장음표시 사용
81쪽
Situs milliarium interstitio obiacet Hurn lingulae impositum Hantonensis Comitatus munimentum . . suamevώbi vi istinibus velatis monasteriolum anno II 3 a. positum, Gothi=Vbi ad ingenia cxcolenda Scholam instimait L VII skγ . mens ive ct GH- coetuve iam ruinosum, quae in faucibuS Fortus Henricus v III. construa. xit. Et adortum astiuum Sandiam castrum tormentis maioribus, Ut caetera instructa. Nec naturae defende iis inviij menta desunt, rupibus enim abruptis continua serie pracyngitur, subsuntque occulta sara. Atque hae diue insulae littori Angliae adiacent. Magis ad occasum nonnullae insulae Callicae pnaetentae, Anglici tamen. iuris in alto a 'parent: inter quaS Gerzy & Garmer primumque Normanniae, sime Lexobiorum littori quos Britanni nostri Luraim, quasi littorales Vocant, Caesarea ab Antonino memorala adiacet, quam Galli nunc ita
contraxerunt, ut Gyaris Purgum in Normannia, & Hispani Caesarauginam in Hispania , Gerzy enim illi indigi rani, vi Cherburgh pro Caesam b Ust, Saragesim pro C raugusta dicunt . in hanc olim damnati relegabantur, Prae textariis enim Episcopus Rothomagensis huc relegatus erat, Papiriusque Massonius Insulam linoris Consamini vocat, quod Constantiae antiquae VIbi obiacet, quae Ammiano Castra Confamia dici vidcantur, & superioribus seculis G oritonium. Insula haec triginta pluS minus mill pass. ambitu colligit, cautibus, & breuibus quae vadosa sunt loca nauigantibus insidiosa) defensia. Terra satis fertilis, varijs frugibus S gregibus abundat, Oues habet multas & ex ijs plurimas quatuor cornibus eonspicuas . Multiplici hortorum viriditate, ac pomarijsridet: unde vinum e pomis hic conficiunt, quod Sisieram incola: vocant & Angli Sile. Cum autem exiguum ignis alimentum serat, pro ljgnis al&a marina naic vocant) utuntur. I uae fucus marinus Plinii esse iudicatur. adeoque copiose his scopulis prouenit, ut sylvae condensae eminus videantur. Haec sole siccata pro igne est;cuius etiam cinere agros Veruactaque laetificant, uberrimosque faciunt. Villis frequens est, paloecijs duodecim exornata, & castro munitissim O UMontorguel colli imposito tuta, cui pro Anglis praesectus constitutus qui uniuersae insulae praeest. Viginti hinc milliaribus ad occasium aestiuum altera abest insula, quae Antonino Samia, Anglis hodie Gamsi I appellaia, cytharae quasi forma ab ortu in occasum proiecta, Caesareae quam dixi, nec magnitudine, nec foecunditate adaequanda, paraeciaS enim tantum 1 O. habet. In hoc tamen praeferenda, quod nihil venenosum, ut illa, alat. Na rarae munimentis tutior, Vbique praerupta cautium corona quoque redimita,
Soli qua iras. inter quas Smyris lapis duri s simus, & asperrimus reperitia r si, ngi i EmeriP vocant) quo GQvinarii lapides expurgant, scinduntque & Vitriari j vairum di indunt. Hac e iam Insula sicuti prior hortos virides & pomaria
varijs arboribus consita habet, unde vino e pomis factitio plerumque utuntur. Portus autem commoditate ' mercatorumque commeatu multo est celebrior quam Gerzey. In extrema enim sere ad orium parte, sed aurali latere, lunato sinu portus admittitur, cui adsidet Oppidum S. Petri, longa platea, & angusta productum,lico apparatu plenum & mercatoribus cum bellum ingruit, frequentissimum. Veteri enim Regum Aniae priuilegio perpetuae hic sunt quasi induciae, & Galli S alijsquequamuis bellum eXardescat, ultro citroquec sine periculo venire, &commercia secure exei cere licet. Portus aditus utrinque castris munitur, adsimi- stram vetus est castellum, ad dextram alterum G ut v ani e regione eminet in rupe satis aedita, & mari circumflua. Quod regnante Maria, Leonardus Chamberlan Eques aura: us, ct insulae praesectus nouis operibus firmauit. Hic enim plerumque agit insulae praesectus & mili: es praesidiarii qui Gallos & foeminas nullo modo ingredi patientur . Incolae utriusque insitiae sunt origine vel Normannici,vel Britones, Calliceque loquuntur. Vtrobique Gaio illa pro ignis est fomento, vel fossiles ex Anglia inibones,&piscium Vtrobique maxima multitudo. Spectarunt Olim hq insulae cum alijs circum uicinis ad Normaniam, sed cum Henricus primus Robertum fratrem anno Christi 1 I o 8. debellasset, Normanniam & has insitIas Angliae regno adiunxi ex quo rempore A ngi iae firma fide adhaeserunt, licet Gallus proscripto Ioanne Anglo, Normanniam Occupauerit, et Henrisus tertius suo 1n Normannia iure pacta pecuniae summa, & Αquitaniae possessione, cesserit. Garnstiam tamen regnante Fdvvardo Quarto Galli Occuparunt, sed opera Richardi Huriesion valem de Corom ut eo tempore vocarunt) illi exturbati & Rex ipsi in dignitatis praemium insulae Scastri praefecturam detulit. Quod ad rem Ecclesiasticam pertinet, Episcopo Constantiensi in Normannia paruerunt, donec ille nostra memoria Pontificis Rom. in Anglia aut horitatem quod Episcopi Angli faciuncabjurare recusarii. Iam inde Ointoniensi Episcopo subesse dignoscuntur. Atque haec de hisce quatuor insulis, deque Anglia tam genera. urn quam eciatim dicta sussicient.
