장음표시 사용
241쪽
quaestio animadversioque declarat. Atque omnia nocturna, ne nos duriores sorte videamur, in media
Graecia Diagondas β Thebanus lege perpetua si sustulit. Novos vero deos, et in his colendis nocturnas pervigilationes sic Aristophanes 7, facetissimus poeta Veteris Comoediae, vexat, ut apud eum Sabazius' et quidam
alii dii peregrini judicati e civitate ejiciantur.
Jtim non soἱsset radieitus amputatum R. Tertullianus. Apol. e. 6 : ω Liberum patrem eum m3steriis suis eonsulea senatus auctoritate noti modo urbe, aed universa Italia eliminaverunt M.
Historiam late resert Livius, XXXIX.s seqq. VIde aIa et Valeritim Maximum , lib. I, p. 3 . I . et lib. VI,
P. 3, τ. DAv. - Ει consulum . eae isti adhibito. quoestio. Exercitum in ea re adhibitum esse negat male Davultis. Eari. - Certe, monet Wa . quamquam Livius in ipsa rei narratione exercitus noti meminerit, in quaeatione . extra Romam In ItalIarite exercenda , exercitu opus fuisse per se eredibile est. Na.
nee hominis nila, quod sciam . restat memoria. Pagondae quidem Boeotaris etiae meminere Thundides et alii. Dubito tamen. num hie legendum sit Pagon a Thebantis, ut statuit Ioan. NeutfIns. Lect. Att. III, 23. D v. In media Grineia Diagondias Thebis-ntis. Cod. M. nncia Graecia D' das. Codd. Ct. U. Copp. irat. b. Diagondas, in marg. autem Cod. Cr. aeribitne DFagoridas, neque vero pro vaesa Ieetione, sed ut nota marginalis; videlieet per totum eodicem argu
inentum contextus in margine nota--m ese ab eadem manu, quae codirem exaravit. Ed. Ase. I, D agundas, Ase. I, Diagrandias, unus Diagoniam, apud Gcer. qui In parva editione ediis derat Prigondas, In maior ero, quam tantum ait, quod in Theban rum historia ignoremus, in librorum
sere eo tanti seriptione acquieseendum censuit. N R.
6. Lege perpeιtia. I. e. generali ,nniversali. Cons. Em. in Clavi et Brissonius de Verti. Signis. In v. per
. Aristophanes. Ille quidem Sabais Eium aliquoties memorat : sed hἱeloetis. qui a Cicerone significatur. fuit in deperdIta eomoedia, quae inscribebatur Lemnii. M. 8. Sobaritis. Comoedia, in qua AH-stophanes Sabagium eiecit, nune moti exstat. Cetertim satagitia a Barbaris Liber pater dieitur a σας aratu . quod est haechari. Ad haee σάςοι, loea ei dieata, FanatieIqn eius sacerdotes nuncupabantur. De Sabario sie Cieero de Nat. Deor. Ith. III. cap. 23 .seribit: . Tertium Dionysium Caprio patre, eumque regeni Asiae praefuisse meunt, cui sata Ela sunt Instituta M. rit et Arabilius avus Sabis eui dees-mas thuris dieant. Non deerat Sabinis anus quoque Deus Sabus. Silitis, VIII.
422 : ae pars Sanetum voce eanebant Auetorem generis, pars landes ore eanebant Sabo tuas, etc. is Reeerunt
etiam Romani saera satagia. Valeriis, Nax. I, 3, 2 : M Idem, qui Sabarii
Iovia cultu mores romanos inscere conati sunt, domos vias repetere e
egit a. Erant, ne id omἱilam, Roma
242쪽
Publicus autem sacerdos imprudentiam consilio
expiatam metu liberet; audaciam in admittendis religionibus foedis damnet, atque impiam judicet. Iam ludi publici ', quoniam sunt cavea Circoque 38
divisi, sint corporum certationeS, curSu et pugilatione, luctatione, curriculiSque equorum, USque ad
certam victoriam in circo ConStitutiS: Cavea Q, Cantu ἔ,
nis etiam sacra nocturna , sed non mulierum. TURN.
