장음표시 사용
141쪽
homine ipso iure diuis e sunt; secundo casua lege ope exceptionis. 3 8 t Quo secundo casu etiam si unus partem suam soluat,sub commem ratione virilis partis suae, tamen non magis diuiditur obligatio, quam iam csset diuisa, nec sit praeiudicium creditori,si postea caeteri fiant non soluendo,uel difficilis conuentionis,quin redeat ad istum : quia centatur partem virilem recepisse contemplatione benefici j dulisionis, non
autem vi taciti & liberalis paeli: quoniam in his ad quae quis cogi potest, non praesumitur liberalitas. l.rem legata .de adimend. legat. Iacob. de Are. Bal. Paul. Alciat. in l. si creditorcs.C. de pact. interim autem iste soluens partem, liberat se& correos ipso iure in parte soluta, sed in residuo non liberatur, nisi secundum vires beneficij diuisionis. An autem creditorem interpellare possit, ut alios dum praesentes di solucilo sunt,3 9 ex igat, nimis ab hoc tractatu rem otum est,ideo suo loco reseruo. Fallit secundo in pluribus haeredibus inter quos obligatio ipso iure diuisacst a lege,& consequenter solutio, nisi creditor super solutione non diuidenda sibi cauerit. ut supra cod. num. II. Et hae duae fallentiae locum habent e diuerso in pluribus creditoribus, vel unius creditoris haeredibus.Item habet locum etiam si solutioni totius apposita sit ps na,quod attinet ad solutionem debiti principalis sine praeiudicio commissionis poenae,ut dicemus infra cod. l. v. . si non sortem. Sed dictam secundam hillentiam sublimito, ut pro ccdat in nummis, & adhuc dummodo solu o tio partis non sit incongrua, nec inutilis, alias secus. t Vnde obligatus dare mille creditori stipulatoris,ut stipulatore eximat obligatione carceris, vel cessare faciat subhastationem domus, si promissor decedat relictis pluribus haeredibus, non potest unus seorsim partem suam offerre, non solum creditori carcerati inuito, ted nec ipsi carcerato, qui non est in loco,ubi queat tuto recipere, & custodire sine sumptu de periculo,& hoc nisi offeres ita prouideat, ut se inina oblata remaneat in tuto , de parata. Idem si venditor unius equi, vel doli; vini habeat plures haeredes,quia frustra unus pro parte sua offeret,licet ipso iure non debeat, nisi partem: incongruitas enim solutionis facit eam saltem in primo gradu indiuiduam, seu indivisam, ut infra dicam. Et sic debet unus haeredum totum,vel per se saluo recursu, vel cum cohaeredibus offerre: alias nec creditorem in mora partis suae constituit, nec moram incursain pro sua parte purgabit. nec incurrendam vitabit. Totum enim hoc s-quit as gubernat, ut nec onerosus croditor, nec delicatus debitor audia
i tur. in l. si seruos . in sin. de pigno. ao io. t Et multo magis sublimitatur cadem secunda fallentia, etiam si debentur plures species, sed tanquam unum integrale conscientes, ut quadriga equorum : quia si sunt quatuor haeredes, singilli non pol sunt scorsim solucre unum equu quadrigarium a
142쪽
drigarium , sed omnes simul, vel unus pro omnibus unam quadrigam . Qua uis. n. obligatio sit inter cos diuisa,non tamen solutio: secus ii quatuor equi deberentur simpliciter,non sub nomine qtiadrigae sed ad nu- merum .ide in fimilibus. Vnde si defunctus debebat tinii iugum boum ,& reliquit duos haeredes,singuli non possunt seorsim temporc vci loco diuersis offerre singulos boves iugales:sed debet semel unum iugum otferre,alias esset minus soluere vel offerre qualitat seu causa, imo re dc substantia ; quia obligatione concepta sub nomine quadrigi, vel iugi, non dcbentur singula corpora, sed unum integrale. Sed fac quatuor equos,vel boues in genere simpliciter deberi,& quatuor haeredes debitoris,an unus positi unu offerre i Videtur quod non :quia haercs pro quarta parte in diuisa debet quatuor partes quatuor equorum pro indiviso rergo non inert quod debet. Dic breuiter hanc Sophistiam reiiciendam,quia commoditas hominum quorum gratia leges fiunt utilitas ct squabilitas promiscui huius subtilitati prs sertur,qus utilitate & equitate destituta uana est,& reiicienda .l. sicut M. si debitori, ibi,hae enim subtilitates a iudicibus non admittuntur. supra quibus modis pig. uel hypoth. lv. l.antcpen. ibi, hic subtilitas superuacua est, supra de negot. gest. imo in obligatione generis ait pulcher tex.inl.in stipulationibus. operarum. infra eod. diuisionem stipulationis hoc casu seri non in
