장음표시 사용
41쪽
videamus : hunc ex illo hausisse haud sane improbabile videbitur. Adde his, Chrysippum, praeter ceteros Stoicos, προ- i, in veritatis Criteriis posuisse scons. Suidas h. v. et Tiedemanni Systema philosophiae Stoicae, tom, I, p. 127);
quum reliqui fere καταλέι, eo loco ponerent. Cicero Verocum eodem sacere Videtur, quippe qui . primas intelligentias, quasi fundamenta quaedam Scientiae M, et u principia rerum omnium v, dicat, Cons. I, 9, 26, et quae ibi notavimus. Denique ne omnia rimemur), hoc Chrysippi proprium fuit, ut supremum Stoicorum Λiα vocaret, vid. I de
Natura Deor. I 5, 4o: α Idemque s Chrysippus) etiam legis
Perpetuae et aeternae Vim, quae quasi dux viae et magistra officii sit, Iovem dicit esse . . Cons. loca Chrysippi supra lam lata. Atque eodem modo idem etiam in loco appellatur, qui ad illum Chrysippei libri, περὶ Μομου, locum, supra EXCitatum, effictus videatur. II, 4, Ioe . quamobrem lex illa vera atque Princeps, apta ad jubendum, et ad vetandum , ratio est recta summi Iovis . Quibus omnibus si postremo loco addideris, Ciceronem eodem modo Chrysippum in tem
tio de Finibus, primo de Divinatione, alibique sequi quod
suo ubique loco docebimus , licet eum nusquam fere, nisi reprehendendi causa nominet: vix dubitari licebit, quin eumdem etiam his in libris sequutus sit. Ceterum vel hoc ipsum auctorem ad Platonis imitationem applicare potuit, quod in Chrysippi dictione nihil erat, quo valde ea Commendaretur. Negligentior enim et minus casta audiebat. Hinc, ut alios praetermittam, de ipso Diogen. VII, I 8O, τη, λέξιυ ρυ
a Pauca ultimo loco de ratione addimus, qua his in libris haec Stoica tractantur. Plura videntur ex his pressius ad graecum exemplar Scripta: nihil tamen sic, ut verbum de verbo expressum dici possit; uti in reliquis a Cicerone philosophico scriptis saepius animadvertitur. Huc referendas maxime conclusiones illas per brevia incisa, mere Stoicas, puto, cons. Ι, 7 23; I 2, 33; I6, 44-47, etc. etc. Ceterum
42쪽
sedulo sibi auctor cavet, ne ea admisceat, quae ad interio
ra hujus disciplinae spectant, quibusque, in his tractandis, supersedere facile possis. Atque si quo loco ea admittit,
quasi a se aliena proponit, Cons. I, 8, 24, etc. In rerum denique ipsarum ordine et serie, parum in his libris mutatum esse, existimamus. Quum enim Stoica disciplina tam arcte in sese colligata et quasi rotundata sit, ut ejus decretorum pleraque necessario quodam Vinculo coaptata videantur, quo laxato, eorum ipsorum vis frangatur et debilitetur; idque maxime in his, quae de lege in universum praecipiuntur, locum habere videatur: non sine iure, sic statui debere, putamus. At enim vero auctor ipse longe secus de se praedicare videtur II, 7, I7 : u sentetitias interpretari persacile est. Quod quidem ego facerem, nisi plane esse vellem meus. Quid enim negotii est, eadem, prope verbis iisdem conversa, dicere p u Sed eadem ista testatur ille de sese in
libris philosophice scriptis omnibus, licet alibi Graecos philosophos multo pressius Sequatur, velut in libris de Finibus, et de Natura Deorum sin Laelio, seu de Amicitia, ubi
Cicero prae ceteris suus esse videatur, tot imitata et expressa ex Theophrasti libro περὶ ριλίας deprehenduntur, quot ex hoc fragmenta supersunt): magisque haec ad Verba peditinere, et dicendi rationem, quam ad rerum tractandarum Compositionem et ordinem , videntur. Sed jam ista finiamus, quae paullo latius exposita, a justis harum rerum existima toribus non in superflue praemissis positum iri speramus.