s. Iam ludi publici, ere. Nolabimus hoc Ioeo librorum lectiones, de loco ipso, tam controverso virorum doctorum sententiis, in Excureis VII dicturi. Cod. Cr. habet et is Iam ludi Publici quom sitit ean ea circoqne divisi sint corporum certationes Cursu
et pugilationem L sed litera m linea
transversa deleta est J Iuctatione eu rieulisque equorum usque ad certam victoriam circo constitutis : eauca cantu voce ee fidibus et tibiis dummodo ea moderatae sint . . Cod. W. ab eo In his diseedit : in cavea . . . Pugil lution ... cavea . Cod. M. In his: in landi pnhlici, quoniam fiunt Cavea ceteraqrie divisi sint coram certationes... Pugillane ... cavea Cantu Vice ... moderata .... COp P. Vicit . b. in Publiel quomodo sunt cavea . . . sunt Orporum . . . Pragillatione ... Cavea ... moderata M. Ed. Asc. I r . Iam
Iudi publici quum sint caven Circo que divisi, sint corporum certatione
s quaedam pugilatione J , Iuctatione .
curriculisque equorum usque ad Cerintam victoriam circo oonstitutis, ea vere, Cantu, voce ac fidibus et tibiis: dummodo ea moderata sint m : et ita edd. Ast .R,. Crat. Hem. Paris. Ald. Brur. Stum. Car. Steph. Comm. In ed. Lambo est constuntast, in edd.
Verh. et Tut. .2. quoniam sunt; in ud. Da v. nescio unde eiraruisque equO- rvm , Ern. dedit sine libris : in elaeo
constitutis. M R. Io. Circo constitutis 2 carea, Cantu,
voce, ac staibus et tibiis. Turnebus legit circo constituta quod Lambinus adripuit. Mihi totos Iocus ob sensum
ita videtur constituendus : . si ut cor-POrum certationes cursu et pugilcilione , luctati ne Curriculisqtae equom nusque ad certam victoriam In circo rconstituti sint caveae Cantus UOCO REsdibus et tibiis, etc. . Vide Tertulliamum, de SPeCta C. C. IO. DAU. - I L. Cantia. Est Cantus in voce, in nervis, in tibiis. Censorinus quae de musica scribit, c. O , hic adscrIbam ut non Omnino aliena r is Nec vero incredibile est, inquit , ad nostros natales turis iiscam pertinere: haec enim sive in voce tantummodo est, ut Socrates . ni ι, sive, ut Aristoxenus . in voce et Cor.
poris motu : sive in his et praeterea In animi inota, ut Patat Theo Phrastus. certe multo in obtinet divinitatis' et animis permovendis Plurimum valet. Nam nisi grata esset immortalibus diis, qui ex anima constant divina, profecto ludi scenici placando ruitideornm causa instituti non essent: nec tibicen omnibus supplicationibus in sacris sedibus adhiberetur : non emn tibicine triumphus ageretur Marti: non Apollini cithara, non Mia sis tibiae, cetera quo id gencris attributa essent e non tibicinibus , pur
quos numina Placantur, e et Perni s
243쪽
voce ac fidibus et tibiis; dummodo ea moderata sint, iit lege praescribitur. Assentior enim Platoni η, nihil
tam facile in animos teneros atque molles δ influere, quam Varios canendi sonos : quorum dici vix potest quanta sit vis in utramque pVtem - . Namque et incitat languentes, et languesacit excitatos, et tum re mittit animos, tum contrahit; civitatumque hoc multarum in Graecia intersuit, antiquum vocum servare
modum : quarum mores lapsi si ad mollitiem, pariter sunt immutati cum cantibus; aut hac dulcedine com
stim aut Indos publice sacere . aut vesci in Capitolio, aut Quinquatribus minusetilla, Id est, Idibus juniis orbes
ves Itu quo vellent, Personatis temulentimne pervagari in. ΤυRN. II. Assentior enim Platoni. Plato in lib. de Rop. et de Leg. adeo Pr lixe de mustea dIsputat, ut in ea putes maxima rerum publ. momenta verti: quumque iuvenes miratiastica et mnia alea erodiri prImum velit, illam coris poris esse , hane animi ponit e a euina haec eumque modi fuerit, peris inde invenum etiam mores futuros. Ita hane legem a Platone sumptam intelli. ginitas e cuius tamen nimiam hae in re diligentiam et cautionem leviter repre
hendit. lib. III, cap. t 4, quum ait,4 Idque hand paullo est verἱus, quam quod Platoni nostro plaeet, qui mrasi
eorum cantibus ait mutatia. mutari ei vitatum status vi. TERIT.