quotas haereditarias, sed ad numerum, quando num crus quadrat numero haeredum. I deni fortius dico, si obligatio si in specie quatuor certorum equorum,& unus quatuor tisredum habet facultatem auto stat' n-di unum,puta diuisione uel pret legato sibi obuentum,potest se liberare offercndo unum,nec audiendus est creditor causificans ab istos bideberi quatuor partes certorum equorum per prsdicta.facit i. si seruoscinsin .ibi, neque delicatus dcbitor,neq; onerosus creditor audiatur . supra ruis' et de pignor. act. t Fallit tertio in reliqs, nec miru,cum sint diuersa de bita,& a principali postquam dies eorum cessio separata tanquam proprietas distincta, ut inquit Bal.in cap.quae in ecclesiarum, col. iiij. cxtra de constit.& est tex. in I. prsdiis. 3.& his .f.pater,in l.quaestum .g.peto,delegat. iij.dixi in Consuet. PariCI.j.gl.j. q. iis . ad s. Et sic reliqua- torsis ex conducto,sue ex foenore,sue cx cmphyleusi,vel alias,dum modo debitum liquidum & expeditum sit, nec sit opus redditione rationum , saltem si non imminet ob id implicatio rationum,potest integrum unius termini pesionem osterre,nec creditorrccusare potcst, nec causari omnia eiusdem debiti reliqua simi offercnda, quando de η3 reliquis,& no de redemptione vel luitione principalis agitur: ' Vnde cum emphyleuta sere per triennium cessassci,& die ultima pensionem unius anni obtulisset, domino recusante, nisi aliorum quoquc annoru
143쪽
debiis pensiones offerrentur, consului non solum emphyleutam commistum euitasse: sed dominum respectu pentionis oblatae, in mora conqqstituisse. t Et no .quod hoc casu non solum in dubio praesumitur solutum in priorem annum,uci propcntione antiquiore, sed etia si debitor
velit pro ultimo anno offerre) non tenetur creditor recipere, tum ne coturbet rationes suas, tum ne oriatur praesumptio pro prscedentibus terminis, iiixta. l. pen .de apoch.public.lib.x.C. de qua dixi in Consuet.
Parili.=.lxij.q.vij. Tum ne iuri commissi in plures annos futuros praeiudicet, de quo in l. i).C.de iure emphy. Sat est crgo quod emphytcuta, qui sere per trcs annos cessauit, offerens unius tantum anni pontionem in sine terti j anni,admittatur ad illam per se soluendam pro vetustiore anno,ut lucretur dilationem commissi ad sequentem annum .ideo si velit cam soluere pro secundo,uel ultimo anno,ut lucretur inducias commissi usque ad duos vel tres annos,dominus iuste recusat, & emphyteassyla manet in mora omnium,& cadit in commillum 'Fali: t quarto,quan
Fall. . do in uno debitore plura sunt loca solutioni copulatiud apposita; l. iij. g. si quis ita, de eo quod certa loc. Sed tunc nisi ce coniecituris appareat copulam stare pro alternatiua,videtur solutio expressim diuisa ab homine, & hoc dum inodo solutio integrae partis su a fiat in loco suo . Si enim extra locum offeratur, cessat illa tacita diuisio,& totum debitum Fall. s. q6 esset oiserendum. tFallit quinto fauore libertatis, tex .a fortiori in l. cum haeres.*.item si decem, de fideicom .liberi.Si cnim implementum conditionis;quod de se indiuidum est,in l .cui fundus,l. penul. de condit.&demonst. fauore libertatis diuiditur, inulto magis diuidua solutio diuiduae obligationis. Hanc fallentiam Ludo. Roma. & Alex .extendunt ad ecclesia in de piam causa in , in l. quidam existimauerunt, si
cert. pct.& male secundum Iaso .ibi num. 6. nisi tamen concurrat pau.
