장음표시 사용
21쪽
neralem atque summariam quasi pr0p0suit sententiam: Him0di licendi a pr0fess0r Den ginger athiti videlicet) liaec resp0nsa, hae inclinati0nes satis graves sunt callSae, cur Nie0launi Cusanum, Drsitan invitum, pervenisse judicemus ad 0dum d0cendi, qui favet panthe istarum deis, set cur dieamus, v0ces in Scriptis ejus inveniri, qua the0riam emanati0nis in mentem v000nt sane Litte sentit, id n0neSSe praetereundum, CuSanum peram dare, ut 08tendat mundum et Deum inter se disserre, eumque the0riam emanati0nis 110 pr0bare. Et 0s quidem his assentimur, n0 tamen n0bis e0nstat, num usanus h0 sustidienti perfecerit m0d0μ. N0n 0test igitur secundum d0etissimum Denginger usanus n0Ster a pantheism excusari, quia, et J8tem ejus tales c0ntineat m0d0 dicendi et resp0nsa talia, et inelinati0nes ejusm0di, in quibus pantheismi Videantur Semina esse inclusa, et quia studium atque e0natus usantis in sint HSm0di, qui satis praedis disserentiam inter mundum et Deum affirment et emanati0nis th00riam negent. Sed his jam cuncludamus h narrati0nem e0rum, quae ab iiS, qui 8Sstema usani impugnant, s0lent pr0ferri. 0nnullas speciales quaesti0nes et sententias, quae praeterea ad de-m0nstrandum Cusani pantheismum n0nnullis Sunt pr0
22쪽
p0sitae, 0eis pp0rtuni asseremus. Nunc jam ad 0rum sententias enarranda accedamus, qui Cusanum negant esse panthe istam.
. . Ex his primus n0bis isertur Dr. Clem0ns. Vir hie primus erat, qui aeeuratius ac diligentius usani libl0s0phiam studuit intelligere atque explieare et qui in libell0y su pra0stantissim . Gi0rdan Bruti und Ni laus x0n usa ita phil080phiam Cusani qu0ad quaesti0nem, quam tractamus, intellexit et exposuit: si principium sundamentale phil080phiae Cusani sententia una generali velis exprimere, tunc dicere h0 principium 40tes Ἐ0etrinam de
23쪽
per creati0nent. Quaecunque creata sunt, v0luntate Dei et libera quidem v0luntate creata sunt; Deus enim etsi, Haecunque agit, essentiae suae c0nvenienter agit, n0n de 0mnia neceSsario agit, nam quilli Deus en ab80lutum Sit,
nulli limitanti uni subjacet deessitati, praeterea liberav0luntas ejus idem est atque ejus essentia. Deinde quid eum, qui est quaecUnque esse p0test, m0d infinit reali, et qui eam b causam nihil a creaturis aecipit, ut crearetc0mm0Vere p0sset, nisi b0nitas, quae intendit se manifestare γ' Quid D0et0 Clemens de quaesti0110 110stra in Cu- sani phil080phia 80nserit, jam ex his, quae attulimu8, patet. Eadem d0etissimi Clementis pini luculentius etiam lueet ex iis, quae inde a pagina 45 . c. 0 Cusani phil080phia cum Bruni 0etrinis e0mparata dicuntur. Quae tamen, quia l0ngum est asserre, mittimus, haec autem X 0dem libell0 etiam app0nimus: si apud Cusanum inveniuntur v0ces et m0di dicendi, qui, nisi accurate c0nsiderentur, Vel nisi d0ctrina ejus sufficienter e0gn0seatur, Videntur qUidem disserentiam inter infinitum et finitum am0vere explieati0nemque abs0luta identitatis n0n xcludere, Hemadm0dUmh0 apud Brunum invenitur, hujus rei causa partim est studium assequendae c0gniti0uis alti0ris mediante c0gniti0ne inferi0re et serm0, qui n0n est satis id0neus, qu0 haec Cusanus p088it assequi, partim, H0 Cu8an0, HUm HS interesset, ut dem0nstraret, essentiam et vitam divinam
0SS Supramundanam, et n0n abstracte extramundanam, h00 maxime erat c0rdi, ut Deum etiam in mund 0880 stenderet.