3. Moliri. Dulces et tueundos Nonius hie interpretatur, AI erat forte ejus sententia probari potest. Molles tamen potius et teneros dieit anImos, vel quod inest ἱn animis omnibus mol. litia et tener;ias quaedam, quod ex Platone apparet, qtiem imitatur ita
serihentem , lib. III de Repub. Ουδ.
μαρὶ, εinuinis LAM τρεμα υποφρει πρὸc τα χθη τε καὶ τὰ isimhδευματα et quod invenum et adoleaeentum animos signineet , qui teneri sunt. Sallustius, Catil. cap. r. : is Sed maxima iuvenum vel adolaseetitum familiatitates appetebat; eorum animi molles et aetate suxi. dolis halad dissetilier
capIehantur is. TURN . I 4. In utramqtie partem. Ad Ineἱ-tandum et langues Iendum , ad reis inittendum et eontrahendum e plurἱ-mnm ad leniendos roneitandosque assertus musica valet. ω Pythagoras,
ut aIt Quintilianus, Inst. orat. I, IO, eoneitatos ad vim pudieae domui asserendam juvenes, iussa mutare ira
sponde m modos lihirina, eommisanit . . Commovet igitur et eODeliat languentes, et eommotos concitato que componit. Exhilarat tristes, et qui hilares sunt, eoa reddit severos et tristes. Id enim hic est anImos re his
I 5. Mores lusi. Nam in civ Itatibus pro ratIOne morum, varii quoqne musices modi exorti sunt. Ilitie melos aeolium, simplex est: Asium, va Hum: L3dium, querulum : Iouium . Rox dum et molle : Phrygium , relig sum e no-rium.bellie sum . simplie a mne ro printiat musteam Plato et stitimum : nihilque in ea innovari Ommἰttit. Tuas.
244쪽
DE LEGIBUS, LIBER II, i5. 649ruptelaque depravati, ut quidam putant; aut, quum
SEVCritas eorum ob alia vitia cecidisset, tum ibit in auribus animisque mutatis etiam huic mutationi locus. Quamobrem ille quidem sapientissimus Graeciae Vir, 39 longeque doctissimus, valde hanc labem veretur. Negat enim mutari posse musicas leges sine mutatione legum publicarum. Ego nec tam valde id timendum, Nec Plane contemnendum puto. Illa quidem, quae Solebant quondam compleri severitate jucunda Livianis et Naevianis kβ modis
16. Negat enim. Plato, lib. IV de Rep. Pag. 44r, refert Damonem dixis-cte, musicae modos in rep. mutari non Posse, quin Protinias maximarcim legum seqnatur immutatio. Videri autem Posset quando v μοι et populi Mita , et musicos modos aignificant,qnas hie leges musicas Cicero vocat, Persuasum id faisse Platoni ex societate et communione vocabuli. Id autem verendum magis Platoni quam Ciceroni fuit, quum quanta ex modis molli bus et delicatis Iabes et corruptela Inanimis Graecorum iacta esset, Plato videret : Romae autem studia musicae numquam tantopere viguissent. TURN . 17. Illa. Gcerenxius de tabulis scenicis earumque modulatione intelligi ult, quae repletae fuerint modis cum severitate jucundis; quae item quum Ciceronis tempore, adhibita recenti
modulatione ederentur, factum eMe, ait, ut actores exsultarent, i. e. m dum excederent, et Cervices oculosque torquerent. Schiitatus credit exobdisse 'h. l. theatra. Spectatores vide licet olim severitate modorum Livianorum et Naevianorum delectatos fuisse, nutic autern mollioribus modorum nexionibus sic deliniri, ut in iis audiendis exsultent et pariter cum iis cervices oculosque torqueant. In
hanc sententἰam, quae mihi quidem prae ceteriri prohatnr, disputat etiam Wytienhachius in Scholis : is Suta diendum est theatra, i. e. pectatore squi quondam solebant comploi, i. e. contenti esse jucunda aeveritate, quae erat in modis Livianis et Naevianis. i. e. in melodiis tragoediarum Livii et Naevii . . Idem tamen W. ad marginem ed. Goer. min. ad verba Illa quidam, adseripsit : in sedilia addimus M. Μ R. x8. LDianis et merianis. Ut Plato AEgyptios laudat, apud quos neque Pictura , neque Choreae, nec musica immutabatur, sed Isidis poemata sem- vper canebantur : sic Cicero quoque modos antiquos probat, quaIes a Livio Andronteo et Naevio, antiquis Poetis, compositi erant. Ii enim cantica acri pserant , quae in ludis publicis et supplicationibus quandoque eant so hant. De Andronico sto Livius, lib. VII, cap. 2, aeribit, . Livius post aliquot annos, qui ab Satrria ausus est primus argumento sabulam aerere, idem scilicet, id quod omnes tum