FδὶI. --pertas,uel necessitas: per ca que mox dicam fallentia nona.: Fallit sexto in casu,d. l.quidam existimauerunt: ubi lex diuidit non obligationem, sed solutionem liquidi dumtaxat, ab eo quod nodum limi tu est, Fali 7 8 speciali fauore minuendarum litium:ut supra eod.num. ir. t Fallit septimo in I. placuit, te collat. fundor.patriario .lib. xj. C. ubi lex diuidit solutionem tantiun speciali dignitate principalis in suos emphyt
tas,& collatores: secus in emphyleutis priuatorum, secundum Bar. in I.eum qui.C. de legat. Bal. in l. ij. col. pen. C.de iure emphy. Fulg. Paul. Ia d. l.quidam existimauerunt, num .7.Et bene, licet quidam alijcon-rali. s. q9tra .l Fallit octauo in compcsatione. l. etia/c ibi Bart.C.de compenc
Amplio etiam si iuratum sit, sed sublimito, ut dixi in Consuet. Parili. g. lxij. Ne j. lxxiiij. ubi latius: quo circuitatis causa remitto. Fallit nono in his, qui tenentuo nisi quatenus iacere possunt,nec aliter possunt
144쪽
commode. Fallit decimo in pauperibus,qui soluendo non sunt; quia tali j
tunc lex, vir bonus, seu iudex modoratur executioncm,& sic solutione. ro.
facit c. Odoardu5,S ibi Imol. de solui. Et ita saepe in Galliis practicari uidi in pauperibus debitoribus,ut etiam creditoribus inuitis, iudicis officio non solum scindatur, sed etiam diiundatur solutio,vt partem sn- Fall. trso gulis annis soluere possint:ut etiam tetigi supra eod.nu. I9.tVltimo limitant omnes Doct.in eo, qui dedit plures fideiussores,quia licet dire Inuetecto nomine suo particulariter soluere nequeat, tamen per obliquu no r. tu mine unius fideiussoris partem eius offerre poterit, & tenetur creditor ς φ recipere, per tex .sin .in l. in his .g. si duobus,desolui.ita tenet Bal .in l. p μ μ μ' harrcditarijs, col.j.C.de hered .actio. Angel. in l.qui pignori,de pignor. I. vlt.quib. modis pig.vel hypoth. l. Io.de Platea in d.l. placuit, Ludo.