82쪽
Sta a Regna Norvvegia:, Sueciae & Daniae multis iam seculis distinctus. Occurrit ergo no- Noran D. lut bis Nomegia primo loco lustranda. Normegiae elymon minime obscurum ei L A Vnde D. i
nis via vel Septemtrionalis tractus. Haec ad Austrum habet Daniam , ad occasum O- Caeci e seliquoceanum : ad ortum Suecia, Lappiaque ad Septem trionem terminatur, a quibus excelsis & asperrimis separatur montibus perpetua nive obductis. Ἱractus Omnis Occidentem versus scopulis acutisque Ictiis auius est, atque etiam versus Meridiem faxosus , ea praecipue parte quae Cimbrorum Cheisoneso cbiacet, unde a 3o milliarium interuallo dissidet. At tractus ille Omnis tam ad occasum quam ad Meridiem coelo mitis est; non enim mare congelatur, neque diu niues duran T led terra ipsa non adeo sertilis est: oc ad suppeditandam alimoniam incolis neutiquam par: Nam valde inops est, ac sterilis versus Boream in finibus Lappiae, quae Ob rupes maximas, Ob frigus frumentum non scrt. Atabundat haec regio pecore & seris, in quibus al- anima immhi ursii sunt inusitatae magnitudinis: sunt & castotes, & innumerae aliae. Habet quoque Norvvegia peculiares rieta
quasdam bestiolas, accolae Lemmer vocant, certam illius regionis pestem : quadrupedes sunsi soriciS magnitudine, pelle varia Hae locustarum more omnia virentia cepascuntur, stato tempore moriuntur tanto cum istatore, Vt aer infectus varios incolis morbos creet, vertiginem inprimis & icteram. Fuit Nor egia regnum Imperismahquandiu admodum florens, imperiumq; tenuit per Daniam lateque per insulas maris, donec dometticum torum. imperium per haereditariam successionem administratum fuit. Postea sub interregno consensu Procerum in stitutum est, ut reges per electionem susciperentur. ASuibdagero secundo autem ad Christiernum vitimum, Reges interueniunt 3. Est vero nunc bub potestate Danorum. Hi non legitimos modo reditus,& tolerabilia vectigalia imperant, sed omnia commoda conradentes in Dan iam traniferunt. Ad hanc difficultate accedit locorum qualitas .Habet enim Dania in potestate omnes nauigationes Nor egianas, neque haec exerin re mare potest, neqUC merces exportare. Eius legiones sunt amplissimae ac vastissimae, sed montibus, solitudinibus & rupibus asperae, magna que ex parte ivluis piniferis in uiae. Quinque in ea in uniuersum hoc tempore sunt arces Regiae, totidemque Prefecturae praecipuae : quarum Prima & extrema versuS meridiem est Ba -
husii. Ei sunt subjecta Opida, Marctraiam peninsula scopulosa situm, & halecum piscatura nobile, & eo Ob- Hybrae e p/scuriora eriel, Congei forte prope Rahus & Od imos, nisi 1it O ad. Secunda arx est gerhusa, in cuius prouincia cel iissimi mali nauium, &asseres querni & aoiegni, lignaque aedi fici js idonea ingenti copia in Hispanias Sc alias regiones quotann is euehuntur. Oppida huic subi jciuntur Anseola Episcopi sedes: in primis colitur ab exteris; ob curiam ad qua ex uniuersa Norvilegia causae deferuntur. Ite Tonse ergseu Toringsherg, A id ichisia, Palurg dc Schin vel Schon, ubi fodinae cupii Jd ferri sui, ite H. maria maior Smino regiones utim Episcopo clarae, nunc Astoiensis inspectioni commista,& sinu Mosiano interlabente diuisse. Tertia arx est Bergenueiat, ' .sub ea sunt Bergi vel Berga de Sta Ter ciuitates. Est autem Perga totius Norv x egiae Emporium celeberrimus dc horreum, Praefecti Regij ac Fpiscopi sedes. Ibi piscis ille nobilis Sc delicatus venditur,qui secundum littus :Norvvegiae captus, piscis L ei geniis dicitur, propterea quod inde in multas regiones a Mercatoribus distrahatur. Sunt ibi Vandalicarum cic maritimarum ciuitatum famuli, qui cum ibi mercandi causa totum annum perdurent, partem Unam Vrbis occuparunt, quam incolae pontem, exteti tabularium suum vocant. Hi Mercatorum famuli magna cum incolis quotannis commercia eXercent, quae aliquot centena aureorum millia excedant. Sed tamen eorum negotiatio illic quotidie minuitur, neqlae hodie quanta ante annos quadraginta fuit; nam incolarum industria quotannis C. escit de augmentum accipit, ita ut non solum sua negotia domi facile tractent, verum etiam soris abunde et accurate vicinis regionibus necessaria subministrent. Portus h1c est tuti 11i mus. Staffanger ciuitas etsi eundem cum Berga Praefectum habeat, buum tamen peculiarem habet
Episcopum ibidem agentem. Quarta arx est Ni rosa a Nidero fluuio & ROsa, quod templi nomen est sic dicta, vulgo TriwHA , Olim Troiam, Metropolis rCti US NOrvvegiae nunc in Vici formam redacta. Sedes olliri Archiepiscopi de Regni, amplissime patentem dioecesim habet, in qua plurimus piscis Pergam,postea ad Emporium diuectus, & pelles preci Oct colligantur. Ex tat hodieque Templum cathedrale, algum en tum pristi. nae fertilitatis, cui magnitudine & caesorum lapidum artificio vir aliud in Orbe Christiano in ite est Sacrii P. Olao.Crepido circum altare correpta incendio est anno M D.xxx cuius incendi j damnum a limatum est lep. iem millibus aureorum. Quinta & Vltima versus Arctum Norvvegiae & Orbis Christiani arx est muria a paruae insulae V Vardae, ipsa quoque parua& obsoleta hoc tempore iniistens. Quae nulla singulari munitione ac ne tum quidem Vel castello in lignis, Oppidulum tamen adiunctum habet, quod piscatorum casae ili pant. Hi hac arce seu potius casa Praefectu S RegiuS eslate habitat dc amplissimum illius littoris Norici tractum in Eona frigida usque ad Russiae fines gubernat.
