장음표시 사용
91쪽
. . Moris dignitatem pariter non concressere, sita
ν-.C. in πινγι. quid enim tam humanum est, quam sertuli is casibus, prosperis vel aduersis,coniugis par ticipem coniugem Iol.matrim. Meritoabsurdum veteres putauerunt. aliquid esse , quod non inter virum dc uxorem com munes' Qua ratione virum ab uxore contraque uxorem a viro quicquam accipere,vetituri ,Plutar ia. Problem. scribiti Iurisconsultis tamen in aliam rati nem euntibus δι. fisaba anter uxori
t πεισόδιον ex Cesac. An inceps legibus
indi. Reges dicta' omnes. qui regale illam potestate habent dandi ferasoc dominandi, etiamsi alio nomine appelle tur. H duces, vel comites, vesprincipes. Hi imper tores , de quorum imperio etiam lata lex regia scitur , qtra populuset cineum omnem clam potest tetri contulit, i. t. de consit princip: Lex vetus eum Npsa urbe nata, ut ait Liuius 3 . quia Romae primum praesuit, regalis poteris ac in omnibus aliis gentibus antiquis Urigo regni antiquior est,quam vel domis nationis uniuersi populi . vel dominationis optim tum.Iusautem gentium , ius antiquum, leg. prima.
de acquirier.domin.Ε. merito regnum,id est,h sela ratio administrandae RespubI. putatur iuristentium: Et ea sex regia dicitur etiam lex imperii, L .C. ira dc Augustum priuileolum. LEt ibidem mox sequi urnotabilis explicatio -- btuum: populus et principi de in eum. nemp ta princi m nequaquam autem in populum, vialii
contra leges Grammiticas om nemium potesti
92쪽
Et r. Δ constitution. Princip. inquit Cimiacius ibidem) quod est rel. atum in institutiones, pipulus cita in eum,&c. Multi laborant quid iit , esoc in eum. Non possu'nt aliud ea vςrba significa re,quam eum populum in vicem suam regem creause,ut subiret vichai populi, ut pateretur di ageret,quae populus. . Nani ut populi, ita regni sunt onera quaedam. Ita
Senatu consutiu. a Trebiagia n. dicit, ex
tuscons Trebellian. ei di in eum actiones transire, id est, actiones activas&passiuas. Et in leg. receptum, de iurisd. ei& in eum ius dici posse, qui se iubi sat iurisdictioni alterius, id est, abibluieu posse, vetetiam damnari vinci vel vincere iudicio Ex hac interpretatione,qus necessaria est, sequi videtur, principetia suis dederi legibus, perinde, atq; idis etiam legibus popu-liis tenebatur. llemq; popul uni teneri legibus princi- . pis perinde ac suis, Et, quod Seneca ait, a. .epist. datam
esse principi potestatem populi, di in populum, quia
scilicet potestas populi, dc in populum fuit, ut ius haeredis,& i i haeredem est,ac si in iliter potestas principisti in principetii est. No est igitur lutus legibus,qui inon agit tantum .sed dc patitur, idc populus, quodcunque bonum di aequum est. Et certe diei potest, principem teneri suis legibus, nisi nominatim se e c-
ceperit in eis legibus,vel aliis postea promulgatis. Et silueum esse principem legib. antiquis populi. Nam 7opulus dum creauit regem, selis illum legibus; quartum exstabant pristinis eximebat.
Cui acius in recitatio. adiit. d. de tessamentio antepenu .an kil. Cod. de testamentis. ita scriptum est: ex imperfecto testamento, dcc. Qua de re pauci sunt, qui liquido tradunt, quod obseritatis dum est, primum lex ait ex imperfecto testamento, id est, in quo desunt signa&subscriptiones .rcibum.
