장음표시 사용
142쪽
C. Plinii Secunia Naturalis Historiae Scriptoris
Tatutis chronicarum tabularum auxilio genuinis temporibus, iisque sibi invicem comparatis: veterum subinde elogiis ad Plinium spe ctantibus excriptis, aditus per se patet, ut tanti Viri acta latius
persequamur. Neque enim exaratum a Suetonio elogium, nec quae ex
adoptivi filii epistolis attulimus si , nec a Paullo Ebero vulgata tanti puto, ut nihil post horum vigilias lectores desiderent. Vt autem naturalis historiae conditoris vitam, & res gestas statim attingamus, aliqua in Plinio de illius praenomine adnotabimus, quod Cuum fuisse absque ut hi dubi tationis alea demonstratur si . Praenomen Romani, ut secundo libro ostendimus, disterentiae caussa, gentilicio nomini anteponebant; & de Cu appellationis origine conveniunt Eruditi a parentum gaudio fuisse deductam , ut prae caeteris observat Laelius Bisciola λλ. Quamvis Caius per C. scribatur, pronuntiabatur tamen ut G; videturque quod haec notio apud Italos in, ct Poetas apprime liblustres Dantem, &Petrarcham duraverit. Praenomini gentilicium nomen jungebant Romani, idque in IVS plerumque desinens s7 originem ostendit, unde Plinio patre C. Plinium Secundum natum esse nullus hoc seculo dubitabit. Patris praenomen, cognomenque, & utramque
D Iaeobus Vaniems Plinii avuneuli vitam a sororis filio quem parum latino voeabulo ex sorore ne tem appellat. seriptam nimium fuit is assiimavit is . et In Ap ratu literario, quem eollegit Friderisas Freytagios . ediditque Lipsiae ex ossicina Midmanniana affertur Paulli Eoisi de Gites, oe striptis C. Plinii disi ratis Vitis. re 6. Doleo docti hominis laborem ad manus nostras minime peremitis; hic tamen eum brevibus paginis comprehendatur, ut intelligo, Plinii actoram epitomen potius, quam vitam exhibebit. 3ὶ In erudita epistola Andreae Aleiati ad Rufinum Cri bellum quam inratorius vulgavit Manus Plinius appellatur b). Id tamen contra auctoris sententiam Amanuensi excidit, cum alibi a celeberrimo Insubrum Jurisconsulto Caius dicitur; librorumque omnium titulis. ae gemin1 Taeiti auctoritate eo robetur c). Multa inter exempla, quae proseri Bistiola Valerii Maximi testimonio nititur libro X. eo lom, quo in epitomena C. Titio Probo perstrictum fuisse ammat d . .. 3ὶ Fortasse hae de eaussa Ludovieus Dominiens. eum patrio eloquio naturalem historiam aemularetur, ubique serihil Gaio Plinio, quam rationem sequitur etiam Ion. Antonius Tedesthius a , & Maratorius σ3. Nos Landino, Brue. eiolo, Duleio, aliisque aeeedimus, qui italica lingua Caio Plinio reddiderant. 6) Apud hos Turba aria, Giomi eat pro laetis, festivisque recipiuntur. ' 7 in monuimus libro II. pag. 38. perpauea exeipienda. quae licet in IVS desinant, gentilleia adhuc siint, quamvis de
143쪽
118 DIS MVI SIT IONES PLINIANAE LIB. V.
matris appellationem nemo ad hanc usque diem probabili aliqua argumenta
Illum patre Celere, matre Marcella natum Anonymus quidam auctor decimo quinto labente seculo fecit M. Attamen hoc elogium post repertam mutilam inscriptionem quam avunculo Plinio Veronenses nonnulli adjudicaverant ) compactum esse, neminem suspicor ignorare, cum mancas in illo Epigrammate literas . . . RΙ CeleRΙ cognomine supplevissent, ut disquisitionum libro secundo ostendimus. Polycarpus Patermus proprium Claudiae Gentis Marcellorum cognomen Romae fuisse asserit; neque hac de caussa Pliniae familiae seminis convenire M. Hujusmodi tamen non omnino recte ad rem nostram observat, cum non
ea sane ratione Marcelli cognomen Claudiis jungatur, ut illis tantum, non aliis fuerit commune. Falsum enim hoc ostendit Fabretius, qui Marcellum Scriboniae filium e gente Cornelia ad oppositum comprobandum subjecit M. Ego vero Marcelli appellationem Vecti is H, Graniis M, Epriis infinitis pene familiis mi , ni me ignotam animadverto : neque sane ubique illam a matre Claudia deductam licet affirmare; praeterquamquod inverso ordine loqui videtur Palermus, cum non Pliniae familiae mulieres, sed Plinii mater, atque uxor ut boni illi scriptores colligebant ), quae ex Plinia familia minime ortae sunt, in allato elogio recenserentur. Satis igitur erat Μarcelli cognomentum Orciviis ignotum comprobare: nam quamvis illud nusquam a Pliniis receptum inveniam, haec tamen caussa non est, ut ab Orciviis abhorreret. Secundi cognomen neque paterna, neque materna e gente Plinius deduxit; sed