Est in Norvvegia lacus Mos, in quo serpens mirae magnitudinis interdum apparet, portendens certam rei iam mutationem; vitiis est nouissime A iano salutis M. D. XX II. alte eminens sit per aquas, convolutus in spiram,
existimatas est quantam visu coni j ci potuit cubitos excedere quinquaginta: sequutaque est haud multo post regis Christierni eiectio. Potio Occidentale Norvvegiae littus quod imperscrutabilis profunditatis past na - perhibetur verno tempore balaenis admodum infestum est; aduersus harum impetum habent nautae casto reum aqua dilutu Aa, praesens remedium, nam simulatque illud in mare effusum est, confestim i ni mane illud Nerei pecus dissipatum sese in profundum abdit. Copiosa hic in mari vicino captura piscium & inprimis a- Crim ditis. selli piscis quem frigore induratum dc in fustes extensum mittunt in reliquς Furopae regna; eum pisce S.Cckavi sicli vocant. Laudatissima istorum captura est mente ianuario; tunc enim Ob frigora facillUS e..i ccan - Tenimen . tur bd mare ipsam copiosiores opimioresque illos praebet. Petuntur inde praeterea pelles pretiosae, et una bu yrum, coria, adeps balenarum, pix liqmda, trabesq ernae, robora, mali, ames eS magno icnde Atlim, quaestu. In cole probi stant, simplices, ex te Orum amantcs, hospitales: piaedones, sures, piratas non habent. M c Le Suecia
83쪽
84쪽
Sueciae regnum vetus est, meminit eius Plinius; habet ad Cccasum Norvvegiam; ad Boream Lappiam &Bothmam : ad ortum Finlandiam, Bothnico sinu discretalia,& Liuoniam mari disiunctam, ad Austrum, Gothiam. Regio est omnium Aquilonarium fertilissima: agrum habet berem, maria, lacus, flumina piscium variora prouentu ecunda : me alla etiam plumbi, seni, aeris, & argenti, quCd circa Staburgum eruitur purum. Sylvas seris reserias, & mellisicio nobiles. Creditur duplo superare Norvv egiam amplitudine, fertilitate, agrique bonita e . Quibusdam lamen i Ccis aspera est, & salebrosa. Incolae viribus pra antes sunt, strenui& bellico- si1. Nec per inigenas & domesticos Reges fortiter & seliciter defensa&lificata cum aliquot seculis esset, tandem ad Daniae Reges deuenit: sub quibus annis amplius centum, jam aliquantis perobtemperans, iam e-
Osilcm praetextu non seruatara m Lmum in Coronatione iuratarum excutienS, mirum in modum fluctuavit.
Eodie autem ad suos indigenas iterum desciuit, & ex illis sibi Regem constituit. De eius solemni creatione. sic scribit Olaus Magnus lib. 8. cap. I. Gloriosa maiorum consi is nomine municipalium, successivi, seculis es generati Ombus tradita, insui exordiopraecipit, ut incolae si em electari in Suecti, Senatores, ac Proceres, nunti, que omnium prouinciarum, communitatum ciuitatumque Eegnis dicti conuenire teneamur, in rchiepiscopali ciuitate V ale sir unde
luus Crator, circumjccup0ponis, amnecessariumstpro Regni, omniumque incolarum disertate, in unum siegem, ac Principem constent ire orout a maioribus Apra talem lapictem, qui firmitatἴ gnat prouidentiusfuerat obsieruaticora exhora ans ut libero, quem et e.int voto, quantopus ex nomineprosequamur. Nes mora proιixa interuenit. raui bonum Micu.
