Commentarii de Bononiensi Scientiarum et Artium Instituto Atque Academia

61쪽

Iam inde ab initio ad bibliothecam , praeter libros, alia

etiam antiquitatis monumenta pertinere visa sunt; itaque locum illi proXimum habuerunt, in eiusdem professoris fuerunt potestate . Post bibliotheca libris aucta concessit alio, seque , ut ita dicam , ab antiquitate disiunxit Anno mille si mo septingentesimo tertio, quadragesima ipsae quoque antiquitatis reliquiae , cum supra modum e mus ei praesertim Coaspiani accessione crevissent, ut iam contineri suo conclavi nota possent, alio, grarunt. Omnia ergo, quae ad id genus perti-Iaent, lapides, Vasa, pondera numismata idola, quaecumque demum memoriae veteris significationem haberent aliquam, in inferiorem aed1um partem translata sunt, Wiuxta cubiculum reposita, ubi pictores statuas adservant suas. Qui locus illa etiam numismata exspectare videtur , quae paucis ante mensibus Benedictus XIIII in Institutum inveX1t. Non est haec Benedicti liberalitas praetermittendi est enim vel maXime illustris. Numismata is misit , in Instituto adservanda , mille e re quingenta, multa maXima, alia minora, non pauCamagnitudinis quasi mediae, pleraque imperatoria, quorum series iam inde a Pompeio Guli Caesare usque ad Heraclium est ducta . In his, graecorum elucetis aegyptiorum indultria antiquitatis praeterea Vestigia cognoscillatur quamplurima ; nam praeter imagines, quae in prima facie apparent, in adversa etiam allocutiones, congiari , aedificia insignia , imagunculae is alia se produnt ad memoriam e

terem repraesentandam aptissima iis alia accedunt numisma ta satis multa graecaruna civitatum, regumque, qui in his fortierunt, eiusque taliae partis , quae Olim magna graecia est appellata . Nonnulla etiam aegyptiorum regiam , yrorumque memorias complectuntur, quibus est laudi barbaries. Et quoniam qui in his se Xercent, illud in primis studere solent, ut adulterina quae sunt sunt autem multa is bonis internoscant, quod fieri nequit, nisi in utroque genere studium ponant; idcirco his, quae diXnnus , quaeque optima esse censentur, numismata alia cuiusque magnitudinis adiecta sunt, ad faciendam fraudem aptissima; ut comparando scilicet, quid haec ab dis differant, cognoscatur Ut esset autem , ubi pro dignitate reconderentur haec omnia, scrinium quoque misit Pontifex e ligno lectissimo,

Ornatu aeneo inauratoque distinctum, Lambertinae gentis in-T, II P. I. G signia

62쪽

signia repraesentans Ioannes Baptista Blanconus, homo in omni antiquitate Versatus, expolitus graecis litteris, statim ut numismata allata sunt, senatorum iussu singula recognovit post numerata diligenter in scrinium retulit . Scrinio adiunxit Pontifex praeclarum Vallianti librum, quo praecipua imperatorum numismata Xplicantur; quem librum iterum Romae edidit Ioannes Franciscus Baldinus , vir clari nominis, cui familiaris est antiquitas. Haec Omnia nunc quidem in nobilissima illa aedium parte servantur, in quam Congregari senatores solent ad consilia ineunda . adtenus de bi-hliotheca eisque , quae ad illam olim pertinuerunt, Onumentis veteribus dictum est.

63쪽

BONONIENSI

II De duabus academiis ad institutum adiunctis CAP. XI.

ALoysius Ferdinandus Marsilius iam inde ab initio aca

demias duas, quarum una philosophorum, pictorum altera dicta est, cum Instituto conglutinavit, cogitatione magis inter se coniunctas, quam re . Sic enim cogitabat Marsilius animo fore ut pictores, si quid reconditius inve nire vellent ac fingere, commodissime philosophorum aca demiam consulerent , vicissim philosophi, si quid delineare opus haberent, ad pictorum academiam se Converterent. Harum autem rerum nihil dum accidit; nam pictores quidem de inventionibus suis philosophos consulere non solent; poetas malunt philosophi vero non de quavis detineatione academiam universam commovendam esse censent, sed, ut quisque pictorem quempiam amicum habet, hunc adhibet, etiamsi ex academicorum non sit numero . Nulla est ergo, rem quaerimus, academiarum duarum societas potuissent que, meo quidem iudicio , ut pictorum, si etiam poetarum Coetus , d oratorum, ad Institutum adiungi ; nam nisi lucro aestimamus omnia, quo sane pictores Oratoribus & poetis praevalent, nihilo plus valet ad homines bene sapienterque instituendos pictura, quam eloqUentia . Haec dixi, ne qui forte X spectet, Ut de pictorum aca demia loquari, nam cum hun librum scribere philosophorum causti ingressus sis, eam ad me academiam pertinere non sum arbitratus, quae ad philosophos nihil pertineat. Eoque magis praetermittendum hunc sermonem censeo, quod huius academiae historiam diligenter in ornate scripsit Ioannes Petrus Zanottus, duosque libros fecit, quibus etiam academicorum vitas compleXus est . Ad hos ergo lectorem si qui erit picturae cupidus, delegabo . Quae vero philosopho rum academiae, quae eadem, scientiarum dici solet, ex an no millesimo septingentesimo trigesimo primo acciderunt, ut sunt paucissima, nec admodum memoratu digna, Xpediam breviter. G Aca-

64쪽

nariorum , numerariorum , honorariorumque . His accesserunt alumni , qui quamvis coetibus intervenirent, tamen neqUe academicorum habebant munus, neque nomen . Ad clastes tres quarta est adiunctae ad sociatorum . Hanc ordinum distinctionem, academiae olim probatissimam res ipsa non probavi ; nam tanta confusio e1 consecuta, ut iam classem

vix ullam agnoscas ; non quod id academia sancieri ; sed

ipsae rerum agendarum ratio, academicorum licentia omnem prope Ordinem sustulit .. Omnis autem perturbatio his praecipue caussis est orta Clim qui in coetu aliquid recitabant, eos portebat X Ordinariis esse numerariis ves, eosque binos in coetibus singulis,

unum e utroque ordine monorarias rec1tandi potestas non

erat nisi raro. Id si academia perpetu retinuiti et Ordinum disparitas adhuc eluceret; sed quoniam in litterariis quibus que conventibus non semper ordinarius aliquis praesto erat

interdum desiderabatur numerarius, interdum ambo Ο- do duo erant ex eadem clat se paratissimi, cum alterUna ex

altera X spectare longum esset quod accidere his portet , qui nullo ad recitandum alticiantur praemio, neque aliis legibus nisi academiae adstringantur , quas ObserVan qui Ο Ιunt, idcirco necesse fuit a veteri nitituto deflectere, ut laque ordinum ratione habita , omnibus , ut quisque paratus ellet, Iecitandi potestatem facere , Ordinarii numerariis honorariis , quibuslibet Ea res primum dignitatem ordinum M lumen obscuravit. Huc etiam accessit, quod , certis proprilis carentes subsediis, numquam fatis enituerant. Nam ab initio invaluit consuetudo ut cum Institutio Academ rae praesides primos tenerent locos , supra sederet propraeses , infra is, qui ellet a

secretis secundum hos alii omnes sederent nudo ordine cum praestantiores stipe in modeli, ponerent , si inter infimos consedissent hi pulchri sibi viderentur, si superiora Ioca occupassent. Pler1que autem hanc loci dignitatem parvi semper faciendam est existimarunt, in ingeni doctri

na ponente Omnia ..His caustis delera iam prope ordinum brma , nemo fere est, cuius intersit, si modo in academiam venire Ossit, quo nomine huc veniat ac iam plerosque academia sic recipit,

65쪽

BONONIENSI

recipit, ut nulli ordini adiungat praesertim cum festinanter persaepe id fiat , neque cum de creando academico relatum 1it, otium suppetat, ut referatur etiam de Ordines Etenim academici cum consederunt, ea statim quaerunt, quae doctrinam contineant, .sint litteraries detineri se rebus aliis diutius non sinunt in quo saepe gravitatem illorum deside

Iam vero, ut omnes academiae casus persequar, vel contem rus Ordinum id fecerit, vel, quod magis verisimile est, aliae caussae, perpauci sunt illi , qui meditatum aliquid in conventum afferant, tae scripto recitent ut saepe qui

ad audiendum venerint, quorum tamen non magnu numerus esse solet, rogandi sint ipsi, ut quid dicant. Hi si quid

ab amicis audiverint, aut legerint, ut in mentem Venit, proferunt, sermonesque miscentes Varios, academia carent, colloqui non Carent.

Quod si qui fieri ex eo putant, quod minus multi ad

litterarum studia incumbant, Opinione falluntur nam ut ii quidem disciplinis mitis se dant penitus, sed novitates illas, quas academia requirere solet, non fere aucupantur Qui vero novi aliquid excogitarunt, id prius cum amicis, quam cum academia communicant quod cum fecerint, communicare idem postea cum academia inutile ferme putant vix enim alios , qui rem audiant, expendantque, sunt in hac habituri, praeter illos ipsos, Vos privatim antea consuluerunt. Quo etiam fit, ut paucissimi ad academiam examinandarum rerum caussa veniant. Sunt autem multa, quae examinare, etiamsi Velint, nudo modo possint, ut astron

moram supputationes, mathematicorum, physicorumque longiores calculi, aliaeque subtiliores demonstrationes, quae privatas requirunt allocutiones, Congressius publicos resta giunt; in quibus neque chirurgus astronomum facile ferat Cometa, neque astronomus hymicum de sale diuti disputantem: . Quod incommodum nota irri hominum culpa, sed in re ipsius natura videtu esse positum neque ego dubito, quin celeberrimae academia iidae , quae primae omnium; di sciplinas tam multas , tamque inter se diversas in ,1urircoegerunt, quam Vis pulcherrimis inventis CIMue viis , a me a congressiones interdum, ipsa habeant fastidii planas imas lax fortasse minus, frequentes, essent, usi hominus, haberenn