de solui.rclinquit pro solutione cogitadum,de dat quatuor solutiones, valde ambigens in qua haereat. de Doctor. intelligunt,quado fide iustor habet beneiiciu diuisionis,uci quando fideiusserui pro uirilibus,vel certis aliis portionibus,vel si unus non si deiiislcrit, nisi usq; ad certa sumiamam,quia nomine illius poterit debitor usq; ad eandem summaS non I infra offerre, secundum omnes. 'Et idem cadem ronc dicendu esset , si unus vel plures no se principaliter obligaucrint, sed bona sua siue generaliter, siue specialiter hypothecs,vel pignori suppositerint pro alieno debito non simpliciter,nec in solidum, scd singuli pro certa parte debiti,quia sicut illi possunt illam partem debiti Ostcrre creditori ad recuperandum, vel luendum pignus, vel hypothecam ,& in consequentiam Iiberare debitore pro illa parte: ita debitor corii nomine, sicut etiam quilibet extraneus,potest offerre fauore liberationis. l. solutionem, &I. soluere, de solui.quq leges,ut generaliter loquutur, ita generaliter habet locu,siue pro debito personali, siue pro dcbito hypothecario, siue pro principali debitore,stuc pro fidei uisoro,aut alio accetarie obliga- 2 eto. Imo,quod fortius est, idem eisdem ronibus dicendum sequitur, de portionibus singulorum pluriu,puta decem haereduin cuiusq; & dictis singulis fideiussoribus,vel bona sua hypothccantibus. Atq; ita non solam per singulos corum, non solum per principutem solidi debitorem, scd etiam per quo suis diuersos extraneos posset centesima sorte pars dcbiti inuito creditori offcrri di solui. Secus tamen, si quis non fideiusserit, nec bona obligauerit pro debitore, sed promiserit ipsi creditori cum seruare indemnem pro parte, uel plures pro partibus, vel bona hypothecauerint pro parte indemnitatis, quia sicut hi nomine Pprio non possunt offerre debitum, uel partem, ita nec alius earum no
145쪽
Mouum minet Verum quidquid omnes gi.& Doct.adusq; dixerint,predictam
ultimam fallentiam puto falsam, prout nullo iure probatur, re longe alius est sensus,d.f.siduos,quam vulgo putent. non in . dicit debitorem posse soluere partem respectu unius suorum fidei ulloru inuito creditori : sedu, soluendo,vel co inpensando parte, potest uni fideiussorum gratis cari,& facere,ut is prius liberetur,eiq; ea solutio ante alios prosit: quod est verum,quando habeat beneficio diuisionis,uel quando ipso iure non fidei ulterint nisi in partes,vel usq; ad certam summam,auti saltem respectu eius qui non plus tenetur. Si enim oes fideiussores tenerentur in solidum,& absque beneficio diuisionis, tunc no posset d cisio & castis huius. I. adaptari: qa tunc nequiret unus in plus,nec prius altero solutione debitoris liberari : sed necessario solutio debitoris omnibus squaliter prodesset. Sed bene adaptatur, quando in paries siue ipso iuro,siue ope exceptionis tenentur, prout ut plurimum contingit: ta ita plane de nocellario det hic tex .d.f. si duos,adaptari,& intelligi, noenim tractat de particulariter soluendo, nec an debitor creditori inuito partem Iucre possit: sed presupposito, quod contingat parte solvi, tractati qu rit an debitor possit in ea parte uni fideiusso tum gratificari,& faccre ut is p rq alijs liberetur,& moneretur: hoc etiam probatur per alios textus prscedentes & seqlientes,inter quos hic. I. velut corolarium includitur, in quibus non agitur, an particulariter so Iui posset, sed tantu agitur de so Iutione pro uno, vel altero debito,uel in hac, vel in aliam causam applicanda . Debet ergo d. g. si duos: secundum precedentia & sequentia, in quibus includitur, intelligi, non de substatia solutionis, sed de illius applicatione. Hic est nos ter, ut verus, ita γννs σιωρ intellectus. t Valde ergo errauerunt glo.& Doct. dicentes,quod si sint plutes, etiam decem fideiussores, verquatuor fideiussorum via ginti haeredes habentes bcneficium ilionis, possit unus eorum soluere partem Gairi inuito creditore, de quilibet extraneus pro eo; iux tal. soluendo de negot. geli. Et consequenter et debitor nomine fideius soris, quia quod ipsi ut expeditum prςsupponunt,unum ex his siletu i soribus posse creditori inuito partem sua offerrc,& soluere,fallissimuest, & nullo iure, nec ratione probatur, nisi quando creditor vult ab eo