regnique gloriam pacem se concordiam sin per tueri vi tu ess, quipriuato regimine nullam iasierat: qui victor in bessib st quentius fuerat: qui totius populi tum vivendo finores sortitus iit: qui tigisse religionis amantior Vir is omnium
nuntiorum provincialium et animi censensu siex aspelgandus elevatur: eo tamen resecta, ut si liud Regis, frater, aut consanguineus, aedicto virtutes habuerit, non haereditatus eiectionis iure ceteris omnibus anteferatur. Et cum haec fecerit populus non Io erat aliquem altu bi Regios honores vis iacare. Rex autem ira a populo declaratus in leges patriae viciis in tu rare cogitur. Prouinclae huius regni variae. Aliae Gothicae ut Octgothia, cuius L mcopia Metropolis.νὰ
sothia Lacu V ei ere ab Orientali seiuncta, cuius Scara Episcopi sedes. An alis Cothia seu omalandia, Tuscia, Pe-νendia, cuius Vexio pracipuiana oppidum est. Moringia & l nsula celandia, alce Poetho munita aliae Noricae seu Suecicae sum ut Oplandia, cuius V ilia ad Salam sita, in centro Sueciae sedes Alchiepiscopi & Scholae publicae . Multa hic videre est Regum Sueciae sepujchra, magnifice spledi deqce exstructa. Ei Store imia Lmporium nobile & sedes regia, munita tum natu 1a tu mane: Si a est in paludibus in sar Venetiarum, nomenque ex eo habet quod palis fundata sit. Aditus ad eam ex maii Ι c o s erangustas fauces Meleri profundissimo
alueo patet: eaque capacitate inare admittit, vi naues CD crariae passis velis in portum facile im eliantur. Vera turri S maxhoimia & e 1cgiCne Ligna, ita ingressum arciant, ut inii itis Regijs praesectis, ibidem excubam ibus nullae ingredi aut egresti naucs pCLint. Mericlianae Meleri ripae Sudermanniae oppida Nilo, Strengener Episcopi sedes ta arx Griph ho nia adiacent . Nerici e Crobo arx pracipua est. Occasum versu, mestmonia regio S Vrbes c rosia Ad quam argenti metalla sunt praestaniissima: adeo ut artifices ex quindecim argenti libris unam auri extrahere dicantu 1 Εi boga lacus incumbunt. Inde versus Occasum aestiuum Dalia occidua, LO & Soctes Dalia , a lacu Solion sic den C minata, iacent, quae tres prouincis una cum maiore parie montanarum prouinciarum, sia b Episcopi Saro siensis ini pectione continemur. Ita venae minerales, quae Ort um Versus ad mare Balthicum,&sinus Heliingiae et Gic sienses sese extendunt, occasum verbas per V vermelandiam ad Oceanum occidentale sere nusquam in .erruptae, quin ibi metalli ala quid, algenti, cupri, plumbi, serti,chalb bis siue sulphii-ris est C diatur, porrectae sim t. Oplandiae ersus Boream finitimas fricta, inde Hel etia, posit id paria, vlteritis germannia Borea & Notia. Inde Non Potnia in in Ibotniam & OBPotniam diuisa, longo terrarum tractu diffusae provinciae. Tandem Boream versus Stai nnia, Lapponia, marmis. Has proprias Regni Suecorum prouincias antiquas, plerasque sinus 'Uniciu ex Lali hico in Loream recta TorCniam, di ultra circulum Arcti Cum porrectus a Finlandia amplissima peninsula dirimit: cuius apicem Alandia insuls ei sus Meridiem dc 2 bo Episcopi sedes, at versus Boi eam Idiburgum tenent. Diuiditur Rralandia in Notiam & Boream, quibus Natri JHa su perior & inferior, Savolsa, Tanastia, Finnonicae regiones late pa enies adiunctae sunt. Inde trans Fin- Dicit m sinum Core ita cuius Herio ,λ ho, forte metropolis est, & Meridiem xersu S motichonia, in qua Lovari fluminis NOuc gardiam allabem is, quem Ny aecolae vCcant, ostium : supra Coporam Ietria, cuius Lametriare Mons a, cuius Danogrod e regione Neruae, arces sunt praecipuae. Hi S contiguae versus Meridiem sunt Livonicae Tithonum prouinciae, a Nerua ad Reu aliam & Perno uiam usque pertinentes. ALamacia, cuiuS Nerua : miri Cuius messemberga : H ichia, cuius Habsas Episcopi sedes & insula Dagen . Qriae regiones trans Finnicium sinum
pleraeqHe omnes, Ioannis tertii Regis virtute ac foelicitate regno Suecoru nostra memoria anno M. DLXXXI. primum accrevi erunt, cum Reu alia sponte Erico X IIII. Suecorum Regi se subiecisset, anno M. D. LXI. A-
qui S gaudet Succia, pis sis rivulis plurimis regionem perlabentibus, atque ex lacu in lacum ducentibus ut, fluuij sint, an manufacti aquae ductus, vix discerni queat. Interfluuios autem Lusen, miscarlia. J erra ipsa aspera, montibus sylvisque si equentissima. Subditi autem huius regni, ut in alijs, partim Ecclesiastici partim laici, eique aut nobiles aut plebaei sunt. Inier nobiles summus est Fques Auratus, a Rege virtutis ergo solemniter creatus. P1aefecturae per indigenas administrantur. Est&ibi Narichallus, Cancellarius & Senatus Regni. In cole porro si cum Germanis conserantur, civilitatis minus industriae certe ingeniique soriasiu plus habent. Vtpote quouis eorum Iustico, omnia pene opificia, artesque mechanicas callcnις.
