장음표시 사용
71쪽
temere tamen, sed ex iusta causa, & ex usu Rei p. sine
damno&iniuria alterius, sine ostensa iti iliciae&aequitatis, iuris naturae Sc rationis communis: deinde quatenus ου κολαζε ι , ad stipplicium non rapitur, si deliquerit. 3. quatenus legibus nonnullis priuilegio quodam exemptus est. q. quaten Pshabet potestatem confirmandi quandoque ea, quae non iure facta sunt: sic adoptionem non iure facta in princeps confirmare pistcst, matrimonium iniustum, statumque liberorum non iure quaesitorum , cqui in prev ncia, S. vis. de ritu nu t. Ita legimus eum poenae veniam facere , & abolere
crimen indulgentia di benignitate sua : quin &ex iusta caussa quandoque veniam legibus facere. Atque hoc sbium est, quod dicitur principes esse supra
leges.Sed ipsi interdum attribuere sibi audent praeter ius piumque. Neque enim placet,quod de Achille ait Homer. Iura negat sibi data, nihil non arrogat armis: nec placet ,quod ille affirmat,se ei regnum deferre, cui gladius acutior. Haec Cuiacius
sane placet, aut placere debet, quod Innocentius 3. in c. proposuit. - .circaside concessione prabend. prodidit: Nos secundum plenitudine potestatis de iure possumus supra ius dispesare, isde Corra a. Misc. ab . prius.
Atque haec paucula quidem exVlpiano praesertim&Iustiniano contra sententiam nostram proferri solent ac possunt. Sed videamus nunc , quot&quanta vicissim in contrarium ex Imperatori bus,& Iuriuo
sultis Iuris prudentiae Romanae in promptu sint: dc quomodo principes ipsi met vltro legibus ciuilibu
sciuubstria erint,vel se iis merito obivictos esse
72쪽
Κssi: imo 5: de hoc ipso gloriati fuerint, et . ipsus Dei inventum ac donum est : cuius i nempe Dei decretis principem solutum esse, nemo sana:
mentis est dicturus e .cum inferior. 'mai. ml. a. lex est omnitim diuinarii in & humanarum rerum regina ; Princeps, Dux ac praeses&b Ir q& malis: regula iustorum&iniustorum: quae orna tribus hominibus praecipit facienda, prohibetquci non facienda. Ii constiti c. de neet t. Digesor. f. t. nihil tam pr clarum in omnibus rebus invenitur, quam legum auctorita): quae dc diuinas& humanas res bene dil- ponit,ac omnem iniquitatem expellit&c. Nou. to .un mine. Deo simul Ac iusticia nihil maius existit Absque his enim inihil unquam commode geri potest, & praecipue in nostra hac Republic. ait Iustinianus imperator) exinde enim & subditos ad
beneuolentiam, itemque ad summam licet ama here devotionem. Quapropter & nos diuinitus perque iustitiam, sceptra imperii suscepimus. Leon. 3σInprisc. leges sunt sustentaculum ac standamentum Reipublicae, ideoque ut Respublica intuto sit, certe leges sanitatem eius coni ruent oportet. Legis autem sanitas est aequitas,&ibid. Leges Rempublic.nostram gubernare debent, ait Leo Imperator.' L. f. C. detestament. Licet lex im perii selennibus iuris imperatorem tuo it nihil tamen tam propriuam perii est, quam legibus vivere. si quib modioiamas m. insi Lamum seuerus de I i; 3mnus saepissinae rescripserit tu licet legibus soluti sim us attamen legibus viiii imis. L. a I. de legat. q. decet enim tautae maiestati, eas
73쪽
r. . C. de legib. Digna vox est maiestate regnantis. legibus alligatum se Principem profiteri. Adeo ab aui horitate iuris . nostra pendet auctoritas, Ic reuera maius imperio est. submittere legibus Principatum,& oraculo praesentis edicti, quod nobis licere no a patimur, aliis indicamus. Ad hanc legem elegante praecellentissimus Gothosr.ptuemus hoc quod hae lege continetur. Imperatoribus aliis non tantumi exemplo, scd dc praecepto esse. Vice versa ius regium. cuius sit mentio, r. Reg. R. ver ra. bonis Regibus nee praecept o nec exem plo. illic enim ostenditur.' uid acturi sint reges leprobi,quid vitaturi sint boni, in Paul. . Sentet. . f. 3.Eum, qui leges facit, pari ma--ate qua eas facit legibus obi imperare conuenit.