xt eso interpretatus sum ex Iliae consulit illitia: hoc titulo,
93쪽
'r;ncipem non vindicare hara editatem, filium de
tincti vindicare, aut nepotem, vel neptem. Impe- Litorem non item, qui defuncto extraneus est. Et addit rationem, quia licet lex imperii selennitas iuris imperatorem soluerit, nihil tamen cst ram pro
prium Imperat. quam legibus vlucre. Et legernim: perii vocat eam, quae primum Aligusto detulit ita. perium. ut e fert Dion tib ,3. d Augustum priuilegiu in drcitur.Lunt . G.r . ι .ue ea c. torn. Quodque Dionys scribit se transferre ex latino scrmone, λυο ιη των νομι,6id est,sbluuntur ledbuc Et inde D Chrysost. in orat. quadam tradit principem esse, τωινυο,ωνε ται tii. Et similistr Iustin. in Novell. io
leges niti principe, & este ei submissas atq; subiectas, quod scilicet in potestate sit selius principis, ex vita Reipubl. leges ferre, vel abrogare,vel derogaren casipsum quandoque sequi non posse. Quapropter aliquanto maior videtur potestas esset 'incipis, quam populi fuerit. Populus enim suis legibus tenebatur, princeps suis legibus, non tenetur. ythac causa in Lburbaris .i oerc.prae ori ait multo
magis in imperatore quam in populo esseiecipiendum,ut seruum praetore facere possit ta est lex imperii quae Augustum soluit legibus: maxime si non iurauerit in leges initio im perii.Non selebant enim is rare in leges,cum Pli pius scribat in panegyrico. Itir re magistratus quidem in leges, sed erus iurisiurandi. verba ignota esse principibus. Nisi cum magistratus cogunt iurare in leges. Hodie quia principes statim initio imperii iurant in leges, tantum abest, ut legibus seluti sunt, quin quam maxime legibus obstri gautur ex suo iureiurando. Et ut Gluti sint Principes legibus,tamen .ut ii, quiel. 3 nihil est tam proprium principatus, quam secun-
vitam detere. Et ita rectissime lita. δε
94쪽
Quia decet tantam Maiestatem eas seruare it qui besi pie solutus videtur. Et ira Paul.ob. senten.eum qui leges secit, pari maiestate legibus obtemperare debe- re.Et eleganter Impp. Seuerus bc Anton. m g. vlt. ει- ii simus legibus . tamen li. vi utimis. Et elegantius l. Qis legib.praeclaram esse & dignam vocem principis profitentis se legi bus alligatuni esse.& auel ritate legum pendere auctoritatem principis. reu ra maius esse imperio. legib. submittere irri perium. Ideo eleganter ait dict. l. ex ι eiecto e leg.3. ex im persecto testamen. imperat. legata aut fideicommissa vindicare,inuerecundunt esse, id ei dedecori. Inu recundus non est,qui.quod no debet, facit audacter securus reprehensionis, pudorisq; sui. Iri uereci indus Imper. qui non veretur senatus reprehensionem, cuius ipse pars est, ut ait ljω me. λρνines. C. adinem senatorum. C. da dignit. . qui non reueretur autoritatem ianatus, qui nocuit: siani ait. 1.C.aedi, tr. Iunique licet tantaeniaiestati non leges dare rantum, sed etiam accipere, eique se sub tere,fiscumque imperii sui. Et secuntum haec prae- cepta inh ernaei. exr-pej-cta. Imper. prota tentur se no vindicaturos haereditarent, legatum.
vel fideicommissum A impctsecto testamento. Et simili modo inuenis etiam ex eo,quod quis dixerit se Iimper. Haere senisecisse. vel haeredem facturum esse. id est, eae nuda pollicitatione δἐ ianitatione in uer eun m haberi priricipem, vindicare haereditatem. IUS. quius. c. Q. . Costatellai si principeis,si haeres sit institutus fili, exhaeredator pati querelam inossiciosi testamenti Papina. Imp.ri in si testam.Pamur etiam princeps legent Falcidiam, ii legatu aut fideicommisi imaueihortis causa donationem acceperit. Servat L Uoc I
nia uti ut Augustus apud Diunm abra immota,
95쪽
a senatu. Quo ex plb docentur Principes, ne quiaticiant contra lege sine venia senatus. Volunt e iam optimi Principes prius testamen. in quo ipsi sunt scripti haeredes, rumpi posteriori testamen. id est, ve possit mutare quis etiam testamentum, in quo sibi Principem haeredem facit. -d iii t m G. tit. rox Plus dicam, etiam Principes aliquando miniis adr ore,& cocedere quam priuatos,puta,Vt capiant quiadem ex alienis testam .iure persevis, non etiam codicillissiciis ab intestito,no ex epistola fideicomissaria. Ex iis scripturis,quae deseruntur, non capiunt,quihunt minus solemnes, a. C. Th.Atestamen. Eamq; constitutionem intrum in modum Symmachus in
epistola quedam ad praefectum praeiqrii comm edat.
virum licet capere primio, qu- nolit capere Prin ceps, non nili ex iusto dc solemni testamento Z Sed postea alii Principes abrogarunt hanci a. ut costat ex L 7. Iup.ra . pro in . Praeterea licet regulariter prius testamentum scriptum rumpatur Mon scripto, id est. facto per nuncupationem,si utrumque sit iure persectum , tamen nolunt Principes testam. prius ex scripto iure persectum rumpi posteriore non scripto, iἀquo ipsi haeredes sunt nuncupati. Quia ita nuncup tum suisse testam . non potest probari, nisi testibus, qui ut adirent nuncupationem testam. rogati sunt.
