장음표시 사용
161쪽
lari propter iustum debitum,& quia ille est ii res debitoris, a fio solus
plus habuit,& habet coin modi,quain totum debitum ostendat. 9s tini NTo us AE R o quid sit in obligatione generis,an genus ipsuin, an singulε res contentae sub genere,an nulla res depresenti,sed demum solutione facta res soluta fingatur retro promissa, & in obligatione fuisse λ Uereor ne lector non indoctus,nec stupidus, sed commentariorum Labyrinthos nondum expertus rideat tam futilem, & pucri-iem quaestionem,cerdone quam Doctore digniorem. Quis enim, nisi sensu communi destitutus, no illico videat deberi rem unam de illo genere,licet numero incertam, sed Glutione, vel electione debitoris certificandam,sicut cum debetur unum de certis. Nec minus videtur inepta liaee quaestio,quam si quis quaerat, uel dubitet, quaenam res sit in bligatione,quando centum aurei,vel centum modij frumenti in genere debentur λ siquidem sensus communis ostendit de substantia, genere, specie, qualitate & quantitate certa, sed solo indiuiduali, & fungi bili corpore incerta actum et se,ut dixi in tradi. via r. num. I S.& eam de imi in elle in obligatione, non quantitatem abstractam, vel genus ipsum,quas Idaea in Platonicam, quod in rerum natura nihil est, sed est solum quid intellectuale. Bart. in d .f.& harum.& in l. Maruliis .g. duobus. de leg. 2.Bal. in i .cum incertus .de leg, I .dc in rub. col. 2.C. qui admit.iv l.incendium. in prin. C.si cert.pet.& tetigi in rub.de verb. obligat. ut praedicamenta logicalia,que non sunt res naturales, sed termitini, seu conceptus mentales ad ratiocinandum,& representanduin meritaliter apti, quemadmodum voces, quae naturaliter sunt aer percussus,
extra hoc non sunt aliquod ens, sed sunt termini vocales apti ad aliquids6 sensui auditionis representandum . t At si quis legat, quae supernacquaestione Franc. Areti. hic col. vlt.deinde Saly. & caeteri & nouissime latius commenti sunt, non risum nisi forte contemnere, quam excute te malint sed meras cruces, carnificinas intellectus inueniet. Adsera--rmis pri inlim veritatem ne in incerto vagemur, deinde, quq per Doctor.intricata sunt nouiter extricemus, veritatem res ipsa, & communis sensus ostendat, quod non ipsum genus, sed substantia specifica, nosingulae res generis, nec illa quidem quae soluetur: sed una res, genere quidem,& specie determinata,solo numero seu corpore,&indiuiduitate in determinata sed per solutionem, ves clectionem quantum ad ipsum indiuiduuin determinanda . Et ita post Petrum sentit Albertc. in
162쪽
sili. in sin.Iason & Lanc Galiau.discipulus eius col. pehu.Singuis e ro res sunt in solutione, quia quantουm ad facultatem solutionis,vel electionis dumtaxat, dicuntur sub compendio sermonis generalis omnes contineri d.f.duorum,vers. eadem qui ita debet intelligi de leg ii sed unica de eo genere numero,incerta est in obligatione, quemadmo dum si duo aequi debentur in genere, non genus ipsum, nec linguis res generis, sed duae idones res specie certae, sed quantum ad indiuidua cor 97 pora incerte debentur. t. Quod si quis in re clarissima ob infirmi tate intellectus legem quaerat,do texi .ad quem licet recenti ores tapead aliud allegenumillum aduertit, in t .s Pamphilo, de optio. leg. ubi