erant, avorum carminum actor, diei. tur, quum SaePius revocatus vocem obtudisset, venia Petita puerum ad eanendum ante tibicinem quum Statuisset, canticum egisse aliquanto magis vigente motu, quia nihil vocis
245쪽
leut 9, Cervices Oculosque pariter Cum modorum
flexionibus torquent. Graviter olim ista vindicabat vulus illa Graecia, longe providens, quam Seu Sim Pe nicies illapsa civium animos, malis studiis malisque doctrinis repetite totas civitates everteret: si quidem illa severa Lacedaemon nervos jussit, quOS ' PlureStiatis Impediebat Et lib. II do Bollo Punico I lib. XXVII, eap. 3 J : M De-
erevere item Pontifices , ut xirgines
luxu novenae per urbem euntes carmen
Nerent. Id quutii in Iovis statoris de dἱseerent conditum ab Livio earia men , lauta de eaelo aedes in Aventino Iunonis regInaeis. Et lib. I belli Naiae edontei stib. XXXI, cap. IJ: a Carmen sicut patrum metit arta L;vius. ἱ taxim condidit P. Lieinius Tegula is. Ceterum aut poetae ipsi auo memini Cantum composuerant. qtiod existimo. aut HII modos addiderant. Tunn. - Modis. Cantititia et modulatἱoά-hus. Nodi a numeris diuertitit . ut odnumeri stitit in productione et brevi. ate : modi in elatione et demissione, id est, in modulatione. Itaque facere
modos apud Terentium est mnere. Tui N. a a. mne tit ead- eastitient ...eomtierant. Lambinus, voee Ruppleta, dedit, nune vitietis ut eadem, etc.
Ipse quidem, admirationis adposita
nota , legerim, in nune ut eadem exingultant , cervires oeulosque pariteretim modorum flexioni,ns torquenti is v. - Λtina tit eadem exstitiant ut . . . torqtient I Ita , probant Wyttenbachia. aeripsimus cum Ccer. et
sch. quum in libris plerisque sit vi exis
ultent , eervires . . . . torqueantis, in nonnullis. exsultantur, exsultentur ..
Unus tamen Coere ii habet exstilistant, trea torquent. In arllaba tir, quae In duobus additur, saeila agnoscis literatum tit. NR.2Ο. Quos plures quam septem 1aiaheret. Ita sensu et ratione grammatica sagἱ tacite ex conieetura Da Isti serἔ- Psimus cum Wagn. Goer. et seb. Pleri.
que habent otiod, duo Ccerenati et Copp. Vicit . b. quo, tibi Victorius
eorrexit qtiom. sed hoe non melius est vulgato qnod 2 Dirumque enim noseogit rem ita intelligere. ut omnes nervos demptos esse exist Imemtia. quod saetum non est. Noe sentiens Sebesse rus hanc notam ser; psit: α quo
Pliares quom septem haberet, in Ti--ιhei istis demi, eie. Non ita Veteres. Liber Optimus A. Victoria pro demi habet indo. Hine vulgai; junetim inde demi. sed nee sensus horum verborum is videtur. qui debebat .esse. Nervos, ait, deuii jussit Laeedaemon , causa, quod haberet plures quam
septem. At doeet nos Athenaeus, quod superfluox tantum nervos voluerit tolli, reliquos servari. Quare locum totum sie constituendum arbItror e Nereos /rassis, quot plures quam septemhMorae, in Timothei Mibi uindi. Aliota relativa est Omissa. id quod turbas peperit : jussit seisin, quot pro Dasia seindi tot, quot. Seiad. quoque positum pro reseindi vel abseisin. In quo primam literam absorpsIt ultima vocabuli antecedent s. dein ex
reliquo indi aetolus seeit inda , eui
velut mutila adjeelum ad postremum demi, ut aie sensas integer exsisteret Tis scindere sie alio quoque loeo us aseM de capillis. Et Virgilius, aeneid. xII : Duelis crines seindis Iulusera
246쪽
quam septem haberet, in Timothei fidibus demi. XVI. Deinceps in lege est, ut de ritibus patriis co- 4olantur optimi: de quo quum consulerent Athenienses Apollinem Pythium, quas potissimum religiones tenerent, Oraculum editum eSt, eas, quae essent in more majorum. Quo quum iterum Venissent, majorumque morem dixissent saepe esse mutatum, quaeSiViSSentque, quem morem potissimum Sequerentur e variis;
respondit, optimum. Et profecto ita est, ut id habendum sit antiquissimum et Deo Proximum, quod sit optimum. Stipem sustulimus , nisi
solatos . . Cons. Cic. Tusc. III, a 66a , ubi versus est Aecit: in acindens dolore identIdem intonsam comam μ. - Constructio Davisti, quos rep nentis, elegantior est. Ita Q. Cic. de Petit. Consulat. 6 : . nedum ii, quibus saluti suisti, quos tu habes Plurimos, non intelligant, etc. m MR.
