장음표시 사용
341쪽
Ruspinam tibi Caesar astra ha erat, incohamea moenerunti in Caesar duplici laetitia ac voluptate uno tempore auctus, frumento auxiliisque, tandem suis exhilaratis, n--ipeque levata selieitndine deponit Iegiones equitesque ex navibus egressia lubet ex languore nauseaque re- seerea dimissi in castella munitionesque di-vit. XXXV. Quibus rebus Scipio, quislue eum eo essent comites, mirari et requirere C. Caesarem, qui ultro consuesset bellum inferre, ac lacessere proelio, subito commutatum n- sine magno consilio suspicabantur est ae ex ejus patientia in anagnum timorem eo dicti, ex Getulis duos, quos arbitrabantur suis rebus amicissimos, magni praemiis pollicitationibusque propositis, pro perfugis, Peculandi mitia, in. Caesaris castra mittunt qui simul ad eum sint deducti, petierant, ut sibi liceret sine periculo verba proloqui. Potestate facta Saepenumero, inquiunt, im- Perator, omplures oetuli, qui sumus clientes C. Marii, et Propemodum omnes cives Romani, qui sunt in legione τα vi ad te voluimus in tuaqua praesidia confugere sedc 1 diis eqmtam Numidari im, quoad stae periculo minus Deeνermis, impediebamur hunc data facultate pro ιμ- erilaioribus missi a Seipione, a te cupidissime venimus, ut per*iseremus, num quae fossis aut insidiae et hantis ante eastra portasque alii factae essent, ii atque consilia vestra contra easdem bestias, comparationemque Prenae cognosceremus atque ei renunciaremus. Qui collaudatiam re, stipendioque donati, ad reliquoa persegaad
ducuntih quorum orationem celeriter veritas comproba
te namque postero die ex legionibus iis, quas Getuli et ominaverunt, milites legisnarii complures a Mipioue in eastra Maris perfugerunt. XXml. Dum hae ad Ruspinam gemn ur, M. Cato, mi Uties praeerat, delectus quotidie libertinorum, AD Tum, servorum denique se s usquemodi generis homi
Irum, qui imodo per aetatem arma serae potioni, habere,
auque sit manum Scipionis in ca stra submittere non inster uit. Legati talarim ex oppido Tisdro, in a Gitici
modium millia ccc comportata fuerant a negotiatoribus Italieis aratoribusque ad Caesarem venere quantaque co- alia frumenti apud se sit docent simulque orant, ut sibi Praesd- mium, quo iactuus, frumentum, ae copiae suae
342쪽
eonserventur. Quibi Caeni in praesentia gratias agit e praesidiumque brevi tempore se missumam dicit eo ri tusque ad suos eive jubet profieisci. P. Satius interim cum copiis Numidiae fines ingressus, castello in montis loco munis locato, in quod Iuba belli serendi gratia et
frumentum et res ceteras, quae ad bellum usui selent esse, comportaverat, vi expugnando est potitus. XXXVII. Caesar postquam usionibus veteranis tr m quitatu levique armiitura copias suas ex seeundo commeata auxerat, naves' onerarias statim jubet Lilybaeum ad reliquum exercitum transportandum proficisci ipse vi Kal. Febr. circiter vigilia prima imperat speeulatores apparit rescio omnes ut sibi praesto essent. Itaque, nibus inissetis, neque suspisantibus, vigilia tertia iubet -nes legimiles ex castris educi, atque se consequi ad oppidum Ruspinam versus, in quo ipse praesidium habuit, et quod mum ad amicitiam qua accessit. Inde parvulam proclivi tatem digressus, finistra parte campi, Propter mare legiones ducit. Hi eampus mirabili planiele patet millia pacsuum xv quem jugum ingens a mari ortum, neque iis praealtum, velut theatri emit speetem. In eiullo colles sunt exeelsi pauci in quibus singulae turre I euheque
singulae perveteres erant ollocatae quarum apud vitimandi praesidium et statio fuit Seipionis.