ita dictus quia secundo partu natus, sive post primum genitus ut firmissima docet conjectura ex antiquorum elogiis desumpta. Ibi enim Primi, Secundi , Tertii, uuarii, cuinti, Sexti . legimus cognomina, unde effluxerunt Primienus, Secundianus, Tertienus, Quinctienus, Sextienus M. A veritate pariter quam longe abhorret Plinium ex Pomponii Secundi sorore genitum assirmare, vel Pomponium, Pliniumque consobrinos, tanquam sororum filios, suspicari, ut confidenter nimis protulit Harduinus, nonnullique alii, sed diversa plane ratione; ii enim, uti ostendebamus M, parum Romanam appellandi rationem calluerunt; Harduinus e contrario, qui ad diversas omnino gentes Plinium, & Pomponium spectare non ignorabat; utrumque cognatione amnes somniavit, ideoque Plinium Secundi cognomen a matre tulisse; eodemque pastia Pomponium Pomponio patre, & matre Secunda genitum, Pomponium Secundum fuisse vocitatum; aὀditque hanc ob caussam Plinium Pomponii Secundi vitam exarasse μ . Ast nihil hujusce rei apud naturalis historiae scriptorem, atque inconsulto nimis Harduinus, itemque ante illum Polentanus, Beci chemus M, Avogarius , vel haec, vel iis similia praedicantes ipsim et Plinio refragantur, qui se vitam Pomponii Secundi exarasse ρ' , Pomponium vatem, civemque clarissimum M, Pomponium consularem Poetam ρ ; nunquam ve-
i Andreas Theveres, uni modico delectu Virorum illustrium elogia exaravit, Ieeundum tanquam Iunioris svnonimn maceepit, eum histe verbis res ad Plinium spectantes sabileiat ρ . Mutant declareν quia et combien excellem fit Pline sum mὸ is sed id, ω te leune ρω Mura dociles et di uiro se presentent. 2 Alia inde deducta, ni Seeundianas. Secundilla, &α quae vide apud lapidum tollectores. Serumdis etiam Oeeurrit in Gratero H, & L. DOMITI US SECUNDIO in parvul1 basi e veletae ruinis eruta nuperrime, palmarem, aeneisamque Herculis ebrii statuam sustentante.
144쪽
D ISQVIS IT ION ES PLINIANAE LIB. V. rast
ri, hunc sibi cognatum, necessarium, avunculum, aut consobrinum fuisse testatus est. Quod si aliquis majora adhuc exoptaret argumenta, testimonium ex sequentis Plinii epistolis sufficiat, ubi avunculi libros recensens, illum de vita Pomponii δε-cundi duo, a quo sngulariter amatus boe memoriae AMICI, quas debitum munus exolvis se nos docet. Si duo igitur de Pomponii vita libros senior Plinius edidit, & laborem amico, non amni Caecilius sororis filius tribuisse assirmavit; quisnam adeo sui immemorem hoc loco juniorem Ρlinium dicere audebit, ut amicum proderet, quem avunculi consobrinum nuncupare debuerat Z neque illustrata tantum epistola,
sed alibi de Ρomponio Secundo loquens, nihil prosecto addit, unde Pomponium avunculi, scribentisque amnem liceat suspicari. ω Ast quamvis omnes huc usque
allati scriptores prima facie divinantes erraverint: non vana adeo procuderunt,
ubi illius verba respiciamus, qui Iacobi Philippi Bergo matis chronicone latino
in italicum transtulit idioma; nam Plinium ex Catulli vatis sorore genitum innuit M, quando Bergo mas Plinium nepotem in historiograpbum cI Philosophum egregium inepte quidem) sed alia omnino significatione commemorat. Ut inventi nugamen, tum, &summam in vertendo ignorantiam praetermittam, animum ad haec inducere minime par erat, dum octoginta propemodum anni a Catulli aevo ad Plinii natalem diem effluxerunt: in ipsius vero Bergo malis sententia longe plures addendi, cum veterum errore utrosque Plinios confundat, & naturalis historiae scriptorem, aetatis anno LVI. Trajani imperantis XII. obiisse alibi assirmaverit M. Rarior igitur lacte gallinaceo res esset, hominem ex illius sorore nasci, cum ab avunculi obitu quasi centum, & triginta agerentur anni sῖ . Indecorum igitur in iis improbandis amplius immorari putamus, tum magis quod Secundi cognomen a Plinio gestatum, nullum maternae originis indicium suppeditet; cum ignotum adhuc evadat, quaenam Plinii fuerit genetrix; neque Secundi appellatio iis cognominibus sit annumeranda , quae amatribus deducta filii quoque assumebant, & novis acquisitionibus productiora persaepe essingebantur. Plura hujus consuetudinis habemus exempla. Indicio
sumiat Tiburtinum in Divae Magda-llenae elogium l m. I. R Ali-
D. M. SM. VESERIO M. FI L. PAL.
IUCUNDIANO PRAEF. FABRUM ADCENSO VELATO
PRO C. ALIM. UIAE . FLAM. II VIR. DESIG.
