장음표시 사용
201쪽
quod erat maxime Astronomis optatum , coniunctio nempe Μercurii cum Sole . Nam cum huius eventus habuissent illi hoc iaculo exspectationes duas , unam anno MDCCVII. , alteram anno MDCCxx. hae deceptae fuerant. Res nova omnium studium , diligentiamque commovit, in quo in primis eluxisse ingenium industriamque Manfredii, scriptum a se anno sequenti editum declarat. Atque haec prima fuit observatio , quam vix dum eius aedificio absbluto , h, buit in specula Instituet. Huic successit illa comitto minores ; longum enim esset singula persequi, & non necessaria) de Iovis ac Martis coniunctione heliocentrica, in qua non mediocrem operam curamque consimpsit , nouselum ut Astronomiae indulgeret, sed etiam ut de Physicis benemereretur. Nam cum apud hos multae res nequaquam satis adhuc explicatae sint, tum perdissicilis & perobscura quaestio est illa de Planetarum , ut eonim verbo utar . attractione , quae & ad cognitionem pulcherrima est, & ad plurima in natura explicandaphenomena expeditissim a , ac pene necessaria . Nam qui Planetis hanc vim tribuunt , ean-
202쪽
dem , hypothesim sibi quandam componentes , , tribuere selent rebus omnibus. ManDedius igitur certi ne aliquid hac de re haberi posset quaesivit in Marte . Sed id habuit exitum omnino contrarium exspectationi suae ; doluitque nihil a se proferri potui se, quod ad confirmandam illam Newtonianorum hypothesim valeret 7) . Nam licet nulli di1ciplinae addictus esset, unum
tamen praeter ceteros admirabatur , maximeque diligebat Newtonum, ut pote quem in primis arbitrabatur vidisse verum , maximisque errori-hus hominum animos liberavisse. Ille autem , hanc omnem quaestionem c alicavit epistola ad
Jacobum Ricatum , in qua non modo quid a se , sed etiam quid a singulis observatum esset, persecutus eli ; idque sic praestitit, quasi sitspicionem movere, non tanquam adversarium v
liquem convincere vellet. Nihil optabilius ad immortalitatem nominis potuit Mainedio accidere ; quam quod accidit anno MDCCXXvI , ut cooptaretur in Parisiensem Scientiarum Academiam . Nam cum hic honos per se sit glori sus, cum nonnisi merito tribuatur, hoc etiam sit gloriosior in nolitis: hominibus, ceterisque
203쪽
alienigenis, quo rarior . Cautum est enim legibus , ne pluribus quam octo ex his aditus in eandem pateat. Qtio autem gratus pro tanto beneficio in Academiam cognosceretur Man-Dedius , misit ei bina c0mmentariola , quorum unum, quod est de ratione deprehendendi Telluris figuram ab Lunae parallaxi 8) , initium facit voluminis Actorum anni MDCCXXXIV. , alterius , quod est de ratione definiendi selltitia per Inerrantes Stellas , sit mentio in commentariis rerum anni MDCCXxxvII i. Haud multo post Londinensis quoque Academia, ne Parisiensi in Ghonorando tanto viro esset insertor , illum situm fibcere voluit. Qilibus rebus cum fatis famae sitae con sultum esse jure ille existimare posset , non , propterea tamen aliquid remisit de labore aΩsduo & quotidiano , quem in studiis doctrinae selitus erat impendere . Quod cum ex aliis re-hus , tum ex eo p sertim libro habemus cognitum , quem de Stellarum aberrationibus s) composilit, ac Cardinali de Via sane meritissimo dicatum , anno MDCCXXI x. in lucem emisit . Dissicile est cognitu utrum Stellae habeant cursus quosdam , abberrationesque annuas; tale ta
204쪽
men est , ut bene ac sapienter rei litterariae consulant ii , qui in eo investigando elaborant . Nihil est enim omnium , quae in Astron
mia tractantur, quod maioris momenti a Copemnicanis existimetur , ut pote ad selemne illud suadendum dogma de Terrae circa solem motu accomodatissimum . Mainedius postquam, omnia scrutatus es et, comodissimam viam ingressus est , ut eo , quo intenderat, perveniret. Nam omnem curam in illud contulit, ut has Stellarum aberrationes , harumque leges ex meridianis temporibus, si qua ratione posset, as