ar. In Timothei. Timotheus Mile-sἰus fidiceti, decimam et undecimam chordam lyrae adjecit, et Priscam musicam mollitie effeminavit. Vixit Euripidis et Philippi Macedonis aetate. Athenaeus libro Dipnosoph. decimo quarto, Pag. 636, paullo diversus hane historiam refert: in Nimirum Timotheum Milesium plerisque organum
magadem nervorum Constructione,
quam deceret, numerosius . babere vivim et eumque idcirco apud Laceda monios in judicium vocatum, quod priscam mnsicam labefactaret ἔ quumque quidam supervacaneas ejus chor das 'abscindere pararet, ostendisse quemdam illic Apolloniscum, cui eadem constructione, parique nervorum numero lyra esset z euiuque ita dimissumis. Produnt etiam Ephoros Terpaudrum multasse, quod in citha
ra, praeter necessitatem , unam chorin
dam intendisset : sed et ejus citharam ad rei memoriam, in Paxillo suspensam fuisse. Idem etiam Phryni iactum ab Ephori esse Plutarchus auctor est in Itbtillo περὶ προκοπι ς. TURREB. Ad rem cons. Baguet. de ChrFsippo, P. 267. Mn.
- XVI. r. St*em sustulimus ..... ex
haurit domos. Servius ad Virgilii AEn. VI, 6i x : Cicero ait in libris Legum ru Stipem prohibeo; nam auget superstitionem et exhaurit domos. Dignis igitur largiendum est a. Similis est hic locus illi quem versamus. Nisi tamen grammaticum illum memoria seselleis rit , ad alium respexit jam deperditum. DAV. - Stipem susIulimus. Quicnmque locum Servii, quem laudat Da v. accuratius inspexerit, videbit Primum, nostrum locum a Servio ex memoria eitari, deinde , verba dignis igitur lamgiendum est a Servio ex sua Pe Onaaddi, quamquam etiam in ed. Bur- manni ut pars loci Cicero ani expressa sunt. Posterius ne Goer. quidem animadueetisse videtur, qui Servio id visio tribuit, quod legentium παροραμα
247쪽
Propriam Idaeae Matris excepimus : implet enim Su- PerStitione animos, et exhaurit domoS. Sacrilego Poena est, neque ei soli, qui Sacrum abS- tulerit, sed etiam ei, qui sacro commendatum, quod
41 et nunc multis sit in sanis. Alexander ira Cilicia depo- Suisse apud Solos 'biti dolubro pecuniam dicitur; ct Atheniensis Clisthenes Iunoni Samiae Α, civi S egregiuS, quum rebuS timeret suis, filiarum dotes credidit.
Sed jam de perjuriis, de incestis nihil sane hoc quidem loco disputandum
I. Apud Solos. Ita Ciliciae urbs
iuxta Issum vocatur. Solebant autem
veterea auas templis dἰ vitias committere ζ quasi et religione, et Deum fide Serv rentur. Herodianus quum Romae templum Pacis. Commodo regnante, arsisset , multos ex opnientis egenos esse tactos refert, lib. I, cap. 44. In eos autem qui rem sacro commendatam abstulissent quum sacrilegii poena olim constituta esset , Antoninus Postea voluit, ut dumtaxat sorti poena animadverteretur. Hic alii apud
Solem legunt, id est, delobro Solis. TDRN. - δε Cilicia deposuisse apud Solos. Cod. Μ. Cicilia . . . Soles item. d. Cr. et W. Solem, ut plerique apud Goer. itemque Copp. Vicit. h.
