
ut albi,& nigri,s quidem inseparabilia snt, ut albedo cetus Ac picis nigrum mutantur haec in eontraria seeun dum sormam quae sunt in generatione Ee corruptione. posset enim album, quod est in cerum,sera nigrum, cor rupta cerusa: posset enim ebenus fieri, aut pix. aut quid huiusmodi .s autem sm separabilia , mutantur rursus in esitraria, secundum speciem in latitudine: fieret enim eorpus album, nigrum, non tamen hoe nigrum, quod est in ebeno: quoniam nee ipso patitur, sed simpliciter m-grum. lie ergo uerum est cottana admurcem mutari. Praeterea materiae densitas ampedimentum saepe si mutationis. quod enim est in atramento sepiae nigrum saepe superabit albedinem lacitis: quod autem in m ebeno manime. opus est igitur ad mutationem contrariorum,& materia aptam esse ad agendum,& patiendum. Saed dicet quis,s eo . possit corruptum corpus nigrum facete alteium corpus album,se dicas cotratia adinvicem mutam,quid potius contraria mutati adinvicem dicentur,qua smplieiter omnem omne mutari quoniam ex omni corrupto
potest omnino aliud quid genitum iri. Dico igitur ad hoe dictum esse in Phy sica, o generatio omnino est ex
contrario in contrarium: nam etsi dicamus ex prauatione
sera quae fiunt,omnino erit in prauatione contratia sor
49쪽
ma, ei, quae fututa est,ex qua si mutatio, qua uis in nominata sit hae, M incognita: non enim esset mutatio, nisi eo
set omnino contrarietas erus, ex quo ad id an quod . qua e s omnino omnis generatro est ex contrario, imposs-hile est immed are ex omni cmne penet arimon enam im mediate ex terra posset fieri testa,sed oportet prius taliter temperati,de habere ad sormam generandam contrarietatem aliquam, ut ita essessitiuum mutet contrarium in contrarium. iae igitur quavis omne in omne mutetur,propter communem de primam receptiuam omnium forma
rum materram, prius tamen continet temperiem quada,
contrai ietatem aliquam ad suturam formam habentem, de se aptam existentem,ut in contrarium mutetur.
Eand in quos rationem sollicundam es esse de ipso agere
i pati, quam Cydemoueri Cr motura. dupliciter enim dici tar er motiens. in quo enim prιnesitim motus uidetur hoc mouere. Irincipiam enim prima causarum: rursus extreamum a id quod moueta generationem similater quoqueo de agente. etenim medicum dicimus unure, ex tilaum priamum igitvir mouens nihil prohibet in morti pidem immobile esse,in quibusdam uero etiam necessurium tittimum autesimis per mouere motum. in actione uero primam quidem impas hile.ultimum autem G ipsum patiens. quaecumῖ enim non habent eundem materium,agunt impas bitia existentis,ut meis dicatiua ipse enim sumtutem agens,nihil patitur ab eo, quod
sanatur. cibus uero agens, Cr ι se aliquid patituri. utit enim ea
ti', ut infrigidatur, aut aliud aliquid patitur smul agens.
et autem medicitiua quidem ut principium,cibus uero ultiomum, r quod tangit. Q cunoe igitur non in materia forismum habent haec quidem ιmpus ειlia udiuorum: quaecunquero in materis,pus La. materium enim dicimus similiter, ut
sit dicere eandem esse oppo torum euiuslibet, tanquam genus ens. quod uero porta calidum eis praesente calefacti . cr approximante, necesse es calefieri quapropter Mati dictam es, his quidem activorum impassibilia, illa uero passibilia. er uemadmodum in motu.eodem modose habet o in activit ibi enim quod primo mouit immobile est in uesitiis primum ens impus bile. Ea autem esMιua caus,tit unde principium metus,curus autem gratia non essectitia. quapropter sanitas non electua,ns secundiam translutionem. etenim agentis quidem cum ineris it aliquod patien habitibus aeromae sentibas,non amplius graeratur, sed iam est formae vero, σfines habitus quidam: materia uero, qua mustria, pustium est ignis igitur habet in muteria calidum luero utiquod esset separatum calidam, e nihil ulis pateretur. hoe igitur foris
asse impos bile est esse si parabile. i uero sunt aliqua talia,in
cristitis fuerit quod dicitur uerum. Qi id igitur facere, σμά est. er quibus ιnest, er propter quid, Cr quomodo, deterinisatam H hoc modo.
