Vitarum Italorum doctrina excellentium qui saeculo 18. floruerunt decas 1. 6.. Auctore Angelo Fabronio

121쪽

Ioῖ seriptis suis reliquerunt testimoni de doctrina Lancisi ; & dederunt quoque A ademiae Caesiis . rea Naturae Curioserum , Regia Londinensis , . Physiocriticorum senensis , Initituti Scientiariun . Bononiensis , Incurioserum Rosianensis, quae sibi gloriae duxerunt inter silos Lancisum censuisse. Et si Principibus placuisse viris non ulti- ma laus est , non est tacendum factum Ludovici XIV , qui cum intellexisset, ab eodem libros quosdam rarissimos desiderari , diligenter conquisitos ad illum mitti iussit una cum litteris per

honorificis si O .

1 Notatu dignum est , quod in hane rem ser sit Laneisus in epistola quadam ad Herculem Coraz-kium . Me quidem, inquit, AE Hee ignorassem loquitue de Mathematicis saeuitatibus nihil profecto in re meis

diea sapere arbitrarer , quanquam me non latear, in quid sapio , quam δε exiguum ; arque idcireo apud discipulos , amicos meos tis erare soleo , illa rem animam, veriebat Hippocrates , O quin per omnia narurae opera ductilem promptamque parare non posse , n, qui magi- Lyram ab ineunte aetate habueris Mathese . a Hoc perieulum ingenii praesertim secIt incre dibili cum auditorum admiratione in ea quam dixit, oratione de laudibus Anatomiae an. MDCLXXXIV. UIII. Id. Novembris, cum primum ad docendum venit . Multa sunt , inquit ipse Laneisius in epistola ad Ioanne in Pastoritium, qui ab illo hanc orati mem requisierat, quae a re veruam merentur , Primum Mim

122쪽

q.Decimen illud fuit , quo mihi per hane iuventutis imma.

ruritatem in amo Romanae Sapientiae laceo , hoc es reis Dbereimo summorum virorum rheatro superioribus menis Abus prorire contigit. Neque certe is eias ivero , in tamrtim ni 3 se animi se memoriae se ingenii experimen-σum , qu d non modo iterum se tertio, sed etiam quam so ignus Orationis evrsum , aliis atque ariis subinde Prae tutis in eonventum supervenientibus , interrumere coactus fuerim , O partes jam reeitatas in anacephalaeo con Dahere, novis semper se verbis ex formis esserre nee infeliciter ad Deum , unde reee eram , redire. tae fano res adeo , te Praesente , commovis Auditorer , ut etaris tis Collega meus L . nullus Manfredus vocem tenere non potuerit , quin me publice admonerer, ne pos feris riam perieuli vicem, quartae fortunam tentarem . Sed tune

adfuit pereuldubio in mitati meae disinum prodium . Enim Dero formidulosam illius diei aleam meeum ipse reputans . non Me eo dentia nota id Mi i potuisse eon- teor, niAE improvisa ossicii neeessitas ad audendum me compulisset: inurbanum AEquidem videbarur , si in adventum eriorum Praefulum eas observantiae Agni cariones prae-rermiri em , quas in priorum ingressu non gravate prae meeram . In margine vero epistolae , qua Pastoritius Lan. cisio respondet, haec idem Lancisus notavit: Haec orario s uror Plinii verbis ad Suetonium J Auctori , quemadmotam a plerisque aecvi , aures kominum , ianuam. que famae par fecit. 3 Magnam quoque absentium his temporibus fuisse opinionem de Laneisi doctrina indicant doctorum virorum epistolae ad eum scriptae . Habes hic immortalis viri Laurentii Bellinii epistolam, qua ad ipsum misit sua de Morti Cordis opuscula. Hanc ex mill-.tis selegimus &, quia brevis, & quia honorificentisIiis ma est . Ioanni Mariae Lancino Laurentius Belianus t me agere. In opusculis meis de Motu cordis, quae ab Eminentusmo Cardinali Spada ρ ibi reddenda etirari , perinoietes, VIR CELEBERRIME . runde animalium Motis-