edd. Asc. I, 2, Crat. Herm. Paris. AId. Brut. sturn . Car. Steph. Lainb. GOthois. sed duae posteriores Solos in margine habent, quod cx vett. In sola Comm. reperi. Tres Goerenzii eodd. hahent Solesit, utiris sol insin, unus solerem , unus denique soles isthinc equare Goer. aliud quid , qnatu Solos
a Cicerone prosectum credit, et ample
etitur Soleis s Σολεῖς) , ut Noster, quod
non raro iacit, graeca sorma usus ait Pro Solenses. - In seqq. Cod. W. ρecuniandum Pro pecuniam dicitur. MR.
Clisthenis meminit Herodotus, lib. V,
quem Athenis ejectum cum piacularibus suisse a Cleomene prodit. Neminit et ArIsioteles III Politicon. Ab eo remP. Atheniensem, ex Pulsis tFramnis , Optime constitutam fuisse scribit Isocrates in Areopagitico. TURN. Atheniensis Clisthenes, etc. Cod. W. a Prima manu Athenienses , idem Cliastenes p tum cod. Cr. is Samie cuius egregius in. M R. - Credidit, i. e. de-Posuit servandas In templo Iunonis, quod erat in Samo insula, quod templum unum omnium religiosissimam sui . Vid. Verr. I, Is , So. Clisthenes, nobilis Atheniensis, a contraria saetio ne in exsilium expulsus anno ante Ch. 5 , Proximo anno in Patriam redux libertatem ae leges Solonis restituit. Vid. Herod. Iib. V, c. Io et sqq. W.4. Iunoni Samice. Religiosissime Saini colebatur Iuno. Maro, AEn. I, 2o : . Posthabita coluisse Samo .. De aede Iunonis quae Sami Dorica erat, Theodorus volumen ediderat. TURN. 5. Douis impii ne placare audeant deos. Post placare delevimus dum Ern. Wagn. Goer. et Sch. incommodum quidem, quod non agnoscunt
plerique, iique optimi, apud Goer. nostri codd. Cr. W. Copp. Vicit. b. edd. Paris. Car. Steph. Ald. Brut.
248쪽
DE LEGIBUS, LIBER II, i 6. 653
caro audeant deos; Platonem audiant si, qui votat dubitare, qua sit mente sutiarus deus, quum vir nemo bonus ab improbo se donari velit. - Diligentia votorum satis in lege dicta est, ac Voti sponsio, qua obligamur deo. Poena vero violatae religionis7 justam recusationem non habet. Quid ego hic sceleratorum utar exemplis Θ quorum sunt Plenae tragoediae'. Quae
Stum. Lamb. GothOD. Comm. senaria est :ω Platonem audiant impii, ne, ete. . Ad rem cons. qtiae eongessit larga, ut solet, manu Gataver. Adve
iam Nisee. II, Ir, p. 333 p. Criti. t. I, Trai. I 698. Na. 6. Platonem vitidiant. Plato, lib. IV
de Leg. pag. fio I : in Improbo autem eontra aeeIdit et animo si quidem imis pnrus est improtiua, P ros contrarius: ab improbo an lem et Impio nee viis rum honum . Nec Deiam iamquam se donari velle aequom est a. Ille igitur Metisἰeia impiorum Improbat, atque adeo eos a saeria arcet. ne monerihus et Meriseiis aperent ae Deum e reum pere posse et placatum reddere. Tuan.
- Cons. Insuper Plat. de Republiea, Ith. III. pag. 39o Steph. pag. III Rehheri, et ad eum Astii Commentar. p. 444. CR. I. Violatre religionis. Nam uIolail juris poenam constituit in lege, id est, ni hie interpretatur, violatae religionis, quando lex tota de religionis itire
Concepta est. Non enim sontibus et
impiis, qui poenas hominum in dieiis
non dederint, Impune Meltis in deos fore docti : nam fraudis et impletatis
erueiatu semper vexabuntur. TUR . - na vero ω Dein religionis.