ANNOTATIONES. i Iaeobas Philippus gentilleio nomine Forestas, e patria magis notus, Bergomatis appellationem sortitus est. Consua
le Donati Calvi seenam literariam. 2 IndoctM Philippi Bergomatis paraphrastes, eum illius chronicon italicὸ redderet, ubi de Veronensibus viris illustribus sermo est, postquam Aemilium Maetum nominavit: haec subdit e meo Gm tempo Catullo, e Plinio suo nepote hsoriographo dum. Chronicorum vect scriptor: paulo post, inquit, Catullum Aeram, atque Plinium nepotem his misiseraphum G PHιinopiam egregium. Amanuensis tamen incuria nepotem hoc loco irrepsisse eredendum est. Primum quia Bergomas unicum agnouit Plinium, & avuneulum, & sororis filium Chronteorum auctorum more eonflavit. Seenndb quia nepotis eognomen sequenti tantum ex Pliniis poterat adaptare. Haud ignoro, quM minus latine nepos pro fratris, vel soloris filio usurpetur, ut opportunt notat Rittherissius e r non tamen adeb delicatus erat Foressus, ut ab impropriis abstineret, dummodo amnentum a sororis filio separasset. Vidimus ante Bergomatem simili dictione abuti Ioh. Maia,fionarium ἔ atque XVI. seculi mitio Capreolum, cum de iuniore Plinio loquerentur; ouodve magis miror Iohannem Mariam Catanaeum tD, Justum Lipsum is , Polyearpum Palelmum ili) , Balinassarem ianita-eium νὶ, Μ. Jacobum Thomasium chi. & parentum aetate purpuratum Notitam o, & nostro aevo Iohannem Funia elum m , qui de imminenti linguae latinae senectute opus vulgavit, & satistentem utique probat, cum Plinium Caecilium, naturalis historiae seriptoris ex sorore uapotem appellavit. De hujusmodi vocabulo plura attingam libro XU. , ubi Pontaci devinati mes retelluntur.
ρὶ Consule quae de Caecilio Poeta Catulli amieo adnotavimns, ubi de Plinii Caecilii genitore agitur libri XVIII.
145쪽
13o DISQUISITIONES PLINIANAE LIB. V.
Alibi etiam innuimus exemplo Plinianis temporibus accomodato T. Flavium Petronium Vespasiani patrem inveniri, qui cum Uespasiam Pollam uxorem duxisset sis sceptis ex ea liberis, alterum Sabinum, alterum Vespasianum appellavit. Vespasianus postea, qui ad imperium usque processit Flaviae Domicillae copulatus primogenitum cognomine sibi a matre inflexo Vespasanum, sequentes vero ab uxore Domitianum, & filiam Domicillam se in vocitavit. Ignotum usque in hanc diem eruditis evasit Plinii patris cognomen, modo cognomen illius genitor habuerit, cum non omnes Romani qua voce cunctos Romanorum nominibus utentes comprehendo) cognominibus distinguerentur. Neque idcirco Plinii patrem humili loco natum dicemus, ubi cognomine caruisset , quamvis a multis cognomine destituti ignobiles existimentur, & C. Marii exemplum proserant, qui nullo cognomine distinguebatur. Sordidae originis homine praenomine, nomine, & cognomine oneratos; & quandoque natalium claritudine insignes praenomine, & nomine tantum gaudentes invenio, quorum probatio
ni sussicere deberent, quae de Pompejo Magno, filiisque Sexto, & Cnejo superne
relata sunt. Haec ubi certissima omnibus non evadant, ob assutum Pompejae Magnae cognomen ad nobilissimam Gentem Antoniam provocabo, quae Reipublicae temporibus cognomina omnino respuebat; & sic M. Antonius solo praenomi
ne a fratre distinguebatur; ejusque filiae, cum eadem ratione secerni minime possent, Antonia Major, & Minor appellabantur. Quibus ossiciis Plinii pater illustris evaserit, doctis inexploratum. Illum militiae nomen dedisse suspicantur, qui hujusmodi in naturali historia legunt M: Antiquis torus e framento erat , qualiter nunc etiam in ea ris gausepe. Patris mei &c. Verum ego optimorum Codicum praesidio, & praesertim Ambrosiani qui a Guarino Veronense se in emendatus ) auctoritate innixus vitiosam interpunctionem irrepsisse ostendam. Ita enim eruditus vir Plinii
locum exhibet. Antiquis torus e stramento erat , qualiter nunc etiam in Osris . Gausapa patris mei memoria coepere: Amphimalia nostris scut illissa etiam ventralia . Hisce verbis nihil aliud auctor intendit, nisi ut superiorem recordaretur aetatem; eadem ratione, qua apud Caesarem legimus M: Patrum nos rum memoris, omni Gallia vexa
tis , & paullo infra: Apud eos fuisse Regem nostris etiam memoria Divitiaeum. Quamvis
i in Ex allatis exemplis satis eonstat, eo omen, modb e matris gentiliet , modὶ, e serendaria appellatione, seu cognomine Romanos deduxisse, ubi ad maternam originem respicere voluissent. 14 Alia etiam exempla addere possemus, quae nimii ne simus, consul id praetermittenda censemus.