Sed jam alium virum audiamus, qu0m0d in SyStemate Cusani 110stri n0n 0ntineri pantheismum d0eeat. . . Viri nunc allaturi sumus sententiam, qui d0etissime et nitidissime disseruit de phil0s0phia Leibntigit cum d0ctrina Cardinalis n0stri c0mparata, videlicet pr0χ8-
24쪽
Nie0la n0Str0, 0Stram quaeSti0nem Spectantia, pr0p0Suit: pantheistae n0n 08sunt d0cere, revera esse res multas, sed esse vere unam tantum causam et praeter eam videri multas res esse ut ab ea pr0 luetas. Qui ver individualismum pr0litentur, multas res esse Vere, quae ab una vera et reali pr0dueta sint causa, putant. Hoc autem
cardinalis ie0lai Cusani individualismi est signum qu phil0s0phus hic studet dem0nstrare, iunia, quae multa
esse videntur, Sse revera multa, et mnia, quae Sunt, quum sint relativa et imperfecta, referenda esse tanquam ad causam ad unum ens ab80lutum et perseetum, ex qu00mnia relativa, mnia alia, quaecunque Sunt, pendeant.
Haec igitur d0etissim Zimmermani est ausa, cur CuSanum n0 esse pantheiSmi arguendum putet, qu0 Cusanus tantum abesse videtur, ut res singulares inane tantum ab que illus0itum esse d0ceat habere, ut unam quamque rem tam realiter dieat esse, quam sit ens abs0lutum, sed ens abs0lutum esse m0d independenti ab80lut0, ceteras res ver m0d finita. 0 minus nitide quam erudite liberat Cuganum n0strum a pantheismi accusati0nibus et praeeipue
25쪽
0ribus c0mmemoravimus, asteri, ex qu clarissime patet, et
clarissimum rdinanny 00rum repudiare sententiam, qui Cusan imputant pantheistarum d0etrinas. Sed nos jam ex iis, quae in hujus secti0nis X0rdi exp0Suimus, p0tuimus per8picere, quae esset Εrdmanni de Cusani pantheism0
g. 9. 0 praetermittendus n0bis qu0que videtur J0sephus ach, qui in libell0 su0 Meister chliari δ),d0ctissime ac pulcherrime c0nscripta, de phil080ph n08tr0, quem discipultim dicit magistri ekharti, n0nnulla habet quaesti0nem n0stram Spectantia. 0ctissimus J0sephus Rachingenium usani, qu0 vere germanicum esse judistat, multis esseri laudibus in ejus systemate praeclaras diei inveniri ideas multaque in e c0ntineri, quae a phil080phis temp0ris recenti0ris sint pr0p0sita, haec tamen mnia ita esse in usani systemate exposita atque e0mp08ita, ut mnis pantheismi vel species ex ejus d0ctrina sit rem0ta. Haec sufficient de iis, quae viri Germaniae de pantheism0 Cusani, qui ei bjicitur, sunt pinati. Audiamus jam, quid Italia phil0s0phus inter magn0s multis ex rati0nibus, Si metaphysicam tantum ejus pectaveris, Drsitan maximus et secundum d0et0rem Clementem y unus maxim0rum phil soph0rum n08tri temp0ris, VincenZi Gi0berti, de quaesti0ne illa, num Cusanus inter pantheistas sit rep0nendus, putaverit. g. 0. Hic vir ita de Cusan n0str judicat ε): N0njustam igitur b causam Cusanus pantheismi arguitur, qu0d ii praecipue faciunt. . ., quibus n0n sufficere id vi-
26쪽