Quum In lege dieatur pretia violati juria, ius intelligendum est divinum, 'M , a; loeum eonsideres, proxime ad motri refertur, nostro autem loecia Cieerone ad omnem religionem , atque adeo ad omnIa ea extendItur. quae quum nefario erantra Ipsum suetaeontendit, eo ipso religionem violasso asstinat. Ut enim Cieero In se laudando solet osse paullo verbosior , ita in recenti propter exsilium dolore ea ipsa, quae ab inimiels paxatis fuerat, ita exaggerat, ut injuriam, qua ipse asse
eius erat, deorum iura, religionesquo evertisse in sequentibos pronuntiet. Quare sacere non pΩssum cum Wa-gnerra eiusque eensore Halensi I. l.
qui, quum Cicero h. l. non agat de eorum poenis, qui vota non solverInt, sed de eorum, qui ipsnm in exsilium egerint, totuin hune loeum usque ad snem cap. I . non quIdem Ciceronὲ plane abitidieant, sed alieno plane loe in serium iudieant; videlieet, ut Q eero hane de suis rehos digressionem In margine ad pinxerἱt. postea justoloe , cap. 1 Ο, 25, post . Quod autem non honici index . . . eo mari vἱd turis Inserendam et quam librarina, quum Cie. ipse hos libros non perpo liverit , minus comm de hIo assuenda
I. e. qui religionem violavit. la non iustam exensationem invenire potest. quo minns poenain tua . U
temeratum fanum Minervae poenas Init morte, et Aiax Telamonitis ad Troiam milita inrtis dearum spreto auxilio Impἱam sopeehIam capitalem sensit. TURN. ν
249쪽
ante oculos Sunt, ea Potius attingantur. Etsi haec commemoratio 2 Vereor ne supra hominis ' fortunam esse videatur; tamen , quoniam mihi Sermo est apud
vos ἔ, nihil reticebo, velim que hoc, quod loquar, diis immortalibus gratum δ' potius Videri, quam graVe.
s. Etsi hinc commemoratio. Cicero Commemorabit, quomodo eius ini mici , scelesti hoinines , Praeei Pue P. Clodius, a diis immortalilius puniti sint, atque hane M am fortunam dieit videri supra hominis fortunam. Ita mox, cap. I 8, ipse dicit: in quo
quid accidere potuit homini praeclarius o. Io. Supra hominis. Vereor tamen ne insolentius me esserre videar in hac re, et supra hominem me extollere, qui in mea causa violatam religionem impiis noxae suisse Commemoraturus
Sum , et meam pietatem diis cordiluisse ex nobili et glorioso reditu
I I. Apud vos. Est ex aemari Ranis coneti conjecitara, quae Turnebo , Lambitio, et Λldo nepoti se in re me rito probavit; quamque firmat Car. stephani vetus. Vulgo apud eos p plures codices apud deos. Inepte. DAv. - Tamen, quoniam mihi sermo estnpud vos. Sche erus ad h. l. haee :α Gruterus apud eos. Sensum non asis
sequor. An apud eos est apud homines ρ quae ergo causa nihil reticendi pQuare mallem apud deos, quod habentvvigati et defendunt veteres. Propter deos enim, quorum laus et honor In hac re vertebatur, nihil ait se vellereticere. Sed quomodo apud deos loquitur Z credo respicere ad vicinam
sorte aram aut delubrum aliquod is . Λlia, neque vero meliore ratione, Iectionem deos defendere studet Goerentius ita exposita sententia : in lirium sermo hic mens ad deos ultores vio-
latae, tutores servatae religionis pertineat , dii autem ignorare non Possint, qua mente quisque sit, nihil eorum
quae mente e ndo, Sentio, reticebo M.
Ad quae ego dudum in Adversariis haec adnotaveram : Quidquid dicat
Gcer. ad defendendam lectionem deos. numquam mihi Persuadere poterit, sermo spud deos hoc sensu dici posse, ut sit i. q. loquor nunc de diis violatae religionis ultoribus. Igitur Ban coneti conjecturam servo', vos, frinmatam Car. Stephani codice, proba in tam Lamhino, Turnebo, Bruto, Mo-rahino , Da visio , Ernesto, Wagner .