seruo generaliter legato dicit text. quod unius rei legatu inter eos vertitur, ergo tantia in unicus semus est legatus,& in obligatione, licet nurnero incertus. l.cum inccrtus.dc leg. I.l .haeredes .f.incerto. fami l. erc istun. l.Iulianus . infin. qui& a quibus manumissi lib. non si. Relici cnda ergo sophistica opinio Franc. Aret.in d. .& harum .column .ult. ubi male reprobando Bart.tenet, quod in promissione, vel legato homi nis,omnes homines sunt in obligatione in genere tanquam partes subiectius, siue constituti uae generis, siue ratione uniuersitatis, di inseri primo quod antc electionem, siue determinationem si in dispositio ne,& petatur homo,idest, singuli homines prout sunt uniuersitas, &sub nomine uniuersitatis . Secundo infert, quod obligatio singulorum
s 3 proprie est conditionalis. ' Sed quid hac subtilitate ineptius, quae
nec legum,nec contrahentium menti, nec communi sensiti, nec praxi
conueni tΘuidere quo iure,ob tam inania & si initia figmenta, subtilis dicatur ab his qui a sensu communi remota morantur Ludovic. ctia Roma. ia d.I.& harum,pupugit opinionem Bart. sed in sceliciter.Romanuautem nominatim reprehendit Aret.ibi,qui tamen deterius ut liquet dixit, praesertim inco,quod dixit,ludd singulae species cidest singulae res,vel corpora generis promisti fiunt in obligatione conditionaliter. Vnde Claudi. Seysel. d. M .& harum .in fin. reprobat Aretin. & sequitur opinionem Bari .dicens, quod terminus generalis comprehcndit omnia indiuidua sub se contenta,non collective, sed praedicamentaliter: exponit text. d.f.duoruna. ibi, sermonis compendio, id est , sub uni 99co termino. ' Socy. autem .d. g.& harum .colum .vit. fatetur opinione Arct. non posse veram esse,sed dubitat de opinione Bar. inter quae coarentus, nec aliter sese explicare valens, dicit, quod sicut in obligatione Uternatili. ae,omnes hoc est singuli sunt alternatiue, & pure in obligatione,per expressam dinumerationem, ita in obligatione generis , omnes seu linguli sunt in obligatione alternatiue & pure, per tacitam seu intuli lectualem dinumerationem, ex natui a promissionis, uel di-
163쪽
spositionis indefinitae, quae aequipollet promissioni a & enumerationi
alternatiuae omnium iodividuorum.&se concludit non esse differentiam inter alternatiuam & obligationem generis, relinquit tamen cogitandum tanquam nouum&icontra omnes inuentum. Et haec qua
Ioan.Corastibi non citato auctore sequitur,sbique attribuit post sententiam Bar.melior est citeris,utpote sensui communi &iquitati rea I coli conformior. Sed nec vera est, nec substineri potest in iuret Alc.
aulcm in sila glo .d.f.& harum in ver eiusdem conditionis.alia uia iniscedit, Sc latius in lectura non sine magno uerborum & rationum ci culta, et labore,tenens cum Socy.quantum ad hoc,ut inter obligationem generis & alter native non sit regulariter differentia . Sed ait in utraque obligatione singulas res sub tacita conditione deberi, si aliae non soluantur.argum .l.3.qui & a quibus manumissi lib.non fiant. Urecidit in opinionem Aret. de singulis rebus generis conditionaliter debitis . Et ad hoc impelli uidetur Alciat. non tam ind.l. 3. quam ad fulciendum conciliationem suam,& dilutionem grauis antimoniae intcr.I. cum . is .f.vit. de cond.indeb.& l .si is cui. de legat.ii. ut patet in d. Ior Gl. sua,& inlcct .charta vit. t V datri. autem Zas .in d. f.& harum .n.
