장음표시 사용
61쪽
iano exemplo prixeat ciuibus ac subditis suis. Excia. tabul. Cic. 3. de Hib-, is ordo magistratuum aesenatus in vitio vacato: caeteris specimen esto. R. can summopere.7 o. iudex n5 secundum voluntatem propriam, led secundum leges senten
tiam seret, causa'. quastio. 7. can. o. 7. ex D. Augusti
no ac Beda, verum iudicium est iudicare prius conscientiam propriam: demum culpa alienam. Postromo principi nemo impexat,nisi Deus; etiam in ciuiliabus negociis ac iudiciis. Inter homines Christianos. qui Deum tanquam ipsam&supremam iussitiam rocognoscunt, ius omne,legesque omnes, non tantii ha-turae ac gentium, sed ciuiles quom a Deo ac lege Dei pendend: Deus enim ex iuris& iustitiae, & imperii de rei p. quin & hominis ipsius, autor de conseruator est, Deut.ιο . emsc. t .rs. iusto ac sincero rudicio iudicate populum: ne respectum personae habeatis in ullo i ciciό: aeque partium ac magnum auditote, nec metuite a quoquam: nam iudicium Dei ipsius est, a. Chronic. 1 p. cers ML Iosaphat exhortatur iudices: via dete , quid agatis: iudicia ehim exercetis non hominibus,sed Deo: dc is vobiscum est in iudicio: Ergo timetes Dei estote: qui personas no re ectat,nec munera acceptati apud quem nulla est iniquitas. Leuit.ry.versic.is. In iusticia iudicabis proximum.
versic. 7. Iustitiam ipsam diligenter sectare, ut vivas idc possideas terram, &c. Iustum pronunciato eum, qui iustiis est,& improbum,qui improbus. Instant iuii. Principi nemo leges ciuiles praescribit, Princeps flabimetipuimperare,uenii deartire. sibimet ipsi obtemperare, sibi ipsi manus ligare, seipsum coercere ac punire non potest. Ergo. Respondeo: lmo ipso met sibi praescribit leges, eo ipso dum aliis prascribit, secundum communia illa dc maxime nato alii
Principia prae , quod tibi fieri vis, occi T
62쪽
est Doctori,&c. Proinde ipsius naturae , itemque coiis scientiae , monitu de instinctu Princeps quas aliis . praescribit leges, has ipse quoque seruare, aliisq; bono exemplo pr*lucere debet,quatenus ullo modo ulla veanalogia ad ipsus personam accommodari possiunt: nisi forte iusto quodam liberatus si riuilegio iustave causa excusetu sine culpa sua impediatur,&c. D inde de expresso ciuili actu ac diserta legumlatione potest quis sibi ipsi te es ac conditiones praescribere. Ita Carolus Quartus imper. non tantum aliis ; sed stabi ipsi quoque leges praescripsit. ita & hodie Im peratores, ac status imperii in conlitiis, inordinationibus , recessibus, constitutionibus imperii. Populus Romanus spenes quem ranien omnimoda tunc dc
absolutissima quasi Maiestas erat quonda sibi ipsi s
rebat leges. Et quaeliam isti laec consequentia est. Prin ceps sibi ipsi imperare, vel obtemperare nequit. .ergo Iegibus ciuilibus omnibus simpliciter &indistincte solutus est. Atqui seipsum punire nequit ciuiliter. Purigit ergo ac punit euna conicientia sauciata& irc quieta: punit eum D L v s hoc aut illo morbo, bello. captiuitate, aliove insortunio. Populus etiam rebellis ac seditiosus eum quandoque punit vel occidii, si logibus nimium solutus esse velit. Summa est: princeps legibus ciuilibus obedientiam debet ratione conscientiae,rationis reme,iustitiae,ratione ossicii siti,ratione exempli non minus qua populus: debet, inquam: sicet populus ei &obedientiam& poenam remittari vel punire non queat. Eodem & is ud spectat. Princeps scelerariis a nemine accusatur, codem natur, plectitur, nisi aconii lentia sua,nec alibi qua in foro conscientiae,& in c6stientia ipsa: nullius testimonio coi uincitur,nisi conscientiae sus,&c. ergo Respond. Nulla haec quoque consequeritia est. Princeps a nemine