exigere: tunc cnim tenetur contentus esse' parte, ut ne fidei usi oricam
Intela Otarcs teneatur iudicium subire.tcx. in Lex iudicatum so Iul. quae ita lectus. noue debet intelligi st. iudi c. I. sed si creditor velit ab eo abstinere, i ex xv ncin tenetur partem, nisi alij simul soluentibus recipere. Quot enim fideiussores dati sint, ad comodum creditoris & no debitoris dati sunt
iudi .so ergo non debet corum numerus retorqueri in incommodum credito-lui. Iis,ut tencatur particularem solutioncm recipere.tum accessoriae obli
146쪽
gatio fies non debent alterare naturam principalis, sed secundum eam regi. l.nihil dolo.*.cum principalis . de reg. iuris, & sic non iaciunt ut
principalis obligatio,quae non est diuisa, iud unita, fiat actu diuisa,nec h as ue ut particulariter solui possit. t Et istud est clarissimum,quando fide Eta at
iussores sunt presentes,& soluendo, nec renunciauerunt beneficio di- uisio ianitionis, nondum enim habent actu illud beneficium, ut male di som- nis. nolenter imasi natur Doct. sed habere possitnt. istud enim beneficium non datur nisi urgente creditore ad solutioem,& tempore litis contestatar,veI alias contestandς. Ad hoc enim tempus refertur,& tunc operatur hoe beneficium. Inst. de fideius.*.si plures. l. inter cos .f. I. de fideiussoribus. Interim autem quamuis sint apti ad hoc beneficium habendum,vel aptitudine,seu spe habeant:tamen revera nondum habet, sed incertum est an habituri sint,cum interim quidam eoru in seri possint non soluendo,vel absentes,aut alias difficilis conuentionis: sic uersantur in mutuo alterutrorum pericu Ioa. inter fideiussores, de fidei usi Sed diuisione semel facta statim pars unius desinit spectare ad onus vel periculum alterius .l .intcrcos . . cum inter. l. amissi. inter sdeiusso - 16 res,de fideius s. t Modo conclusionem nostram amplio primὀ,cti atris unus horum fideiussorum non uelit parrem suam prςc. se offerre in solutionem particularem, sed causatine, videlicet, nisi creditor maIit cucxigere obligatione ad electionem creditoris, alias etiam realiter consignare,quia creditor non tenetur eligere: nec consignatione quidem in mora vel periculo constituitur, sed potest uterque repudiare: scri . n.
potest tempore exactionis solidi alios Lictos esse non soluendo:& se sua interest, donec sibi integre soluatur, solidam actionem & exactione sibi contra hunc reseruarc . Sublimito, si non esset nuda obligatio , sed iuncta cum iusta & tempestiua admonitione, quod consideiusso res incipiunt iam bona sua dissipare, ut noue dixi super I. si fideiussor creditori. insea de fideiussori. in notiis intelle et . tuo remitto.Sed adhuc
non tenetur creditor recipere, nec obligatione eximere, tamen admonenti remanebit semper saluum beneficium diuisionis. Amplio secundo etiam si iste offerens diu mansisset in fideiussione, quia .l. proca. C. mandat. l Lucius. ff. eod.tit loquuntur respectu dubitoris principalis inon autem respectu creditoris.1 Amplio tertio ceriam si iste offerens non teneatur ipso iure, nili ad partem oblatam,& sic offert & consignat totum i psum quod debet, etiam in debito numorum omni respectu diuiduo, quoniam adhuc non tenetur creditor recipere, nec eximere obligatione, quia praetextu acccstoriae obligationis suo tantum commodo addits, non tenetur alterare principalem,& potest sua interesse, ut quando debitum est
147쪽
usi rarium ut totu simu l receptum in simile emis collocet, vel si est destinatum in redemptione praedii,vel dote filiae,aut alias,& sic non tenetur diuidere nisi in talibus,ubi diuiditur a iure.Si tamen parte recipiat,liberat hactenus ipso iure etiam principalcm debitorcin,& fidei uiasori soluenti tenelut hactenus actiones cedere.l. fideiussoribus. l. cum is qui, de fidei usi. sed extra ne solucnti non tenetur cedere, ut dixi intract.vsur. q.xlv.& xlvi.& quod dixi de fidei ultoribus, ide in tertio,qui bona sua cum alijs in totum,vel etiam solus pro parte hypothecauit. . t Quod ergo in d .g.f. duos. dicitur, debitore,qui duos dedit fideius.
