장음표시 사용
121쪽
. AC DISSERENDI. o quam babeat sententiam, ex qua caus e ne esse de constitutio emergat: quod Ciceroni pe- bere, exi culiare fuisse: ideo in oratione pro qμ. Rigario: Nullum igitur habes Car- ωuse elisar adhuc in in Ligario signum alie- riatur. nar a te voluntatis. Hinc status . quo a-u nimo in Ligarius fuerit Z Sic pro Cae- cinna: Restituisse se dixit, sponsio facta est,hac de sponsione vobis iudicandum est. Atque hic status est scripti de volun-j, rari , qui qualitate excutitur. Item pro ii Milone post narrationis finem : Nun - , quid igitur aliud in iudicium venit, quai, 'ter utri insidias fecerit Z Ex quo status . nascitur coniecturalis, in qualitate laudatus.
In narratione vitandas magni autho- res praecipiunt,crebras eXcuruone S,prO- sopopoeias,apostrophensetque omnino t*n i H
Exposita causa scpe datur ad eoru quinos audiunt animos incitandos vel re- flectendos , aut etiam oblectandos illa IN. cursio, quam πα-κvinia graeci, latini egressum , egressionem A procur
122쪽
xum atque decursum, in plausibilem ali-
sionem vocant: qua extra orationis Ue-
quem locu cum ipsa tamen causae ti- litate conluctum sic excurrimus, ut faci-
ver ' lis ad priora sit accessus. Eius mihi ususImm vel causa narrata, vel argumentis nostrisfhi confirmatis, vel reprehensis contrariis,
in singulis denique aut uniuersis quae stionibus praecipuus esse videtur, quoties in luxuriam auatitiam, ingratitudinem & huiusmodi alia ex ag randet aut locupletandae orationis gratia digredi-
mur: maximὸ tamen, cum atrox expositionis fuerit finis, aut a seeram aliquam legem tueri , aut conuellere popularem conamar. Quod Ciceronem contra le- gem agrariam fecisse satis constat
Props- Propositio narrationi sere succedere si ib. solet, nisi ubi expositionis finis , causae ipsius controueisiam proponat. Erigienim auditores & monet, ut sese ad dis-- cendum parent: summamque cauisquet stionem, de qua cognitio habetur, osten dit. Praecipue utilis in causis obscuris Ar multiplicibus,ta quibus factum conce-
123쪽
AC DISSERENDI. Idiciar, de iure autem aut finitione , aut qualitate quaeritur. Nec semper sunt simplices propositiones, sed nonnunquaduplices, vel etiam multipli res : quae si
coniungantur,partitionem efficient. Est autem partitio definitore Quintiliano,nostrarum aut aduersarij proposi- r tionum,aut utrarumque.ordine collata enumeratio. Haec si opportui E adhibeatur,multum splendoris ac gratiae oratio. ni adfert, iudicisque memoriam praeciapuo auxilio confirmat. Si contra varia ac multiplex sit, iam eo ipso obscurita
tis vitio,cuius fugiendae gratia adhibetur, laborabit. Quare & lucida, & breuis, esse debet, ne quid altero sit superua-
Cauta confirmatio sicut praecipuam
dicentis dignitatem commedat ita omnibus in actionibus maxime est necessaria:eius naturam, & cui in ciuilibus forensibusque negotiis incumbat , de i reconsultorum sententiis paucis & simpliciter explicabimus, ne puerorum in .genia in ipso artis vestibulo,rerum quae traduntur difficultate Bagamus, aut Ie-
124쪽
acquifierit praesumatur de bonis mariti
c tardemus,studiorum profectum: lei dostendemus, quae probationum parrCS, . i qui arguineiorum loci a rhetoribus tra- dantur. Pueriles enim erunt rhetoricaec pretceptiones,nisi ad usum forensem αciuilium rerum procurationem refera tur. Est autem co firmatio,qua cause no-c fit strae dubiae & controuersae auctorii tentis diis fidemque argu 1entis facimus. Harie Paulus scribit ei incumbere qui dicit,no . ei qui negat. Absoluitur enirn reus actore,quod intendit,non probante. quando at. Ei i' is qui negat nulla nec naturali nec ciui- csibit li ratione aὰ probandum compellitur a. o probo. forte actor euidenti aliqua vel reruL A r. vel legis praesumptione munitus prob
C est t. di necessitudinem in negantem transfe- Qui accurat veluti si actorem , quocum venditio . fcre. c . sit contracta, sana mente fuisse ego dica . G Mς' in neges: aut in dubium veniat, unde v- ra. Xor constate matrimonio magna; in ali- quam fortunae accessionem honeste sibi
eam. acquisiuisse. . Aut si in condictione
indebiti tecuniam me accepisse confit
ar,tu vero eam mihi debitam fuisse ne
ges, facit pro inst quidem rus pilo, Ed-
bus: quoniam causa nulla sui: vel iacia- .