accusatur, damnatur . dcc nisi a conscientia sua. ergo
legibus ciuilibus omnibus simpliciter Mindistin Ae
63쪽
Llutus est. Deinde quid si alius ipse potentior princeps, aut hostis, quid si rebelles eius subditi; ita in Germania nostra quid si Electores dc uniuersim perii ordines ac status summu principem accusent, occ3
Sic enim & Wencesta una Imper. ab imperio remouerunt,ut supra. Denique nonne hoc ipsum sententiam nostram mire confirmat, quod nec ullus princeps,nec ullus omnino mortalium nascatur Avivat,
quem non sua ipsius conscientia etiam in hac ciuili vita societateque politica, in ciuilibus quibuscunque negotiis adstringat & alliget legibus ciuilibus honostis videlicet atque utilibus earumque cultui & obsequio; idque adeo quidem, ut legibus ciuilibus obsequi reluctamem pungat etiam, trudat, stimulet,
accuset, angat,excruciet,condemnet, iugulet 8 Proinde legibus ciuilibus; praesertim omnibus &indistinacte; princeps solutus non est. Lex conscientiae ab ionibus omnino mortalibus flagitat, non tantum obsequi ac parere legi natur aut gentium,sed legibus quoq; .uilibus, honestis videlicet, rite latis, utilibus. M i n vigore suo permanentibus.Lex conscientie non eas tantii arguit & codem nat, qui contra naturae aut ventium leges, sed eos etiam, qui contra mere ciuiles, iustas tamen ac Reipubl. salutares,delinquunt.. Sed nonne absurdum est Principem talibus subii-eere legibus, nempe ciuilibus,quas ipse omnes ac singulas in sua, eaque plena, potestate habetZ quas serici mutare, corrigere,obrogare,derogare, subrogare,ab-iogare,quo tiescunque lubet, potest 3 Respond. habet plenam earum mutandarum potestatem, sed tum demum, si in eas, ut fieri selet,non iurauefit. 2. Si ad , ipsum ipsius imperii statum non pertineant. 3.si gratiis, iusta & necessaria mutationis causa sit: leges inim non facile mutandae, ut supra. 4. nec quaslibet serre, nec quaslibet mutare, vel abrogare potest: sed iustas, vilics,Mnecessu las ferre; non necessarias,ini
64쪽
quas,inutiles,mutare vel abrogare potest. Habetemgo plenam potestatem in non ullis,sed secundum i uitiam dc rationem iectam, secundum legem naturaeci conseientiae, secundum principia practica, iuxta
naturalem naturalis aequitatis normam. iuxta com-m unes,statas, fixas. patrias ciuitatis leges, pqpolique naturam, ingenium,&mores. Non enim cuilrbet po-lulo, non quibuslibet ingemis ac moribus,quaelibet
Atqui principe, hac ratione &ipsi fuerint subditi duod absurdum. Respond. Non hominum subditi. sed legum,quae omnino diuinum quiddam sunt,sed
ordinis S ευταξία .sed rationis rectae,virtutis,iustuciae. legis naturae, legis conseientiae, in qua Deus ipse tribunal suum habet, ut supra. Principem sane ratio ni rectae, virtuti, legibus diuinum quiddam habentibus, non minus quam alios homines obtemperare, nil quidqua absurdi est. Imo absurdissimum ac L. I uinum istis non obtemperare, sed affectibus&libidinibus suis morem gerere.