risu, 6 3 .nu. S 7 citat opinionem Thomistarum, qui adeo separabant gene ra a speciebus,di sua uniuersalia a singularibus, ut assererent eum qui promisisset equum in genere, ad nihilum teneri. Quam opinionem
risi . fatetur cile veram in genere in abstracto,sed non in concreto. Et ait genus in concreto ita species omnos sermonis compendio contineremi promittens hominem,dicatur promiti cre omnea species quas
habet, sed sub electione viram eligat , inferens quod si promitto tibi seruum iam omnes scriti mei sunt in obligatione, tibique obligati v re & realiter,licet non omnes tibi praestentur, quia habeo electione quem dedam.&num. I. ait, quod sicut in alternatiua utraque sp cies est in obligationc sub disiuncto , ita in obligatione generis omnes species sunt in obligatione vera,non ficta, & idem ius in utrisq; rper tex .ind.M. N harum, ibi, et iisdem conditionis.& d.l. Maevius. . duorum,de legat. 2.l.si optio.qui S a qui b. l.cum incertus.de leg. I. quae iura nihil pro eius haeresi faciunt. quia M.&hamm,insin. non aequi parat obligationem generis per omnia, sed solum quantum ad indiuiduitate soliuionis,quae pendet,donec in eadem re soluatur, de quo solo ibi Intolle quaeritur. Et hoc probat text.in l .in executione g. pro parte infra eo- ς' μ' . ' r o a dem. t pariter respondeo ad .g.duorum,quod ibi nullo modo quae dii is oritur, nec disputatur quid si te obligatione generis .nec an homine dirum.de misso,uel legato singuli homines sint in obligatione;sed solum ibi qu lcg ij. ritur,an idem homo ex duplici lucrativa obligatione solui posset& vi
164쪽
eitur quia non,siue ex duorum testamentis,sive ex duabus stipulationibus,scilicet Iucrativis per eundem creditorem factis. Mox subiicit text. hois enim: egatum orationis compendio singulos homines cotinet, idest hominis appellatione singuli veniunt, haec enim clausula inter Doct.controuersa, non est ratio dubitandi. Vt liquet 9 nee est etia proprie decidendi, sed est ratio connexionis, de conuenientiae 'thematum, liue utriusque exempli ad scopum & cardinem quaestionis,qus ibi versatur;quamuis enim neutra obligatio utriusque,& legati, & stipulationis certum indiuiduu hominem contineat, tamen utraque quadrat,& conuenit subiectae qli aestioni. d. g. duorum, quia in utraque legatum vel promissio hominis in genere, orationis compendio lingulos homines continet, id est de singulis praedicatur,siue in singulis exequiti impleri potest Et consequenter utriusque obligationis executio,vel solutio .cadere potest, seu fieri & concurrere in eodem homine soluendo. Sea ne tune offendi videretur regula de duobus etiam diuersis causis lucrativis in eadem re, &per na non concurrentibus, & ne in ret tuae fuit creditoris solucre offerens, periclitaretur, dixit Iurecons. Pex duorum testainentis,uel promissionibus lucrativis, quibus homo, vel aliud in genere legatur, vel promittitur, non potest idem homo , vel eadem res tu id solui . Ratio decidendi est, ne duae causae lucrative in persona eiusdem creditoris, & in eadem re concurrant, prout co currerent in cadem re numero & visibili in obligationibus in generer . et licet aliud sit,quando a duobus testatoribus eidem legatur pars indiuisa sutidi,vel Stichi,qui duorum est, non expressa parte domini tunc. n. partes non discernuntur ad oculum, sed solo intellectu r ideo non uia
detur offendi dicta regula. Sed ubi debetur homo in genere, singuli homines distincti sunt numero visibili,& tangibili. Iam clare vides quod
nec verba, ncc mens, nec phrasis d.f. respiciunt obligationem singulorum generis debiti, sed euentum ,& concursum solutionis dumtaxat. Recte igitur Accuta ibi uerbo,continet,recte Bar. omnes antiqui S comunis schola exposuit,quo ad solutionem, S non quo ad obligationem , quicquid Arct.& post eum Alciat. & Zas.in nouare satagerint. Ad legem ti optio,clarissima solutio est infra. Ad l. cum incertus patetro; solutio infra. t Quorsum igitur quae tanto nixu fastuq; molitus est Tali in prin. nouorum intellectuum Z Certe in cilictu fuit opinio Fra.