detur, si Deus a mundo distinguatur et quibus id st 0rdi, ut Deum a mundo Separent, quum ea, quae relativ enti tribui possunt, abs illit qu0que tribuant et genus qu0ddam anthr0p0m0rphismi prop0nant, qu0d etsi maxime spirituali sat 0d0 menti veri phil0s0phi sensu carere videtur. 0 tissimus Gi0b0rti iis tantum putat systema usani videri speciem pantheismi prae se ferre, qui tam n0n aecurate iis relativum et abs0lutum distingunt, ut Deum, en abs0lutum ita deseribant atque tam rudi 0d desiliant, ut vix aut ne vix quidem, eus abS0lutum p08sit haberi. Idem vir elarissimus summis qui que laudibus ingenium phil0s0phi n0stri effert virumque eum esse dieit, qui paucis illis viris sit adnumerandus, quibus primi in seientia regii tribui
una Superi0rum adn0tati0num app0suimus Maximam igitur vidimus esse sententiarum de Cusan n0Str Varietatem. Omnes fere viri, qui diligenti0ri eum studi 0peribus ejus legendis serutandisque incubuerunt, multi sunt in indole ejus, qua praeditu erat, admiranda, Sed 110 0mnes e0dem m0d sensum d0etrinae ejus intellexerunt atque prωp0suerunt. Allatis illis variis judiciis, in sent0ntia de Cusan n0str ferenda dissentientibus, jam e0nabimur Secundum ind0lem n0Stram, quam nullam habemus, d0etrina phil080-phi 0stri e0nsideranda et exp0nenda m0nstrare, 0 tantum d0etrinam istam recte intellexisse justumque de uet0re iis tulisse judietum, quibus persuasum est, lasanum ita relati0nem Deum inter et mundum exp0suisse, ut null0m0d pantheismi aecusari p0SSit. Et quidem, quum pantheismus ea dicatur d0etrina, quae essentiam Dei et mundi sive abs0luti et relativi ita n0 distinguit, ut en utrumque, abs0lutum videlicet et relativum, pr0pri0 essendi
27쪽
pue dum0nstrandum, Deum Sectandum usanum n08trum, etsi mundus ab e suum acceperit Sse, naturam Stiam infinitam, abs0lutam, non mutasse, et mundum ita esse aD00, ut existentia jus n0n sit fallax et illus0ria, sed vera et realis. Qu0d quemadm0dum imus perfecturi, ex pr0greSSudissertati0nis n0strae videbitur.
in Solo SSe ΟΠSicteΓatuS. g. l. Quid sit Deus Hanc gravis8imam 880 quaesti0nem nem neseit, qui naturam et ind0lem mentis humana c0natus est scrutari. Quid sit Deus H0 maxime uniuscujusque ut sciat interesse debet, et quis ign0rat, quam variis iisque saepe tam c0ntrariis m0dis ad hanc quaesti0nem fuerit resp0nsum Deum esse pauci quidem negaverunt m0d direct0, sed quam multi sunt, qui eam 0b causam Dei negat0re sunt dicendi, qu0 id eum esse dicebant, qu0 si Deus esset, mnin n0n 8Set. U0m0d0, ut exempl0 utamur, phil080phus ille recentissimae mem0riae in larissim0rum habitus numer0 Ficlite, diei p0test d0euisse, Deum esse, qui ita de De 0pinatur: verstetit man
28쪽
dicimi esse γεοι sunt appellandi, quippe qui abs0lutum
seu potius deam abs0luti in sua mente existin x0rint. Quia qu0delinque menti humanae uti bjectum se steri, en est aliqu0d et quia innium object0rum sive entium summa mundus dicitur, de jam Deus secundum Fielit ens diei n0n 0t0st. Qu0d quamvis a multis summa aliqua speculati appellari ac plurimi p0ssit aestimari, n0bis tantum d cumentum est, litt080phum Fielite n0n satis sublimem suisse in peeulati0ne de D00, fatendumque si n0bis, phil 80phum illum in hac saltem de De sententia, nullam serementis stendisse aetem atque subtilitatem. Si enim ens Deus n0 est dicendus, tunc neque eum esse p0test assiu- mari, ex H jam equitur, n0 008, qui Deum en dicant, atheismi esse arguend0s, Sed phil080phum Ficlite. . . . Sed phil030phum Fielit in e errasse, qu0d, quamquam de ab-80lut l0quitur, finitum tantum revera admittebat esse, iupr0mptu est. Ex v id etiam manifestissime elucet, phil080phum Fielit gravissimam illam quaesti0nem ac dissicillimam n011 0lvisse, sed n0 80lutam transiluisse. Quam
