De priscae comoediae atticae natura forma et legibus

21쪽

lieonti ot avaritia priscae fidei atque innocentiae locunt obtinuerat. Quare iudicibus non tu Sed privatum conini odia ui luci uni siue cordi erat ), et dum iudicare licerot, sontem insontem silii Silue damnabat. It lue uberrimam irrisionis et vituperationis materiem hic suasi furor et insania iudicandi comoediae praebuit, ut in nulla sero fabula risui non proponatur δ). In Vespis autem totius tabulae argumentem in traducendi his perniciosis libidi nibus posuit Aristophanes, qui ut inanitatem eius muneris plane ostentet, unum ex iudicibus ridiculum iudicium exsequentem ludibrio exponit et denique vanitatem studii sui intelligentem ac profitentem facit. Quae vero in causi agendis plurimum Valet eloquentia, pravitate illa et libidinibus iudicum ita erat corrupta, ut Oratore non rei tu Stae Victoriam parare sed pravis artificiis suum commodum potentiamque apud populum quaerere et perditissimi cuiusque iniustam causam defendero iustam siue reddere Studerent. Quare Plato

comicu S, cum omnium malorum, quibu civitas pessum daretur, ait Sa a praVis pubilicorum Oratorum artibus re

peteret, tum rhetoricam artem ut reipublicae perniciosam devovet et condemnat tum oratore ipsos omni contumeliae genere adspergit, doletque nullum in civitate reperiri Iohaum, qui rhetore Velut hydrae capita iacere S- centes igni ferroque deleat ); similesque de hac vita publica scabie sententias fert Aristophanes ). In para basi enim Acharnensium nobiles illi senes, qui gloriosissimis proeliis navalibus interfuerunt, querentes inducit, quod adulescentullis oratoribus nune ludibrio sint, quibus disserentibus , ipsos obstupefactos monti cescere, iam levibus1 Xenoph. de rep. 1, 13. 2 CL Eupolidis ab quae Ioοσπαλτιοι inscribitur in tymol. Magn. p. 288, 18; ne compares olim Aristoph. ae. V. 505, Lysistr. 380, v. 38 et 109 Nub. 209, charia. 676.3 CL Sext. Empir. adv. Rhet. II, P. 296.4 Stob. Ecl. hys. I, p. 26. f. einehe. . . I, p. 65.5 CL Aristoph. an. 1069 et 2, charia. 9 sqq. 70, qu. 325, 880, 375, Vesp. 947 Eccles 112.2

22쪽

verbis et fallacibus orationis laqueis implicem senem perturbari a cauSa adere. Atque in tanta morum depravatione cum populus SeipSe regere non iam posset, forti ac prudente gubernatore egebat, et Pericles quamdiu quidem illo summam rerum obtinuit, eum satis fausto Successu imminentem reipublicae perniciem repressit. Illo Vor mortuo pessimi quique civitatem gubernandam affectabant, eique Oti 88imum potentia vigebant, qui perditae penitusque corruptae plebis libidinibus obsequerentur quam maxime Demagogi

igitur illi, plebis adulatores ), cum nihil nisi illius voluptatem quaerere viderentur, uis tantum cupiditatibus suoque commodo satisfaciebant, rempublieam fru Strantes Populum Vero, quamquam data licentia libidines suas explendi se ipsum dominari opinabatur, tamen, cum ab illis reprimeretur et opes Sua ad privata commoda usurpstri intelligeret, interdum ingratorum tutorum pigebat neque quidquam aeque metuebat a tyrannidem, qua re Vera dudum irreperat. Quare vulgaro fuit illis temporibus quemque criminari, quod coniurationis conscius esset et libertatis evertendae consilium moliretur, ac permulti reperiebantur, qui id muneris sequerentur, ut quoslibet homines vel iuste vel iniuste apud irritatum populum coniurationi accusarent accusatosque privati commodi

causa damnarent.