Eiusdem momenti & illud est. Atqui volutas imperatoris se m m i hac ratione si bi i psi serua erit: quod absurdum. Respond Non stibi, sed Deo,sed rationi re- Etae, sed virtuti, sed iusticiae, sed legi conscientiae.leginaturali ac politicae. Legum namque serui libenter sumus velut rectissime Tullius ut ita v e liberi esse queamus. Ideoq; α optimi quique principes legibus cilii libus sese libenter submiserunt: Et quo magis pii ac vere boni,eo libentius. Obiicitur Atqui singula serme ista qu hacten' inculcantur dc respondentur,no de Principe, de quo nlegibus solutus sit,quaestio est,sed de bono. de pio,
65쪽
Absurdissimum vero sit.cude Principe,ci iisq; ossicio. priuilegiis ac regalibus seria; o vel disputatio est: ad
peruersum Principcni Jc ad Tyrannuo inmadc qUM-rendo dc respondendo dc arguinctando accomodare. Princeps si ii Monarcha peraci fas 5 nequam . non est Princeps,sed tyrannus. Itaque plimq; in hac inati mavalde iiii prudeterseparant Principem. ac bonii Plincipem. Neq4 sane dis screte nos decet, irid fiar in politia Romana. vel in minus leueitima Reip sornia,qaa
lcsq; multi fuerint Imperatores , sed quid in legitima Rei p. forma fiat, quidq, sieri, qualeiq; Principes esse
debeant: non quid peruersi,ariogantes, fatui aut imprudeles sibi tu ira pleri ni, vela senatu populove astu - extorserint: sed quid pro ipsorum virtutibus, bcoe- factis, ossa cio, meritis, quid pro Rei p. ac sub J oi uincommuni comodo ac saluic, illi biplo illic conu iat: no quid populusa ut simatus impi udens, cLoactus, vel circumuentus Principi cocci terit: ted quid bono. pio. dc prudenti principi concedi debeat aut de buci it non quid ipse ab imprudentibus Romanis per t. re, giam. aut alia qua uis natione, oblatum acceptarii esse. quid pio sua pietate ac prudelia ad comi nunem po puli salutem, no autetia priliatum honore inuci commodum acccptare debucrit.
Atqui licet pii Principes legibiis ciuilibus se sub
miserint: laoe tamen non coacte, non cx necessitate
vel obligatione, iton ex ecbrio iccerunt: sed sponta, neo motu de liberrima voluntate. Ergo teipsi Icpi nas luti erant. Respond. imo vero Principes isti, ii ino- 'o veri ac bom Principes vel esse vel audire cupic hant, ad id faciendum obligati erant. Neque en inis alis . aliquem esse Principem, nisi idem verus quoque ac bonus Princeps sit. Princeps ex nescio qua loge regia solutus legibus esse cupit: verus ac bonus Princeps. i. ex conscientia sila. a. ex honestatis publicae. . ex uxilitiitra ῆς saluith publicς 4 ex ossicii sui s. exa virtutis,
66쪽
virtutis,iusticiae,decori, rationis rectae, consideratio ane. 6. exempli publici gratia, se obstrictum legibus profitetur, ideoque & lubentissime se iis submittit: inod, nescio quae lex regia principi concedit dccondonat, ab eo verum ac benignum principem ver cundia, & penitior honestatis ac iusticiae contemplatio abstrahit Jc reuocat , quippe non omne quod li
cundum est, non decet, eas non seruare leges principem, quibus etiam solutus videtur, I a 3. de confer. Dis. Vult. Adf. 7. num. s.comment. Instit. de ii in naturai. gent. Principi ergo vero ac bono maximam nec ssitatem,obligationem , coactione seu dobitum obtemperandi legibus imponi r t. Deus de conscientia. 2. ratio recta. 3 virtus &iusticia. 4. honestas publica s. ratio ossicii ac personae quam sustinet. 5. modestia, decorum,&verecundia. 7. salus populi de utilitas publica. 8. propriae ipsbrum Imperatorum leges, quibus sibi hanc legem ponunt. Decet maiestatem seruare leges,l in. Gae legib. Euna qui leges facit, pari maiestate legibus obtemperare conti nil ait Paul.ς. exemplum publicum. io. conciliatio ardentioris subditorum erga principem amoris ac fidelitatis. Si namque regibus sese iisdem, quibus Sc p pulus, submittat. bonoque exemplo praeluceat, longenia ius subditorii erga ipsum obsequium, ac validior aemulandi amor existit. ut Corn. Tacitus ait: Et cuna sit im perio maximus, exemplo adhuc maior erit, ait Veli Paterc. quia amari diligi,& coli a subditis , maius est quam iis imperare syi nacho teste.Necessitas tamen dcco. actio, hoc est . obligatio ista, nequaquam seruilis est, sed liberalissima talis nimirum qualem Cicero rectis sinae describit; legum serui ait libenter
sumus, ut ita vere liberi esse qucamus.