Arct quam fusius, & lati iis urget, sed infelicitis,quippe qui flagitiose L hi
miseram gloriam Stepha. Forcatulus in sua penu cap. i I. in se tacito authore transscrat. Male quoque rasi .reprshendit expolitionem Ac-
165쪽
eur.ibi in verb.pondere, & communem quod elective male censet rofungibiles non recipere functionem nisi in mutuo. imo ut venditor viiii in genere,vel emptosiqui debet pretium,hae inquam in similes obiugationes, non minus recipiunt functionem,& competationem , quam si deberentur ex mutuo. Malὰ etiam sentit res sungibiles esse species separatas, nec venire in obligationem, nisi tanquam certas species , imo species separata nihil aliud est, quam genus, res autem sungibiles pata
um cadunt in obligationem tanquam genus,ut quando venditur,vellegatur vinum in genere: de uino: uit. & ol. leg. per tot. quandoque tamen earum obligatio incipit a specie, seu certo corpor ut quando ha'rum rerum obligatio re contrabitur, ut in mutue, vel deposito: & tunc
quandoque sed raro remanet in ipso codem corpore, ut in m cro deposito, Vel si commodetur pecunia ut specie quandoque quod frequetius cst abit in creditum,& tunc transit in obligationem generis,ut in mutuo, in solutione indebiti, in depolito ad numerum .i. Lucius. d pos. male etiam reprehendit Λccursum& communem scholam in I. um is.ad sn.de condic.inde. quia imo verissima est communis doctrina et quod in obligatione generis species non est in obligatione, sed in
solutione .Male contra communem sensum & experientia negat mutuum fieri in aceruo frumenti,cum ibi sit quantitas certa, licet certitii Quam 7 Qq dine crastiore, nec tam exacta,ut ex medimno. t Male restringit qualitas. titatem ad numos,& negat obligationem vini,frumenti, olei esse obligationem quantitatis,uerum est,quod hoc ultimum facilius excusari videtur: nam crebrius leges nostrae quantitatis simplicis nomine de n mis intelligun i, non de aliis fungibilibus,ut ultra iura per Tas. allegata patet in I j.de penu legat.in l. si ambo de compensat .in I. si non sing li. C.li cert. pet. in l. penu. C.de condi c. indeb. Sed quicquid dicat Tas. leges nostrae sepe non minus quantitatis nomine frumentum, oleum, di reliqua sungibilia, qtis pondere, numero, mensura constant,quam numos intelligunt. text. cst in I iij.f. vlt. iuncta l.ideo. de eo quod cert. loco. in Lambitiosa. de decret.ab ordi. faciend.in I.unica.C. de plus pexit. ubi nomine quantitatis certum est non minus reliqua fungibilia, quam num os proprie cotineri,& intelligi. tex .in t .vnica. C. de senten. quq pro eo quod interest. l. si ex pretio in prin.C.si cert. pet.vbi non est opus legere intransitive, quia melius stat transitive. Porro natura quantitatis non refragatur,imo ςqui' conuenit omnibus langibilibus.Recte ergo,iuridice & apte glo.& DOct. obligationem quantitatis vocant, cuquid fungibile debetur,altem quando debetur in genere, & non quando actum est de corto corpore,ut species, sus autem maledixit con
Io I munem doctrinam iuri rerumque naturε repugnare.tMalectiam ibio intelligit
166쪽
intelligit I. in sumina f.in frumento. de condi c. indebit. quod enim ibi pretium condicitur,non est ex eo, quod l. quod indebitum .eo.tit. in numis tantum procedat: & quod aliud sit in reliquis speciebus fungibilibus,ut rasi. putat,sed ex eo quod oblatum recipiens bona fide consumpsit,& sic non tenetur nisi inquantum locupletior. unde si s stlinatio frumcnti creuit,non tenctur reddere tantundem, ne damno afficiatur: sed satis est rcddere pretium, adhuc non praecise quanti tunc ualcbat, nec .s umenti quidem pretium, si non erat empturus frumentum, sed vilius granum: de sic quanti impensurus crat:vt probat idem tex. ibi, non quati ego scilicet