Atque illa de magogorum ambitiosa consilia, qui per

Speciem populo ob Sequente eiusque Salutem cum ipsorum periculo defendentes re Vera autem Suum Solum Commodum sectantes suisque libidinibus indulgentes populo inscio dominabantur et dominatione sua rempublicam ad summum discrimen adducebant, et haec Sycophantarum perdita studia, qui infimo cuique ac peSSimo saVentes, nulla iustitiae ratione habita, ipsos bono cives eosque potentes libidini suae et avaritiae devovebant, haec igitur reipublicae non modo labefactatae et ruinam minantis sed planes destruetae et subversae cluctuosa signa omni quo

23쪽

vip in: eo in nodi tempore at ille alite miles Aristoplianos

vel estivo usu in cenam pioduxit vel giavi cum dolore castigavit LCumque de magogi ac pes Simi sui lue cives, quippe qui ista coiis ilia, reipublicae perniciosissima, sibi utilissima, per belli tumultum a Veri optimeque posse peragi haud ignorarent, bellum nullo ni odo ad finem perduci sinerent i, Aristophane8, qui unicum interitus remedium

in 'o cognosceret, Ut cive a CorrUpti Vitae urbana moribus aversi agri culturam iterum Susciperent δ et pacem pro bello Sumerent, paci commoda a Virtutes duabus iliis sabullis charnensium et Pacis praedicavit. Ita igitur vitae politicae quam Vocamus orbem totum pervagata nudisque partibus temere addicta comoedia paro diaco illo quem supra indicavimus ac festivo usa quaecunque vituperanda Viderentur, irridenda proposuit. Noque vero satis habebant prisci oomici, imaginibus quasi hominum et rerum, quae minus placebant, in conspectu omnium positis quamvis in maius omnia extollentes, quid de ipsis dis robus et hominibus sentirent declarare atque ita , ridendo dicere verum, Sed ei Vata ea ratione, quam Supra iam

ipsis priscae comoedia incunabulis tribuimus, nullo freno coerciti viris eisque potentissimis nominatim apellatis vitia

1 Demagogos insectatur Hermippus in fabula Αρτοπολίδων cf. Aristoph. Nub. 547 ut 553ὶ Eupolis in fab scro/κcra rος. Quinet. Ι,l0,17ὶ

24쪽

qiuaecunque in eis in Venerant aperte exprobraverunt i), qua in re nonnunquam Ultra Verum Xcessisse eos fictaque crimina illis indidisse certis testimoniis constat Scilicet ferebat ita priscae comediae ratio, accommodata ad exhilarandos spectatorum animo grataqUO morando novitate, quo par erat, qu magi Veritatem inflecti consul loque depravari viderent, e procliviores ad risus esse. Neque vero negari potest, poeta comicos interdum, nimio

1 Ex itinumerabilibus fere Xemplis quae afferre possum aliquot apponam Pherecrates graviter veXavit Alcibiadom Athon. XIIp. 538b Teleclides in 'Hσιοδοις Proxenidem, Schol. r. v. v. 1126)Androclem, Schol. Ven. r. Vesp. 1182 Philoclem, Schol. r. Thesm. 168 Nothippum, Athen. VIII. p. 344 d Eleomachum in Στεύροῖς propter impudicitiam Athen. I p. 99 ); Hermippus

oro πωλισιν Hyperbolum eiusque matrem Eupolis Κολαξι Calliam luxuriosum eiusque S Sentatores, κοιλιοδαιμονας καὶ Ταγηνοκι ι συθ