Vult enim, amicos suos Suarum re rum Commemorationem non vitupe
raturos esse, quasi nimiam sibi tribuat. Jam video in eadem sententia ruisse IV3itenbachiam, qui ita breviter : in viad vos Cicero scripsit, nee ut vulgo legitur apud deos n. Handius
quoque in censura ed. GCer. Jenensi Contra Goeren EIuni nostram lectionem
tuetur, accurate de hoc loco disputans l. e. P. 359. - Ιn COd. M. legitur a in Videantur quoniam sermo nihil est apud deos M. Deos etiam est in codd. Ce. W. Copp. Vicit. b. edd. ASc. I, 2, Crat. Hem. Paris. Ald. Brut. Sturna. ita ut probam lectionem unus Car. tephani codex servasse vIdeatur. Eos
est in duobus Goerenati : quod quum
stare non Posse viderent librarii pietatis studiosi, in deos mutaverunt. ME. I 2. Gratiam. Deprecatur deorum invidiam . quae insolentes sequi solet. Sic Graeci deprecandae causa invidiae dieero solent , TYiv λδραστεια. προύχ.
250쪽
DE LEGIBUS, LIBER II, i . - 655XVII. Omnia tum perditorum Civium. Scelere, discessu meo , religionum jura polluta sunt; vexati nostri Lares familiares'; in eorum sedibus exaedificatum si templum Licentiae; pulsus a delubris is, qui illa
servarat β. Circumspicito celeriter animo si s nihil onim
vis nam olim opinio erat deos inserisos esse iis qui se esserrent, quique insolescerent : arrogantiaeque vindex δραστεια et Nh σκ censebatur.
XVII. r. Omnia tum, etc. Thmuniverse continuandae Darrationi inseruit , eoque immerito ossensus est agri. M R. '2. Discessu meo. Est l. q. exsilio meo. Ita eni in honoris causa suum exsilium vocare solet. Neque Cic. debebat dicere me evulso , quamquam hoc cogitabat. Certus enim erat, se ab
amicis ita intelligi, ut intelligi vole-hat. Eam ipsam ob causam, qnia videlicet coram amicis se loqui singit , et iniuriam , qua assectus merat, et rem universam, ut diximus, e aggerat. De constructione loci vid. Woph. Lecti. Tuli. P. I 56. Μ R. 3. Laresfamiliares. Sunt enim etIam Lares publici. Tertullianus Lares familiares domesticos deos interpretatur. Rus verba sunt Apol. Ea P. 33, is domesticos deos , quos Lares dicitis, domestica potestate tractatis . . Illis
'lararium erat sacrum et socus. Non
erant autem Lares alii dii quam publici, sed simulacra erant, Verbi gratia , Iovis et Saturni, aliorumque de rum , quae domi venerabantur, ut ex Tertulliano apparet. TURN. 4. Excedificatum. Non tantum in in
Choatum erat, verum etiam absolutum.
Plautus, Trin. act. I, Ac. 2 , 95 ζ μ Qui exaedificaret suam inchoatam igna-Viama. - Templum Licentiar. Plutarin
ρίας ἐπωκοδουαm . . At Clodius Ciceronis, quem exterminarat , et villas
inflammavit, et aedes incendit, illi qne Libeztati templum construxitae. Cujus deae nomen Licentiae vocabulo hic foedat : ni pro Domo, cap. SI :ω Tti in eluis domo simulacrum non Libertatis publicae, sed Licentiae collocasti . . TURI .
5. Pulsus a delubris is, qui il/a ser-νarat. Se ipse dicit. Pariter de suo exsilio verba faciens, aetem Plornm custodem ac praesidem sceleratissime pulsum is praedicat Orat. Pro Domo, cap. 56. D v. Qui illa serparat. Cod. Μ.ser Mit. Ego, ait, Pulsus sum a tem plis romanis, qni illa servaveram ex incendio coniurationis Catilinariae . . 6. Circumvlcite celeriter animo.
Sic Victorius edidit, quem vide sIs Var. Lecit. XXII, r9. Codices exhibent ae circumspicit haec celeriter animus .. Forsan igitur reponendum circumspicite celeriter animis. Sic ei
cumspicere mentibus habet Noster pro Sulla, CaP. 25. Adeas et lib. III In
Verrem , ea P. I 2. DL . - Circumspiacite celeriter animo. Lectionem animo
Victorins Ioc a Davisio Iandato in antiquo libro se reperisse ait. Idem In
COPP. a. eamdem lectionem ex codice aliquo ad marginem suae editionis enotavit, Praetereaque adseripsit in circumis spieite celeriter animo in. Nostri quoque codd. Cr. W. Μ. edd. Λ se. I, 2, Crat. Heris. Briit. Ald. Gotho sed ha -