Eleganter can. a. s. ex isi νι
esse Principem legibus obtemperare suis. Tunc enim iura sua ab omniabus custodienda existimet. quando dc ipse reuercntiam iis praebet, dcc. Iusta est enim vocis eorum
Principumo auctoritas,s, quod populis prohiben , id sibi licere non patiantur. Sicl. a. C. Th. de eond. e , hem.do. Aug. scribimus quidem leges, sed eas sequi
Nou. 8ρ.ca.Ir.in prine. ni est Imperii aut legislatoris piopitum, statuere, quod iustum non est ut puta ius patriae potestatis soluere inuitis filiis,&e.L.vis. C. sicontraim vel uni. pub. Omnes cuius cunque maioris vel minoris administrationis uni-hersae nostiae Reipubaudices monemus: ut nullum rescii 'tiim, nullam pragmaticam sanctionem, nullam sacra in adnotationem, quae generali iuri vel v-tilitati publicae aduersa esse videatur, in disceptationem cuiuslibet litigii patiantur pissem: sed generalis scretas constitui;ones modis omnibus non dubi. einubscIuandas
74쪽
L.ls.de eoniat. instit. quae facta laedunt pietatem, existimationem , verecundiam nostram, dc ut generaliter dixerim) contra bonos mores fiunt: ea nec fabcere nos posse credenduis est. i. C. si adues enditio. Princeps nec perfidiae, nec periurii amor esse cuiquam debet.
Imperatores ipsim et improbant legem Imperi j, qua princeps legibus solutiis fuit: ideoque in pleris.
que, etiam solennibus,ac mere ciuilibus, iure priuato uti cupiunt: adeo submiserqnt legibus principatum ut etiam selennitates meis, quibus tamen corebus mere ciuilibus) maxime soluti esse videntur, violare nolint,nempe propter conscientiam, propter iniquitatis suspicionem, propter officium &existimationem, propter exemplum , i. ex imperfecto. s.
gna, &subscriptisenes. 7. testim m. Cutuc. recit. ad LC.de is ment. testamento nec Imperatorem vindicare hereditatem posse, saepe constitutum est. Licet enim lex imperii solennibusturis Imperatorem sol uerit : nihil tamen tam proprium Imperii est quam legibus vivere. L. 6.& ibi Dn. Gothost C, qui testam. . d. Ly ao. C. deisum. a . deligat. . o ibi. Dn. Gothost. Principes nolunt heredes in testamentis institui. nisii unclum leges id fieri possit, & sic, ut nemini praeiudicetur, nemoque debita hereditate priuetu rei-mone ς legata aut fideicommissa ex impersectot stamento vindicare volunt, quia sit inverecundum,
L. 7. C. qui testam fac. cum heredes instituuntur Imperator vel Augusta ; ius comune cum ceteris habeant &ibid. Imperatori & Augustae testamentum facere liceat dc mutare, non aliter quam priscis legibus cautum est.
instit. quibus modis testam. infirmicirc. fin. Diuus Pertina
75쪽
pertinax Imper. assarmabat, se tabulas non legitime factas: in quibus ipse eam ob caussam cui illae subtanere possent heres institutus esset: minime probaturum: neque ex ulla scriptilia, cui iuris autoritas dost,aliquid adepturum: n limirum quia, licet legibus luti simus ut Diui Seuerus. & Antoninus cepi ita me rescripse riant attamen leg:bus vivimus. Si impetator sit heres institutus. posse inoniciosum dici testam ea tum, saepissime res riptum est Sic Paul in Tella motum in quo Imperator scriptus est heres, in officiosum argui potest. Eum enim, qui leges facit, pari maiestate qua eas iacit) legibus obtemperare conuenit.
f. a. l. a. 3. . C.' pus vel Rissub. Pau 3. bent. ι a. f. r. g. adcel. . C. qui miutare,c, ιο.de rure c. imperator non admittat se, aut fiscum suu, litis caussa heredem institui. Baldus a. d. t. si . notat priuatis plura
permitti quam Principi: ct Principem magis quam alios ab illicitis abstinere debere, Dom. Gothost.