85쪽
A NI A Regnum amplum & valde populosium, vulgo Danemarchia quasi tractus, fi-ue regio Danorum appellatur . Qine autem horum Danorum fuerit origo , ne Danis quidem ipsiis satis constat: nisi quod quidam ti Dano ipsorum Rege primo:& aliqui a Dahis Asiae populo eam repetant. Dudo autem de S. Quintino scriptor antiquus, Guili-cimo Canaden O reserente, eos e Scandia in Cimbrorum veteres sedes deuenisse asserit, Videntur autem ab aquis dicti: quia AHA apud illos fluuium significat &ipssi se Daneman quasi viros aquaticos & fluuiales vocant. Est Lane tota Dania pene insularis, ut descrip- Distincta autem est in uniuersum Dani in praefecturas centum octoginta quatuor,quq HAERET vocantur, & a totidem praesectis legum Danicarum peritisadministrantur. Habet Regem magis ex Procerum electione, quam ex natiuitatis successione: Eius eligendi vetus mos erat, ut cum suffragia ferrent, in aperto campo lapidibus in sillerent, eo facto nempe, subiectorum lapidum firmitate constantiam electionis designantes. Jam Vero coronantur Reges Hamice in Ecclesia D. Mariae ante altare,&in Ecclesiiam praedictam a senatoribus Regni ducuntur, insignia Regia illis praeseruntur, ut sunt ensis, globus, corona. Neque haec sunt propriis familijs attributa,ut in reliquis sere regnis,sed ut quisque virtute, ac dignitate praecellit, ei muneri adhibetur. Postea cogitur Rex iurare articulos praescriptos , qui in usu ante aliquot tempora fuerunt, se stricte seruaturum&religionem Christianam, iura ac consuetudines regni defensurum. Deinceps Vngitur ab Episcopo ROeschildensi & ab omnibus Senatoribus,primo illi corona imponitur, qui Maiestati suae tunc iuramentum Praestant, si ante coronationem non fuerit factum. Rex postea ex nobilitate & proceribus milites aut equites auratos leni percussione ensis designat, qui antea in bello aut pace egregiam operam praestiterunt. Et sic aiores Danorum optimum politiae statum & monarchiam con stituerunt, nec ulla unquam natio illos plane subegit, vel patrios ritus & priuilegia sustulit. At contra populi septentrionales, ut Dani, Sueci, ac Nor-VVagientes totam pene Europam deuastaru at, in nonnullisq; locis regna con stituerunt. Nota est enim omnibus historiographis Cymbroru in Italiam expeditio, Gothorum Hispaniae subactio,Longebardorum regni in Italia constitutio, Normannorum in Gallia habitatio, Regni Neapolitani & Siciliς ere aio, Golfridi contra Carolum magnum in Frisiam eruptio, Anglorum per aliquot annos subiectio. Canutus etiam Magnus quinque Imperia tenuit, Rex enim Dani Sueciae,Norvvegiae, Angliae ac Normannie fuit,nec non Henrici 3 . Imperatoris socer, unde hi versus extant.
Define mirari quos garrula laudibin essere
Graecia, quos iactat Roma Afferba, mera. Danica non vlli seterum virtute secundum Edidit, fiamo terraropinqua ireto. Facta mihi Magnipepererunt inclyta nomen:
inque sub Imperio Regna puere meo.
Vesisi delegit μocerum, qui tertiis orbis
Arbiter, Henricus nominesceptra tulit. Iustitia praeclarus eram, regras pol tra
biectos docui legibus esse sivis.
Ex quib' constat, ut etia exsequenti bellis, quae varie Reges ex Oldenburgensi familia, suma cu scelicitate gesserunt, gentem esse bellicosissimam,populosissima & terra mariq; in profligandis hostibus foeticissimam. Liberam habuerunt semper Proceres ac Senatores regni potestatem eligendi reges, ut adhuc habent, sed plerumque filiu primogenitum Regis designarunt, nisi causis sum cientibus impedirentur, nihilominus tamen a familiae linea regum non deflexerunt. Regnum diuidi nisi coacti aliquo intertino bello non permiserunt. Iuniores filios aut fratres in alias prouincias ablegarunt, cum participes Regni fieri non possent.Inde tot expediti Ones susceptae cum etiam nobiles ac plebei omnes in patria honestum locum habere non possent, velut loca aptiora & oportuniora adipiscerentur. Septentrionales enim populi sunt multarum prolium, propter sanguinis abundantiam ac caliditatem, pugnaces ac rixosi, plurimum comedunt & bibunt Aer enim frigidus, appetitum eaecitat) Optime concoquunt, propterea etiam diu vivunt,formosi, longae staturae, sagaces ac- fidei tenaces. Hos vivaces esse argumento est, quod Reges ipsorum valde diu regnis praefuerint, multi 3 o. annOS, nonnulli ultra o. aliqui adhuc diutius.
Potitia Quinque sunt Status siue ordines toti Rei publicae Daniae.