sotos ita poste lucre,ut unum liberct, intelligendum volente creditore,uci quando alias cautum est,ut possct p partes soluero,& adhuc partem soluendo non potest gratis carc uni fideiussorum inuito credit rc, scd co denuim expresse, vcl tacite consentiente. Et ita noue debet intelligi .d.9. si duos.& l. quoties unus eod.tit. qdpatct reducendo rem
ad experientia ira,& praxim. Debitor in centum sub duobus fideiussoribus soluit viginti, si simpliciter utriq; fideiussori aeque prodest,& sic interminis beneficii diuisionis uterque est ectu debebit quadraginta.Si irero soluerit ad exonerationem unius, tunc alter in fideiussione quidercnaan et pro octogintae sed ita ut beneficio diuisionis possit reijcere non qua diaginta , sed triginta tantum in confideiussorcin,qui uidetur illa viginti soluisse . Quod si debitor soluerit quinquaginta, si quidem simpliciter, uterq; sidcitis ibrum manet utiliter oneratus in vigintiquinque. Si vero pro uno fidei ustorum soluerit,alter manet in fideiussione pro quinquaginta & sic pro toto residuo, quasi alter suam virilem solucrit. Cum ergo in hac applicatione solutionis versetur nouum preiudicium creditoris,quia scri potest ut fideiussor, cuius nomine non soluitur, sit,uel postea fiat non soluendo, merito potest crcditor huiusmodi solutione vel applicationem recipere etiam Vbi alias teneretur particularem solutionem recticere & sic ca applicatio non potest fieri, ni si de eius consensu:ut satis probat lcxt. in l. 2.de solui. t Et rursus,p-batur, quoniam ca applicatio est in effectu actualis diuisio inter fide iustores, sed ea non potest seri inuito creditore ante tempus exactionis solidi, vel litis contestate,ut probat texi .in l .inter eos. g. I. de fid iussorib. qui ita plane & sine sopbistia debet ut iacet intelligi reiectis ambaliosis di diuinatorijs intricationibus Iason. Imo .i d.I. si duos col.vit .Quod si quis artificietur d. . si duos . fore de indubitabili, si requiratur consensus utriusque,scilicet soluentis S recipientis, responde quod ratio dubitandi crat,quia videbatur requiri consensus alterius fideiussoris, qui simul vel cotemplatione eius cui gratificatur,fidelius sit,
quia solutio debitoris debet omnibus fideiussoribus aequaliter prodes
148쪽
se: imo etiam sol titio unius fideiussorum .i. inter eos. g. I . de fideiussi. ratio decidedi est,quia paria sunt,quod debitor unius fideiussoris de suo siluat,vel quod ille fideiussor partem suam de suo solvat. l. quoties v
nus. te solui.& sic no insertur da innum alteri fideiussorum licet ab eo auferatur lucrum quaerendum,& proinde cius consensus in ca gratifi-inatione non requiritur : ut in simili inter fideiussorem & tertium qui dedit pignus .dixi. in l. ob triginta. de solui. in nouo inici lectu, faciunt quae in materia gratificationis scripsi in Consuci .Parisien. g. viij. o.