ρας, Athen. III, p. 100 b Alcibiadem in ab Γαπτων, Athen XII, p. 535 a Cic. p. ad Att. VI, I, Themist. Orat VIII. p. 110 B, Schol. Iuv. I. 2), Autolycum et Leagoram impudicos, Laespodiam imperatorem, Schol. r. v. 1568 Hyperbolaim, turbulentissimi ingenii hominem in Μαρικαντι Aristoph. Nub. V. 547 alios Phrynichus Pisandrum in Μονοτρorreo, lat Hyperbolum et Cleophontem de- magogos, Cinesiam, Pisandrum, nequissimum demagogum, Antiphontem, Plut Antiph. p. 33 c Epicratem in IIρέσβεσιν cf. Demosth. do fals log. p. 430 8h.); Aristophanes Cleonymum Acharn. v. 89, Nub. 853. Vesp. 19, v. 291 1470 dgνδρον κτοπον τε καρδίας απω Φω, χρησιμον μὲν ουδεν, αλλως δε δειλον καὶ μεθα Equ. v. 1378, ad 446, 73 Theorum adulatorem Acharn. 135 Vesp. 41, Lamachum, militem illum gloriosum Acharn. v. 572 sqq. Ran. 1039, Nicarchum συκοφάντην Acharn. 910 sqq. Simonem, furem publicum Nub. 351. Equ. 242 Cleisthenem mollem et effeminatum Nub. 355, Ach. 118, Ran. 416, v. 835, hesm. 574 Pandelete συκοφ. Nub. 923 Calliam Ran. 416 Theramenem, qui parte mutare et prodere sciat, Ran. 540 Cleophontem an 680, leigenum studiis privatis paci adversantem eod. . , riphradem libidinosum col. 129 Vesp. 1275, qu 128I, Agyrrhium impudicum Eccl. 102. 184, Cephalum de magogum col. 248, Neocle idem ecl. 254 398 Plut 665 Eu- cratem Lysiclemque demagogos populique fraudatores Equ. 130, Amyntam nebulonum Vesp. 74 466 1267 Lachem Vesp, 955 Niciam Av. 40 - ουχ ρα ἐστὶν μελλονικιαν - Hyperbolum Equ. 304,

25쪽

malo dicendi ardore abreptos vel privatis simultatibus irritatos, ite ab eorum lui dein irrisione ac vituperatione Onui in O so continuis Se quorum et P.Si partes sectabantur ingeniumque laudibus offerebant, suosque lionestissimos patriae iliae amantissimos esse inter Omnes constabat i). Quasi vero exemplar quoddam nequitiae a poetis

comicis imprimisque ab Aristophano in quitum fabula Cleon, qui in re publica administranda Periclem ambitioso

secutus erat, inducitur ita, ut luaecunque vitia in uno cive a comoedia reprehendantur, Omnia congerantur in unum Cleonem ). Ac tam acerbis ille exagitabatur contumeliis, ut olim cum Aristophanes qui tum fabulam in

scenam mitteret, qua salsissima dicteria in eum cumulaverat, nemo personam Cleonis fingere auderet Ari Stophanesque ipse non personatus prodire cogeretur ). Quae quidem criminationes, sine dubio e comicorum more Ultra Verum elatae, quatenus non fictae Sint quatenus Vero

licentiae comica vel partium studio vel privatis Simultatibus tribuendae sint, disceptare ab hoc loco alienum Videtur esse. Ceterum hae cavillationes atque opprobria publica plerumque a Graecis, qua erant illis temporibus leVitate, aequis animis ferebantur, et raro ei, qui ludibrio

1 Periclem acerbe castigaverunt Cratinus Plut Per. 33 Teloclidus Plut Pur. 3 et 16 Hermippus Pliat. l. l. 3), Eupolis Periclem et Cimonem Plut Cim. 15), etiam Aristophanes Periclem tangit Acharn. v. 24, ae. V. 600.2 Cleoni se ollum intulisso ipse gloriatur Plato ap. Priscian. IV, 211 cf. Aristoph. qu. v. 48, 255 qui populum deceptum aduletur 510 τὀν υνο καὶ γην ἐριώλην Vesp. 35 ταλαινα πανδοκευr im 835 sqq. 955 sqq. 1031 ὀ καρχαροδους, ου δεινοταται μεν

odio persequitur Pac. v. 269 ὰλετοίβανος, ὁ βυρσοπ ύλης, O ἐκυκατον Ελλα yαὶ v. 13 3 -ωθεν Κερβερος, qui paci adversari solitus sit), 647 sqq. πανουργος ἐν τ' ἰη, καὶ λάλος καὶ συκοφάντ)ὶς καὶ κυ

κληθρον καὶ τάρακτρον.