123쪽

num principia dedueam . An vero id asevius Im , quod

eonsequi erat in animo , tu videris , qui probe nosti, animalium operationes a sola initi unaentorum cructura motuque pendere. Ut autem hae Iro tua humanitate diligenter expendas, simul etiam aequi bonique conjulas, non mea Dium , sed tua quoque interesse arbiIror. Vale Horen-

me MI. Sept. MIMACH Iuvat hoe loco reserre verba Vatisnerii, ubi loquitur de Inventoribus vermium spermaticorum tom. a. p. Io . Ne perche cito Ietterati aI di Ia de' monti , o af di Ia de' mari eelebrati . mi , ererisse eia V. S. IIahe netia nonra Italia nivno δε fosse pres la pena d'ass- curas es tin tanto fatio . II nostro Monsignore Lanc Messieo di S L , e chiarissimo per tante De opere degne di Cedro , mi mando , non e guari , alatine De Disserta soni Epictolari di Detia erudiri one plene , in due desti quali paria anel es di quesi vermi det sine umano. s Haec Guglielminius in epistola ad Laneisium data Bononiae prid. non. Aug. MDCCVII. Bononiae mihi reddisus es liber , quem nuper evulani de stilita- meis mortibus , euius lectionεm , pluribus licet diffractus

negotiis se avidusime aggressus, in eo optima inveni etincta , cuncta suspicienda . Praetereo ibit gravitatem, orationis Ferripicuitatem, elegantiam, ordinisque nitorem quibus undequaque Iectoribus re commendas; doctrinam ip- Iam potius suspicio , in qua ivvm elucet judicium e me-rioribus optima seligens, omnia suo quaeque loco di Fnens ἐν inflens . Nihil intresvm , nihil putidum vitia

aetasis nosti sed cuncta naturali ptilchritudine a urgen istia. ingenii tui maseulam virtutem , O. gratam amoenita rem redolent . Raetiisti in omnibus, sea maxime in sectio- mistis radiaverum, quas ita examiniaci , ut neque in hinoriis praegressi natus, neque in observationibus diectionum, neque in eorundem j hociis quidquam desideretur . In hanc fere sententiam scripsit a. eundcm Lanci sitim

124쪽

'an admiratione. Ineredibiliter me quidem delectarum 'liel antia , Romanique sermonis nitor , concinna methodus, solidaque doctrina, non quirim ex Miis hypothe vr , sed ex insut naturae observatione , anatomicisque praesertim experimentis deprompta. accedit argumenti utilitas potissiamum hae nostra aetate, qua focito frequentius homines hoe Iethali genere e medio tolluntur . R. aEElnius Cedro

dignum appellavit hunc librum . Carolus vero Rica Iunior significavit Lancisio summo in pretio esse apud Anglos istud opus ς illudque , ranquam thesaurum , in acta Reiae Societatis eontulise Henrietem Sisone .

6 Extant epistolae Lucae Seliroehit Aead. Nat. Curios. Praesidis , in quibus mirabiliter laudantur singula sere Lancillii opera, & istud praesertim de Noxiis pa-Iudum effluviis . Israel quoque Coniglianus Haebreus , Medicus sane doctissimus , qui diu medicinam fecerae Byzantii, in epistola ad Lancisium ait, non satis dignelioc opus laudari posse, illudque sibi aperuisse diuisuis

stra quaesitam caussam morborum contagiosorum, quibus singulis qui bii 'tie annis cives illius urbis amigum tur . Ad quae rescripsit Lancilius: enim de BF-3antinis videmiis potius , quam psibus identidem reeum rentibus olim subobscure cori raram, nune opulatissimo rectimonio tuo afrmate flatu re minima vereor et Selliere non aliunde quam ex corruptis ob Turearum negligentiam , eontemeratisiue aquis ac linis frequentes illas pestilentiar suboriri. Mirum, Byrantium usque penetrasse Lancisii famam, & hune Hae breum Romam venisse, motum praesertim, ut ipse narrat, desiderio illius noscendi . -

Antonius Iesseus Parisiensiet horti Praeses scrip. sit Lancisio, nihil aeeuratius , nihil sagacius , nihiI elegan-rius legisse opere de Bovilla Prae; hoequv judicium comprobasse judieio suo Guidonem Crescentium Fagonium. Immortalis hic vir quoniam ipse per se legere non poterat senio, & oculorum morbo impeditus, auribus accipiebat quidquid edebat Lancilius. Nihil enim