Atqui hoc pacto Iustiniani imperatoris, & Vlpiani, Iurisconsultorum veterum facila coryphaei, authocitas
67쪽
thoritas in Iurisprudentia Romana extenuatur.Princeps legibus Glutus est , ait Vlpianus tib. ι . adligem. Iaam Papi. 5c hoc idem ex Vlpiano Iustinianus ait. in pe ac princeps. Respond. Vlpianus aut non generatim locutus est ut vult Cui actus,qui eum de logibus caducariis tantum locutum, ex coniectura maxime probabili existimat; neque enim certe dicit, ut nonnulli. princeps legibus omnibus simpliciter dei distincte solutus: A ut i m peratori suo, A lexandro S
ues'.qpud que in maxima erat gratia adulatus: lustinianus aure , hoc est, Tribonianus sub nomine ac titulo Iustiniani Imperatoris, Vlpianum sine ratione imitatus est: quippe quem non satis intellexit, aut certe non satis ad lydrum veritatis politicae lapidem ac incorruptam philosophicorum, hoc est, Verorum. Rei p. fundamentorum normam examinauit, idque imprudenter probauit aqec sane mirum. Iurisconsuus namque,& Impi' eos secuti, utrique ad praxin magis intenti, a veris philoibphia ac politic .vt dc hist xiarum principiis & fundamentis, ut nunc, ita olim quoque interdum exol bitant. Vnde Cuiacius & Ci iacium inter Germaniae quidem Iurisconsultos, imitati, Dia. mesenbecius, atque ex iis qui etiamnum superstites sunt, viri de iuris scientia optime prosecto meriti, Da. Dionys Gothosredus, liii. Pacius, Her-
lerus qui magno Iurisprudentiae methodicae conso mandae ac tractandae incommodo ab Academiis abreptus est, non quod multa scripserit, sed quod pauca accuratissime, in quibus ex ungue leonem ; hi, inquam, in primis,&alii pauci, a veris philosophiae ac politicae principiis & fundamentis, a veris dcfinitionibus ac distributionibus .a vera Methodo, a veris rerum tractationibus, historiis, lectionibus, non facile certe aut minusquam plerique in humanis nil omni
parte perscctum)exorbitant: quoniam philosi L 3 Phicum,
68쪽
p lucum politicu .dia secticu linguarii, historiarii,stu dium assidite, aediligentissime cii iurisprudelia conserunt: oc pra x in cum theoria coniungunt, no autem confundunt: multa vix utcunq; in iure ves interpre lib. eius descripta accurate definiunt, multa consula distinguunt,adeoq; multa intricata di inuoluta ter erextricant ac euoluunt. Vt ergo certus ac diremis coeli in otiis est: dc per accidens tamen aliquis indirectus trepidationis motus oritur. Ita vetet si i ut & rῆ- centiu plerorumq; Iurisconsultorii & Imperatorum optimus motus & assectus est, optimae li leges ac re
gube in plerisq; rationi rectae.& funda metis philose. phicis ac politicis pulchre consentaneae: & tamen ab his ipsis interduo brerum, acti omina, factorum,casuum,cii cunas aliarum, &c. mirificam perplexitatem, quasi trepidando exorbitant. Eius de cum sit periori b. momenti sunt & illa: Diuus Seuerus & Antonius saepisti me restripserunt: licet legibus solutissimus,ati men legibus vivimus, modu te inent. l. . C. de te ram. licet lex imperii selennibus, iuris imperatorem luerit, nihil tamen tam proprium imperii est qua legibus vivere. Eiusdemo-'menti, in qua in .Verus enim sensus est; Licet legib.defacto,a it nescio qua lege imperii seluti simus: tamen' syneero & incomipto iure legibus ibi uti non sumus r quia conscientia. a. iustitia legis naturae. 3. ratiore di incorrupta. . ratio ossicii. s. salus Rei p. 6. proprietas imperii veri seu proprium veri Imperatoris ossicium. aliam legem dca lege imperii diuersam vero pioque principi ponunt Deinde leges istae neutiqua diricunt, principe legibus omni b. simpliciter dc indistine e tolutum,sed legib. hoc est. lennibus iuris. Atque hac ratione neq; illud II piani in princ. L de coniti t. Irinc subsistet: iliod principi placiti t. legis vigore ha- cr: utpote clim lcgc rcgia, quae de imperio eius latant, rorulus ci R in eum omne suum imperium aq