XXXVIII. Postquam Caesar addugum, de quo docithadstendit atque in unumquemque couem turres eastellainque sacere epit; atque ea minus semihora effeti et postquam non ita longe ab ultimo colle turrique fuit, quae proxima fili castris adversariorum, in qua docui esse praesidium stationemque Numidarem, Pauli3sper commoratus, perspediaque natura loci equitatu in statione duposito, leo
fionibus opus attribuit, brachi unque medio jugo ab eooto, ad quem Per enerat, usque ad eum, unde egressis
erat, jubet dirigi ae muniri. Quod postquam Mipio Lais
hienusque animadverterunt, equitatu omni ex eastris educto, eieque equestri instructa, a suis munitisinibus ei citer passus mille progrediuntur, Pedestremque eopiam la seeunda acie minus passus cum castris suis constituunt. XXXIX. Caesar in opere milites adhortari, neque adis versariorum opiis moveri. Iam quum non amplius pas
343쪽
suos, et ab opere depellendo , hostem propius aecedere; cessitque haberet legiones a munitionibus deducere imperat turmae Hispanoriam, ut ad proximum collem Prope. Te accurrerent, praesidiumque inde deturbarent locumque caperent eodemque jubet levis armaturae paucos eonsequi
subfidio. Qui missa celeriter, Numidas adorti partim vivos
inmunt, nonnullos equites fugientes convulneraverunt, i
. eoque sunt potiti. Postquam id Labienus animadvertit, suo celerius iis auxilium ferret ex acie instructa equitatus sit prope totum dextrum cornu avertit, atque suis fugientihus suppetias ire contendit Quod ubi Caesar conspexit, Labienum a suis copiis longius abscessisse, equitatus sui alam sinistram ad intereludendos hostes immisit. . L. Erat in eo campo, ubi ea res gerebatur, villa per magna IV turribus exstructa, quae Labienet prospectum impediebat, ne posset animadvertere ab equitatu Caesaris sis intercludi Itaque non prius vidit turmas Iulianas, quam suos sedi a tergo sensit. Ex qua re subito in terrorem converis equitatu Numidarum, recta in castra fugere eo tenditia Galli Germanique, qui restiterant, ex supe--e loco et post tergum circumventi, fortiterque resisten- - conciduntur universi. Quod ubi legiones Scipionis,
quae prae castris erant instructae, animadverterunta metu. terrore obcaecatae, o nibus portis in sua eastra fuge. re eo perunt Postea Scipione ejusque eosis campo conbhusque exturbatis, atque in castra compulsis, quum receptui Caesar cani jussisset, equitatumque omnem intra suas munitiones recepisset campo purgato, animadvertit mirifiea corpora Gallorum nermanorumque, qui partim ejus auctoritatem erant ex Gallia secuti, partim pretio pollici--iqnibusque adducti ad eum se contulerant: nonnulli ais e Curionis proelio capti conservatique, Parem gratiam in fide partienda praestare volueranti Horum o pora mirifica specie amplitudineque caesa toto campo ac prostrata diverse jacebant.. XLI. His rebus gestia, postero die Caesar ex omnibus
prinsidiis eohortes dedueit, atque omnes suas copias a P .mpo instruxit. Scipio, suis male acceptis, occisi eon. vulneratisque, intra sua continere se munitiones coepiλ
344쪽
Binhἰtyones tenuem ecessit, δὲ ii minus mille passivum a b oppido Uzita, quod Scipio tenebat, aberant legisi ea Iulianae, quum Scipio veritus, ne oppidum amitteret, radi de aquari reliqaisque rebus sublevari eius exercitus eona Reverat, eductis omnibu copiis, quadruplici acie instructacea instituto suo, prima equestri turmatim directa, elephantisque turritis interpositis armatiuque sappetias ire conten dit. Quod ubi Caesar animadvertit, arbitratu Scipio
Rem ad dimicandum paratum, ad se certo animo Venire, in eo loco, quo paullo ante commemoravi, ante. oppidum eonstitit, suamque aciena mediam eo oppido texit. Dextrum sinistrumque cornu, ubi elephanti erant, in conspectu patenti adversariorum constituit.