Cum dixisset quae sunt agentia,& patientia, o scilicet quae sunt quodammodo smilia, quodammodo dissmilia, quaerat nunc quomodo se habent haec ad inuleem,
agentia dico de patientda: utrum omne agens etiam repatiatur,an non. dicit ergo ut .hoc inueniatnus, uideamus quomodo se habent mouentia,& quae mouentur . nam
quemadmodum haee se habuerim, necesse est se habere
agentia,& patientia. nam uniuersalius est mouere quam
agere. mne enim, quod agit, etiam mouet, non omne au
tem quod mouet, agit: siqvidem agere est sol ma aliqua, Se paς stonem agere: dictum est autem in praedicamentis Q, quaecunq, de aliquo ut de subiecto die untur,quaeeunque de praedicato dicuntur,eadem Sc de subieisto hoe dicentiat: quaecunq; igitur insunt di quod movet de mou
tur,haee etiam agentibu M patientibus inerunt. est aut Eeorum quae mouent, hoc quadem primum mouens, illud uero ultimum, Ac proximum. quod i itur m uel ptamo,
inquit nihil prohibet in mouendo esse 1 mobile, in quihusdam uero etiam necessamum est sed quod ultima est
Ac proxime mouens necesse est, cum Ad ipsum moueatur, mouere. ut anima primo mouet animal,sed no neeesse est hane esse omnino immobilem: mouetur enim per acci dens simul eum corpore mulata, Id ipsum,cutia moueturno derelinquens med imago,immobilis permanet, primo mouens appetitiuum. similitet Ac eonuiti uni mouens animum,immobile manet: hae e enim nee etiam pet Iecadens mouentur, dum mouent: sed calidum innatum imimedia te mouens animal, Sc laceria, aut siqua aliae sint partes notiui, immediatae totius animali dum lc ipsae moue tur,mouent. quoniam initur haec insunt mouenta, insunt
autem ei non ut genera quemadmodum id , quod est de pluribus,& disserentibus specie praedicari, ikd sn I:eistet ut rei,& mouenti: inerunt haee etiam agenti. non igitur omne agens in agendo repamur, sed quod quide primo agit: quando ui qua dem repatitur,quandoni ueto minime ut ars medicinae agens in infirmum,& omnino sesεtiae agentes in ipsos addiscentes primo, hae immobiles manent.primum quo P agit ignis in aquam sed tame ecrepatitur ab ipsa εc aer in balneo immediate ages in nos,
etiam repatitur a nobis.& ut bt euiter dixerim, agentium haec sunt, quae in agendo repatiuntur, quaecunq; in eademateria subsistunt. ob hoc nee seientia repatitur, ut medicinalis ab infirmo,medaeam e uero re patitur quonia γε tia in anima habet esset,aegritudo uero in corpore: rearat autem in medicame, quoniam primum subieyum est materia cois Dium corporum. Videtur autem comparationem mouentium ad agentia secisse non recte. inquirens enim quae agentium repatiuntur m aetendo a patietibus,
Ad dicens v ut se habent mouentia, ne se habent de agentia adduxit quaedam mouentra,quae in mouendo no cotramouentui ab his, quae in uentur,sed simpliciter mouentur,re ipsa in mouendo,& motu indigentia ut e tramoueantur,non tamen an mouendo contram uentur.huiusmodi enim sunt omma,quae immediate mouentur, ut
innatum eas idii,aut lacerti,smiliter α hae ulus. sed hoe non est quod quaeritur,sed ii in mouendo conti amouenturidico ergo Q Ac si non in uniuersum exemplum sint te sit, saltem in tantum solum susscit, in ut mouentium,
sunt alaqua, qua non sunt immobilinare de agentium eure exemplum animae etiam seruet Proportionem : anima enim mouens contramouetur,& si pet aecidens. Omnino autem quoniam motu. non ut tenus in species diui