69쪽
potestitem contulerit. Resp. Commoda Iurisconsul. torum interpretatiotie hoc nonnulli posse leniri existimant: nempe ut lex seu νομοι non intelligatur sine ω r. & ut ita, quod principi placet , videlicet καὶαλογον, qui in principe aς principis consilio inesse prpsumitur, quoniam est rustitia animata, Aristotelis. Ethicorum Nicom. ut hoc, inquam, legi ἐvigore ob tineat. Qitae quidem, ut clia similis interpretatio si locum habere non queat,ista certe Vlpiani sententia, Quod principi placet, legis vigore habet, valde adulatoria fuerit, quippe non abli milis isti Neronis. Sic volo, sic iubeo, sit pro ratione voluntas; vel Demovii, quicquid rex Demetrius iussisset, id apud Deo fas,& apud homines ius esse; vel alterius cuiusdan
apud Plutarchum, id ius esse, quod utile Spartae sit. Atqui prosecto illicita dc inhonesta principum placita pro lege nequaquam habenda sunt, sed ea,quae naturali aut ciuili rationi, honestati, iustitiae. dc aequitati, pudori naturali aut ciuili, non repugnant. Nam ius ciuile, etiam mere ciuile, sine illis ipsis ius esse ac sibsistere nullo modo potest. lus enim ciuile,est pra ceptu in virtutis ac iustitiae ciuilis, rationi rectae ac legi conicientiae consentaneumr vel prudentiae, rati nis rectae,ac iustitiaelegis conscientiae conforme. Cς-terum dc alia quaedam erga principes adulatoria parusim in iure deprehendat, qui Volet: vi corpora subditorum mus imperatori subiecit: item omnia bona
in imperiosita sent principis: seu fiscalia seu patri
seps nemini, ac ne priuato quide, inuito, ius suu adia nere potest, nisi ob summa atq; euidentissima Reip.
sius nς cibi Rui, idque iusto tamen refuso Frecto.
70쪽
At vero Imperatori DEvs leges ipsas subiecit, eum, que legem animatam hominibus esse voluit, ait Iustinianus Nou. Gothor.not. Respond.subiecit ei,ut sit patronus ac custos earum .2.6c interpres legitimus. 3, ut lubditos ad e rum obseruatiam adigat. 4. ut leges nouas subditis, quotiescunq; necessariae sunt, legitimas tamen & rationi con sentaneas, ferat, nullas nouas ab aliis accipiat, neve hostes aut subditos sibi imperare aut rebella resinat.1 ut corrigendas prouide corrigat. 6. Vt mutandast obrogandas, derogandas, subrogandas, abrogandas, xi te ac prudenter mutet, obroget abroget, dic. itatas vel abrogatas, si necessem erit, in usum re
uocet. ut legibus in 'rigeros premiis.immorigero poenis affici t: idq; secundum leges ac mores. cmitatis laudatos,vel his deficientibus, iecudum rationen i cct.am, iustitiam,& legem conscientiae, imprimisq; secundum aliarum ciuilium legum S casuum, si e haberi potest, analogiam: non autem ita subieci , t pro beneplacito arbitrii sui custodiat eas, vςl non cR'stodiat, dextre vel sinistre interpretetur, pro vilibuerit, ut subditos ad earum obseruatiam adigat,vel non adigat, ut lege , quoties necessitas postulat, serat,
corrigat, mutet, obroget, abroget, vel etiam no ferat, non corrigat, non mutet , non abroget, sontes puniat, uti non puniat,&c. Talem en i mactam tbsolutam potestatem yel majestatem nullus homo, iliis princeps,rex, aut imperator,vllo modo habere debet aut potest. Princeps ergo est supra ius, & reges supra leges, επανω των ut ait Diuus Chryssiae sed non impliciter, non supra omnes leges, verunt supra minus honsitas, minus prudeter ac iuste latas, mus utiles Reip. non durabiles, no constantis rois putilitatis.&c hoc est, princeps est sup r. leges eaten quatenus habet plenam potestate serendi, derogadi