125쪽

ab eo proserri posse existimabat , quod optime ejus famam non sustineret. Sed redeo ad opus de Bovida Risne, de quo sic quoque judicavit Morgagnius in epistratu . quadam ad Lancisiui vir Hictoria diligenter scripta, edtati timtiter ebuecta, morbi natura, caussae , curario erudire , ob rLiterque tractara , omnia Iuculenter, cuisse , diserte ab stata . uid mestir l Magna cum Voluptate geri, e que majore , quod summam eius Di errationis titilitatem inter Iegendum animadverti. Nam, ut cetera praetermitiaram , quae nec pauca , nec levis momenti sunt, quid exeoia ei ari , quid Aeri utilius Poterat, quam Pont. O. Μ. Dissientissima isti deerata , ae AEngularia ac prope rivina b ne a litteris mandare, ut cujus regimere optare moria tis aeternum debent, Aperare autem non possunt, ejus Diarem prudentiae , ἐν bene centiae immortale habeant monuia mentum , unde Principes in omne rempus Mi ad imitum dum exempla capiant. De hoc opere sic etiam loquitur, ceteros omitto γ Lucas Schroeli ius I Communem omnitim adplausum illud mereri, atque obtenturtim certus

fum; adeo pro iis docte circa Alam pestem euncta fuere peracta se scripta , ut quam tot meritis iam antea nomen Lanei anum possidet famae celebritarem , -- mensum iam adauctam GD Me contarione diei quear, de easque. Seripta haec est epistola anno MDCCXVI. 8 Brevis est epistola Antonii Valliserit , qua eommendat hune Lancisii librum; quare juvat inteoram exseribere . Illamis o se sapientissimo viro Ioannium Lanei o Danae ricori ornamento, deque Reptibi

ea messica optime merito Antonitis Viali eritis S PRMAE, vir praestantissime , inter admirationem is ratissitim , dum tua legetem . g am atre naturam intras, quam Iubriliter indagas, quid venti cogitent, quid arant Quvia per aerem surgentia. Nec mintis praeclara feruenssi tiriaritas . Constitis vitae cisium, is exemplo Romani caeci r ritis humani generis causam benigne agitas. meme rermagnopere recreat nee enim ambiriosa contemplationeDeuas ingenium; sed. juvat aaborab H Pti iam commoda,

126쪽

iuuat a Diritu quem dueimur, em quo nihil earius, oeis evisantes noxas repeliere. .m inretistis , vir sapientisime, quanti aestimem librum tuum, quam magnas tibi gratias debeam pro tali munere. Discant demum re eentes medici, quorum omnis in theoriar nisus es, non

philosophari tantum , sed etiam prodesse. Vale Patavii x. Decembris IIII. Longiores sunt epistolae Danielis Gelzeri Arelliatri Regis Poloniae, Rosini Lentilii, Ioatinis Fantonii , aliorumque, quibus ad caelum effertur hoc idem opus; satisque erit eas nominasse. Narrat quoque Fantonius judicium honorificentilsimum quod de eo fecit Iacobus Mangelus, plurimaque ipse affert , quae mire confirmant notata in hoc libro a Lancisio. Ceteras res inter ait, magni momenti esse quod ille de combustione herbae Kali prohibenda admonet. Sibi enim compertum esse assirmat, quod ex kae herba elevantur halitus aineerrimi, qui Hathe sanguini ferinam eoneiliant, DAphuri pugnam inferunt. Lentilio vero istud opus occasio fuit agendi cum Lancisio per litteras de aquarum natura ; & multa quidem sunt in his litteris, quae hominum doctrinam , ae diligentiam in observationibus habendis declarant. Minime illud silentio praetereundum est, quod eidem Lentilio narrat Lancisius, quaedam a se inchoata fuisse de Spargyriea anal , deque acidulis

Romanis, omniaque a se notata ad geometricam methodum tedigere cogitasse , non tamen praestitisse occupationibus distentum. Epist.dat. est Kal.Octob. MDCCXII. 93 Accepta priori Dissertatione , haec scripsit Fa

tonius Lancisior Dissertationem tuam Pis gnomicam omina cum voluptate perlegi . Tu mirabili iventi a mine rei eatissam ab antiquis ignoratam , despectamque α orerisis ita in Iurem protulisi, ut, quasi dixerim , ve ritarem in fabu la detexeris. Iliud praefertim videtur sv rilissime excogitatum , quod de infima cognatione frontans musculi cum eerebro, ἐν menivibus demonaras. enim , re in adulto solum eo derata , nihil penderis fen-υο ιη haberet, IAM peri tu es factε indae ne

