장음표시 사용
171쪽
AC DI Ss: RENDI. o 6 tione a patrium enumeratione, ne qua a. Isimihi' pars omittatur . Iureconsulti quatuor Ur ibi M. formas totius faciunt. . quas & Clau- in legatis. dius Cantiuncula ingeniosus vir & in l grege. . telligens , omnique domina & ingeni, de leg I laude ornatissimus, publico nuper bono Claud. in suis explicat topicis: nobis rudem iu- Cantii inuentutem instituentibus non opus est cuia nimia illa subtilitate . Obseruet igitur inuentus, sicut a toto integrali, affirma- liud ductam argumentationem ad par - ,
tem principalem vςram probationis si , , t dem semper facere: ut aedes sunt, ergo
Coniugata dicuntur quae in eandem . verborum συtυνί ω cadunt, ut: prudens.
prudentia, prudenter. Magn*m cum etymologia habent cog ationem : sed non admodum creber horum .est usus in probationibus. Nam ita cohaerent, Vt vix alterum sit altero notius, & eiusdem
pen laboris est persuadere diuitem esse, cuni qui praesentem fortuna boni con
172쪽
sulat:& summas habere diuitias , rebus suis esse contentum. Quae rei nec Fa-Vsus eb. Quintilianum latuit,qui hunc lo. , cum enumetatur', nisi Ciceronis exemiiugatoris. plo, non erat. Si quis tamen inquirat, e P
o. Iit huiusmodi. Si consulatus est digni tas, non potest non consul dignus esse
Proditio si est impia, erit & impius ipse' proditor . Si haeres succedit in defuncti tempρrq us uniuersum,a igitur ipsa haereditas inl/' uniuersum defuncti ius successio est. 71fri oti ducit & hic locus inueniendis re bi h rq ii in definitionibus. Nam quid pruden' tia quid fortitudo sit, exactionibus dei T, ossicii prudentis viri naςlius cognosci.
Diotiamfurit. Loci interni qui circa substatiam suna Rodolpho adiacentia, actus , & sub- .iectum nominantur. Dialectici significantiore quodam vocabulo . praedica- me ista vocant, in hoc Aristotelem secu- 'ti, qui κο li1γορίας vocat , inim aliquid de altero praedicatur , vi Pompeius militaris disciplinae est peritus. Hic militaris disciplinae peritia praedicatur siue alui'
173쪽
buitur Pompeio.Nos etiam ut comm riem scholaru in consuetudinem obseruemus,qualitates a qualitatibus separa
bimus, suas singulis species assignaturi.
Praedicabilium vocum, quae veluti Prajgi communiora vocabula caeteris 'OCibu eamet a. explicandis atribuuntur, usum amplissi--mum in rebus signatὰ ac perspicuo de finiendis ostendimus. Quae autem vox cui recte attribuatur, qu et rerum inter sen cognatio sit vel diuersitas,quis denique niuersae naturae ordo obseruari debe-
at , generalia illa vocum capita docent. quae vulgo rerum principia ac praedicamenta dicuntur. Adserunt enim magna facultatem, quoties in consilium ituri, vocum definitiones constituere , theses Quid& hypotheses explicare ac reIum natu ras perquirere volumus, Nec aliud sunt menta. . praedicamenta, quam loci communes, siue incomplexorum terminorum series, ac quaedam veluti definitionum supellex, unde omnia vocabula, omnis de omnibus rebus Oratio , Omnis definitio sumitur : ob id credo ab aliis genera dicta , quod eta his caetero
174쪽
rum vocabulo tum sensus gignantur.
funt autem haec : substantia, quantitas qualitas , Ηος τὶ, ubi, quando , situs habitus , actio , passo. Ad hos ordines ceu rerum sontes, unde uniuersa defini endi materia emanat, singularum vocum genera constituturi recurrimus. A- ristoteles monet in tradendis praedica- ρὰ Ludi, inq; xi propriam Vocabula lignincatio. .d nem sequendam esse , fugiendasque
in Φι ολίας : ne si complexa voce pro sim - , plici, ncta ac commentItia, pro vera: - artis alicuius vocabulo, quod dialectici secundae vocant impontionis : aut eiusmodi voce, quae omnia rerum genera complectatur, ut sunt ens, unum, verunx. & bonum: aut voce priuatiua, quam inter opposita infra iccensebimus ut qu . naturalem constituti ramue partem significet, veluti materia, corpus , aut ea denique , qt e veῖπολυσκόος,. 'el συγκα- sit, temere utamur. rerum ac vocum confundamus propietate. Quale dialectici haec postpraedicamerita vO O cant, quoties nomina ambigua inter-
Substantia per se existens quaeda na-
175쪽
A C DISSERENDI. o Trura est, in quam accidentia sic incum- Substan-bunt, ut si inde tacito animi iudicio di- tui apuIVellantur,aut mutentur, non tamen eius commisc. corrumpatur natura . ut homo manet, dicitur il-
vel cii aegrotat, vel calet, vel friget. Nec- - quod cygnus perit siue albus, siue niger sit. dati esse Nam accidentia,quibus substatia indui- rei ἀλ- tur, ratione diducimus. Aristoteles sane uation .su stantiam, quam ὀυσίαν Graeci, Plautus d. essentiam, Rodolphus subiectum appel- Obte. lat, in primam diuidit & secundam: ac nct. . primam eam constituit, quae inquiren- U tium sensibus primum se se offert, men 'di iisque cogitationem a particulariu co- Ο. gnitione ad generalia prouehit: cuius generis sunt singularia ac indiuidua, ut hic homo, Plato, Cicero . Secunda ea coplectitur, quae primae sunt proxima,
ut homo, ut animal. Admonenda autem hoc loco iuuentus, ut sciat inter omnes
'Ocei primum nomen esse ens, cui sub- μ' pr . stantia,& adiacentia subiiciatur. Deinde substantiae nos nomine interim abuti,& ' 'm' substantiam appellare, cum auulsis cir- cunstantiis ipsum adiacens per se consideramus . Iurisconsulti substat iam fere ' dicunt quod proprium dialectici vocat.
sic de mutui subitantia est, ut mutuum
dantis sit, & accipientis fiat. l. 2. f. AP-
176쪽
177쪽
Corpus mixtum Cnimatam Inanimis fisi i Lui i' c Gemmae
Ad hunc ordinem referuntur substantiarum partes,ut caput,pes,manus. Nam partes eiusde sunt καlκ θρίας , cuius sunt ea ex quibus illa constituti tur : quomo- do unitas oc punctum praedicameli sunt quantitatis.
178쪽
ADIACENT IA. 'Adiacentium locus primus est quantitaι . omnis enim vox quae substantiam non significat, tum adeste , tum detrahi citra, subiecti corruptionem po test, inter adiacentia refertur: ut quantitas, secundum quam aequale quicquam dicitur , aut inaequale , maius aut minus, Velox aut tardum . Attribuitur enim iis rebus , quae distribui pollunt: Vt si quaeras, quanta sit virtus, quas habeat pa tes. Quare eam dialectici duplicem fecerunt : continuam, & discretam : continua , quanta res sit ostendit, einaque definiunt cuius partes ad eundem communem terminum veluti punctum coguntur, ut linea , ut superficies , ut corpus : quae tametsi separari nequeant,co-ῖitatione tamen diuelluntur j ut linea it sola longitudo , superficies latitudo sola ; corpus profunditas cum latitudine & longitudine , quibus adduntur
tempus & locus. Discreta quantitas est, si cuius partes tantiam prorsus termini h bent communionem, ut numerus & o- ratio. Notum praedicamentum , nec ad' rimodum usitatum in causis ciuilibus.
179쪽
Late patet huius praedicamenti usias, omnes enim cum animi, tum corporis εἱεις, omnes actionum formas, ac uni uersum denique, simplicium comple-Xarumque rerum , quibus ingeniorum commentatio fulcitur, notitiam com-
plectitur: nec aliunde crebrius petuntur definitiones , siue descriptiones quod differentiarum fere loco succedant . Est autem qualitas, qua simi' Qualitalia& dissimilia discernuntur. Eius sper tis diu soties quatuor facit Aristoteles. 'Prima est εἱις Ο παθος,' permanen tior quidam est habitus agendi consuetudine partus. HuiuS non Vna atque simplex est ratio. Nam habitus alij sunt animi: alij corporis. Qui in animo figalaitus haerent, hominis sunt proprij, & solo animi, ut intellectu,& metis agitatione colligia n. aDt corpotur: in quoru ordine primum sunt artes, m. scietia, opinio, & huic vicina suspicio, sapientia& quaecunque artes sunt eusti . Ouintil. ρητικῆ, πρακτικῶ, K, ποιητικm- deinde I. 1.cans quicunque naturali quadam inclinatione ac Voluntate , qua ad recte fortiter- que agendum incitamur, constant ut '
180쪽
sunt vitutes, institia, temperantia , titudo, modestia, religio, pietas, ami- citia , beneuolentia , sdes , perfidia: quorum omnium definitiones Aristoteles, & in Academicis quaestionibus, officiorumque libris Cicero tradit. P tuntur enim ut plurimum ab ossiciis. Postremo affectiones illae, quibus humana mens percita, naturae legibus reluctatur, ut ira, dolor, metus: quorum sexum infra explicabimus: sunt enim& brutorum animantium communes
Corporis habitus sunt, v luti temperamentum , palaestrica, saltatoria, &pingendi ars. C E R T V S enim & co- statis usus plenam in re omni parit per-ctio nem.
fusi de saue , id est affectus, concita' er Rob' tior animi est impetus, quo permoti cuhq a. γ' ratione & consilio pugnamus, Magnum bi ctam diserimen facit in contractibus stricti iuris a Se criminalibus causis. by t. 24 Sed shbesse oportet actionum Orga na , & naturalem quendam impetum si- 'ue propensionem, ad quam exercitatio issuri - - accommodetur. Qea a te & alia ab Ari stotele addita est qualitatis species.
Potentia Ea est naturalis potentia & impoten- natu μοι isa: qua ad ipsas actiones erit dicimur