ali et praestanti0ri 0d intelligebat mysticus ille phil080phus magist0r et hartus λὶ dissicillimum esse dictu, quid sit Deus . Magni magistri, inquit, Deum appellant purum
esse puram essentiam), Sed Deus tam est Supra Inne 88e
29쪽
essentiam), tuam an ellus stupra culic0m. Equidem itan0n rectum esse put0, Deum dicere esse essentiam), quam si soldm dicerum nigrum sive luridum Deus neque h0e,noque illud est. Si deum ut non esse aliqu0 ens, non nego eum sesse, sed ext0li tantum illud ejus ess et dign0 affici h0n0re. Sanetus Augustinus dicit Deus est esse sine esse, sapiens in Sapientia, b0nus in b0nitate, 0tens sine potestate, magnus absque quantitate Deus in milibus rebus est facere et posse et tamen nusquam est. Nulla imago neque Deum n0bis stendit neque ejus naturam, quia est supra naturam et n0mina. Hactenus magister
Εel hartus. Ut melius etiam perspiciamus, quae dissicubtates sint superanda Dei desiniti0nem sive, si h0 melius, lect0 benev0le, tibi placet, deseripti0nem astruere nitenti,n0nnulla etiam hac de quaesti0ne e phil080phia Sectae, quae dicitur alexandrina, Dremus. Secundum l0tinum principium ab80lutum, quippe qu0d it supra mne ens definitum et divisum, negativ primum m0d describi p0test ):
ἐπάκεινα υσιας, ἐπεκεινα ἐνεργεια καὶ ἐπέκεινα νου καὶ νούσεως, ἐπεκεινα - αριστων ὁ θεος υ πεπερασμενος.
Ex quibus patet, nullum inveniri secundum Pl0tinum inhumana c0gitati0ne c0nceptum, nullam in human serm0neV0cem, quae de Sint sublimes, altae, magnificae, ut 08-
sit iis exprimi atque exp0ni, quid sit Deus, ab80lutum m-
editio anni 1852. Omnis de primo principio sermo negativus sit op0rtet. Ipsum enim virtute potentiae supra mentem et rationem et vitam est exaltatum. Altius est et praestantius substantia, potentia, mente, cogitatione et altius ac praestantius rebus praeStantissimis. Deus non est definitus nec circumscriptus. Cusanus ipse profitetur Apig. d. ign. f. XXX. declarasse se Deum et descripsisse secundum i0nysium, Augustinum etc.
30쪽
Ilium quae sunt, principiunt. Principium illud absolutum
perlegerit perlectaque diligentissime e0nsideraverit jam sunscienter perspieiet, maxime abse0nditam ac dismeillimam esse rem dicere, quid sit Deus. g. 2. Qu0d si ita se habet, quid mirum qu0 et Cusanus 1108ter Varias asserat ideas, variis utatur dicendidisserendique m0dis, ut hane gravissimam simul ad diffi-eillimam quaesti0nem aliqu0 saltem m0d dilucidet. tenim Cardinali 0str0 maxime erat manifestum Dei essentiam a null0 0minum intelligi posse, nullam in seientia humana tam subtilem tamque sublimem inveniri deam, qua Dei natura p0ssit exprimi. . Plane intellig0, inquit, in
n0 B0minatur, Sed muta, qua diei p0ssunt distinetive etc0pulative per c0nsensum vel q0ntradieti0nem illi n0n 0nveniunt pr0pter excellentiam infinitatis ejus, ut sit unum prineipium ante mu0m 0gitati0nem de e Drmabilem. Jam ex his videmus, Cusani descripti0nes Dei lar maxime sublimes neque facile futurum, a sensu e intelligere, qu ea Cu-