bid. l. St. D. qui testam. eius bona, qui se Imperato rem facturum esse heredem iactauerat, a fisco occupari non possunt L. vnic. cide caduc. te gen. circ. . scientes etiam fiscum nostrum ultimum ad caducorum vindica i nem vocari, tamen nec illi pepercimus, nec Augustum priuilegium exercemus: Sed quod communiter omnibus prodest , priuatae nostrae utilitati. praeferendum censemus : Imperialiter existimantes, subiectorum commodum, nostrum esse proprium
I .in facto oo. g. r. de demonstrat. fistiis ijsdem conditionibus parere debet, quibus persenu qua ad ipsum,quod ielictum est, Peruciut Erin ceps
76쪽
ceps quandoq; stibi minus vult licere, quam priuato
ut ostendit Cumc.in recit tusti . A q. haecq iidem prisci imperatores ac iurisconsulti rectissime ac vetas sine. Ex recentiori b. Iurisconsultis viros egregios, Donellum ci Cui cium, audia-
gibus parere debcre, etiam principem &c. Sed an omnes iuri parere debem Z ait omnes. qualidoquide commune praeceptum est, quod omnibus ponitur, diu l. r. i.D. e M. etiamne Princeps 8 & tenentur etiam principes legibus. Dicitur quidem princeps soli tus legibus, i. Princ*s D. de Mib. quia legibus di s lennibus mi is solutus est a populo Romano lege Regia, quae decius imperio lata est,t. s. D. de const. Prm. I. Attenetur legibus comuni Pi incipum lege, & sua. Deci arant enim hi. se vcile legibus vivere,itatuentes nihil magis conuenire linpeclo d. l. 3. C. de t. urb. modu tep.: f. exstatque huius sententiae confirmatio cum insigni commenda- . tione coniuncta in di ina.C.delegi. Digna vox,aiunt Imperatotes, maiestate regnantis. legibus alligaturi se Principem profiteri: adeo de aut horitate iuris nostra pendet auctoritas. Et reuera maius imperio est, sum mittere legibus principatum; de oraculo praesen-xis edict quod nobis licere non patimur, indicamus. Qi si,quidquid Principi placuit, lex est, L 3. D. δε consit. princ.eriarni hqc Voluntas lex erit: dc quoniam Principes in se hoc volunt , etiam ipsi in sese erunt
Cui acius in recitat. ad i. C. de te m. eoc ro .dc ut
principes seluti sint legibus ait tamen, ut inquit lex
quam secundum leges vitam degcre dc ita rectissime La 3. delegat. 3. quia decet tamam maiςstatem, eius
seruata leges, quibus ipse soluxu. vi. . .
77쪽
ius lib. sim .eum . qui leges facit,pari maiestate I gibus obtemperare debere,&eleganter imperatores beucrus & A nton in . in s. vit. qu bus motaus fa0. . in i mentur. licet, inquiunt, soluti simust gibus, tamen legibus vivisi iis,& clegantius ιμ. c. I tbu . praeclara melle& dignam vocem Princi pis, profitentis se legibus alligatum csse; dc de auctoritate legum pendere auctoritatem' Principis; ec reuera maius esse imperio,legibus i intuere Imperium. Ideo eleganter ait. ι . l. exim Uecto./let. 3 emimperfecto testamento imperatorest sara aut fideicommissa vindicare in uerecundum este, id est .ded cori. lnverecundus enim est,qui, quod non debct i
cit audacter,securus reprehensionis pudoriique tui. E ibid. paulo post. Princeps non omnibus legibus selutus eui per rinceps. de P. sed tantum lc. . bus caducariis. Nam diligenter attende ad inserisptionem legis Princeps, Due legibus.est enim Vlpiani commentantis ad legem tuliam & papiam.
quae sunt leges caducariae. Et paulo post ibid. nec vero unquam dicam, generaliter esse verum, quod ait
Jo Princeps cum id tantum sit accipiendum specia liter de lege Iulia & Papia, non de legibus omnibus.
Idem Cuiacius in recitas. ad i. s. colum . to. δειDst. sur. ex hac interpretatione, quae necessaria est, sequi videtur, Principem suis teneri legibus , perim eatque suis etiam legibus populus tenebatur &c.Non est igitur Princeps sblutus legibus, quia non agittantum, sed patitur, ut& populus, quodcunque . bonum & aequum est.&certe dici potest,principem reneri suis legibus, nisi nominatim se exceperit in eis
legibus . vel aliis postea promulgatis: & solutum cssapi incipe legib. antiquis populi. Nam populus duna creauit Regem, solis illum legibus, quae tum exsta
78쪽
Sed hactenus satis superque demonstratum,ptii icipem verum legibus omnibus solutum non esse, multo minus legibus omnibus simpliciter & mdistincte. Videamus ergo an omnino Nullis , an vero Aliquibus, & quibus . & quatenus. Certe nullis simpliciter, ab lute, omni modo, & indistinete lutus est. i.q uia legibus ad ipsum ipsius Imperii statum pertinentibus omnino obiit ictus est.2. quia leges ciuitati