repetens, locare potui, sed quanti tu conducturus fui ses. N sic d. l. quod indebitum . intclligitur quando in tantum est locu Pictior rcus, ncc damnificatur tantundem reddcndo,ut prima facie prs sumitur, alias secus. Sed sensim nimis digredior, redeundo ad rem,retinenda est vetus, S communis doctrina de obligatione generis, rcium naturae, iuri,sensui co inmuni, praxique conueniens quamuis Zalius dixerit eam esse difficilem, plenam nodis,& pam sundate traditam. Scd illa nodi,totq; hac in re clarissima intricationcs, adscribendae sunt praeposturae subtilitati Franc. Aret.& phantasticae curiositati sequiorii, prae Io6 serti in Zasii. t Quanquam prae fatis etiam erroribus occasionem dedit maliis intellectus pluriu legum, nec a veteribus quidem rccte perfeetarum, praesertim l. iij. l.s Pamphilos .homine .de optio. legat. vulga aum quoque illud axioma. omnium adusque Doct.qui hic, di in I. cum sincertus. ac leg&j. in i Mae uriis.=.duorum .de leg. ij. in t .vni.C. de sentc. quae pro eo quod interest. & ubique,dicunt rem soluta fingi retro Dinse m obligatione: per d. l.cum incertus.quod est erroneum commentia, nulla lege, nec ratione fundatum : Nec enim inducenda est fictio, nisi . lex dicat,vel necessitas cogat,aut aequitas suadeat. l. lenique.cum l. seq. ex quibus cati. malo. sed hanc fictionem nulla necessitas exigit, nulla lex probat. de d.l.cum incertus . non dicit Stichum solutum fingi rctro legatum; sed tantum,quod haries perinde est liberatus, atque si Stichus legatus csset . Illud autem vulgare axioma, quod in aduertcter Obrepsit, an ultas ambages, de errores postea serpendo perperit,ut palci recenti Io 7 milii scripta legentibus. 4 Quod autem filium sit & iniquum, liquet, quia homine in genere legato, si Stichus datus ab haerede non erat te natoris nisi in parte, vcl soluin quo ad usum fructiim , sequerctur quod legatarius non habebit recursum cuictionis:cessaret enim cui et io,si Sti chiis fuisset legatus. l. serui electione. in fin .dc lcg.j. l.vxor patrui. C. Glcgat Sed hoc est falsum per t. ij. supra de optio. lcg l .harcs i eruti m .dero S euici. l.si a substituto .f. i. deleg. i. ' Praetcrca sc querctur aliud absurdius, videlicet legatum factum in sc nere cile coditionale, saltum cluri
167쪽
lectio spectat ad legatarium, & sic eo decedente post mortem tostatoris ante electionem caducum taet,nec transuet in haeredes,quod cst falsum,de contra casum in terminis in i .haeredes.I. incerto. supra fami I erciscun. l. nec semel. ,.s cui homo.quando dies leg .ccd. nec iuuaret dicere,quod est conditio tacita, quia non venit extrinsecusitestamcto, sed ex tacita mente disponentis,& sic aeque impediret transmisiaonem, ut expressa I.quod pure.quando dies leg.ced.Bar & omncs in I conditionesque extrinsecus .decond.& demonstr. Tum nullo iure relatum cst,
nec auditum quod legatum generio sit conditionale,nec quod promi so in genere ut conditionalis, sed utrunque purum est,sicut S Iςgatum Io9 alternatiuum purum est l.illud aut illud.de optio. leg. 1 Non obstat quod olim legatum optionis erat coditionale. 3.optionis. Inst. de lentum primo quia non dcbet intelligi de iure. Ecx quo in toto iurest. nore petatur, quod sit conditionale: sed debet intelligi de quodam iure ve . iustiore, tempore reductionis Tiam abrogato,ut in simili not. in I i. de Icg. s. ut enim seruentibus olim bellis ciuilibus inuenta,& introducta sunt caduca contra veterem morem,& legem xij.tabul. augcndi sisti ac undecunque corradendae pecuniae gratia: ita sub eodem seruore multia plicabuntur,ea late interpretabuntur tametsi noui sit me leges caduco