44쪽
46쪽
Prooemium primo de poetica fide agit, a fide historica bono dignoscenda. occasionem praebet mentio Marii, carminis ab
auctore olim scripti, injecta, atque ab loco repetita, in quo haec inter Marcum et Quintum Cieerones, et Pomponium Atticum, disputata finguntur. Quo in earmine, quum vulgo plura, ad consilium apte ficta, ad veritatis historicae trutinam examinarentur, auctor ex couSilio diverso, quod poesis et historia sequatur, docet. a Poeta Veritatem non SeVere eXigendam esse, quippe qui maxime delectationem sectandam habeat, S I-5. Historiae tacta commemoratione, Occasionem Atticus arripit, ut ad hanc scribendam Μarcum excitet, quae adhuc a latinis literis absit, et oratoris lacultatem prae ceteris desideret. Εnumeratis deinde praecipuis hoc in genero scriptoribus, parum illi satisfacientibus, qii Stioneque agitata, a quibus temporibus in ea scribenda egrediendum Sit, in eo Conveniunt, ut ipse suae aetatis memoriam complectatur, S 5-8. Neque sane illo se alionum ab hoc consilio Praebet; modo si tempus ipsi a forensi la horo liberum concedatur: ad historiam enim Praeparato otio, et multo tempore opus esse. In aetatiS Vacationem hanc spem rojicienti, auctor est AtticuS, Ut, quum in causis agendis jam
maxime versetur, de iure civili otiosis sibi accuratius praecipiat; quae deinde scriptis mandet, S 8-13. Conditione hac ita accepta, ut ipsi alio, quam jurisconsultorum more de jure disserero liceat, S 14-I6; quippe cujus et natura, et disciplina ex intima philosophia repetenda sit, S II, 38, munito hac via ad rei
quaestionem aditu, ipsam auctor deinceps Itigreditur. Sic autem eam totam tractat, Ut Primo in sontes inquirat,
unde vero haec iuris disciplina hauriatur, S 18-4o; deinde, jus,
47쪽
superius disputata magis vel explicentur, Vel confirmetitur,
In juris sontibus investigandis auctor ita versatur, ut, legis definitione praemissa, s I 8, a 9, Primo loco hominum cum sit promo Deo, qui ultimus juris sons sit, affinitatis conjunction in similitudincmque doceat; ea itaque Partῖm in communione rati nis, atque inde juris etiam, et Volui civitatis, S 22, 23; partim in communi stirpe, et orta hinc quasi consanguinitatu, S 23, 24; tum in virtutis consortio, et donique in summis, quae ho mini a Deo data sint, boneficiis ponat, S 25-27. Fons alter ex ipsa hominis natura proxime deducitur, S 28. Summam enim hominum inter ipsos esse similitudinem, qua omnes una desinitione comprehendantur, S 29; ea inque cerni in pari non solum rationis usu, et virtutis exercendae facultate, I 3o, 3 i; sed etiam in codem prava appetendi sectandique studio, 6 3I, 3 a. Inde denique colligitur, homines ad societatis communionem,
utque adeo ad jus colendum Esse natos: idque Sua sponte servaturi essent Onanos, nisi malae consuetudinis corruptela Occuparentur, S 34. Quod jus cum benivolentia in omnes exercendum , si sapiens in unum aliquem, pari secum virtute praeditum, contulerit, tum nasci amicitiam, in qua cuncta Prorsus paria
Psse. debeant, S 34. His ita praemissis, jam amplius comprobatur, jus: S 34-44,
es omne honestum , 9 44-47 , in natura esse positum. Ius autem natura esse, argumcntis ex interiori sectae philosophia articulatim domonstrare' auctor connititur, ne in re tanta principia, minus diligenter explorata, posuisse videatur : licet non speret,
haec prohalum iri ab omnibus, s 36-39. Itis igitur in natura positum esse, intelligi Primo, cx vera Dei colendi ratione, 9 4o sed hic locus maximam partem intercidit : ex Scelerum
diando conscientia, quae et ipsa improbos vexet, et ad commissa facinora excusanda eos provocet, S 4O : tum ex usu loquenili,' quo injustus ab incauto; callidi a bonis diversi dicuntur : piod secus foret, si utilitate, non natura, jus aestimaretur, S 41. Dunique idem ex oppositorum Pugna doCct, quum a ur- dum sit, Si ox populorum jussis et principum decretis jura constitui putes. Logem etiam bonam a mala, nonnisi in Daturae norma distingui, s 4r 4 a. Eodem modo Et iam omne omnino ho-
48쪽
nestum ex natura judicandum ess . Communem enim intelligentiam ita notiones nobis formasse, ut honosta in virtute, turpia in vitiis ponenda sint, S 44; et ne arboris quid m virtutem, aut equi, licet sic per abusum dicatur, in natura non inesse: ne Irae
non prudentiam, veri salsique judicium, aliunde repetendam. Ipsa ingenia natura judicari debere; atque ita omne honestum, S 45, 46. Ipsum deinde bonum quum ex imitis modo natura laudari mereatur, et a malo hac sola discorni sejungique possit,
in eoque principia naturae πρ ex insint: honestum satio pari fore ratione ex natura osse judicandum. Sed opinionum varietatem in causa esse, quo minus hoc ab omnibus concedatur. Sensus enim quum certi putentur, et quum boni imitatrix, vu-luptas, illecehris si is mentes corrumpat. Verum hac in re non accurate cerni, S 46, 47. Hoc probato, jus una cum omni honesto, in natura e P, concluditur, et jus et ipsum honostiam per se esse expetevdum.