3) De hoe, & reliquis Plinii codieibus mihi notis plenissimε agemus libro X. Non me elam est, hoe loeo Pintianum virum raeteroquin doctissimum, Plinii mentem sollieitare; ae ubi illi su
seribamus. neque patris sui meminisse, licebit inirmare. Attamen apographus Toletanus paucis literis vitiatus, &ingenioli hominis adnotata non tanti erunt, ut ab antiquissim1 lectione discedamus, edi etiam Harduinus subscribit d . Plinii loeum Pintianus sie forte restituendum conjecerat te r qualiter etiam nunc in Cassiis gausape . Ainrum memoria coepere amphimalia , scut nostra villina etiam ventralia. V es igitur patris mei expunctas per avorum nomen supplevit, quM nimis ab elementorum similitudine abhorret, atque ab ipsa orationis textur1, quae antiquorum, parentum, suamque aetatem expositi. Neque satis dignosco, eur Pintianus assirmaverit, Plinii prudentiam tune desiderandam, si in rerum naturalium commentatione, quam ad eommunem hominum utilitatem composuit, ae Romano Imp. dieavit, patris sui meminisset; eum in praefatione, quae eerte Titum magis, quam reliquum operis tangebat, & Imperatorem aliquid suas nugas faeere, & Catullum conterraneum . sive concerraneum suum nominet, & Saetabarum etiam levissimam , lepidissimamque historiam immiseeat, in qui se duriusculum s isse Catullus scribit, ut sudaria a Veranio, & Fabullo surrepta repeteret, quae prosectb genae, nugaeque sunt. Quare si de nugis Plinius locutus est, caussatius de proprio etiam parente potuit disserere. Neque enim video, unde Plinii prudentia desideraretur cum Suetonius Tranquillus snt reliquorum omittam exemplum γ& patris sui D, & Avi se meminerit. Doleo igitur, qu potiora de Plinii origine in naturali historia minimε inueniamus. quamvis Iohannes Camers uberiores de Plinii paue notiones videatur promittere, eum ad hune loeum typograpsi tamen incuria vitiatum respiciens legentem huiusmodi verbis deeepit. Plinius pate , quis lib. 8. &e. εὶ 3 Ad huius loci intelligentiam eonsule Lueillium apud Daleeampium in Haehian1 Plinii editione, Salmasium ci , atque Harduinum μ), ubi plura eruditὸ eongesta. aJ Vid. lib. II. pag. 33. . lib. IV. par. 8 . sbJ LA VIIt. 43. se' Lib. II. de besto Gallisa.
146쪽
D IS QUI SIT IONES PLINIANAE LIB. V. 33r
igitur.tot, tantaque de Plinii parentibus ignoremus, fuisse tamen natalium claritudine illustres, argumento erunt verba, quibus rusticam Marii originem depingit : C., inquit, γ Marius pos Cimbricam visi oriam cantharis potasse Liberi patris exemplo traditur, ille ARATOR Arpinas, ct manipularis Imperator Neque enim facili negocio objicimus vitia, quibus nos ipsi sordemus. Tullius, cum Marium municipem suum honesto natum genere affirmare non posset, haec scripsit D: C. Marius ruficanus vir, sed planὰ vir, cum feearetur, ut supra dixi sy , vetuit se alligari; atque ideo Cicero, & post illum Iuvenalis Poeta so humilem Marii originem virtutum laudibus imminuit, vel potius rusticitatis objecto grandem illius animum elevavit. Contra Plinius obscuram sortem opponens validiori utitur argumento, ut indignum hominis fastum sese adeo superbientis deprimeret : quamvis ipsissima a Cicerone laudata tractans debitam Mario laudem minime denegaverit, eo quia unus hominum stans sibi varicem extrahi passus sit. Alibi noster, ut Asclepiadis ignorantiam culparet, postquam medendi rationem irridens exposuit id solum, addit , possumus indignari bominem e levissima gente'sine opibus ullis orsum vectigalis sui caussi repentὸ teges salutis humano generi dedisse ; quibus sane verbis humili loco natum esse Asclepiadi in opprobrium vertebat. Alius etiam homo novus Plinii limam non e fugit L. Tatius Rufus, cui consulatum ex militari industria adepto, natalium infimam conditionem objiciebat M. Ex iis sortasse collegit Polentanus, naturalis historiae scriptorem parentibus locupletibus, honestisque natum, atque ante Polentanum Iohannes Μansionarius, utrosque Plinios nobilissimo genere ortos, Equites Romanos, & Senatores fuisse affirmavit, qua in re utique subscriberem Mansio nario, ubi seniorem Plinium ab equestri ad amplissimum ordinem processisse aliqua ostenderet conjectura, ut infra hoc volumine nitar comprobare. Ego, ni mea me fallit opinio, illustrem hujusmodi originem non aliunde, quam e Comensibus, atque a Geneven si elogio petendam censerem, cum Plinios cives nostros haud contemnendis dignitatibus ornatos ante Flaviae gentis imperium osten derim. Et sane in Romanorum memoriis Plinios nusquam invenio, qui vel gestis in Urbe officiis, vel militaribus stipendiis apprime nobiles ante naturalis historiae scriptorem recenseantur. Omnes enim, qui unum ex Pliniis Sexti Pompej aevo illustrem commemorant ex Appiano Alexandrino ae ; atque hos inter Laelius Bi- sciola, qui hunc Sexti Pompej ducem nostri avum, vel patrem suspicatur is , a falsa Latinorum, Italorumque interpretum versione decepti sunt; cum Appianus
non Plinii, sed Plennii meminerit, qui M. Lepido ex Africa in Siciliam trajicienti oppositus, ab illo Liliba ei subinde obsessus fuit.