ru m, adeo ut etiam legatum optionis tanquam ante optionem non purificatum eo traheretur, sed postea leges illae partim correctae partim te i strictae sunt ut odiose. l.umca in princ.C.commu .de legat. tum secun- .do, quia etiam si legatum optionis esset conditionale, non potest idem
inserri ad simplcx legatum generis, quia in legato expressi optionis est
qusdam ratio tacitae conditionis inducende, quς non est in legato generis . patet P text. in limiti,in l. si ita legatum. f. illi si volet.de leg.1. sed hodie expeditum est legatum optionis esse purum & transmissibi Ie. d. optionis. de legato autem simplici generis nunquam legitur hiisse duI i obitatum. Τ Non obstat I.ia1.qui S a quibus manum .lib.non sui. quia
primo non dicit quod in legato optionis,vel generis, singuli sub condi tione sint legati ; sed quod quodammodo snguli sub conditione lega-ai videntur. Et sic sub duplici nota improprietatis,tam in vcrbo, qu
.dammodo,quam in vcrbo,videmur. Et est solutio Bar. d.f.& harum .in is . tuae melior est ea,quam idem tradit in l. Maevius .f. duorum . nu. Iq.
de leg. ij.ubi dicit, quod d.l. iij. loquitur solii de legatis optionis,quodi est falsum per illum tex. praeterea etiam si singuli cc serentur legati subeonditione, hoc non esset respectu dispositionis; scd respectu nudi euectus soli itionis,qui est facti,quia singuli non sunt indispositione, sed in solutione, vel ele ctione, unica autem licet incerta species est pure in lacgato,di in obligatione. Quod aute iste, uel ille soluatur, ni si certi sol-
168쪽
uanitir, non concernit dispolitionem, nec ius obligationis, sed nudu factum de elientum solutionis . Et hoc respectu singulae res generis sunt in conditione, respectu solutionis talum, ex quo solutio de singulis seri, & vcrificari pol est, do i n teri m incertum cst de quo, quia de qualibet Potest contingere ιν soluatur,vel nis soluatur. Et potest intelligi d. l. pcitra ullum in conueniens, nec fiet dispositio nec obligatio conditionalis,quia illud quod duntaxat est in obligatione videlicdt una species inccrta de illo genere liue ad debitoris , liue creditoris electionem P purdis cst in obligatione, sed utcunq; hoc modo verbis legum satisfieri possit , non tamen mihi penitus intuenti placet, s vel ba finalia d. l. I. de hoc modo Iutionis euentu intclligi debcant, cum sint verba scrio, & ad rationem dccidendi prae ccdentis dicti prolata, quae maiorem emphasim, II L di iuris estectum important. 1 Quare nouiter dico distinguendit,obligationem generis, in qua electio eli debitoris, ab ea, in qua est e lccti ocreditioris, in illa procedunt qliae dixi obligationem omnino esse puram : quia singuli nullo modo sunt in obligatione, sed tantum unus in .ccrius de genere. Quod autem singilli dicuntur in conditione respectu solutionis, hoc nullo modo obligatione inconcernit. sed est quid prorsus extrinsecum, & ab obligatione remotum, & extraneum, sicut quilibet imperti nens euentus facti, nec pondus haber, sed mere friuola, de argutiola Iacob. Rauenna.& Ray.quos citat Alber.dicto g.N. hat uiri nuincro decimo quarto, sequitur autem & declarat Alciat .dicto g. N harum,mim. 66. viii dicit quod singuli non sunt in conditione affirmativa respectu sui si soluantur: sed in conditione negativa respectit aliorum, videlicet, nisi alii soluantur: quia haec non est variatio sententiar,vel modi ; sed locutionis de verborum duntaxat, eadem manete negatoria sententia. Patet quia siue uno liue alio modo, neutrum respicit obligationem;aut enim plures res supersunt eius generis,sc tunc eaetcris paribus quod ista vel alia soluatur, consistit in mera voluntato, di facultate deis ibitoris, ergo non consistit in obligatione quacunque. arg. l. stipulatio IIa non valet. infra eod. t Aut vero ad summum, casu quodam totum genus redactum est ad vanam tantum rem, quae sola extra bona creditoris superest, de adhuc illa non dicitur esse in obligatione per se, tanquam unum induuduum: sed ut ipsa, res una duntaxat de genere debetur, c autem nunc non possit solui nisi in certo indiuiduo,s oc est, ex accidetrii temporario,& separabili,inspecto praesenti mutabili statu, alioquin facultas unum de pluribus soluendi,quae semper mansit saltem in habitu, no exiret in actum quamprimum ante solutionem acciderct plures