sequeretur. Quod quidem ei prospere silccessit, post multas , infinitaque diligentia habitas observationes in Arcturo , Syrio , Lyra , Capella , Tauri oculo , aliisque primariis Stellis. Per udem tempus vir in primis doctus Iacobus Br,dleyus multum operae ac studii ponebat, ut has ipsis aberrationes ex altitudinibus meridianis deprehenderet; e usque observationes cum
haud multo post editum a Manstedio libellum , in Italia prodiissent, huic siimma laus tributa
est, quod in notatione intervallorum, conis sonumque cum tanto viro consenserit. Non a que
205쪽
que tam en inter eoidem convenit de eo quod pertinet ad Copemicanorum hypothesim . Manst dius enim in hac erat sententia, ut putaret γberrationes illas cum annua horum philoseph rum parallaxi . cuius leges eo in libello explanavit , nihil commune habere. Nam neque I cem tempore propagari assimam ipse audebat,
neque si id affrinaret, illud statim videbat comsequi, ut Stellae , si Terra quidem circa Solem vertatur , non ibi ubi sint, appareant, sed paullo
ultra orum primum neque Cassinius , e cinius observatione illa de lucis cursit opinio m navit , assirmare Voluit, neque Gravefandus , cum maxime vellet, potuit. Bradleyus e comtrario sibi persuadebat, notata a se optime ad ea , quae docent Copernicani, accomodari , si haec duo adiungantur, primum Velocitatem lucis eam esse , ad quam Velocitas convertentisse circa Solem Terrae non insensibilem habeat proportionem e deinde Stellas non ibi , ubistini, sed paullo ultra apparere , si oculus , cui
apparent, ea velocitate moveatur, quae ad velocitatem lucis proportionem habeat sensibilem. Sic quod erat in hac re tota certissimum, id
206쪽
habuit Mansredius cum Bredieyo commune ,hvpothesis fuit Bradley propria . Ille autem summam confecit cogitationum omnium suarum, rerumque a se, a Bradiem, atque etiam ab Horrebovio insigni Astronomo Dano observata rum , & dilucide eleganterque epistola Latina ad Antonium Leprotium amicissimilm suum emplicavit . Interim Pontifex creatur CLEΜENS XII. , qui cum magna animo volveret ad ReipublIcae utilitatem, statim vidit quanto sibi ustii fi tura esset Manfredii opera. Primum & maximum mandatum fuit contorquendi in alium cu sim Bedesim de Vitim , de quo sipra comme moratum est. Immensium sane opus, quod to pene annorum spatio duravit; quodque incr dibiles labores, ac molestias eidem attulit Iod Idem Pontifex cum constituisset Τiberim navigabilem praebere Perusia usque ad Naris fauces,& Anienem a Ponte Lucano Romam usque , huic operi Μmstedium praefecit, eique sectum Ioannem Bottarium dedit. Sed hi , re explorata, eam esse magnitudinem dissicultatemque Pontifici retulerunt, ut a sistepto consilio discessierit. Polt hoc jussus est dare operam emem, dati
207쪽
tentatum , nunquam tamen perseetium est . Pr fecto Manstedius, quantum in se fuit, sescepto muneri satisfecit, neque modo suam protulit, sed requisivit etiam celebriorum totius Europae Asir, nomorum sententiam , scripto iis misso si a) quod illi placuit nominare t maestiones de recta Paschae indictione . Secutum est illud mandatum de tuendo Pontificis iure in ea , quae huic cum Venetis erat, controversia de Imperii finibus . Itaque hac de re librum edidit anno ΜDCCXxxv , quem inscripsit et Compendiosa informaetione difatio sopra i confini delia Comunita Ferrarese d'. griano collo Stato Veneto αα Hunc qui leget , statim intelliget quam magni fuerit laboris tot colligere monumenta, quibus comprobaret , qui constituendi essent termini ubi nulli iamdiu extabant, quique modus definiendus esset iuribus Venetorum . Inter haec si quid in caelo apparebat observatione dignum , praesto erat Ma stedius , notabatque omnia suo more diligentis sime'. Flucubravit quoque opus de . Gnomone Meridiavo Bononiensi , in. quo sic omnia de ejus constructione , usu, atque utilitatibus , βeque