Nobilem apud Comenses Pliniorum originem ex vetustis inscriptionibus recipiunt Benedictus Iovius, Ioli. Maria Catanaeus, aliique. Plura tertio libro attigimus, reliqua in sequentis Plinii vita enarrabimus. Sufficiat lectorem ad allata
ANNOTATIONES. i Consule Μ. Seneeam h), Valerium Μaximum, & Plutarehum apud Daleeampium si). Harduinus Valerii Μax ru
mi verba subieeit; haud insolito tamen more Dalmampii oblivistitur εὶ, qui haee ptimiim illustravit. Addamus Seis neeae patri filium Consularem , ubi Plinianae eonvenit sententiae ι): C. Marius ad Constitatum a caliga perductus. In multis eodieibus additur principio, hos sequitur Harduinus. Laudatus Harduiuus ill ad e imis d genis, Asiatica nempe interpretatur min. Ego obseurae primtim origini tribuenis dum tenserem, nam e Gramis Asiatieis profunda, & enlta miramur ingenia. Opinionem nos ram firmant sequentia μὰ opibus, oe vectigalis fui causa. Levissimae genti opponitur nobilissima, unde de Crasso, atque Domitio IU Bilissimarum, inquit Pliniui n), gentium ambo censuram post confularum μαι gessere. Tacitus Annal. II. E plebainfima C. Marius, oe nobilium famissimus L. Diu seu ut alii legant Sulla.
147쪽
ta et DIS QUISITIONES' PLINIANAE LIB. V.
volumina relegare, dummodo irridendam The veti sententiam contemnat, qui Plinium sapientiae, & doctrinae lumine humillimam sortem illustrasse somniavit . Ut autem aliqua propius de Plinii genitore inquiram, quamvis iter habendum sit non trita auctoribus via, & certissima in obscuris adesse non possit argumentatio, rem gratam studiosis me secisse crediderim, ubi conjecturas a geminis tertio libro allatis elogiis capiamus. In Bilacens villi, quam Tragoediam Plinius Caecilius appellabat, inventum diximus antiquissimi monumenti frustum, in cujus initio legitur M. PLIN. OUF. Hunc aliquem ex Magni Plinii progenitorum fuisse jam tum collegeram, cum unice Iovii autographo contentus, non alia in elogio extare credebam; nam in Plinium Caecilium ex avunculi bonis villam pervenisse innuunt ibi repertae Pliniorum, non Caeciliae gentis memoriae. Quod autem sequens Plinius multa ex avunculi haereditate ad Larii oram habuerit, ostendunt scripta Fabato prosocero, ubi de Corellia loquitur M : indicaτit miti e pere se aliquid circa Larium nostrum possidere : ego illi ex praediis meis , quod vellet, oequanti vellet, obtuli exceptis paternis, matera que . His enim cedere ne Corelliae quidem
possum. Hanc igitur villam, quam Tragoediam ipse appellabat , ex adoptivi parentis haereditate in juniorem Plinium migrasse dicemus; illoque domino vetustius M. Plinii elogium, tum etiam quod nullam iterum, iterumque uxoratus prolem reliquerit, ut inter alia ostendit Μediolanensis Ambrosiana inscriptio, ubi civibus suis immensa bona in Thermarum ornatum , ad epulum Plebis Urbanae, in alimenta puerorum &c. relinquens ) nullam prolis, seu haeredis; sed Libertorum unice in testamento occurrit recordatio. Neque Palermi fautores dicant, aliquem ex junioris Plinii libertum esse posse hunc Marcum Plinium, cum notae OUF. in O entina tribu censum serentem, civemque origine nobilem, non libertinum ostendant. Hisce caementicia aliqua textura firmatis materies assurgit, ut Marcum Plinium Caj Plinii Fausti parentem suspicemur, cujus illustris in Gene- vate elogio occurrit recordatio , cujusque ad OUFentinam Comensium tribum pertinentiam Gudio debemus; & doctissimo, clarissimoque viro Iohanni Ialaberto, ut in hanc speciem emaculatius prodeat.