6or .num.q. t Predictis non ob llat,quod si debitor ex pacto potest parriculariter soluero, ergos de iussor, quia verum est, scd dummodo solitat ut debitor, R secundum dispositioncm iuris communis,& rci subiectae naturam, videlicet in deductionem debiti principalis,ita ut teneatur una cum fideiussore ad totum residuum secundum naturam fideiussoris, siue nomine suo,siue nomine debitoris soluerit.ut est lex .rotun dus in i .inter eos . . I. lefidcitiss. saluo quod in tempore residui soluendi locus sit beneficio diuisionis,tunc non mero iure, sed ex aequitate ea solutio sibi prodest,& in parte suam deputatur, etiam si nomine debitoris,dum modo de suo solucrit,ita ut sibi non noceat in solutione prelieni sic, nec etiam creditori noceat. text. d. g. l. qui ita debet intelligi sideiussor ergo si ante tempus, quo beneficium diuisionis actu competit,virile sita Coluat, non tam e se exonerat, scd manet in periculo, si co. sdelusior fiat non soluendo, siue suo sue debitoris nomine de suo soluat, vel f debitor ipse de suo, nomine unius fideiussoris soluat, nisi id o consentiente creditore agatur,ut diuisio sal, vcl ut ille fideiussot cx6i tunc pro tanto exoneretur. t Facit. l. liberum. l. reos.C. de sideiuss. ubi x lectio non nocet,& sic nec si inplex receptio pallis, sed bene diuisio, ut quando lis est contestata contra plii res h dc iussores, non contra quC-que insolidum, nec simplicit cr, sed sub ratione virilium portionum .d. l. liberum in sin. quae sic debet intelligi. de pariter i. si creditorcs. C. depact.nec est verum, quod recipiendo part cm ab eo, a quo non poterat cogi partem rccipere,vidcatur diuid ore: ut voluit Oldra. Lar. in l. intcr.cos. .i. in sin.& ibi Imol. de fidei usi. Imo. in I.quoti es unus. te solui. &male quia in dubio ceti setur recipere sine ullo praeiudicio reliqui: tam contra principalcs,quam contra fideiussores,vel aliosivi ctiam praticatur, ut tetigi supra pari.j. num. I I .num. 6. nec quidquid dicunt, speciale est fauore ultimae voluntatis: sed ius commune in l. li ex toto. f. i. de
6 a legat. j. t Pariter si tertius pro debitore de scrit duo pignora eiusde in
.valoris,& velit soluta mcdia parte debui alterum pignus luere, non poscst inuito creditore, siue suo nomine, siue nomino debitoris soluat, etiam si pactum sit,ut cis liceat particulariter soluere, quia non ob id sequitur
149쪽
quitur,quod liceat partem pignoris,vel unum pignorum luere. Prolixior hic fui, quam vellem, sed multarum connexarum legum extricationis inchoatae necessitas & utilitas hoc exegit: nec breuius commode defungi potui.
63 ARTO QI AE R I T WR, certum est per ea, quae sit pra diximus dodiuitione, intor haeredes dcbitoris ex lcge xij. tab. quod procedit etiam
si umis haercdum cssiciatur non soluendo,quia hoc no onerat alios,nec tenetur pro eo satisfacere,nec pro rata qui deni, bonorum , quae habenta defuncto. l. legatorum, in princ de Icg.ij.ctiam nec in causa alimentorum. l. sol cnt,in fin. de alimcn. & cibar. lcgat. tum ex regula quod alius pro alio teneri non debet. Sed non absurde dubitatur a pleri'; , an hoc procedat etia in in foro conscientiae,in quo aequitas,& naturalis iustitia attenditur,quam positi ui iuris regula, nedum simplex formula. Nec .n. equum videtur, quod cxpersona, vel facto haeredum debitoris deterior fiat conditio creditoris, quantum ad substantiam & eflectum debiti. Si autem debitor mediam partem bonorum incendio, vel quouis casu fortuito amiserit,nihilominus tenctur totum debitum solucre de residuo .