Id quidem ex boni viri notione patere, cujus sit, ut jus ipsum
amet; atque inde etiam justitiam, liberalitatem, bon ficentiam, amicitiam per so amet, Expetat, colat, nulla utilitate commotus, S 48, 49. Idemque valore de virtutibus, quae ad reseruntur, omnibus, s 5o, 5 I. Ut aut in corporis pravitatos DI solidant ; ita maxime animi deformitatem ; quae ex ipsis vitii ACOrnatur, quorum turpitudo in avaritia, libidino, timiditate, tardi tate, stultitia, perspiciatur, quibus praediti ex hoc ipso v re miseridicantur, s S r. Denique, si non propter So Virtus expetatur, dari aliquid, quod ea melius sit, necosse esse : tale autem nihil
Additur his, unde maxime iste tractatarum rerum comPl xtis
repetondus site atque ita fit, ut disputatio ad quaestionem donne honorum delabatur; in qua auctori termini illi, quos So- Crates stiterit, placent, S 52-56. Doinde idein, ni fallor nam haec sere lacuna hausit , ostendit, hanc disputandi rationem,
quam ipse sequutus sit, potiorem esse ea, qua ipsae legislatorum Principum leges inter se conserantur, ni optima inde logum so-rendarum ratio intelligatur. Respondi i enim Quin tres, se, his ita expositis, nequc horum legislatorum, Moc aliorum, legΡs desiderare, g 5 . Atque hac dehuam ratione accuratius apparEt,
eun libri finis in philosophiae, sapientiaeque laudo Occupetur,s SM62.
50쪽
a I. ATTicus. Lucus quidem ille, et hiec Arpinatium '
quercNS agnoScitur, Saepe a me lectus in Mario 4. Si manet illa quercus, haec est prosecto : etenim est Sane vetus.- QUINTUS. Muta et Vero, Attice noSter, et Sempermanebit: sata est enim ingenio; nullius autem agricolae cultu stirps tam diuturna, quam poetae VerSU
dici non potest quatu laceros et Co ruptos habeamna et nee tumen destiti, veteri hns quibusdam codicibus comis Paratis, videre, an possem aliquibos illorum vulneribus meo labore et diligentia mederi. Quid praestiterim . erra ditiores judicabutat e non enim mihi videor Penitus omnem operam Perdi disse; neque etiam multum ut verum fatear perfecisse. Quaedam eorum,
quae TDihi visus sum CGrrexisse, nian recensebo; nonnullii ut certa et plana omittam. VICTOR. - De jactura partis
et horum librorum et de Republica Conqueritur etiam Angelus Maius ad Cie. de Rep. II. 38. SUP. P. 279.
I. I. Luctis quidem. Prooemium de Se estnsent Turnebus aliique no nulli. Me vero non habent adsentientem ἰ nam qnatuor prima capita quintique Pars susceptae disputationi prae---a sunt, adeoque prooemii vicem SUPPlent. D A. - Luctis quidem. CLPlatonis Phaedrom, quem in his ante oculos habuit Tullius, ubi et alia ethaeo P. 220, p. 6 Bevheri poρας οἴ,
infra lib. II. c. 3 , s I. CR.
2. Aminatium. E. 3 , Dresd. 1 et 2, B x. aliique reserunt Aminatum rPerpetua quidem varietate, sed h. l. inutili, ut dudum accurate docuit Ileusing. ad oss. I, et , 3. Rua causa in eo quaerenda est, quod acribae geniti. In tam et um Communi signo
3. Lectus in Mario. Lectus, i. e. de quo saepe legi: cf. de Legg. II, 3, ain, as , III, s , is, quos locos laudavit RathIvs. Marius filii Ciceronis poema, memoratum de Divin. I, 4 , ubi particula ejus exhibσtur. Composuit hoc carmen Cicero de C. Mario , septie reonsule, Cimbrorum ae Teutontam victore, Sulladi adversario, cive Arpi tiate. De Amino es. Pluta h. in Mario , cap. 3. ΜR.