XLII Quum jam prope solis oecasum Caeser exspectiavisset, neque ex eo loco, quo constiterat, Scipionem progredi propius se animadvertisset, iocoque se magis desinis dere, si res coligisset, quam in campo cominus consistem audere non est visa ratio propius accedendi eo die a Uppidum quoniam ibi praesidium grande Numidam esse cogno'erat, hostesque mediam aciem suam oppi texisse sibique dissicite faetu esse intellexit, simul et oppi dum uno tempore oppugnare, et in acie in cornu dextrae, et sinistro, ex iniquiore loco, pugnare. Praesertim quut. milites a mane die jejuni sub armis stetissent defatigati. Itaqne reductis suis opiis in castrae, postem die propius eornri, aetem instituit exporrigere mi uitiones.
LIIL Interεm Confidius, qui Aehillam, et rixeolior. tibus stipendiariis Numidis Getulisque obsidebat, ubi C.
Messius cohortibus praeerat, diu multumque expertus, Inag nisque operibit saepe 4xdmotis, et iis ab oppidanis Incensis, quum proficeret nihil subito nuncio de equestri proe . Iio ablato commotu . frumento, eri is in eastris copianahahuerat, incenso, vino, oleo ceterisque rebus, iis a vietum parati solent, corruptis, Achillam, quam obsidebat, deseruit atque itinere per regnum Iubae taeto eo. Pias eum Scipione startitus Adrumetum se recipit. XLIV. lnte ea ex secundo commeatu, quem a Sieisa iniserat Allienu navis una, in qua fuerat Q Cominius et L. Ticida eques Romanus, ab res dua classe quum erroisset, delataque esset vento' d Thapstim, a virgilio sta-.
obis amniis., auariis excepta ea, et adieipronem
345쪽
dedumi. Ites inera navis triremis ex eadem elata erva unda, a tempestate ad gimurum delata, a classe Vari, M. O vii est capta in qua milites veterant, eum uno centurione et nonnulli tironea fuerunt quos varus an
arvatos sine contumelia deducendis curavit ad Scipionem. u postquam ad eum pervenerunt, et ante suggestum cuistiterunt Non vestra, inquit, sponte vos, certostio, sed illius scellerati vestri imperatoris ini is et amperio coactos, cives et optimum quemque nefarie conlectari.
os quoniam fortum, in nostrism detulit potestatem, si, ad quod faeere debetis, Rempublieam cum optimo quo. que defenditis, cereiim est vobis vitam et pecuniam dona. rea quapropter, quid sentiatis, proloquimini. XLV. Hae habita oratione Scipio quum existimasset Pro suo beneficio sine dubio ab iis gratias hi actum iri, Iotestatem iis dicendi fecit. Ex ei centurio legionis xxv, ro tuo, inquit, summo beneficio Scipio tibi gratias
ago, non enim imperatorem te appello quod mihi vitam ancolumitatemque belli iure capto polliceris et et forsan illo urerer lieneficio si non ei summum scelus adjungerestur. Egone contra caesi rem imperatorem meum apud quem ordinem duxi, uosque exercitum, pro cujus dignDeate victoriaque amplius xxxv annis de Dugnavi, adversus aermatusque consistam Z Nevi ego illud factu ius sum, et e magnopere, ut de negotio delitias adhortor 'ntraeibus enim copias contendris, si mus antea xpertus es, et nunc cogi Oseas. Elige ex tuis cohortem unam, quam Putas este fit missimam et constitue contra me Ego au- 'em ex meis commilitontibus, quos nunc in tua tene , po-
eestate, hon amplius x sumam. Tunc ex virtute nostra anteitae, quid ex tuis copiis sperare debeas. XLV l. oliquam haec centurio praesenti animo adver-rbs opinionem qui ei locutus; ira percitus Scipio, atque, nimi dolore incensus, annuit centurionibus, quid fieri velis let atque ante pedes centurionem interfecit reliquosque veteranos a tironibus lubet secerni Abducite inq iit, astos, clario scelere conluminto, et caede civium saginacos Sic extra via bim deducti sunt, et cruciabiliter in- etfecti. Tirones autem jubet antei l giones dispertiri, et
C'minium eum Ticida in conspe tum suum proh me addu-em ma e recina ismariolus, eos, quos insationibas
346쪽
lasgis navibus apud Thapstu eustodiae auia in a.
se iusserat, usui onerarita longis a navibus praesia essent, ri negligentiani ignominiae causa dimittendos . ercitu, gravissimum. in eos edicti im Proponendus.