208쪽
19 que rebus a se & ab aliis observatis, complexus est, ut nihil horum in eo clarissime non appareat . Tali modo Eustachius gratus Iudicari voluit erga illud Isuiminentum , cui quidquid prinsecerat in Astronomia , reserebat acceptum Et ut ossicio benevolentissimi erga m)rtuum
fungeretur , curam suscepi t disponendi, edendique opus illud Francisci Blanchinii , cui nomen est: .astronomica , ac G 'gramitae observationes Uectae. Quod si sculptor praecipua laude se tur , qui comminutam statuam, collectis undique fragmentis, ad vitam re cat, cur non vsingularis' eius exilliinetur indultria , qui ex chartae plagulis , in quibus omnia erant inordinata & confusi, multa imperfecta, ac vix a umbrata , librum omni ex parte absblutum utilissimumque confecit p. Qua ex cura ut se Iibo navit , animum convenit ad illulirandum aureum Guglielminii opus de Vatura Fluminum. Ηγbet hoc partes duas, unam de alveis , quae pro
pria eii Gugliel minii , cum genus hoc princeps attigerit , & in multis tenebris clarissimum lumen praetulerit, alteram de aquis fluentibus , quae ei communis est ciim aliis, quanquam hanc ille eo
209쪽
I9I provexit , quo nunquam antea pervenerat . Ad hanc postremam convertit se potissimum Eustachius, quia non tam accurate fundatam de extructam eta videbat, quam erat altera I niu
laque adeo protulit, suisque locis disposuit, quae usu iam tractata, de animo notata habebat, ut dissicile sit intellectu , horum utri plus debeat utilissima haec aquarum fluentium scientia si3 . Opus ad umbilicum perduxit Eustachius, non tamen, morte obita, Vulgatum Videre potuit . Quam fortunam subiit quoque Volumen, quod feeit de Elementis rationis temporum rogatu
Francisci Algarotti docti adolescentis , quem non steus ac filium diligebat . In hoc Petavium Asecutus est non ut interpres aliquis, sed quae sumpsit ab eo, alia dilatavit, contraxit alia , eisque suum iudicium, situmque scribendi ordinem adiunxit . His postremis temporibus alia quoque sustepit utilia studiosis. Contulit enim se ad eam curam , ut perficeret, quae olim adussim nobilissimi adolescentis Caietani Boncompagnii scripserat, Elementa Geometria . In qui bus cum illa praetermisisset , quae se lida alti
gunt , ad haec potissimum convertit animum . Haec
210쪽
192 Haec eadem tamen nonnisi inchoata reliquit, quapropter eius frater Heraclitus in hoe sibi elaborandum putavit, ut illa abselveret. od sic praestitit, ut non satis utilitati studioserum comsuluerit, cui quidem consuluisset, si magis clare res per se obscuras tractasset. Eodem etiam tempore instituit Eustachius meliorem in ordinem redigere, & pleniora efficere, quae discipulis suis consi everat tradere praecepta Astrono miae. Sed haec quoque rudia reliquit. Quas igitur habemus Institutiones Astron icas , tales sunt quales ille initio composuit, in quibus tamen nulla pars, quae ad caelestia pertinet, praetermissa est, nec modo quid sibi probaretur ,
sed etiam quid a singulis philosephiae distiplinis, Se alicuius nominis Astronomis diceretur, persecutris est ; sicque omnia tradidit de nati ne ineundarum Observationum , ac calculorum , ut quid ille ultra praestare potuerit, non videam LNeque silentio praetereunda est historia, quam confecit, controversiae de Telluris figura , rerumque a Gallis recens animadversarum IM . Legitur haec in quarto volumine Delle Osservagio.