F A v S T OFAUSTI FI L. AEDILI II. VIRO SABINO IV L. E Q. FLA M N
ANNOTATIONES. o De Plinii Caeeilli villis sustis agemus lib. XVIII., & Larianas Comoediam, & Trasoediam ab avuneula Plinio in adoptivum filium pervenisse plura suadent. Pliniorum memoriae in Comoediae ruinis inventae: ouarum unam, dum huiusmodi commentaremur, a Ie visam testatur Frane. Antonius Majnonas elegans e Divi Paulli familia orator, quamvis illam lapieida postea perdiderit. a Corcula, quae passim in antiquis elogiis inveniuntur nihil aliud quam dictionis finem indieant. Haee lapieida pro arbittio stathebat, ut videre est ex maxima veleiatium tabula se , in Iovii, Aleiati, Borsaerii, Gruteri, & Μur torii inseriptionibus. Adnotavi, quandoque scalpri licentiam usque adeb progressam, ut eorculis ea etiam separaret, quae unitim veniunt legenda. In celebri Μ. Aurelii Antonini elogio, quod ex Naniorum Musto profert Passerius, legimus . - PRO*NEPOTI AB NE POTI, quod ultimum sis intolerandam d . Haee ideli dicta fuit, ut illorum error appareat, qui eoreula aIiquid signifieare ubique statuunt. UAL pag. ra . JJ Lib. ril. rr. sed cit. VI, vers. 3. Ua Rid. Μώρ. Mai. par. XLII.
148쪽
D IS OVIS IT IONES PLINIANAE LIB. V. 133
Illustris Pictetus, quo cive, & cujus doctrina gloriantur Genevates, elogium e Ripariae porta ad aedes suas traduxit, inque muro impluvium ambiente, omnibus visendum collocavit. C. Iulium Caesarem Comenses ubique coluerunt, cum ab illo innumera accepissent beneficia. Hic oppido adaucto limitaneas Equitum stationes, & castra patriis in finibus posuit, ut nostrae testantur historiae. Talibus subsidiis Maximus Imperator contra Barbarorum irruptiones Italiae tutelam susceperat: subinde Helvetios magnis itineribus petens per Comum , & Bilitio nam iter habuit. Hocce Castello tanquam Italiae clavi utebatur , ibique triquetram in s gne in turrim extruxit quae adhuc ob figurae , & vetustatis miraculum ab omnibus celebratur i. Non incongruum igitur videtur assirmare, quod aliquis ex OUFentina C mensium tribu ad novos regendos colonos fuerit deductus , sive id Caesaris, seu
Augusti temporibus acciderit . Quae vero ad Plinii genitorem spectant, haec indicandi tantum, non decernendi gratia dicta sint, dum interim nostra diligentia debitum Gudio encomtum redditur, qui primus inanes aliorum amplificationes resecans notas OV F. ad Oufentinam tribum deduxit. Temperare mihi non possum, quin rem novissimam hoc loco reseram, unde me
vatem fuisse lector intelligat, quando conjeceram C. Plinium in Equestri Duumvirum, filium illius Marci Plinii esse posse, cujus memoria Bilaci visitur. Cum multis ab hinc annis Bilacium appulissem, nihil antiquius habui, quam ibi neglectas Pliniorum memorias diligenter inquirere; sed nescio quo malo fato, congestis hinc inde ruderibus, & lignorum struibus omnia ita contegebantur, ut oleum,& operam perdiderim . Ab indigenis quidem accepi in parastaticarum altera M. Plinii
R extare monumentum, quod tamen lignorum congeries operiebat; nam pa
ANNOTATIONES. 1 De hae Turri mnale Lararam Carasinum Episeopum Comensem in libello ad Purpuratorum Collegium, cui titulum Leit: Relatis de flatu Ecclesiae Comensis. Σὶ Quisnam Iuliae Equestris Coloniae eonditor fuerit, disputatur ab eruditis. Haud ignoro oppida quam plura , quae Iuliae Coloniae nomen obtinuerunt, id honoris Augulio Caesaris adoptivo filio debere. Nullam tamen iuvenio rati nem, ut Iuliae Equestris Coloniae auctorem potius Au ullum, quam Caesarem iaciamus. Romanorum Imperat rum celeberrimum in Helvetiorum quos Miriss Neoterici appellarunt finibus penetrasse a nobis allata satis os e dunt, fusiusque alibi eomprobabimus. Certὸ Plinius Equestris ante Rauricensem Coloniam squam L. Munatius Consul deduxit in Helvetiis meminit. Loeus disputationem Plinianis Disquisitionibus non omni neeessariam, longi iis tractare non sinit, quum nobis suffieiat ostendere, elogium Magni Plinii aevo vetustius apparere . ex vocabulo UIvo atque ex dignitate, & reliquis, quae iunioris Plinii absque filiis decedentis temporibus, & potieriori seculo minime
Habuit Gudius Mothosi testimonio Bibliotheeam priuatarum Omnium Reginam Codieibus MSS. vetustissimis,&rarissimis resertam; ipse verb antiquitatem adeb eoluit, ut Gudianum inscriptionum volumen longe Gruteriano , &Reinesiano praeseratur, eum sui laudatus Μorhofius testatur I ad congerendos hoste thrsauros, totam Italiam pe reptaverit b). Hine est, qubd a Gudio tradita veritati nunc per illuitrem Jalaberium patefactae, magis accedunt. Satis igitur diversa a Maratorio de Gudiano exemplari eonneiam, quamvis Italus antiquarius minorem de optimo Codice habuerit opinionem; quae tamen non Gadium, sed assutas Gudio laetnias perstringer . Uteamque se tes habeat , hoc loco calculum subducere potest Bochatus, qui elogiam in hane formam e Sponio desumit e .