Αique hoc testis facile suspicabitur, ingratiam pri cipis ementiri illam nucupationem tena'. quia dicunt destinaum haeredem nuncupasse Principei n. Hoc igitur casu vult princeps in l. nolillhus, hoc titivi consistat prius testamentum, quod factum est iure dc cilen hi scripto, nec rumpatur posteriore, in quo Npse sit nuncueatus hqres,solis leuibus hoc ficile comeedentibus & blandientibus fortasse principi. Quinimo hoc vult l. nolumus.ut etiam,si prius illud testi-xnctum ex scripto iure persectum,postea sit rescissunt
96쪽
.fficiosi testamenti, si sit rescissa ex redatio, restis:
hurnq; testamentum totum, ac proinde exhaeredatus filius veniat ab intestato ad successionem patris, vel nec eo casu impediatur successio ab intestato, lex stet posterius testamentu non scriptum, quo nuncupatus sit princeps h res. lnvenio etiam,quod .etias regul hiter quilibet pol si vindicare haereditatem tibi delata ab ignoto pene homine, extraneo. tι .se . tamen legimus apud Corn. Tacitum lib. I 3. Tyberium Imp.
semper respuisita haereditates sibi dclatas ab ignotis hominib. Idem de Adriano imp. legimus apud Spartianum.Et eleganter est, ad haec,* etiam de se scributImpei. a.C.2 h. de aduocati si ci. plus tibi curae esse
causas priuatorum,quam causam tutelam ne sui fisci.
Et quod est proditum in i non puto,de iure risci eum non delinquere, id est, non dicere inelegantes qui in dubiis quaestionibus facile respondet contra fiscu. Ad quam sententiam danda sunt exempla dc υ in δε
ier datur responsum contra principem, cotra naeumerarium. Qui regula potest accommodari multis noxotiis, ut lilis est ambigua, potius descendamus in eam sententiam, quae onerat fiscum. Contra tamen inuenio quibusdam Il omnino, ita esse solutos principes,ut nec secundum eas vivant. Inuenio talutum
esse principem li. caducariis, Iulia nem pe & Papia uodprincipi. de La. a. Si tibi relictum sit legatum, di homine exemero, id est, mortuus fueris, antequam dies legati cederet caducum fit legatum. Sed si leg tum relictum sit princi pi, & is obierit , quod onines obire oportet antequam dies legati cederet, legatum non fit caducum, sed cedit haeredi principis Et hoc
quod ait l. princeps de ii princeps legibus solutus est. Nam dissenter attende ad inscriptionem legis,
97쪽
est Vlpiani ex duatuordecim ad levi Iuliani &pa,
Pam, quae suiu leges caduciariae. Princeps Ergo est le-fibus solutus idea,t Iulia dc Papia,id est, non omniius legibus. Et iam iniimio in manumissis vindicta, si quem princeps manumittat vindicta, non solemnia iuris,leg apud eum,de manumis Qitia scilicet concurint fauor libertatis. Hoc igitur non tam principi datur, quam libertati,maxime datae a principe ut non desideret solemnia iuris: quae data a priuato utique nulla sine solemnibus. Inuenio etiam nun ἀqzam ea lege, quae lata est Duillocoss. suisse obligatum principem,qua cauetur, ne quis in urbe semiatur Inuenies apud Seruium Ilouoratum Fneid. Virgines vestiles & principes sepeliri in urbe,nec ea lege teneri,quae vetat quenquam in urbe sepeliri. Inveniti legibus igitur non teneri principem, non obligari solemnibus iuris, his casibus,quos exposui. Nee vero dica in unquam, generaliter esse verum, quod ait i. pii riceps, cum id latum sit accipiendum specialiter de lege Iulia&Papia, non de legibus omnibus.Et tamen maxime id affirmabo, cum erit princeps, qui tu rauit in legem, dc quod contra legimus in plerisquo auctoribus principem esses pia legem,hoc eo perti, ne ut intelligatur principem habere potestatem sorendido abrogandi li non renaeire quidem, sed ex iusta causa,& e Republ. Ac consequenter posse principem confirmare,quae non iure facta sunt, ut legimus adoptionem, non iure factam, a principe consi mari in L 38. de adoptioniblo. Et matrimonium iniustum, statumq; liberorum non iure quaesitorum a principe eon firm .iri l. qm in prouincia. de rit.nv. Legi us eo, poenae veniam facere & abolere crimen indulgetiade benignitate sua. Eos ex causa etiam Veniam legib. sa
ore. E t hoc solum est quod dicitur principe ese subra leges ; nec placet, Dod de Achille ait Horatius: Ais
98쪽
proprietatibus: HABITA IN SOLENNI HEI desiergensisAcademiapanegyrid .