66쪽

pretio conductos, quos ad conventum quemlibet praemiis, honoribus invitarent. Quarum rerum cum nihil nostri habeant , mihi quidem videntur voluntatis is laboris non parum ad litterarum studia contulisse, cum disciplinas tam multas retinere apud se usque adhuc potuerint, scientiarum academiam constituere , quae aliquo esset numero . Quod dico , ne videar , historiam scribens, quidquam meis civibus exprobrasse , eorumque gloriam, Cum propagare maxime vellem , minuisse

67쪽

DE IIS, QUAE IN BONONIENSIS

INSTITUTI ACADEMIA

Ad disciplinas varias illustrandas

tractata sunt,

69쪽

IT DE IIS, QUAE IN BONONIENSIS

INSTITUTI ACADEMIA

Ad disciplinas varias illustrandas

tractata sunt,

COMMENTARII.

PRAEFATIO.

Consderanti saepe mihi sermones hominum varios, re

prehensionesque multorum , in quas incidere illi so lent, qui libros in vulgus emittunt, commodius facere, omnino melius, visi sunt illi, qui sibi an tum amicisque scribentes, in honesto otio vitam agentes , ab editione omni abstinent, publicam lucem refugiunt; nam qui multitudinis iudicia subire volunt, tot ple-Tumque molestiis assiciuntur, ut tanti non sit gloria . Ac scio ego quidem , ubi res communis agatur , librique dena di sint reipubllicae utiles ac necessarii, sapientis hominis esse, pericula omnia obires, Obtrectationesque vulgi Contemnere. Itaque, si qui sunt, qui libros scribant ad communem feliciatatem utiles ac necestarios, eosque ob id ipsum emittant, nae ego illos summis laudibus efferre soleo; sed paucissim 1 adhuc sunt in omni genere libri tales,' hoc ipsum de suis iudicare , seque humano generi universo utilissimum re dere levitatis plerumque est prope summae . quidem , qualis hic liber sit, quem edere constituimus, nec audeo iudi Care, nec debeo; sed quamvis clarissimorum hominum scri

pia in hunc retulerim , Meorum cogitata exposuerim, qui- T. ILP.L H bus

70쪽

PRAEFATIO hus nihil praeter commune bonum propositum est, numquam tamen adductus essem, ut ederem, nisi me gravissii morum virorum non tam movisset auctoritas, quam compulisset, quibus non satisfacere molestius erat, quam in vulgi sermones incidere. Verum quamvis molestias Omnes, horum quidem caussa, leniter ferre debeam , eoque sim animo, ut

etiam possim tamen lectoribus praecipienda sunt non nuda quo molesti sint minus. Neque ego tamen is sum quod ante moneo, incere aperteque declaro h qui omnem illis reprehendendi facultatem velim adimi quam nisi haberent, ne iudicandi quidem facultatem haberent; nihilque esset, cur libros his proponeremus, quorum iudicium nudum esse posset. Reprehendant illi, atque improbent, si quid errabimus, .utantur iure suo; tantum rogo , ut benigne id faciant, Whumaniter quod hoc ipso impetraturum me esse confido, si initio intellexerint, me hanc editionem non mea quidem sponte , quod supra declaravi, sed ex aliorum U-ctoritate , quasi invitum suscepisse aequum est enim alios mihi esse faciles, cum fuerim ipse aliis. Quod autem videbor non nudis plus iusto mihi arrogasse, quod inter tam

multas doctissimorum Academicorum cogitationes, alias quidem sumserim, de quibus memoriae traderem , alias reiece-xim eos scire portet, me in hoc delectu non meo tantum

iudicio usum esse, sed etiam aliorum i neque quid reiecerim, id fecisse, quod rem ipse minus probarem multo minus quod male vellem; sed quod esset vel ab auctoribus reiecta , vel ab his , quorum iudicium secuti sumus auctoribus

ipsis consentientibus. Quamquam in tanta inchoatarum Te- Tum, quae nobis proponebantur, copia, perfectarum vero X- politarumque inopia, paucissima profecto fuerunt, quae reiici potuerint; nam illa quidem , quae inchoata tantum sunt,

non utique eiiciuntur, sed editionem ipsa quasi sua sponte refugiunt. In persectis autem expolitisque si pauli plura reiecissem, materia ad librum vix suppeteret. Quo minus putandum est, nos ea ad hunc librum componendum elegi L se, quae essent vel nostro vel aliorum iudicio meliora quod facere illi possunt, qui abundant nos, quibus deficiunt prope omnia, non parum habebimus a codegisse, quae probabilia lectoribus doctis videri possint is novitate aliqua commendari ceterum neque haec, quae scripsimus, esse opti