necessarias necessario serre tenetur, 3. quia corrigendas,pecessario prouide tanten de sapientero corrigore tenetur, . quia mutandas,obrogandas, derogandas, subrogandas, abrogandas, necessario proui- de tame ac lapilterj mutare,obrogare ,abrogare.&c. tenetur, s. itemque mutatas vel abrogatas, si neces sum erit, in usum reuocare, 6. quiano quaslibet prolubitu, sed necessarias, salutares, legitimas, rationi rectae eique tum naturali, cum ciuili ac legi conscientiae sonsen taneas ferre aut reuocare potest nec quas libet pro beneplacito corrigere, mutare, obrogare, abrogare,&c. sed vitiosas, minus utiles, rationi re-Etehac legi conscientiae minus consentaneas, de quo sit pra. I. quia omnes ac stragulas naturae, gentium,ciuiles, praetorias leges s honestas,rite latas, utiles,adhuc usitatas fideliter 5c assidue custodire, 8. recteq; ac sincere, quoties opus est, interpretari,s.5c ad omnium singularumque obseruantiam omnes ac singulos ciues & subditos sedulo adigere, io. morigeros legibus praemiis, immorigeros poenis afficere tenetur. I i. atque haec omnia &singula, non prolubitu, non pro beneplacito arbitrii sui, non quovis modo, sed candide, sincere, fideliter,diligenter, prouide,sapienter, constanter, itemque neces lario, ex debito ex ossicio tum viri boni,tum frincipis veri, quia DEVS, quia propria ipsius conscientia, ratio recta virtus ac
iustitia, ossicium tum viri boni, tum principis vex ,
79쪽
ahoque lex naturae, ac mulis ciuiles a Iustiniano Imperatore an corpus iuris. relat . & iarissaulo ante. commemora' leges, ipsum arctissime sedibus etiam crudibiis, adstringunt, & ad singula ista obli lam veron omitino Nullis, certe nec aliquibus simpliciter, absolute, omni modo, dc indistincteib
stodite, recte interpretari,necessario serendas,corrigendas, mutandas, abrogandas, non ferre, non corrigere,non mutare,no obrogare, ves abrogare dic.
Quibus ergo tandem legibus sejutus 3 ais. Certe
non omnibus, nec opinino nullis, sed aliquibus. veruntamen καU b, aliquatenus, suo modo, ac in velo sensu,non simpliciter de quavis eonsideratione seu respectu, non quovis modo ac sehia, nori indistincte.'elsifieomni distinctione tot supra dictum. Nam aliquibus suo modo veroque sensuu & Nullis simpliciter, omnimodo atque indistincte lautum esse, haud pugnant sed idem sunt.. Aliquibus ergo solutus est aliquitenus. Lonio do de in vero sensi idque vel in genere, vel in specie.
nus suo modo ut supra dictum ex No.ιus. supra leges ciuiles non autem naturet di gentium)ea,rii in scilicet honestas,minus piudenterae iuste satis, misnus 'tiles ac necessalias Rei p. non durabiles, usi eo 'n is rationis, atatis,utilitatis ae viMiis, dcc.Prm-εeps enim est supra leges ciuiles eatentis, quatenus Ieses ciuib. ac subditis suis dat p.ribitque, nullis autem antea nondum latas eos sibi prεscrib ere sinit . Aquatenus datas, vel pro parte vel in totum eme rit,muin obros habrogat dicivel ut fusius ac pla-
80쪽
nius dicam, quatehus plenam habet .potestatem te
Eesciuiles praesentes, praeteritas,sutura, corrigendi. limitandi, nautandi, obrogandi, derogandi, sub j a rogandi , abrogandi , itemque mutata 'vel abrogatas, ii necessiim sit, in usum reuocandi: quin & plane nouas condendi: Ast l, c singula non temere tame, sed ex iusta causa,&exvsul Op sine da no&iniuria alterius,sine offensi iustitiae dc aequitatis, iurisnatir irae,& rationis communis, ut iam saepius dictum.NO que enim absolutum in his arbitrium habeti quia i pes, quas condit, te nouat, corrigit, mutat, legibus Dei. decalogi . naturae , conscientiae, rationi com- muni, conformes omnino esse oportet. Quas vero lleges seu pune novas, seu vetetes, seu reuocatas, leucorrectas. seu mutatas. aliis praescribit, ac iniun it,
his& ipsemet, quatenus ad ipsuis personam ullo modo αναλογικως accommodari postant, obstrictus est, & congruenter vivere debet , ut ne, quod in aliis vitri etat, ipse committar. a. Supra leges est . princeps, quatenus ου κολοι 'αι, ad
supplicium non rapitur, si deliquerit : legibus erum ligatur magis quo ad vim legum directivam
quam coerciuam, Vt loquuntur. 3 quatenus habet
potestatem confirmandi quandoque ea, quae non iure facta sunt. Sic adoptionem non iure fictam Princeps conse- mare potest, ut & matrimonium iniustum, statumque liberorum non iure quaesitorum, L prouincia,f. vlt. de ritu plura vide supra. In quo ipso tamen caute ac circumspecte verabitur, & ita scilicet. Ne quid nimis. . Quatenus iis casibus iure ciuili noli expressis lex scripta, vel le- Igis scriptae analogia, deest :)tum enim res tota boni Principis albitrio ,prudentiae, di conscientiae sanae i