P R I M V s, est Regiae familiae. sECUNDUS, Nobilitatis,sed sciendum inter nobiles hos nullos esse Comites aut Barones: sed
86쪽
omnes longa serie maiorum nobilitatem demonstrare posse. Clypeos gestant simpli es, quos mutare aut ger dedecori esse antiqui lati illorum putant. Vivunt adhuc nonnullae familiae, quae adsuerunt tractationi inter Carolum Magnum & Hemmingum Danorum Regem super Eidoram fluuium facile, vi VREN &a. iii. Hi possident sua bona cum minori ac majori siue capitis iurisdictione, liberam etiam habent venandi au curandique pote statem in suis bonis, quemadmodum ComiteS in Germania. Bona illorum non fiunt seu dalia in toto regno, sed hereditaria siue allodialia. Omnia castra, praedia ac bona, tam mobilia, quam immo hilia, a parentibus relicta atque diuiduntur inter fratres: Ad ea ibrores etiam admittuntur ex singulari pituilegio. ita tamen ut Frater duas partes, Soror Vero tantum accipiat unam, silijsque arces ac castra cedant. si hi ulta praedia ad primogenitum venire non possunt: sed diuiduntur. Et nonnulli ex bona tamen famili, prognati & virtute pnaediti, possunt per matrimonium, Rinibus ad tuantibus, ad amplas possessiones promoueri. Ex hoc ordine eliguntur senatores Regni, quorum numerus a8. raro cXcedit. Senatoribus omnibus
decreta honesta alimenta a rege & Regno, singuli enim arces habent, tantisper donec senatoriam obtinent dignitatem, de quibus nihil Regi contribuunt, sed tantum coguntur aliquot equites alere pacis & belli tem pore, & quandocunque a rege Vocantur proprijssum ptibus Regi in regno praesto esse. Silagati extra re naablegantur, honeste illis prouidetur ex fisco, Ut tanquam Regi j legati principum more in itinere vita crepos sint. Reliqui nobiles etiam habent sustentationem honestam a Rege, siue in aula vivant siue ab ea discedant Nam habet Rex praedia, quae Danico idiomate VERI EI NINGE siue beneficia vocantur, his prouidet bene de sie, regnoque meritis ad vitam,aut aliquot annos. De his coguntur alere aliquot equites,& fisco certam pecuniae summam singulis annis dependere, eo tamen modo,Vt pro labore & proprijs seruitijs etiam aliqua parte lucri accipiant. Est etia salutaris constitutio in regno Danie, qua Rex bona immobilia prohibetur cinere a nobilibus, ob eam causam, ne aliqua di siensio inter Regem & proceres regni oriatur.Rex enim alio qui posset quaedam loca cupere, quae nobiles vendere nollent: proinde per hanc constitutione huic rei a Pro ceribus regni optime prouisum est, licet tamen Regi permutare bona cum nobilibus, contra nobiles nul la bona possunt emere a regijs rusticis. Nam aliqui rustici habent bona haereditaria &sere libera ut ante
Sequuntur nomina familiarum praecipuarum nobilium, quae in regno Danico inueniuntur.
D. de Naas, D. Guldenstern, de Munck, de Rouenkranta, de Grubbe, de V lkendo , de Brahe de Schram, de Pasberg, de Hardenberg, de Vistandi, de Bing, de Beloiau, de V ipseri, de Goce, de Seheseid de Rangovv, de Schelen, de Frese, de Iul, de Bilde, de Dresset bercti, de Green, de Brockenhvsen, de Hol '
De Sehestede, de Iensen, de Sua ege, de Matti essen, de Lunge, de Baianer, de Luch, de Rastorp, de Trusende Fasti, de Lindeman,de Suuon, de Santbeke,de Qui trouu, de Lange, de Gelisthuside Glambeke, de Κrabbe' de Marigcr, de I ragge,de Achsei,de Bec de Ruthede,de Negei,de V Vitseli, de Split,de Osten, de Appelgata, de luenam, de Podessen,de Reute de Podebiassen, qui fuerut quonda Barones ex Ducatu Pomeraniae quora familia adhuc ibi inuenitur. Dc Vren qui vixerunt Caroli Magni tempore,de Blict,de Galle, de V Vogersen, de Bassi,de Solle, de Daae,de Bax,de Baselicti, de V Vensternaan,de Hoken, de Lindovv,de Bille, de Ruten, de Hunderimarct, deHeider storpor, de Wold de Papenheim de Spar, de Falster, de Narbu,de Morm,de Bilde, de Bocklioli, de Budde,de Suuaben,de Sant barch,de Gram, de Luthen,de Vlirup,de eges, de Bammelberg, de Rosensparsi de Duue, de Hube,de Schaiiugard,de Must, de Gris, de Falcke, de Brune, de Laxmam, de Duram, de Baggen, de Normari,de Gosse, de Matre, de Rosengard, de Totien, de Ronnouu, de Κrumpen.
Ea hac nobilitate eligitur praefectus, siue Magister aulae. Hoc ossicium sere est tale, cuiusmodi Maior domuus in Gallia, Is cnim plerumque residet Plantatae, tanquam Vicatius regius & dirigit res a Rege ad ue destinatas. Deinde Marischalcus tempore belli & pacis ea quae ad expeditiones pertinent procurat. Admiratius naues
adificat, veteres restaurat,& singulis annis ea Ordinat, qu ad tutandum Oceanum S res nauticas pertinent,
habet & is sub se constitutum adhuc alium Admiralium,& in singulis nauibus praefectum ex equestri genere
Cancellarius regni;ad hunc ex omnibus prouinci js ac insulis appellatur, a quo ad Regem & Senatum regni appellatio vicissim deuoluitur. Singulae prouinciae diu ita sunt in HAERRET ut vocant, siue in dioeceses, sub quibus multae stant parochiae , ibi primum de iure disputant, si rixae fuerint inuicem ortae . Hinc licet appellare ad Iudicem terr istius. Deinde ad Cancellarium , postremo ad Regem ac Senatores,ibi finalis sententia promulgatur, habet iub scriptum, compilatum a V Voldemaro primo, Episcopis ac Senatoribus, Legi naturae Valde congruum,