XLVi I. Per id tempus sere caesaris exercitui res ea, ait ineredibilis auditu. Namque vςrgiliarum signo eq secto circiter vigilias eunda noctis, nimbus eum sari,
grandine subito est exortus ingens. Ad hoc autem .- commodum accesserat, quod Caesar non more superio Mamperatorum, in hibernis aercitur reo inebat; sed intertio quartoque die procedendo, proousque hostem occe denuo, aura communiebat opereque s iendo milium se cireumspiciendi non hahebant facultatem. ν attere, itae Sicilia exercitum transportaverrat, ut pr.ter i ut 3 -- litem et arma, neque vas, neque m incipRim, neque ulla amm, quae usu militi esse consuevit, in naves imponi pa Tetur in Africam autem non modo sibi quidquam simaecquisexant aut oraverant; sed etiam propter ann0- caritatem, ante Parata eonsam erant. Quibus rebus a tenuati, oppido perquam pauci sub pellibus amuissee-hant. Reliqui ex vestimentas tentariolis factis atque β-rundinibus seopis ne eonteatis permanebant. Itaque --hit imbre grandineque consecuta, gravati pondere 4. nesaris aquaque omnes subri it disjectique, nocte intus -- Peata ignibus intactis rebus- ad vitet unpertineauibus,
omnibus corruptis, per castra spatam agabantur, scutihme capita contegebant. Eadea -- aegim iit --m cacumina sua sponte grsi runt.
nis certior faetius evocatusque ab eodem literis, x-eiis, sabura cum parte exercitus contra Suium resibo ut οὐ quum me aliquid auctoritatis haberet, exercitus Scio.- via, a terrore Caesaris libera tur cum ii legionib-x equitibusque Benatis, cc Numidis sine frenis peditibique eius armaturae grandi numeato, elephantisque αν, egressus e regno ad Scipionem est proselus Postqua-.3 eum pervenit, eastris regiis seorsum positis, cum ivi copiis, quas commemoravi, hau&ita longe a Scipionem sedit. Erat in castris Caesaris superiori tempore magnus inror Let caste lique copiarum regiam tu, rizrius eis
347쪽
magis suspensore imo alite adventus Iu- eonianam
Batur. Postquam vero castra cailris contulit despecti, jus copiis, omnem terrorem deponit ita, quam antea bsens habuerat audior, item, eam cinanem praesεns, nsl-
aerat. Quo facto facile fuit intellectu Scipioni additum
mnimum fiduciamque regis adventu inis pollero die universas suas regisque copias cum elephantis x produm tacit aciem, quani speciosissime potuit instDixit, ac Paul-
o longius progressus a suis munitionibus, haud ita diu ἀommoratus, se recepit in cistra. XLlX. Caesar postquam animadvertit Scipioni auxilia aere quae exspectasset, omnia convenisse, neque moram Pugnandi uirim fore, per jugum summum cum copiis Progredi coepit, et rachia protinus ducere. - et castella. munire, propiushue Scipionem capiendo linc excelsa, mupare contendit Adversarii magnitudine copiarum com sin proximum collem occupaverunt atque ita longim: in progrediendi eripuerunt facultatem Musdem collia ccupandi gratia Labienus consiliuni ceperat et, quD- re ioco fuerat, e celerius occurrerat. di L. Erat eonvallis satis magna datitudine, altitudine Praerupta, erebris loeis speluncae in modum subrutis quae aerant transgrediendae Caesari ante quam ad eum collens, apere Diebat, Perveniretur ultraque eam convRLitem olivetum eius crebris arboribus condenium. His AEuum Labienus animadvortisset, Caeserem, si veIiet eum um oecupare, prius necesse esse convallem olivetumque atransgredi eorum locorum peritus, in insidiis eum parte, MuItatus levique armatura e insedat AE praeterea post sumntem ollesque