Addit maloil fiduei sibi Sponianum exemplar sequendum proposuisse, quia ad virum spectat in antiquis interpretandis eximium,& quia elogium ab ipsemet Pliniorum tumulo desumpserit. E contrario Guillimannus,& Plantinus ap5graia phis alantur, null1 ratione Sponio comparaudis, quique eo iudice negligentiores apparent, neque minus inter is, quam a Spoaio dissideant, ut facili negocio utrosque comparantibus elucestet. Guillimannus
149쪽
134 DISQUISITIONES PLINIANAE LIB. V.
rastaticae serream transennam sustentantes aditum lapideis scalis praebent, unde ad superbam Ssondratorum villam ascenditur. Parmae igitur Plinianas disquisitiones edenti, Joviano autographo unice standum duxi; jamque typographi quartum volumen ex integro absolverant , cum intellexi amitinum meum M. Paullum Comitem Odescalchum in flagrantis Caniculae atroces oras hisce diebus vitare in Bilacensi Guggiatina a villa apud virum nobilissimum Ignatium Comitem Caimum . Illum igitur per epistolam rogavi, ut pro sua humanitate certiorem me faceret, an aliae Pliniorum memoriae Bilaci extarent: vel saltem ad Μ. Plinium spectans majora, quam a B. Iovio indicata praeseserret. Hic adhibita etiam eruditi Presbyteri Antonii Fumasi Procuratoris nostri opera statim reddidit in cinericio marmore, quod parastaticae capitulo inservit, adhuc apparere. Alteram insuper adjecit, sed temporis injuria adeo labefactatam, ut haec
tantum, nec satis aperte legantur.
An Marci Plinii elogium a Comite odescalcho excriptum illud sit, de quo
Iovius: nec assirmare, nec rejicere audeo. Idem videtur, quod prae soribus adhuc extet: alterum quia Iovius furvum Odescalchus cinericium M marmor assev rat, & longe plura in illo apparere testatur. Quod certe omnes concedent, literae SA . . . SAbini cognomine veniunt complendae. Quare nimium mihi blandiri mi
nime suspicor, ubi hunc Marcum Plinium Sabinum Caj illius Plinii Sabini pa
trem extitisse colligamus, qui in Iulia Equestri Duumvir apparuit, dum filio L. Plinio Sabino XII. annorum vita lancto litavit. Hic igitur C. Plinius Faustus alterum habere potuit filium natu minorem, nempe C. Plinium cujus acta persequimur diversum a Sabino s7 , ideoque Secundi cognomine distinctum. Quo Christi anno, quibusve Consulibus natus sit Plinius statuere, non caruit difficultate: attamen dum in Plinianis tabulis CHRISTI REDEMPTORIS annos , Urbis Conditae, & Consulum temporibus comparavimus, haud modicam ab ipso
Plinio lucem accepisse monuimus, cum non uno loco V. Condit. , Caesarum, &Consulares annos unitim proserat. Uerum omnibus patet in supputandis U. Cond.
antiis Fastorum, Livii, Varronis, aliorumque discrepantia; itemque Caesarum
Haee in edito mile posita Areis figuram exhibet, unde haud incongruo nomine appellatur Castella. a) Mareus Paullus Comes Odestalehus Ralmundi Deeurionis, aτuneuli mei filius, Comensis. & Mediolanensis Patriacias, in Comens Pruvincia, & Latio laeu Militum Tribunus, nemini illustrium gentilium secundus a vim elarissimo Ignatio S. R. I. Eomite Caimo affine suo, ob instenti, & morum elegantiam singulariter amatur. Comes Ignatius Mediolanensis, & Comensis moerio, Caesaris, & Augustae a penitioribus eonsiliis, Urbanae militiae Praesectus Sce. quotannis Guggiati tant rustieatur magnifieentia atque humanitate, at uallibi opulentitis, itemque benignius hospites exeipiantur. 3 Vemaeuli lingua Guggiate. Cum tot tantaque deificiant literae, integram restitutionem tentandam reor , eum erystallino conspicillo marmor oculis meis subiecerim. Prima per se patent Ioia istumo Maximo Confer tORI
us, qui nunquam e patria discessit, nisi ut Demetrium Calehondylem graeeὰ prefitentem Μediolani prununeiationis eansit audiret a . Refert Suetonius, Titum Flavium Sabinum Vespasiani Augusti patrem foenus apud Helvetios exereentem, ibidem supremum diem obiisse ibi. Colligunt viri docti Sabinum in Aventi ei oppido finisse e . Cum igitur parum Aventieum a Iulia Equestri distetr eum Sabini eognomen Plinii avo, & fiatri, ut Flaviii usurpatum agnoscamus, is tassis aliquam affinitatem , vel amieitiam inter Flavios, Pliniosque portendit αδ Misenensis Classis Praesectus ab illis tanquam amicus excipiebatur. Iaa Vid. . aut. Iom in olet. DJ In Vespas L seJ Vide scbmiritum . criwι. -υemis. pag. 1.