res generis superesse.Praeterea si liceret tali verbali formula sine lege,de iuris effectu ludere, nulla dabilis esset obligatio pure pura ut ita lo- quar
169쪽
quar Fae pure deberi Stichum, adhuc dici posset deberi sub conditione,
imo sub infinitis conditionibus , puta nili aliud volenti detur persolutio, vel nili casu sortuito decedat, vcl nisi accepto feratur, & mille aliis. modis, quod est ineptum. Stat ergo conclusio, quod obligatio generis ad electionem debitoris,non obstante quod incertum est quo de corpore futura sit exsolutio, mere pura est,nihil couditionale habens admissum, in quo ut pote per se clarum non sum i minoratus, nisi ut vitili-I Is gatoribus os obstruam. t Ubi vero electio est creditoris, atque debetur una corpore incerta,& hoc respectu obligatio cst pura,& pure compctit creditori ius eligendi,vel optandi, & hoc etiam respectu obligatio est pura: sed quia in vim optionis,& vltra nudam obligationem generis,debetur creditori quaelibet res generis, si illam optare velit, hoc respectu singulae res sunt in obligatione praecise , conditionaliter tamen j & dcbitor est obligatus ad quamlibet rem praecisc, sub conditio ne, si eam creditor elegerit. Ita proprie loquitur,& intelligitur d.l. iij. qui & aqua b. manu. lib.non fiunt.vbi non in vanum, nec perfusorie dicitur,lingulos sub conditione deberi: Sed hoc magnam emphasim habet,&viuum iuris effectum . Quod autem ille tex. quantum ad hoc duplici improprietatis nota utitur,no est ex eo,quod prorsus impropria , di abutitia iit haec conditio hoc respectu: sed ex eo quod ipsa principa-ilis obligatio in se non est conditionalis Ucd pura& transinissibilis,&pariter ius optadi pure debetur, & trasmittitur.l. illud aut illud.de opt. legat. ex eo quod de directo singulae res non sunt legatae, nec deductae in dispositionem,nec in obligationem : sed solum per in directum, &in cosequentia in iuris optandi sunt vere in obligatione, non pure nec simul, sed alternatim,& sub conditione, si optemur, ideo in effectu videtur sub eadem conditione legatae,qua uis proprie,& cx forma legati,& dispositionis solum una res corpore incerta per clectionem credito
II A ris certificanda legata sit. ' Et sic notae improprietatis respiciunt legatum , & formam ipsam directam dispositionis latum, ad quam etiaduntaxat reseruntur, non autem respiciunt obligationem tacite conseJu entem ius optandi,quia eius obligationis respectu quaelibet res verecbetur,vere in obligatione est sub conditione si optetur. Patet, quia debitor nudum est obligatus pure ad unum de stenere; sed etiam obligatus est ad illud corpus,quod eligetur per creditorcm,quod est vincu- Ium superadditum, re a priori separabile: ergo per fortissimum locua desinitione9 est obligatio per se. Inst.de obligat.in prin.prout ctiam per se acquiri, vel remitti potest. secus ubi electio debitoris est, quia penes eum non potest dici obligatio, sed mera facultas,quae obligationi cx diametro opponitur. Et sic d. l. iij. non debet allegari ad commu
170쪽
neni,vel simplicem obligationem generis,de quo non loquitur sed solum ad illam, in qua est Electio creditoris, de qua duntaxat loquitur, ut patet per illum tex.& probatur per tex. in sortioribus terminia, in l.