ditur,sed ut aequivoca uox in signipeata diuersa: iron est enim in uno praedicamento,sed pluribus: non est aut pisdicamentorum aliquod genus: propter hoe nec um uersilit et expetendum est,ut quemadmodum se habet in m
tu ia se habeat 5c in actione: sed sufficit si quoddant
nus seruetur proportio. Ultimum autem dixit agentium, aut mouentium non in sursum, sed ad id quod mouetur aut generatur,hoc est immediatum ei quo a mouetur,aut si,ut infirmo ethus,aut medicamen: hoc emin ultimii est
ut ad ipsum patiens. Illud autem Vt si dicere, Fad
didit quia proxima oppostolum materia, non est immutabititer eadem: aliter erum oportet temperata eae clemeta, quae album receptura sunt,aliter ea, quae nigrum, d in aths smiliter. Dixit autem materiam opposiorum ueluti genus esse: quia ut unum 5c idem genus est eo trariorum,se Ec una materia:& ut contraria nihil disserunt se eundum genus, sie neo secundum subiectum. Quoniam autem in eadem Oppostorum materia, propter hoe qa potest ealidum esse, hoe est quod nondum est calidum, hoe autem est fragidum quoniam est in materaa,quae nata est Ad ealidum suseipere eum enim appropitiquauerit ei calene tuum calest. Recte igitur dictum est . quaeunque agentium,& patientium in eadem materia nata sum
50쪽
inciliaee in agendo repati: quoniam eadem umusq, maeteria existente nata opposui formam suscipere, hoe appropinqua te metito ab ipso patitur. Id uero i Curiis gratia non esse. tiua. 1 dixit ideo quia sanitas non est assit uiuquid nisi secundum translationem. distit autem secundutranslationem, hoc est abuliue aut quia ut e flectiva cauissa corpora praesens fit, ut sanetur,ua de sanitas. Quod uero sanitas,& simpliciter sinis, Sc cuius gratia non si effectivum per ea quae subiunxit probauit, dicens autem cuius glatia non est effecitauum,hine est inanifestum: prs sente enim apente adhuc aliquid fit,quod mutatur Ad informam proseiseitur,cum nondum perlicie ipsam a s sumpserit: nam donee agens agit,nondum assumpsit sotinam id quod sit:snibus uero, de habitibus prs sentibus, non amplius fit, sed iam est. igitur id euius glacia non est esse quium. Propter hoc igitur nullatenus uidetur Deum effectivam mundi causam dicere. nam quia essectiva eausam illam esse dicit, quae per uiam quandam,& genera tionem ducit ad ene,ea quae fiunt:Deus autem non in tepore facit,neq; imperseeta: propter hoc neq; est edituum ipsum dicit imis forte productorem oportet ipsum uCca re.Dicitur quoq; Ad snalis causa: quia ad ipsum omniacciuersa sunt,& ipsum appetunt. Quoniam uero dixit habitibus,exponens quaenam dixerit habitus,addidit o fines Ad formas, materia uero passuum: haec enim est quaeratitur, re es scitur,& mutatur secudum formas. propteroe igitur inquit quaecunis sol malum in materia habet esse, haec uti patientur: quia subieictum habent non immutabile,ne a. passione eares: huiusmodi aute sunt ignis, aqua, re similis.at s aliquae sint formae separabiles a materia, liae etiam sine passione fuerant. deinde concludens
dictum est iam,inquit, quid est sacere, quod est ad passon ora ducere: pati uero ad passionem duci: Ac . agere est assimilate sibi pati uni,& pati assim)lati ageti: α quihus inest , . contrariis de propter quid , quia commu
nem habent receptiuam contrariarum passionum mate Nam: quc modo, is adeunte, M propinquaute agen te patrent .