150쪽
DIS QUISITIONES PLINIANAE LIB. V. 13s
Imperantium, Consulum, Vrbisque Conditae annos non posse ubique Christianae Aerae respondere, cum a diversis diebus, & mensibus initium desumant . Addendum, quod ubi omnia sibi invicem exacte responderent, adhuc ut Plinianae vitae temporibus adaptarentur, rescire oporteret, quantis diebus naturalis historiae scriptor aetatis annum LVI. excesserit, num sertassis menses addendi, qui a juniore Plinio reticeantur; quare eam digessimus supputationem, quam veritati magis accedere suspicamur. Neque mirum lectoribus evadet, ubi non unice vetustiorum, sed ipsius mei Pagii,& omnium pene neotericorum calculum rejiciam. Error enim
in cunctis videtur cubare, dum CHRISTI annos ad Urbis Conditae, Consulumque tempora compararunt. Haud ignoro, de ipso CHRISTI natali anno inter Eccles-asticos scriptores disceptari Ly). Uerum non inde recentiorum supputatio deficit; sed quod anno uno in digerendis CHRISTI, & U. Cond. temporibus hallucinentur; ea fortassis de caussa, quod eos latuerit, CHRISTI annum a kal. Ianuar. , Urbis vero Conditae XI. kal. Maj esse incipiendum. Horum errorem non obscure sub- odoravit Ludovicus Antonius Muratorius si , cum novum inscriptionum thesaurum adornaret ac subinde ita digessit tempora in Annalibus, ut nostrae respondeant supputationi.
Iohannes Harduinus Plinii nativitatem statuit anno U. Cond. IDCCLXXIV., Christi XX., obitumque anno V. Cond. IDCCCXXXI. In nostris Plinianis tabulis annus U. Cond. IDCCLXXIV., Christi secundo supra vicesimum alligatur; atque ab anno U. Cond. IDCCLXXIV. ad IDCCCXXXI. numerantur quinquaginta septem; unde alterum Plinii vitae annum addere videtur Harduinus. Ego vero Plinium in hanc lucem venisse statuo anno V. Cond. septuagesimoquinto supra septingentesimum, Tiberii imperantis nono, a Christi nativitate vicesimo tertio, C. Asinio Pollione, & C. Antistio Uetere Coss. - . Qua autem in Urbe, aut territorio nasci contigerit, adhuc sub judice lis est. Veronenses Veronae ortum affirmant, atque ii praesertim, qui Conterranei vocabuli divertitatem inter civitatis, ac territorii incolas statuere maluerunt. Patermus quamvis alia fortassis de caussa in hanc deflexit opinionem, dum Romae Plinium puerum,& peradolescentulum, peregrinumque exceξ tum fuisse asseruit atque erudite Athenaei sententiam,
adjectis Portii Catonis L in, C. Marii, Tullii Ciceronis exemplis proposuit, quorum
' primus Tusculo natus; secundi Arpino geniti omnes a puero Romam deducti, ut in domini rerum Urbe dignam ingenio tentarent sortunam, & politissimis artibus, atque optimis disciplinis imbuerentur. Neque a Palernii sententia distare vi
detur Xicco Polentanus, qui ex iis nonnulla jamdiu delibaverat , & Plinium a
1 Consule quae Oeeurrunt lib. IV. initio. Σ) Sulpieius Severus Christi ortum statuit anno Iulianae Period. XLII. Sabino, & Rufino lege Ruso Cosue. e . Hieronymus anno Period. Iulian. XLIII. C. Lentulo, & Messall1 Cois . d , eumque illo Cassiodorus. & Chreni ei seriptores plerique. Epiphanius anno Jul. Period. XLIV. Octaviano Aug., & Silano Cost. e . Orosius anno U. Cond. 712. D qui nostrae convenit supputationi. Si plura optas eonsule Philippum a Turre toties laudatum ,& Joh. Baptistam Faurium Faure in dissertatione Historieo-Critici ad tabulas Musantii ce . Vide sectionis primae initium superiore libro. Polyearpus Palelmus Plinii nativitatem alligat anno Christi 23. Uria Cond. 7 6., Baronium squidem . eaeterosque illius aevi Chronicos secutus est, qui Christi ortum duobus annis distulerunt. Nobis eonvenit Funeias B ; sed Christi annum 23. loeo 23. indigitat eadem Patremi errore. Plinio igitur firmiter adhaerendum, qui anno V. Cond. 773. Asinium, & Antistium Consules suisse testatur. 3 Vide Cieemnem libro II. de legibus. Plutarchum in Catonis vita. Sextum Aurel. Uictorem de viris illustribus,