3 Cf. Hor. sat. I, 4. Aristoph. Vesp. v. 1029 sqq. Pac. 752.

26쪽

fuerant, ex ea irrisione contunielia que offensionem vel oditum capiebant, quod quidem Alcibiadem exagitatium Γανετ 0 fabula contra Eupolin et Cleonem contra Aristophanem fecisse certis testimonii. firmatur 3. Quodsi igitur comoedia ea, quam XI OSUimVS ratione totum vita publicae orbem pervagata omnibus fere in republi ea robus et hominibus, qui alicuius momenti erant, Sales suos adSpersit Saepeque ipsa gravi 8Sima mala, quaeque boni cuiusque civis luctum OVerent, cum ioco petulantissimo tractavit, tamen non est, cur poeta risum tantum hominum captavisse et turpiter infima plebis libidinibus in dulsisse putemus, quae dum ridere OSsit, etiam acerrimas res profligari atque conculcari gaudeat. Quam Sententiam etsi saepe extiterunt qui proferrent ), tamen Un- quam defuerunt, qui comoediam in vitiis sceleribusque singulorum et reipublicae perdito statu describendis cum voluptate quadam debacchatam esse, ut peSSi moriam eaptaret plausum, firmiter negarent, immo poetaS, cum X empla nequitiae producerent, corruptos hominum more Scorrigere adque priscam implicitatem rodigere et miseram reipublicae condicionem, haud tamen risus locique delectatione contempta, levare voluisse contenderent. Ac testem prae multis aliis citare liceat Lucianum, qui ingenio priscae comoedia indoli simillim praeditus, haeclare de comoedia dicentem facit philosophiam ): Concedo comoediae ex ludi festi more iocari, quia bene in tolligo, iocum nudam rem deteriorem reddere, immo ero eo I SO, quae Vere pulchra sunt, tamquam aurum igne

pura ac splendida fiori. Similiter Plinius do Aristopha ni ingenio haec prodit ) , Non illi vis, non granditaS,

non Subtilitas, non amaritudo, mori dulcedo non lepos

1 Themist. Orat VIII p. 110 B, Cic. p. ad ait VI, 1 Schol. Iuv. II, 2, Aristoph. Aeliarn. v. 377.2 Satis erit nomina commvmorares Plutarchi. Aeliani, Miolandii, Voltarii. 3 Lucian Piscat. 5, 14. Plin. p. VI, 21.

27쪽

Aristoplianis laudus in hac re praedican . , Boi dies em Spolt, inquit ille, uni dies er Ironi 'eigi sicli Aristophanes io nis in chlocliter taliter potior, Sonderii orv ar in Manim voti ei struichster mi id ungi dum vor tro1Dlichstolii rgor, dem es Eriast blio init dona Nolito Athon sunt de sicli durchwe ais altror Patrio bewios. Sed etiam ipsi poetae comici id uum studium esse declarant, ut seria cum ioco miscentes uidendo Occunt spectatores atque remoti ab Omni partium Studio, siti a Vituperando, virtutes tamquam exemplaria proponendo reipublicae Salutem quaerant. oi data enim καὶ γελοι comoedia argumenta 8S Omnes consentiunt ) quod quidem Dionysius Ialicarnasson sis cita interpretatur to riusio dia τὼ θελοῖον προσι σαφιένD φιλοσοφεi Prae ceteri Vero Aristophanes multi . locis comoediae munus eruditionem et culturam hominum esse praedicat, cuius rei testimonia quaddam ex cillius fabulis inire ram: Acharn. v. 650 eos melior us ore dicit et bello superiores, qui talem consiliorum moderatorem habeant, qualis ipse sit, et pergit v. 656:φχησιν δ' sta πολλci dida ιν circio,' υdat sto-

Similia prodit Vesp. v. 103PSqq.: I Hegel Aesthetili III p. 562.

28쪽

Ran. v. 686 sq.: τον ἱερον χορον δικαιόν εστι χρηστα τὴν nroλει strιαραινεῖν ba διθασκειν. Atque comicos poeta non modo hoc Studium profe8Sos sed etiam eo, quod comoediarum scriptori tribuunt, munere pro virili parte functos esse, nemo anus infitiabitur, qui ingenii comici monia monta vel primis quasi labris gustaverit ne dum penitus animo perceperit. Quanta enim Severitate populum ipsum castigant hi pravitatemque morum exprobrant, ut mordacissimos sales et acerbissima Verba ad notandam nequitiem non repudient, quanto ardore quantaque constantia reipublicae perniciem prudentibus monitis avertere studenti Nonne laudibus, tragicam quandam gravitatem spirantibus, priscam illam morum simpli: citatem a maioribus cultam praedicant aequalibusque imitandam proponunt ), nonne cum magno quodam animi