e. ε Quomodo autem hoc contingit rursum dicimus. Qui basiliam igitur uidetur pati v mquodq, per quosdam meatus, ingresente agenteuhιmo,s propriis ins e modo crui dercer audire nos dicunt, utiossensus omnes sentire. Amoplius utilem uideri σper derem, Gaquam, CT persucua,eo quia meatus habent, inti bilisqvidem propter parvitatem: densos autem G secundam ordanem, o magis babere permocua. Qui igitur in quibusdam ita dete inutierunt, qaemuda modiam er Empedocles.non Ioliam in agentibus er parienti bus Adetium misceri aiunt quorumcunq; meatus commens
a. s rati adinvicem sint. Via autem maxime π de omnιbus unuratione determinaverunt Leucippus,er Democritus,princi
pium eum fecerint secundam naturum, quod es. quibasdam enim antiquorum usum es ens ex neces itare unam esse, erimmobile. uacuum enim non ens, solam enim plenum ens moueri vero non posse non eriscue uacuo separaro, neque rura Asa sus mira esse, non existentesigregante. Hoe autem nihil essseris quis putet non continuum esse uniuersiam , sed tangere divisim ab eo quod est dicere malia, s no unum esse vacuum. si enim omniquas divisibile, nullum esse unum, quare neque multu, sed uacuum totum. I uero partim quid .partim uora non, semento cuidam Me domitari e usque ad quantum enim, σpropter qui hoc quidem se harit tolum, e plea m est,illud uero diuisum. Amplicis autem simili re ducere necessiritim non esse molam. Ex his igitur rationibus superagrediensessensum, G ιpsum deflucientes, tanquam ratione . consequi oporteat, te arant totum anum,s immobile, G in
mirum aliqui finem enim finire adultuum . hi igitur', est
perbus causas de veritate enunciuuerant. Amphus aiatem Te Coin rationibus Fidem uisentur haec contingere,m re tis aulciuinsaniae proximum est itu opinari. ntillam enim insanientium tantum est alienum,ut ignem unum esse putet, glaciem: sed solam bona Cr apparentia propter conserti sinem, haec qui πια m propter insulam nihil uidentur dus me. Lecie a To.ς,οψ pus autem habere opinatus suis rationes, quae sensui tori lcgaescendes,non auferent nee generationem, nec corruptioncm, nec motum, nec multitudinem enitam: confessus durem his quidem apparentibus consentientia ijs autem,qui unum conastituant, ut nes motus it sine vacuo, vacuum s non ens, crentis titillum non ens,dit esse quod enim proprie est omni plonum existens sed e tale non unam, sed infinita multitudime propter molium paruitutem inessibilia haec utilem intia αcuo ferri vacuum enim esse, congregatu quidem generatiorum facere issoluta uero corruptionem agere uero crpati,
quatenus se tangant, eatenus non unum esse,et commina qua γη, π circumplicita generare. Exuere uatem uno non uti siuque genitum esse multitudinem ex uere aurem plaribus u ejed 11 hoe impossibile. At qa madmodum Empedocles , aliorum quidam aiunt pari per meatus, se omnem uiderationem, V omne pati hoc eri modo,per uacuum factu dissoL-ιioneis corraptione similiter quoque a in augmenlattione alijs Abingredientibus. Cum dixisset quid est agere, Se pati, Ad quae sunt age
tia, M patientia,nune uult dicere quo paeto fit agere,&
pata. te tum aut e prius exponit modos, quibus antiqui .
uerum modum exponit. hi enim inquit per meatus age trita pati fieri dicebant quotum eiat Ed Ei apedocles.epse enim meatus quosdam an eorporibus, quos ingrediens ipsum agens ita arere in patiens .sic autem & ipsum in dere d)eebani sei 1. 1ie enim in omnibus corporibus meatus,m perspicuis autem densores magis, de per ordine, per quos ingredientes uisus se occurrete uisibilibus : in non perspicuis uero corporibus quia non sunt per ordinem meatus non posse per totum transeuntes uisiones attingere uisibilia. eodem quom modo de aliis sentibus sentire, aut audire,aut odorare,per meatus ingredunt e qua lit)te odotata aut sono.Democritici ueto, α Leucippe per uacuum agere, M pati sera dicebant. in uacuo enim intercipi atomos,in quo laetum agens se alterare transponens motu,aut ordine mutans atomos, aut appositu augere.Disserunt aute a uacuo meatus: quonia qui mea
tus inducebant,non dicebant esse uacuum , sed corpora esse meatibus plena,plenosin esse hos meatus altero eorpore, ut aere,aut alio huiusmodi. Laudat aut e magis Democriticos Empedocle,& alias, talia principia uiuenerin quae illis suffieetent ad omnium ex natura saetoruassgnationem: qui enim meatus inducunt, assignant uerbi gratia agendi, dc patiendi per ipsos causam. sol te aute& quorundam aliorum, ut missionis r dicebant enim permeatus misceri eorpora. eu enim dicunt se se habet meatus, ut commensurati fiat ad recipiendum commistia corpus,tune fieti mistionem: motus tamen causam minime assignare poterant, quo pacto per meatus fiat ipse motus,aut augmentatio ringrediens enim ipsum agens, meatus quidem replebit maius uero non faciet. Democritici uero inquat eiusnodi principia nouerunt,quae eis accommodabuntur ad assignandas omnium, quae naturaliter generantur causas: hae uero sunt atoma δc uacuum. Ad dit autem re eius suppostiones , de suppositionum eas, qvibus Parmenidet usi sunt. hi enim inquat principia o culta, Ac in demonstrabilia sumentes,per ipsa, quae manifesta sunt ab omnibus concessa, auferte conabantur: