De apoplexia : disquisitio theoretico-practica

51쪽

Vir a 4 diebus, febri rheumatica correptus, fit derepente delirans, inde a poplecticus, et brevi moritur. Reperiuntur, Secto cranio , quos ti humor effusus magna quantitate, inter meninges et in ventriculis lateralibus humorque aquosus sanguinolentus , Subter cerebri tentorium. Ihid constit med. mens. γ-

L. Quaedam nostrae anno 1794 , saeviente febre putrida , in nos oconatis militaribus Massiliarum, juvenis miles , ex hac febre, a quindecim diebus convalescens, ita ut tamen lectum adhuc non desierit, alimentorumque partem integram nondum consumere Valeret, Summo mane, derepente in lecto exsilit cantilenam incipit, inde cadit, absque Sensu et motu, breVIque moritur Secto cadavere, laxa omnia viScera ObSerVantur, ut et sanguis fluidus, absque tamen his maculis gangraenosis, quas in aliis, ab hoc morbo denatis , continuo videram : at cranio aperto, cum effuso multo sero , cerebrum adeo laxum, ut liquidum appareret, se in conspectum dedit. Mense Februar ann. 1796 , mendicus corpulentus, ann circiter , O fertur ex platea ubi apoplecticus ceciderat, in nos oconatum civile supradictae civitatis. Erat absque sensu et motu cum respiratione SteriorOS , Ore Spumos , pulsu magno, frequenti cine- quali vultu plumbeo. Moritur inter tres aut quatuor horas, irritis , ampla venae sectione, lySmate acr , et variis excitantibus. Secto cadavere, posta 2''. a morte horam, mihi in conspectum venierunt ventriculus distentus, vinosa quaedam alimenta adhuc continens hepar atque lien, fere quirrosa in calVari , in nia vasa cerebri sanguine distenta ventriculos laterales, sanguine inundatos caveam amplam, sanguine concreto plenam , in ob cerebri dextro.

Femina, ,h circiter ann. nata, pluries, levibus apoplexi insultibus vexata , quorum ultimus tamen

52쪽

hemiplecticam illam fecerat, propter quod Osoco-mium petere debuerat, tandem rtissimi apoplexia, post coenam magna appetentia habitam , intra horam extinguitur Secto crani , eamdem haemorrhagiam eamdem caveam , in obo posteriori hemisphaerii dextri, ut supra , mihi licuit observare. Confers etiam de his , si ampliora desideras , opera Anatomiae pathologicae D. Profess. Portat. LI. Nascuntur ex his numerosis factis , variae et indubitatae consecutiones, tam ad intelligendam naturam morbi, quam ad ejus rectam therapetam, utilissimae.1'. Fere semper diuturnam cerebri debilitatem ante- Cessisse , quae , hujus visceris inventa mollitie et flacciditate, comprobatur non potuerit hic habitus extemplo , morbo et morte produci Dunde ad asthenicas aegritudines, potius quam ad Sthenicas , plerasque poplexias pertinere, conjectare liceat.

hri compressionem , vel ab effuso humore factam sit Sanguis, serum , et pus , vel ab enorme, distentis vasis sanguiferis, aut lympathicis cerebri, sanguine ,

sero , lympha, aer . 3'. Aleae plenam esse omnem poplexiam , sed inprimis, illam quae oritur a sanguinis haemorrhagia et potissimum ubi sanguis effunditur his in cerebri regionibus, ubi sedent corPOra Striata, thalami nervoriam opticorum , aliaeque Protuberantis , unde originem trahit medulla oblungata, quae ipsa est origo, vel terminus, omnium corporis nervorum vide nostram Physiolog. n. 3IL, et seq. inprimis etiam

ubi vel in puncto, impeditur haec medulla , in suo traiecturi usque ad magnum foramen Cccipitale. '. Non apte distingui poplexiae speciem , quoad inductiones ad praxim a natura inventi humoris effusi in cerebro, deberique habitus corporis rationem ha-

53쪽

here, priusquam a Sola autopsia, In medium afferre fuisse sanguineam , aut Serosam poplexiam cum videamus in multis corporibus, dum viverent , languentibus, coloreque pallido , effusum post mortem,

sanguinem contra , Serum , in corporibus quae Vegeta fuerant; cumque alias, dilatata , et turgida utique cerebri vasa, serumque e his effusum, lethoricam

corporis constitutionem comitata Sint , alias ero , debilem . et exSanguem. 5'. Non in uno capite petendam esse omnium apo-plexiarum originem , sed in motubus fluxionariis maximam vim esse , ad illas producendas Tot casuum quos descripsimus, tertia saltem quarta pars prodromos habuit, abdominis et pectoris morbos, dolores, motus Spasmodicos , affectus hystericos , vel hypochondriacos Confirmatam ergo habemus , clariss Fridericim anni sententiam , multoties a pasmi ViScerum thoracis, aut abdominis, et a doloribus atrocibus harum regionum , nasci poplexiam sive quod sanguinis et aliorum humorum motus , largius ad cerebrum dirigatur , sive quod a topico remedio, dolor locum deserat, et metas latice ad caput feratur ut saepe in podagra evenit, quando impatientes aegri empiricis unctionibus , dolorem sedare tentant. Felices equidem, ubi dolor a dolore resarcitur hunc enim, nondum in intima cerebrali substantia , lethalis causa locatur, illa enim non dolet , sed dolent nervi, partesque nervosae ubi vero morbos asscitur, insensibili torpore agnoscitur De praecedentibus apoplexi an variis nervicis symptomatibus, quotidiana sunt exempla , et nuperrime adhuc rusticam vidimus quinquagenariam , gravioribus affectibus hystericis obnoxiam, quae in itinere, a rure ad urbem, ante subfrigido

Vento, a passione prehensa, cum sedere Oluisset,

insultu poplectico immedicabili , cito e vivis su

54쪽

6'. Cachecticam , corruptamque , ut ita dicam , solidorum, fluidorumque compaginem , et indolem

apoplexide, seros nomine nuncupatae , occaSionem

saepissime praebere, seu accidis factis , thoracis, et abdominis visceribus , ipsoque cerebro seu impedita boni sanguinis fabrica , turgenteque in Vasis eros , acri , colluvie, quae ab exhalantibus, undique effunditur sive metastas facta in cerebrum puris , Vel

seri , aliunde advenientis A simili cachectica labe verbi gratia , derivasse reor, militis nostri CL y apo-plexiam. LII. Septima anatomicarum sectionum consecutio est in omnibus ferme poplexi sanguinea denatis , inveniri caveas sanguine plenas , antiquae formationis speciem referentes, illasque frequentiores , in hemisphaerio cerebri dextro Cavernas has comparat ili. Morgagni, anevrismaticis, vel varicosis dilatationibus , a recentique leviori insultu apoplectico productas illas iudicat; tumque ipsarum primam formationem , ad noVam poplexiam, convenienti causa suscitatam, praeparare. Equidem testantibus ipso largarni lsaxa , IV fero , Brunnero, aliisque ,

saepe in cerebro observatae sunt cicatrices sat profundae, quae ulcus, et subsecutam haemorrhagiam fuisse quondam designabant, vita tamen diu superstite. Confirmant autem haec observata , esse quoque in cerebro systema absorbentium Vasorum , quibus sat cito, sanguis aliaque liquid effusa , resumi possunt, Vigentibus viribus. LII L Item , frequens observatio vesicularum , hydati dum aranulationumque plexus choroideos, aliasque cerebri partes obsidentium , Octavam sequentem inducit consequentiam : quid glandulos habere cerebrum, lymphaticisque vasis , forsan copiosissimis , instructum esse , cum in reliquo corpore , hydatidico

modo , turgere videantur lymphatica, quoties humo-

55쪽

ris motus impeditur; non improbabile igitur esse, nasci aliquoties etiam posse poplexiam , ab uno lethorico lymphae systemateri sit haec lethora uniorsa, vel localis, et suscitata ab imi ventris affectibus , ut in pueris aliquoties solet evenireri ideoque ad hanc

causam , in puerorum , et omnium pituitosorum aegrotantium , comatos is affectibus, attendendum SSe.

LIV. Non demum consequentia est in omnium ferme poplecticorum exemplis membrorum resolutionem fuisse in latere opposito parti cerebri, in qua effusi inveniebantur humores , cecidisseque Semper aegros, in hoc latus Tam saepius hoc observaverant Valsalva et Morgagni, ut praedicere non dubitarent ante Sectionem, quo in cerebri hemisphaerio, labes inveniretur. Refert Morgagni, in epist. LI , ad n '.'3s, casum abcessus in cerebro, ab ictu aeger autem nondum poplecticus , in talem morbum incidit, dum se a dextro , in sinistrum converteret latus Sectio Mtefecit abcessum in hemisphaerio dextro, cum qu aeger adhuc vivere potuisset, si schema iacendi non mutasset, et a quo extinctus est, iam fecerit ut quoque partem Sinistram, ab cessus comprimeret. Similia exempla , et similes eventus vidi, quae cognita decussatione nervorum , facile explicantur, quaeque legitimam esse praxim ostendunt, in qua venae sectio , aliaque deplentia instituuntur , non in latere paralytico , sed in

latere, specie ano.

LV. Non desunt opponentes , causae quam diximus, proximae poplexiae , saepe non ma Orem seri copiam reperiri in ventriculis cerebri poplecticorum, quam communiter in , ab alio morbo , extinctis , male igitur ab estuso sero , repeti apoplexiae causam. Certe quidem, major exstat, in hydrocephalo , quae copia, quanquam non resolutione prompta aegri rapiantur Secuerat Vesalius corpus puellae, hienni hydrocephalo affectae, quae ad mortem usque sensrbus omnibus in-

56쪽

tegris usa erat, laxis tantum, infirmisque , sed non

resolutis articulis, in cujus cranio, no'em fere aquae libras se inveniisse testatur Sat magna quoque aquae quantitas observatur in hoc morbo puerorum , quem cerebri acutum hydropem nominare voluerunt eoterici, cum quo perplures adhuc septimanas, alacreS vivunt, febrientes, et soporos , tantum in ultimis diebus Secui hieme , anni 18Oo, in theatro anatOmico nosocomii Massiliensis, pro lectione publica , cerebrum mulieris , 7 ann. natae, de qua alias locutus sum , quod tanto ser irrigabatur , ut tanquam alvus ex secta medulla oblungata flueret , potuissemque auditoribus avitatem , in septo lucido demonstrare , ob

disjunctas ah invicem laminas , a sero; cum totum , Ceetera , cerei rum esset solidissimum. Haec autem non exapOplexia , sed ex acuto pectoris morbo mortua fuerat.

Vidimus CXXIX catalepsim seri effusione etiam SO-ciari; et legere est apud Morgagni, epistolis VI et

VII, quod in omnibus affectibus soporosis , et etiam in phrenitide, paraphrenitide, et post omne delirium

observatos fuisse, in cadaveris autopsia , humore seros repletos cerebri ventriculos , et saepe quidem

majori copia , quam post poplex iam : quod pariter testantur , Varolus , Sylvius , Cheseiden aliique. LVI. Me non movent haec difficultates , ut non moverunt Morgagni , illisque respondeo cum illustri

hoc auctor i'. minus detrimentum pati corpus animalium , in detractione, vel in additione fluidorum et solidorum , quae paulatim , et per partes fiunt, quam si repente ac simul, a minori incommodo afficiatur; hanc igitur esse differentiam inter hydrocephalum,

diuturnosque morbo soporosos, et apoplex iam , quod in his sensim sensimque accumuletur humor, cui fere assuefactae fiunt membranae cerebri, dum e contra in

illa, derepente teneram medullam opprimat insuetus

57쪽

vffusus humor . '' Hydropem cerebri, sive chroni cum sive acutum , tum et alia soporosas affectiones semper tandem poplexi terminarici ruptis nempe membrani serum effusum Sustentantibus, quod absorbentium viribus exhaustis, exhalantibusque semper suppeditatum , nimis ponderosum factum fuerat recte nempe animadvertunt Sennertias, et Oerrhaave dicentes, primus poplexiam in propinquo esse , si carus adeo invalescit , ut respiratio laedatur et secundus carum esse apoplex iam levem, lethargum autem leviorem poplexi speciem. 39. Quoad aquam quae invenitur in cerebro illorum qui phrenitide , vel paraphrenitide extincti sunt, scire licet , hos semper in agonia, soporosos et apo plecticos fieri; eumdemque esse acutissimae peripneumonia terminum arctatarac, licet, et fere impedita pulinonali circulatione , distendiduntur venae cerebri, unde effusum serum , cujus absorptioni locus non amplius datur, his ut imis vitae instantibus. LVII. Animadvertit quoque Morgagni, non esse a similitudine alienum, a sero vel pauco , modo irritans sit, salsus et acris , fieri posse poplexiam, convulsione videlicet, et quod consequitur, constrictione meatuum cerebri, illam constrictionem excipientis; itaque, Osse serum acre, tum dolorem capitis producere, tum poplexiam , pro varia copia et acrimonia. Dixerat enim Hippocrates , libro de glandulis rimpossibile esse cerebrum non convelli, dum ab illa materia acri irritaturri poplexiam fieri, siquidem cerebrum rodatur, et distrahatur totus homo , mensque desipiat Martianus hujus interpres subjungit: non esse inconvenientem unum eumdemque humorem modo apoplexiam , modo epilepsiam inducere, quando quotidie observatur epilepticorum plerosque Upes Veniente poplexi e medio tolli Serum hoc effusum

quandoque degustaverunt a Dalpa et Morgagni

58쪽

testanturque , acre , et salsum, se non raro hoc tu

dicasseri quod quidem credibile est , cum fere omnia haec corpora cachectica fuissent, tibiarum ulceribus impropere sanatis, arthriticae diathesi, variisque aliis morbis obnoxia. retro pulso levi dolore rheumatico, paralysim alicujus membri, quotidie mihi licet observare quin , in numero aegrotantium quibus medeo , in Martigiorum nOSocomi , est Sutor , natus 6 anno, gracilis,