127쪽

ne ria is embsone, quemadmodum puleἷerrime onendis . Ario nihil ea in animalium in hominis fabrica tam in cultum tamque obscurtim , quod anatomico ac philosophi- eo lumine non Aplendescat. Sed tua haec dissiqui tio non

rarum etiam unisersam animalis Oeeonomiam ista at , eeratiocinandi normam θ' methodum perdicuam aperit. Denique omnia sunt aeutissime , jucunde , eruiate , Gligen-rer , ω eximia methodo , qua scriptores Medicos Deile vincis, exposita .

ioa Antonius Iesseus in epistola quadam ad Lane istum ait , ab illo se dissentire in eo quod spectat ad

Fungorum generationem & naturam. Putabat enim illos vegetare, & inter stirpes numerandos esse. Celetixum Lane isti sententiam defendit Antonius Ualisnerius qui eum illo observationes suas communicaverat .

iiὶ Dici non potest , quanta undique Lancisio facta sit a doctis viris gratulatio, quod has Tabulas Eustachianas e tenebris eruerit, explicaveritque . Jacobus Mangelus , ut e multis pauca testimonia seligamus , se iuribit quadam in epistola ad Lancisium t Demiror fune ina omnia , quae fumma sua sagacitate perspexit m

enus Eustachius eo te ore, quo tenebris non Parum erassis Obυolvebatur tota anatomia . Sed tuam multo ma-

eis demiror folertiam , ae ingenia mam diligentiam , qua

rimatus quae obscurius illic erant delineata, librum arias m rum , ac paucis insemifurum eloquentissimum ac preci Ari quacunque anatomica supellectili quam maxime inuructum fecim . o propterea quod memoria Evnachiana , est quod tota societas medica maxime amplitussini tuae debear, non tantum quod hasce tabulas Per duo prope saecula sepultas Sum. Pont. muni centia des o , ut ita dicam, rumulo eduxerit, sed etiam quod inde tam multa, tam docta, tamque finia ad curiosioris profectoriae artis orna. um facientia promere voluerit. Eidem Mangeto libuit has Tabulas situm in Theatrum anatomicum referre cum explicationibus Laneisianis ab auctore nonnullis in locis correctis . Ingenue enim hic fassus eli partim tuaera-

128쪽

a Iophi incuria, partim nos ra etiam in seribendo 'funatisne sphalmata quaedam irrepsin . summus vir Hermannus Boethavius scribens Iacobo H y est inter Lancisianas haeci epistola ait , ineredibili voluptate legisse qliae adnotaverat Lancisus in Tabulas Elistachii, addiditque: b na fide ago, hactenus nihil inmite in anatomisis usquam apparuit. Memorabile est quod in hac epistola idem Boethavius satetur, scilicet multum profecisse ex operibus Lanei sit, idque riirsus afficinat ipso Laneisio scribens . Extant & epistolae Hyacinthi Gimmae , & Ioannis Fantonii, quibus hi docti viri plena manu in astra extol-Iunt hoc Lancisii opus . ia Ioannes Baptista Gastaldus in quadam epistola ad Laneisum auream appellat hanc Dissertati

nem . Ait, hoc argumentum imperfecte admodum a

Vossio , aliisque suilla tractatum Lancisium vero est e-eisse , ut nihil amplius desiderari possit a Belle enim adesse foliri se pereleganter de illis omnibus , quae ad ipsum quoias modo pertinere possunt , more tuo di eruisti quod

opus ut prae manibus juniorum medicorum versetur , curare debent illi omnes, quibus artis eloria cordi Antonius quoque Iessieus pluribus verbis commendat hane Dissertationem .

133 Antonius Iessieus signifieavit Lancisio, magnam ei famam comparasse apud Gallos quae ipse adnotavit in Metallothecam Mercati ; quas adnotationes laudans quoque Fantonius in epistola ad Lancisum, ait: Metallisae scientiae institutiones dici merentur, nihilque aeuriosis non tantum doctissimisque nilosophis , sed a solemtismis etiam Criticis de erandum relinquitur. Neque minus easdem probavit Mangelus: nam illius est haee opist.ad Lancisium dat.Geneva prid. Kal. Iulii MDCCXU. Habemus pro quo amplitudini tuae nos maxime d inclarro reamur , euius doctis, O felicibus curis debemus , quod ea omnia nitississima , innumerisque ev rimentis , ac Llidiorem doctrinam quaqua versum Hargentibus rarisciariis iiDarata nobis tradia fuerint et Loquens vero de Me