Magnifice domine Recto , Generosi dominῖBarones,Reuerendi,Clarissimi,&c. Troiaemium, ne beneuolintia taetratis , dis his omissi ere V A E s Ti o politica erit, vel potius si quis ita malit,PoliticoIuridica nimirum, QDdnam sit illud κυωιν
πολίτευ e , seu κυροα , hoc est summum in Republ.imperiumis ac potestas simina; De qua Arist teles 3.polis. 7.c, alibi: quaeque illius notae ac proprietates. Quam dum pertractare instituo,maiorem in m dum vos uniuerses ac singulos, Auditores, quanti postam obseruatia aς diligentia,enixe oro, ut me s Lia vestra benignitate excipere, ac breuiter de proposto themate perorantem, benevolo & aequo animoraudire dc attendere don dedignemini.
99쪽
DE PRINCIPE. tim ac proprie sumpta,est species philosephit practi
cae, tractans de prosperitate Mietatis politicae, hoc est, Rei p. seu politiae. Prosperitas seu beatitas ista consistit in populi politice conisiati salute, prudenter ac iuste curanda: adeoq; in Rep. prudenter ac iuste ad populi salutem tum constituenda, tum conservanda. Ad populi salutem, inquam: Non enim salus principis, sed salus populi suprema lex esto, ex duodecim tabularum legibus. Prudenter,inquam,dc iuste:quoniam pruden- rationis rectae, de iustitia, sunt norma dc regula. sunt iandamenta dc sulcra vers ac legitimae Reip. Iusseu lex iusta,est anima Resp.legitimae: Ratio vero est anima legis dc iuris.
Proinde Re .seu politia recta siue legitima,est ad populi l gitime conticiati salutem prudenter ac iuste facta ordinatio: quicunq; demum casias, seu pacis stu belli, inciderit, vel Resp. recta, est populi legitime congregati suprema perpetui seu stati regimini sp
testate ad communem omnium silutem .secundum ius Sc rationem reclam moderata societas. Resiminis, dico: dc secundum ius, dico: quoniam Resp. n
cessario flagitat imperium dc ius: prudeliam dc iustitiam. Iustitiae sun metum est inprudentia rationis rectae, quatenus haec nempe ratio recta, eaque practica) legem naturae seu costientiae in sese complectiatur. Prudentia ergo praecedit quoad rationem: iustitia eam sequitur quoad conseientiam dc voluntatem rationis: prudentia legem ςonstientiae secuta imperat dc decernit facienda dc exequenda: iustitia exequiatur prudentiae decreta dc imperata. E quibus omnibus consequitur; studium politicum, si generalissima eius capita consideres, primum omnium de P puto, variisque in eo persimarum generibus,item p puli ingeni js, natura,& moribus di bicere non enim
quilibet cuiusque puli ingenia, dc quilibet mores, se a qua -
100쪽
quaslibet leges admittunt) itemque de coniunctio ne ac societate populi: qus fit communis salutis, mutui officii ac beneficii causa: deinde de salute populi dispicere: quae variis bonorum ad huius yliae pios oritatem neces Ialiorum generibus constat: quaeque eonsistit in communicatiope rerum ac bonorum: quia uni ac solitario homini non suppetunt omnia: item in praemiis& p uis. Bonavero illa, quibus salus ista costat,sunt partim animi, ut artes ac virtutes; mrtim corporis: eaq; tum internassi sanitas,hum cxlarna,vt opificia mechanica, partim viti seu fortuna, ut honores & dignitates, honesta ae: item oris. λumnis generis possessiones. Deniq; de ordinatione illa seu costitutione politi dispiςere,quae tu imperio,& magistratibus, tum iure, legib. constat, quaeq; salute istam procurat, & quo
bona illa iuste copatensur& conseruentur,interdum.& alienetur aut amittantur,co monstrat: tu imperio
inquam, tum iure ac legibus: quoniam sine imperio, sine magistratibus, sine iudiciis, dicasteriis, curia, senatu .cosiliis publicis, sine iure ac legib.nulla omninopolitia subsistere, multo minus florere, potest Forn in ergo politis seu Reip.est ordinatio politis,inter ciues. magistrat 'maiestatem, rationi rector, iustitiae, Rutilitati publicae,consentanea, Arist.3. B.ι. ocit- testante: inter maiestatem, inquam , & zubditos; de hos,tum ciues priuatos,ium magistratus publicos.
Atq; haec breuiter degeneratissimis studii politici capitibus. Caeterii cum Resp.nen pe laudabilis Sc rem; pr cipue definiatur silerema illa perpetui seu stati) regiminis potestate, commune videlicet omnium sanitent secundum iuin rationem rectam pr urante certe praecipua huius ipsius in omni Rep. cosideratio. esse debet. Suprema illa supremi regiminis potestas. pinnia seqqndum ius, dc rationem rediam ad com u-