cum haereditas.f. si Titius. l. Iulianus .eod.tit . ubi debens unum inccrium seruis suis,vel etiam duos alterna ti ue,potest cestare suspitionc fraudis,ut quia a Iias soluendo est num manumittere,vel alienare,cum rosii sit alterum soluere,secus si electio csset credi toris.d. l. iii . t Caterum optione legata, vel homine generaliter legato, quo casu iure speciali electio est legatarii, cunduin not.in I. legato generaliter.de leg.i. lno valeat unius certi hominis repudiatio .l.homine. de opta legat. non
est ex eo quod legatum sit condi tionale,ut putauit Aret.in d. f. & haru ad sin. quia idein iuris est,si electio sit haeredis, vel debitoris, quo casu obligatio generis nullo modo conditionalis est, ut probaui; sed ratio est,quia simplex repudiatio non obligat,nis deducatur in pactum. not. per glosi . & Bar. in I. si unus .si generaliter. de pact.& in d.luiomine. ii 6 t Quod etiam homine generaliter legato alieno seruo, potest seruus liber factu s optare . l. si Pamphilo. de opt. legat. non est ex eo quod hominis legatum si conditionale , quas in legatis tempus optionis sue
extantis conditionis quae retro non trahituro inspiciatur.l.qus legat de re g. ivr.ut in d.f.&harurn.ad milutat Aret.&omnes glo. Se Doct. in d.L si Pamphilo. quae loquitur casu quo dies legati cesserat ante nis- mumissionem, ergo legatum erat purum,uel iam purificatum,& domino serui acquisitum laetiam ibi dicit ita sed dilata lex si Pamphilo habet alium intellectum, quem Ioco suo reseruo, ne nimis ficquenti di-grcssione hunc tractatum interrumpam.
UT ' SEx το ς v Anabo, an in obligatione alternatiua utrunquestin obligatiohe an in omnibus conueniat cum obligatione generis y
Vsque ad Alciat. semper tenuerunt Omnes utrunque esse in Obligatio- alter
ne,& quod αquiparatio quam facit rex .f.& harum. & g. ex his procedit nati . uantum ad hoc, te quo loquitur, videlicet ut solutione partis liberatio non procedat, sed pars soluta stet in pendenti, di haec veritas, quae etiam inconcussa stetit usque ad Alciatiqui primus inglo. & in lectura d. f. & harum, tenuit obligationes generis, di alternatiuae generaliter aequiparari,&,in v trisque ctiam si clectio sit debitoris , unamquamque rem cste in obligatione sub conditione,si alia,vel altera non soluatur. di sequitur Vldatricus risus .ind.f.& harum . nume. q. Sed hoc satisai 8 profligatum est in quaestione praecedenti .iBreuiter dico inspiciendum quid sit cile in obligatione. Et est csse in uinculo debiti,seu deberi. Inst.de obligat.iii princ .l.obligationum substantia , in princ. de act.
do oblig. Lsi quis sub conditione.si quis omisi. causi test. sed debitor at