alacris, et miserae sortis contentus , qui decem abhinc annis, sudorem copiosum pedum, cui obnoxius erat, inepto animo , suppressit ire vi levi apoplexia correptus, cecidit, et se recolligit, in latere sinistro hemiplecticus successu temporis, paulisper redierunt Sensus et motus in brachio, cum tamen digitorum contorsione vat, verisimiliter, descendente humore in vertebralem tubum, usque ad sacrum, resoluta fiunt membra abdominalia, ut nequidem sedere in lecto miser possit - Quod si suppressus sudor in homine caeterum eget , tot mala producere potens fuerit, quid

non humores a diuturnis aegritudinibus alterat. Quid

non chor, a diuturno ulcere , in corpore cachectic , metastatice ad originem nervorum delatus Quanquam ergo facta, constanti modo, a tam multis , et egregiis observata , explicatione non egeant , habe, nihilominus objectionibus responsionem 'Vel in numero praecedenti, Vel in hoc salva tamen cautione, cerebri convulsionem , et constrictionem, non ut quid comprobatum , sed ut hypotheticum adhuc , et conjecturale , intuendi. LVIII. An alia est poplexiae causa proXima, Sensibus non obvia i Passim apud quosdam auctores legitur causam mortis ignotam fuisse Mos invaluit plurimarum aegritudinum , concentrationernerVeae potentiae , coarguere, atque ideo , a contentionibus animi

aliquas poplexias deducere. Quaeque sint verborum

59쪽

essicacia atque mutatio, certum est, ut quotidiana ob- Servatione Omperitur, saepe organum adeo aliis praecellere, ut omnium vitae maximam partem ad se attrahere videatur hoc fit , in statu sano, a frequentiori organi usu, vel a congenita dispositionem in statu morboso ab irritata parte , hujusque post mortem Semper observantur vestigia. At ego , cum quoque apoplexiae nerveae metaphysicam imaginem olim habuerim , Summe miratus sum, semper in omnibus tot, de cerebro apoplecticorum , Omnis conditionis, investigationibus , materialem comprimentem causam, in conspectum Venire; unde fictam omnem aliam judicavi. Reipsa , nervi, sicut Voluntas , suapte natura, nulla queunt; sed queunt per instrumenta , quae sunt, Vasa , musculi , caeteraeque parte quibus praesunt. M nam itaque dico distinctionem morborum cum materia et absque materia , et teneo , in ipsis morbis, vaga et inscia voce, nervet dictis, malum non minervis esse, sed in instrumentis. Re itaque , attentius

perpensa, ad effectus spasmodicarum passionum II ,

apoplexiam nerveam dictam , revocandam censeo , et

etiam poplexias febris periodicae comites , ut fusilis de his , alio loco.

Videndum autem , ne cum apoplectico obitu confundantur neces ab ictu fulminis, a maxima lassitudine, ab exhaustis omnino viribus , quomodocumque id fiat, a septicis subtilissimis venenis, etc. Saepe enim , his in casibus, nihil notabile in cadavere inventum est at non pertinent haec ad poplexiam quae morbus sui generis est, signis propriis, ante, dum, et post distinctus.

60쪽

LIX remotissimis temporibus cognitam videmus apoplexiam frequentem hujus Hippocrates mentionem facit, et jam a magistris descriptam , probabiliter ipsam acceperat , cum confiteatur antiquissimam medecinam esse , et filiam observationis , atque experientiae. Fere autem populariter etiam , ut alii morbi aliquoties grassavit, ita ut jam advertente Morgagni, quod nostris accidit temporibus , idem aliis quoque acciderit, modo post breviora, modo post longiora intervalla, ut tempestatum, regionum , ictu consuetudinis, rerumque humanarum fortunae , natura tulit. Nostrum igitur, in hoc capite, erit propositum , quaedam , primo loco , pro viribus, de temporibus quibus frequens visa est poplexi , exponere , inde , im ter auctorum sententias, et res quibus Vivimus , evolvete, quid frequentius tanto morbo , occasionem praebuerit.

LX. Noscimus ex Agathia et ornande , qui de Bello Gothico scripserunt , sub finem seculi quinti

et per sextum seculum , inter caeteros pestilentes morbos , acerrimas saeviisse apoplexias , quam multosque, repentina morte interiisse, tanquam poplexi gravi correptOS.

Ex scriptis Hollerti et Oresti , qui XVI'. seculo , et initio XVII vixerunt, evidens Si non raras suo tempore fuisse poplexias; et in universum , FO- Stus tradidit , suis quidem Batavis regionibus frigidis et humidis, non raram , imo frequentissimam esse apoplexiam ;