87쪽
non multum aRomanis Legibus disierepans sed quo vigore huius multo citius lites finem assequi possint,lataque sententia paratam habeat executionem. Primi iudices si iniquam tulerint sententiam in dimidiam par tem bonorum condemnantur, quorum Rex capit dimidiam, & laesus sententia iniusta, alteram partem. Senatorinus adhibuit V Voldemarus primus mi fallor Episcopos, quos rursum Christianus 3. Propter certact uias ac rebellionem amovit.. ancellarius Regis, qui plerumque in aula Regem sequitur, habet sibi adiunctos 7. vel g. nobiles secreta-ΡQ '' ii as, ' omnia negotia tractantur a Rege ipso. Si autem aliquid magni accidit ut de pace aut bello. Item de foederibus ineundis, de finibus defendendis sit deliberandum, Concilium Senatorum a Rege indici
bes .es ydRm xxjbR Vm imponere regno ac nobilium rusticis, absque consensu Senatorum et
Aerarij item praefectus, qui omnes totius regni reditus, tam castrorum, quam praediorum, nec non telomatam Hamari, quam terra colligit, rationes audit, examinat, inquiris , qui tantias pecula iam onerentibus reddit. Hic habet adiunctos duos ex nobilitate, et scribas multos ex Plebe, pro quo labore habet annuatim
stipendium. γ LTERTIUS est status Ecclesiasticus, in quo fuerunt Episcopi septem, ut Archiepiscopus Lundensis, E-
pilcopus Roschil densis, Otthoniensis, Ripensis, V Viburgensis, Arhusensis, et Stesvvicensis, ad quem caeteri Ctiam Canonici reseruntur. Hi habent decimas in regno: quae tamen in prouinci)s diversis, diverso modo diuiduntur, dimidiam partem decimarum percipiunt Episcopi, dimidiam Rex, aliquam Canonici, pastores, pars etiam ad aedificandas ecclesias contribuitur. & quantum ad Pontificium ius attinet, semper in hoc regno. quemadmodum etiam in Gallia, nominationes & Ordinationes praelaturarum, Episcopatuumque, a Re jb', ad hoc Vsque tempus collatae fuerunt, ut etiam ex responso V Vol demati primi Regii Daniae, ut arbitror, quod hic annectere libuit, constat Cum Pontifex Romanus a Rege haec & similia nost iret fertur rescripsisse Rex . Regnum habemus a subditis, vitam a parentibus, religionem a Romana Ecclία uam si repetis, remito per praeientes. Et quemadmodum Caroli Quinti prudeus decretum laudatur, quod in posterum Ecclesiasticae personae nullam rem Immobilem coemere possent, absque principum consensiu. Sic Christianus tertius aeque prudenter constitvit, ne Ecclesiastici aliquid vendant, absque Regis expresso mandato. Alioqui eligioS1aunt Optime prouisi in toto Regno a Christiano 3 .piae memoriar,.& scholae particulares multis in locis erectae, Veluti etiam 111 Isandia duae, ubi etiam habent propriam Typographiam. Vna tantum est in toto
Regno Academia Ha ae,quae fundata est a Christierno primo, permissu si xti Pontificis, Anno Christi 1 78. Quamdiuidericus secundus, quanquam bello suetico septennali erat implicitus, tamen locupletavit, & eius PIOVentus sieZaginta millibus thalerorum auxit. in QV A R T V S, natus est Ciu1um & Mercatorum, in urbibus ae oppidulis habitantium: Hi habent propria privilegia, quibus fruuntur, & his attributi sunt agri proprij ac sylvae limitibus circumductae. Hi etiam
mercaturam exercent in agro & mar1 in omnibus partibus Europae. Ex his quemadmodum etiam ex rustico-xum liberis eliguntur, Episcopi, Canonici, Pastores, & Senatores urbium, Scribae in castris S arcibus macistri ac gubernatores nauium, aliqui etiam horum praeficiuntur teloniis. Iudicia omnia minora ex his constituuntur praeside interdum uno ex nobilitate. 'QSINT VJ, Status est rusticorum, horum duo sunt genera,primum Vocatur, Frei Men id est liberi Coloni. Hi pollident agros haereditarios, paululum tamen inde singulis pendunt annis. Hi etiam melcatura& pistaturam exercent. seruitijs praestandis non oppximuntur, nec tributa pendunt, nisi consentientibus regni Senatoribus. Plerum genus est eorum qui non possident bona haereditaria, sed a Rege, nobilibus aut Ecclesiasticis personis ea conducunt, et servitia multa inde dominis praeStare coguntur prout cum domino
agri conuenerunt. γ THaec fere sunt , quae de Politia Danica exponenda mihi fuerunt, ex quibus patet monarchiam Danicam plerumque fuisse optime constitutam, nobilitateque libera electione Regis sEper habuisse atramen ex familia Regia, ut antea etiam dictum est, Unde hoc Commodi consecutum est , ne Dani intestina habuerim bella ac dissens1ones nisi quae ortae fuerunt inter Regiam familiam, quas tamen cito composuerunt interuentu alio uot nob1lium, praesertim cum Regum si iij nullam capiant regni partem. Deinde cum Omnes sint tantum nobiles in Regno, & Baronum & Comitum Ducumque nomina & titulos ignorent, nullus tantis affluit ut iis fisus se farniliae regum oppones e audeat, eo quod inter filios & silias semper diuiditur paterna haereditas In D ma sitamma dignitas est Equitum quos ab ornamentis, quae illiS rribuuntur auratos vocant: sed illa nemini mi si tempore pacis de belli bene de republica merito confertur. Ita habent Reges Danies optimE publicam. quae facile ab externis hostibus defendi potest, cum subditi unanimes cum Rege ut naturali suo domino terra marique hostibuS ressistere queant. Huic Regno florentissimo hoc nostro tempore praees CHRI TIAN US quartus, quem ut cum Omnibus Senatoribus &nobilitate totius regni incolumem Deus optimus maximus conseruet, eique tranquillam & pacificam concedat gubernationem, ex animo precor '