1 Praeter multos locos videas imprimis, qualis in quitum fabula rodeat, . Λῆμος et quomodo certe sine ulla adulatione Sugilletur ae vituperetur. 2 Cf. r. qu. v. 565 sqq. Nub. v. 960 eae artes et Virtutes, quibus herous illi Marathonii instructi erant, cum gravi maerore opponuntur recenti educationis modo, quo iuventutis vires effeminentur ac Vesp. v. 1076 sqq. praeclare Oeta virtutem et pietatem

29쪽

motu et desiderio excolientium virorum velut Themisto-olis, Aristidis aliorum memoriam recolunt ' nonne ardente patriae amore ducti mi soram eius cotiditionem lugent et, suae ipSi optima cognoverint consilia, in paraba sibus potissimum produnt sectanda ' Num vero ea, tuam comoedia secuta est, ratione reipubli: eae imminens ruinare vera reprimi et mores depravati corrigi potuerint, hanc

quaestionem, ne decurramus e X tra calcem, io loco missam facimUS.

Sed exemplis o reipublicae condition arcessitis iam satis politicam comoedia rationem X posuisse et id demonstrasse nobis videntur, quod his verbis de charatior n-

stro igitur licebit ad alterum campum, quem non minore cum ardore comoedia peragravit, artes liberales dico, quae cum ita publica necessitudine coniuncta intima et ad similem ilicentiam delapsa eidem comoediae uberrimam ridendi vituperandique materiem praebuerUnt.

erga patriam illorum laudibus issert qui contra Persas pugna-

Verunt: ανδρικωτατον γένος κω πλειστ τηνδε την πολιν

ωφελῆσαν ἐν μαχαισιν, ηνιά Ἀλθ' ὁ β αρβαρος κτλ.quibuscum conseras Uv. 1090 sqq. Av. 1366 sqq. an. 727 sqq. I 072.1 Cratinus Solonem et Simonem pie veneratur memoria

Diog. Laert. I, 62 Eupolis Solonum, Miltiadum Aristidem, Periclem Schol Arist. p. alcheu. Diat r. p. 252, Plut Per. 3 et 24 Plato Themistoclem Plut Them. p. 235 Cor. ete. 2 Cf. Pac. v. 503 sqq. Ran. v. 1431 et memorabilem locum Ran 690:

30쪽

Ac primum itidem do arte gymitica et musica dicetidum erit, quae artes ad iii Ventutem educandam portinent quaeque hominem κ&λοκαγαθον reddunt i). Poetae autem comici omnes sero deinceps de iis artibus depravatis et ab animorum cultura ad libidinos excitandas do- flexis graviter conqueSti Sunt Pherecrate enim Secundum ingeniosam et Satis probabilem Heliaricliti coniecturam ' ' ρίευν fabulae argument potiSSimum artem Usicam spectat et eam quidem illiu corruptelam, quae mutatis legibus musicis animos dissolvat atque enervet. At- quo Aristophanes Nub. v. 962 ut 06 in certamine, quod Hyroc, ὁ καιOQ. et λογος δικος ineunt, totius educationis modum, et qualis apud maiores fuerit et quali nunc soleat esse, indicat ac de arte musica hi potissimum ver-SUS agunt:

quibus opponit v. 967:

conexa, comicorum et imprimi Aristophanis sales ot irrisionem excitat. Nam cum Aristophanes Simonidem, gravis illius Doricae poeseo auctorem, laudibus extollat ), qui patrum integram virtutem cingeniumque Grae-1 cf. lat. de legg. 2 p. 273 0kk. de ref 4 p. 207, ristoph. an. V. 729. 2 C. F. Hoinrichius in Demonstratiotine locillatonici se rotagora, itoniae 1813. 3 Vido Phurocratem in Xuρωνος fragm. Plut de mus. p. 1147 Steph. Eupolin in oculo ς υ αξι ηοχοις, ac conseras Arist. Ach. vv. 16 866, v. 857 maxime vero Ran. 727 sqq. 4 Pheidippidem inim, a prisca horum Sinceritatin alienum,