equites in occulto collocaverat ut, riuum ipse ex improviso legionarios adortita esset, ea colle se equitatus oste eret, et re duplici perturbatus Esar usque exercitus, neque retro regrediundi, neque ultra .rocedendi oblata facultate, circumve uus Oncider-o , , equitatu an praemisso, inscius insidiarunt, quumia um locum venisset, abusi sive obliti praeceptorum Labi mi, sive 'eriti, ne in sata ab equitibus opprimerentur, a .ri acria guli 4 rupe prodire, et sum m petere collis. Quos inaesaris equites consecuti partim interfecerunt, Paxtim vi
348쪽
-averiant. La,enus eum parte equitum via suga si peperit salutem. LI. Hac re per equites gesta, Caesar legionibus opem
a stribuit, atque me eoile, quo erat potitus, castra munivit. Deinde ab mis maximis castris per medium eam
pum e regione oppidi Uaia , quod inter sua astra et Scipionis in planiti positum inrati tenebaturque a Scipione, duo brachia instituit duci, et ita erigere ut ad angulum dextrum sinistrumque ejus oppidi convenirent. Iahac ratione opus instruebat ut, quum propius oppidum co-Pias admovisset, oppugnareque coepisset, tecta latera sui. munitionibus haberet, ne ab equitatus mustitudine circuminventus ab ppugnatione deterreretur. Praeterea, quo Reia
ius colloquia fieri pilisent, et si qui perfugere vellent, a quod antea saepe accidebat magno cum eorum Periclito, tuum Deile et sine periculo fieret. voluit tiam experiri, quum Propius holi eminecessiiset haberetne in animo dimicare Accedebat etiam 4 reliquas cautis, quod is locus Pressus erat puteique ibi nonniilli fieri poterant Aquatione enim longa et angusta utebatur. Dum hae opera quae ante uixi, fiebant a legionibus interim pars aciei an te opus instructa sub hoste stabat. Equites barbari levi que armaturae, Proeliis minutis ominus dunicabant. Li L Caesar ab eo opere quum jam sub vesperum copiam
an castra reduceret magno incursu, cum omni equitatα
levique armatura, Issa, Seipio, Labienus in legionari in impetum fecerunt. Equites Caesariani vi universae subit- me hostium multitudinis pulsi paruniperuesserunt. . Quis res aliter adversariis cecidit. Namque Caesar, ex medus itinere copiis reductis, equitibus suis auxilium tulit Equutes autem adventu legionum animo addito, conversis equis in Numidas cupide insequentes dispersosque -petum fecerunt, atque eos eonvulneratos usque in alti regia re Pulerunt, multosque ex iis interfecerunt. Quo ni in noctem proelium esset conjectum pulvisque vento flatusi omnium prospectu offecisset Iuba eum Labieno capti impotestatem Caesaris venissent equitatusque cum levi a matura funditus ad internecionem deletuis esset, interin,
incredibiliter ex legionibus i et M scipionis milites dic
i sera partim in castra caesaris, partim . qua, quisquΦ
349쪽
LVI. - .mei et militum ab utrisque mei in diaministrantur, gion cs x et x ex 'eilia naribus onerariis proseme, quum L non longe a portu Ram
2 abessent, consuleat naves Caesamnas, quae in istinisai md Thapsum stabant; eriti, ne in ad resigriorian, thisidiandi gratia ibi eost morxesium, et assem inciderans mimistaene vetit in altum dederunt ae diu multis hi
ultati an ni multis post diebus siti inopiam emas fi