89쪽
li exerciti js: tam geracro si animi dotibu xcellens, quam corporis viri bus heros praeualidus. Dan genuit Hublum & Lotherum Humbius primum rerum potitus a fratre deturbatur,tyrannum ni is quam regem agente, atque illi successit filius Skioldus, qui rursus Gramum regni reliquit successorem . Gramus bello Noruagico, quod in Suibdagerum gessi oppressus interij t. Suibdagerus ergo primus Omnium regum aquilonis, trium moderator factuS est regnorum, & filiam regis Danorum, a patre diu negatam, sed iam bello quae stram, cum regno accepit uxorem. Eo autem mortuo Fwto filius regnum accepit paternum, multisque bellis feliciter ab eo gestis tandem in apparatu militari contra Regnenam Regem Sueciae instituto vitam finiuit. De huius autem successoribus ac reliquis Daniae regibus Munsterum vide fusissime disserentem. A primo vero rege ad Christiernum Reges numero 9 intercedunt. Nunc Danorum omnis xegio maris faucibus intercepta constat multis partibus, quarum praecipv.e sunt sitia, Honia, Zelandia, Scania, praeter insulas singulis partibus
adiacenteS. . νLutia, quam nonnulli Gothiam appellari volunt, quondam Cimbrorum sedes,apud Hiitoricos & Geogra- t M. phos Cimbrica: Chersonesus dicitur, & in Iuliam trageridionalem & Septemtrionalem diuiditur. Huius Septem trionalis Iuliae descriptionem vide secunda tabula Daniae. t meridionatu Iulio olim dicta 2 ordalbingia inclytum Ducatum Stes vicensem complectitur, cui Holiatiae Ducatus nunc quoque subiungi potest, horum ampliore declarationem suo loco videlicet tertia Tabula Daniarinuenies. Simia particularior quoque descriptio sequitur, quarta Tabula Daniae comprehensa. risi is Zelandia que & Stalandia inter reliquas Daniae instulas est maxima, Corinonia Melae, ut censent oliuarius & K Ortelius. Hanc alii Zela draim quasi maris terram, quod undique mari incincta sit: alij vero quasi seminis mim terram, eo quod silia sponte absque annua stercoratione segetum omnis generis ferax sit dictam vol unt. Lon H iriugitudinem habet haec. insula itineris bidui, atque latitudinem fere equalem. Quindecim ciuitatum, duodecim Arcium Regiarum capax est. Inter ciuitates autem Ha iis siue Co Magen est praecipua totius Daniae sit με Metropolis magnitudine, opulentia, & maxima portus commoditate insignis, quem & incredibilis proin 'ditas & obiectus Insulae quam magger vocant nautis tutissimum facit. Vrbis initia fuere tenuia. bsalone- mmmide Archiepiscopus Lundensis primum hoc loco arcem condidit, aduersus piratas, quam a se vocavit methus: hunc locum propter commoditatQm partim piscatores, paritin mercatores coeperunt inhabitare dictusique idcirco Riobmans Hassen. Haec accidere circa annum Christi M. C. I xv. Est hoc loco celebris Academia, cuius instituendae facultatem Ericus Pomeranus a Martino V. Pontifice primus impetrauit, repetiit Christiatius Oldenburgicus ac permissili Sixti Romani pontificis ad Optarum finem deduxit, eamque multis ac continuis bellis collapsiam Rex Christianus Tertius instaurauit, in eam collatis magnis reditibus, ut no a solii duodecim doctores & Magistri Professores, verum etiam ingens pauperum scholasticorum numerus inia de siustentetur: quos reditus Fredericus secundus insigniter auxit. Ex hac schola passim Ecclesiis ceu perpetua seges Doctorum, atque Pastorum tam in Regno Daniae quam Norvvegiae subministratur atque sumcitur. Supra Hamiam est Hepango a & prope eam Arx Regia Cron urgum de qua infra , cui ab altera parte ultra, mare similis Arx He insor cum Opido eiusdem nominis respondet. Ibi Zefandia di Scania prominen tibus vatrimque promontorijs ita prope coeunt Vt Vix parui milliaris inter se relinquant maris spactu, quod De Sunia
vocatur. Acl hunc locum omnes naues Orientem Versus cursum instituentes, Velut ad centrum coire re Restivectigal pendere coguntur: cumque in Vimquestitiore arx posita sit, Rex, si quando id necessitas postulat, si is in medio collocati S nauibus, ita has fauces Occludere potest, ut quantumuis etiam numerosam classem ab ingressu, vel egressu prohibere queat. Huc saepe Vno die aΟO. saepe etiam 3 Oo naues ex Varijs Furopae partibus connenire contingit. Est &. hic Roschildia sedes olim Episicopi , ibi multorum Regum & Ducum infigilia monumenta conspiciuntiar: nunc autem ad tenuitatem perducta , quod ciues urbium confisi munitionibus soleant insolesere. Sub Zelandia autem sequentes sint Instulae, agria, Huma siue meen, t Moenesi din qua ciuitas Megoa, & plures aliae. Habet Zelandia Vnum Episcopatum cuius Praesiui Rosuluiae sedem antiquitus, uti diximus, habuit.
Scania inter Regni Daniae Prouincias magnitudine & opibus admodum insignis est regio, atque eum sue