129쪽

III Mereato ait, optime se gessust quod ad rei naturalis varia

rem potismum se con Denterit, quippe magis neglecta υἱ-debatur . Siquidem in Boianicis Praeter Columnam , Penam , Bauhinos circ. proflant inter novissimos clari mi viri --rissonus , Brenius , Rivinus , Rous , Turnefortius , aliique non pauci. In animalibus tum perfectis, tum imperfectis, ut νυ. go d inguuntur, Gesnerus, Alis andus , Tonssonus, Rous , Uraiouo jus, Licertis, Redi, Mammernamius, imo etiam aliqua ex parte Leoenhoe jus, Charistontis, variique euri Peregrinatores . In gemmarum ἐν metaia Drum , metallisque a=nium mineratium historia, tum rassim Peregrinatores, tum alii plures veteres ἐν Neoterici qui de iis ex pr fis ἐν vere prospero cum intu egerunt .

si His observationibus locus datus est in secun do volumine operum Lancilii. Earumque meminit Herusterus in suo nunquam satis laudato opere de rebus Chirurgicis, alibique . Ceterum quae fuerit Lanc isti sententia , facile cognosci poterit ex iis quae scripsit ad G rellium in epist. data Kal. Martii MDCCXIX. exiguae autem , inquit ille, mihi voluptati fuit , quod a te

quoque confirmari intellexerim , communem amicum clari

innium Minerum de pristina sententia A minus iscesserit, fallem paullulum in rectam viam Axis , ingenue Pr fessum , suffusionem obducta in aqueo humore membrana aliquando progigni t is quidem AE Romae degeret, crebrisque

interesset sectionibus cadaverum eorum qui cum certis non cum iuscunque glaucomatis, sed verae eararactae indiciis decinferunt , non infrequentiorem ar praeternaturalem , sed frequenti mam illoque in genere naturalem fusti onem appellaret. Illud etiam dolendum magnopere mihi videtur,quod maximae non raro offensiones inter doctos viros emergunt, eo quia nomina a Priscis ad peculiares morbos Adni candos constituta in alios saepe istorqueant , ut in casu n aro Uuvenit, in quo cum spochmaris sinu onis cataractae vocabulum inditum fuerit vitio concretionis in humore aqueo , Antonius Metr antis , Bri eus , atque Hesertis nomr ad eostillini ass.ctionem indicandam traduxerunt .

130쪽

IIarant. Cum igitur vel ipse mis erus eandide ntine fatea

rur , concretionem in aqueo is continge e , or per acum deprimi posse, sponte quoque dare videtur , ut nomen , δε- des , O medela ipsius cataractae a veteribus inventa apud recentiores quoque accipiantur . anqriam tistro eoncedimus , hactenus medic/sis chirurgos Partim Mnorum amishiguitate , partim complicatione utriusque mali faIsos pesepius , elaucoma pro fuj usione , vel contra reputasse , quod etiam nobis accidit , quippe qui in denatis viderimus .egrotationem , quam rimplicem catar..ciam cens bamus,sui I e eum glaucomate con unctἐm . Hinc praeciars magnus Hippocrater , qui minus erraverit, optimus ect messicus . Ceia sertim ego quidem arbitror, misterum nostrum ideo fuscep-ras partes non isseruisse, quod minus iarbane a nonnulisti, tibitus M. is Inter epistolas Lane isti multae quidem extant

quae ostendunt, quam a contentionibus idem esset aversus. Neque solum has ille vitabat, sed ortas inter amicos, ut componeret, omne adhibebat studiuiu . Dicere vero solitus erat, Medicos praesertim ab omni contentione alienos esse debere, memores illius dicti Hippocratis, quo admonentur, ut nihil cum perturbatione faciant.

16J Ceteros inter libros erant duo exemplaria mperis, quod inscribitur Margarita Antoniana , quorum unum Laneisius dono dedit Cardinati Laurentio Corfinio. Rarissimus sane liber, cujus auctor est Gometius Per- eira , & ex que Cartesius sumpsi te dicitur illud Philosophiae suae dogma, Bruta carere anima, & vera au. tomata esse . OPERA EDITA . In contexendo Indice Operum Laneisii primum reseremus ea, quae distributa in quatuor volumina Fratres Palearinii Romae an. MDCCXLV. eleganter sano impresserunt, ordinemqtie ab iis servatum haud im-