125쪽
AC DISSERENDI. 42di peeunias uas , vel indebitas prosun- b l. Noe dendi: cuiu, rei monimenta extant apud calelltis ' i iuris consultos. b. Vt autem qui e cipit C. deco-
probare quod excipitur debet, ita ipsa diatria
nonnunquam praesumptio λ reo proba- si uxoris tionem in petitorem transfert, Vt in pa- C. etode no petendo, in cancellato clii O- in γλωρ grapho. e. Sed non ea de est in omnibus in Cil : causis probationu fides: nain pecunia- de iudi b.
rus petitori, qui semiplena pro b tione de apb.λ habet,deferri potest iusiurandu nisi per- cl. Sipa - sonae qualitas obstet. t. In criminalib' ctum l. si
ι ta probationes luce clariores pile opor' phum He. z ret.ε. No enim de Drtunae & dignitatis trob.d. i. amissio e , sed hominis salute,cur neste- dc mu .: ctio improbitato argui , magno rudicis 'q er agitur. eoque absente, ut ait Vlpi nus. P caa.d.
i g. in criminibus damnari no debere diu''e Sciat. Adrianus Iulio Frontino rescripsit: sed L C.dea nee de suspicionibus debere aliquem prob. ii damnati diuus Adrianus Aufidio Seue-yl. Q ι. .
ro reseripsi. Sanctius enim esse impuni- snteria. t teliri qui facinus nocentis, qua inno- C.de par. centem damnare. Quanqua in his quo- LA H. queingis istaspicionumque praesumptio . to CAreum vehementer premit: ut eu,qui cum appellari in affectati adulterii suspicionem venis g l. -- let,non tamen, cum ei denunciara esset, sente. de
126쪽
DE RATIO. ELO QvENDI Si cis ab alienis nuptiis,ab alieno amore tem auto. perare sibi potuit: quem etiam impune
Si quis occidere leges permittunt. b. In crimine .i. C. de sane laesar maiestatis, patriae oppumata patriae oppugnatara luit. vel proditae,peculatus , sacramentorum ii. GLa- desertorum, falsi & eiusmodi, eade prociter. C. bandi necessitas incumbit tam actori L aboli- quam reo . Neque tame eorum, qui iri-tioui. ν- famia notantur, aut qui domestici fune
bifalsi ac familiares,probatio fidem auctorita-C.desu te que meretur,nisi in causa repudij desis. diuortij. t. Quod si par utrinque sit pro-
ι Bur in bationum fides, melior habeda eius erit I. Ueri - conditio , qui praesumptione aliqua iu-' lsu. C. de uatur. qua in sententia est Barto. m. Bre- repud ue igitur hoc sit praeceptum, ut intelio miti t. Si nem actor,exceptionem reus probetnai-ώ. . eiu s vel causis natura, vel defensionis traretur. s. istatio nunc ordinem inuertat: deinde, t. Non quod fori seueritas causatumque mag- epistolis, nitudo exigit, ut probationes, instrume- l. Non nu torum fide,testium religione, euidentis dis. C. se simis argumentis,n0n nuda asseveratio-
si in ta vincendi spes est posta, alias facit i- - si nartificiales, alias artificiales : Graeci 's 'o vocant. Prioris
127쪽
generis sunt:praeiudi ia, rumores , tormenta, tabulae, iusiurandum, testes & siqua sunt alia , quae ad oratorem a causa atque a reis deferuntur: quae omnia summi artium scriptores ab arte quidem remota, sed magnis tamen eloquentiae viribus explicari contendunt. Posterioris sunt: signa,argum eta, exempla. Mihi sane quaecunque fidei faciendae facultate cyr bent praeceptis & monitis conteXta, ad artis confirmationem pertinere vi- dentur:&cum priora illa certis praeceptionibus explicentur, controuersia nulla est,quin altis sint, quoties ab eis orator Probationem petit. Porro hic vides' cum omnium humanitatis artium, tum praecipue rhetorices atque dialectices inter se communitatem: qua veluti vinculo quodam societatis atq; naturae cor Artitum
sensibne constringuntur Vt enim poesis suam a musca αρμονίαν, Geometria proportiones ab Arithmetica mutuantur, A- stronomia ex numerorum, figurarum,ac '
mathematicarum dimesionum fide pro- .
ctura explicantur , sic Rhetorica ab Α-
cademici inmitiis subtilitateni , a diale nido argumentotii in stimit locos: Est
128쪽
DE RATIO. OQUEND Inuentis atque exemplorum apud Rhetorem Ecpartu Dialecticum inuenti'. quae sicut prima δ ac partium omni difficillima est , ita ocillima multa commentatione: ac singulari animi iudicio parata esse debet. Perit enim, futio omnia omnium studiorum fructus , cii si vis, Mn.h nc partem summa cum diligentia ac maximis dignitate excolam'. Nam nostris deesse neces rQbaS bςne dicere,aut aliorum de L.
farium. tis recte iudicare; ecumque causas, secutiones, differentias , ac reliqua S co gitatione pervidere circunstantias, nisi Ad argumentotum locos. veluti rerum indices animus referatur, non poterimus. Eaque de causa & nos copiosius hanc locorum r tionem. explicabimus, felicem iuuetutis cui hunc laborem di
cauit pust indolem, Dialectici studij pac
r tiri , Inuentionis vis omnis in locis est pota' . sita, ex quibus veluti rerum fontibus, α- - beri quadam materIe, OmniS Orationis
Dei, o ς0pi ,Omnis dicendi ornatus, omnia ad
h.lli Omnem orationis amplificationem in- uent emanant: quando non aliud sunt loci, nisi argumentorum domicilia ac ' indices , quibus animos nostros per illa,
129쪽
AC DIssERENDI probabile inueniamus. inuentum deina de syllogismis circunscribamus , exem I plis exornemus: ut hoc modo instructi, ii de rerum omnium natura, Origine, acii ossiciis,de viruitsi ac vitiorum formis. i de ciuilibus denique negotiis, probabi- , , litetr,copiosse , atque illuminatὸ dissera- i mus. E A ENIM est locorum vel :. praecipua utilitas,quod ingenuarum hu- manarumque artium dignitatem illu- Το-mni strent, α suppeditent rerum omnium γtilii M. materiam : nec eloquentiam solum aDi fluenti rerum copia atque ubertate alant
atque ornent, sed animos quoque no-
. stros pulcherrimarum rerum induant capite , unde Omnia iaciendae ii dei
130쪽
DE RAT I o. ELOQUEN D Ipraeiudicationem nominant, est sententia dicta,quq iudicaturis exemptu, quod ri sequantur,adfert. Vel ut Lau. Valla desi'
ah ι . nix ςΠtςntia quaedam ante indicium: H-cut si essent duo de officio aliquo com tendentes, cum lis in longum procedit, magistratus iubet linterea dum sententiam ferat, alterum officio fungi, quasi iudicans,iam nunc pro ea se parte senti-ze, penes quem esse vult rem,de qua litigatur. Hoc potissimum confirmatur eorum qui pronunciauerunt authoritate, α rerum de quarum natura quaeritur di similitudine. Refellitur autem reru dissimilitudine, actorum negligentia , te stium corruptione, personarum infirmi tate,& iudicis ignorantia: quem ideo e -'. tiam monere oportet,uelsuam alien ς si dei condonet religionem 'N O N Esae magnae industriae aduersus praeiudicia dicere, quorum etiam usus in foro ciuili
& authoritas infirmior hodie uiti propie rea quod legibus iudicandum est, nota
eXemplis aut praeiudiciis a. Sunt autem
duplicia: diuin , cuiusmodi sunt apud al. Ne- Ciceronem pro A. Milone de Orestis mo, δε facto sapientissimi; de et sententia appro-, er Sato: in Catilinam, a Iouis signo colu- l