Igitur si praedecesserit relictis duobus hqredibus,& diuisione facta, dimidia pars hereditatis,quae ad unu in haeredum spectat, simili, vel quouis cali perierit, videtur alterum hae dum teneri ad totius debiti ia-tisfactionem, saltem usque ad vires partis suae haereditariae, quemadmoduin ante diuitioncm qiis creditori non nocet.l. pacto successorum.C. 66 de pact- Φ Saltem quando creditor forte cx mutuo deposito confuso in croditum abiit,vel vidito ccrtat de damno vitando, heredi vero etiatoto debito soluto,inultum hicri superest. tunc cnim nullum rationis naturalis dictamen sit adci deteriorcm csse de re croditoris conditi nem, mortuo quam uiuo debitore, siue unum, siue plures reliquerit hγredes, siue illi diuiserint,sive no,cx quo is,vel illi qui soluent, toto persoluto remanebunt in lucro. Haec est ucra aeqilitatis & iustitiae naturalis ratio,in quam potis imum intueri, & fundari deccbat eos, qui hanc partem tueri voluerunt. Τ Sed mirum quam friuolis S sophisticis r tionibus nitatur,aberrantes a scopo.Si quidem glo.in cap.tua. de usuri tenet in haeredibus usurari j, quod alter tenetur in solidum usque ad vires partis suae satisfaccre, altero cisccto non soluendo , & fundatur in hoc, quod omnia bona usurarii sunt hypothecata pro restitutione v
raruini quod fundamentum est falsum,quia nullo iure caucturiunde inerito reprobatur per Hosti en .Panor.& omnes in d. cap. tua. per Fed. de Senis. in cons. xxij.an vIurario,confixiij.quidam usurarius.Lap.allega. lxxiiij. Ioan . Andr. Jem .Philip p .in cap.quanquam .de usuriin V. Ang. Claua. in verbo restitutio .verfusurarius .f.xvj.summa sylvcstr.verb.vsura
150쪽
66ra vi q.v.'Doct.tamen id cur tenent nedum in usurario , sed in quovis debitore generaliter, sed alia ratione , videlicet speciali fauore animae
de functi,& ad exonerandam eius conscientiam : ut Holti. Anto.Butr. Petr.de Anchar. Panorm.& alij. in ii. cap. tua. Petri Anci . in repet. cap. peccatum .col.xxx.de reg. iur. in vi.Ang. Pcruli. conccxxx. super iii. dubio. Franc. Arct. l. 9.& harum,col.j. Lanccl. Galiau. col. ij. facit quod Panor.in cap.vit.adsi .de sepult.& clarius in camin literis arxtra de rapto iarib distinguit,an mandauerit extorta relli tui,vel non Sed certe Panor. ibi loquitur ad alium sinem,uidelicet ut obligati cx delicto conuertatur in legatum,vel actionem ex testamento , &sic an in haeredes transeat. Praedictam autem rationcm rcsumens, S latiusiurgens Alciat. in iidii lectui ad .f.S harum .num .32. limitat opinionem Hosticn. Pruno, ut non procedat,quando conscientia non exoneraretur,puta in usurario, qui non mandauit usuras restititi, de cuius salute cum mox sterna morte sit damnatus non est sperandum. Secundolimitat, de infert idem esse inco, quis endente conditione obligationis moreretur , quia anima defuncti non erit ob id in periculo salutis aterne, ex quo ni uarii fuit in mora, tametsi non satisfiat crcditori per haeredem; de in cffectu di ninguit, an solutio sit necessaria pro salute animae defuncti, uel non, quod est ineptum. Eam autu distinctionem assumpsit ab additione mat s Igmali cuiusda in indocti ad lect.Panor. in d. cap. tua. 1 Proinde ratio illa pro ut rii diter traditur, non sol Lii ab omni tum litera, tum spiritu legum nostraru in alic na est; sed citam doctrinae Chrisianae de apostoli
cae de unica Christi hostia pro satisfactionc erga Deum pro peccatis ,
actuum .c.q. ibi, neque enim aliud nomen est sub coelo datum inter ho mines de c. Quod autem attinet ad obligationem hominibus debitam,
mortui non minus ab ea, ut ab omni alio uiuentium commertio exempti sunt, quam qui bonis omnibus consi scatis perpetuo exultant , uel 68 deportantur. t verum quia non ut bruta morimur, ut Attici & Epicuia raei putant; sed maior de melior nostri pars superest anima semper vivens, non ut quidam opinantur dormiens, pariter superest non solum
diuina, sed etia naturalis de humana equitatis ratio, ut uoluntati ammo
cum suis omnibus essentialibus, de spiritualibus potentiis uiuenti de superstiti talis fiat de bonis, q reliquit,& ab his quibus reliquit, & ad quos pcruenerunt. Et quod nimis ingratus uidetur, qui bonis ab illa anima derelictis fruitur;& tamen iuste eius &idebite uoluntati, saltem pro rata bonorum , que ab illa habet, satisfacere detrectat. Et sic lisc ratio 69 rccte considerata non est inanis; sed seria. t Addo quod gcneraliter procedit,hoc est,rciccta praefata distinctione Alcrat. Aut enim colla d