Calarem per renerunt. LIV. Quibus legi ibusvxpositi memor hi Italis galliat lieentiae militaris e rapinarum cestomm hominuit coarvulam modo authlans nactus C pax quoa C. Avi aius tribunus militum clegionis navem commeatu salmi ab sua intre jumentis occupavssiet, nem e militem nun ab Sicilia sustulisset postero die de fuggestu, vo meae, o nntam legionum tribunis centurioniblisque Μεαim 'milem, hutuli, homines suae petulantiae nimiaeque liber in aliquando finem Delmnt, meaeque lenitaris, is est . intienti H ue rationem habuissent. Sed quoniam ipsi in , nequi modum neqne terminum Donstituunt, quocis 2 dissimiliter se gerant; egomet ipse docunitatum mor sui itari onstituam. C. Aurene, quod iti Italia milite. inpuli Romani eontra Rempublieam instigasti rapinasque per inuoicipia feeisti; quodque mihi Reipublieaeque inutis is fuisti; et pro militibus tuam familiam jumentaque malaves imposuisti tuaque opera, mitistibus teli pore necem , o Respublic caret ob eas es 4gnominiae cau1a, his incitu meo te removeor hodieque ex Africa abesse, et, 'visntum potest, prosteisti jubeo. Itemque re, A. Fontra, .lsuos libunus militum sed ii sus plusque civis Fuisti a fixercitu a multo T. Salie iv M. Tiro, Clusinas, quo . haedines in meo exercitu beneficio non virtute oonsecura, sta vos gesseriti, ut neque bello fortes, neque pace honi - utiles hieritis, et magis in editione concitandi milite isto orso, vestrem imperatorem, quana pudoris modestrae ξque ite illi studiotiores indignos vos esse arbitror e si meo exercitu ordihes ducatis; m storio tam i,. 'Mi n.
350쪽
s eaminonibus; et, singulis non amplius singulis acua.
via servis, in navi imponendos separatim euravit. LV. Getilli interim perfugae, quo cum literis manda. visque a Cassare missis, supra docuimus, ad suos cives petia. veniunt quorum auctoritate facile adducti Cissam' sub nomiM persuasi a rege Iuba desciscuns, eleriterque eun et arm eapiunt contraque regem tacere non uinantia inibus rebus cognitis, Iubaesistentus tr Hie bello, neces.sitate coactus de sui, copiis, quas oritra Caesar ut iis. duxerat, i eo rem in fines regni sui mittit quis etiae praesidio contra Getulas
l-Vl. Caesar brachiis persectis, promotisque eo 'in m telam ex oppido adjici non possit, castra mullit Ba,
sistia scorpionibusque crebris ante sontem castrorum coas et aque τpidum collocatis defensorex muri deterrere non termittit eoque . legiones ex superioribus aestiis deis Queit. Qua facultate oblata inustriores notissim qua eon actum amicorum propinquorumque effugKabant, at 'ue inter se colloquebantur. Qitae res quid utilitatis ii , --, Marem non fallebat. Namque Getuli ex equitaν tu regio nobilis es equitumq- praesedit, quorum patre, eum Mario nis xtremisiant, edusque eireficio agris fin
, Nisinire donari, post Syllae victoriam sub Hiemps, iis regis
rant potet aes stati occasione capta, nocte jam 4 . in tria uocentis, cum equis calon busque suis eireiter mi perti g nnt in Caesaris vastra, Me eram in campo Mox me etitae loeata TLVli. Qiioe postquaen Sc pio, quique eum eo manceognoverunt, quum e mmoti ex tali incommodo essentiri ve per id tempus M. Aquinitim cum C Mema olino 'quentem Merunt. Scipio stit ud Am inium, nihil a- inere eum cum advectarii colloqui. 'inium nihilomini eius Uermonem iunctu, ad se referret restaretque, ut filiqua, quae vellet, perageret viator postea a Iuba in eum est maus, qui diceret, audiente Salerna vetat eve culloqui Quo nuncio perterribus discessit et dictis .indien , fuit regi. Usu veni se hoc eivi Romano miroti t,3 qui a populo Romans honores accepit et incolumi Patri rtunisque; omnibi=s, Jubae barbaro potius hesis ensem fuisse, quam ias Scipioni obtemperasse nuncio .