장음표시 사용
251쪽
A AC DIssERENDI. IOILucretius item poesin suam de rerum
natura exorsius est ab inuocatione deae Veneris. Lucanus mutato ordine,secun- idum propositionem & narrationem in- , uocauit: Nec si te,inquit, pectore vates Accipiam,&c. Caeterum rerum ordinem non a primordiis urbis conditae, ut hi, storiographi, sed mediis saepe rebus incipientes perturbant, ut periculi magnitudine, & multiplici rerum varietate, ancipitique euentu omnia red ant augustiora.
Prologo fabula commendatur, aut eX- ά
cusatur poeta Terentio τραο 3ς --- 'κος κ ἀναροικος, id est commendatilius& relativus, ad regerenda in aduersaria maledicta: Plauto πι-οθετικος, fabulae aris tgumentum exponens est familiarior. 'οτασις fabulae habet occasionem & mi argumetum,quΘ populi expectatio cocitatur: senum item consilia , & graues pro tempore sententias,c5siliorum inopinatos euentus, Vehementes querelas & affectus,seruorum perfidiam, amores adolescentium , muliercularum lenoci nia , in summa imaginem quandam ac unitationem ritae cosuetudinisque hu-
252쪽
Eπιτα - manae. E imem totius erroris importu
nitatem tu ibarumque habet processas magna cum personarum omnium per- καiueo xu b xi DP, ζι quem υτου-s , ostendit. κατα o is insperatam reriar ad iucundos exitus conuersionem habet,cuius haec fere oeconomia est, nullo ut humano consilio, sed inopinato , temerario , ac prope ridiculo euentu graues saepe turbae sedentur. Trax, Contrarius Omnino huic tragoedia-ἀiurisior. Iumvst ordo, de quo pi eraque Inuit L. extant apud Aelium Donesum. u his di se Dialogorum liberior est ordo, & re sitione id in personarumque qualitati accom-dia si modatus. Praecipue tamen occasionis habeant. consilio umque Opportunitate commendatur. Mirus eoru est artifex inter Graecos Lucianus, inter Latinos Eras-
Or-q Medicinae artium scriptores eo trarias Im Min dissentientium sententias primum re t Uς -- fellunt, quem ordinem ubique fesὰ se- ' Aatur Aristoteles in pli' sicis & Galla, i nus secunduWrHippocratena,medicor, princeps. Et quia triplicem faciunt atri Liis diuisionem ae primam in usso κm, ' νμοῦ ζητnny, si Plotiκηγ: Alteram in
253쪽
Aς Dis SERENDI. IOGμακευ κηρ, διοίι ν , ab Hippocrate prius cultam: Tertiam in hicivav M l θ.ρmmim ν secata non unum Omnes ordinem sequuntur circa diue fas artium partes laborantes. Frequenter tamen corporis sectiones hominum. que habitus proponunt, eXI atque pulm .cherrimus Galeni liber Vissetων ί sciνίν. Ab homoeomeris deinde ac anomoeo metis tran situm ad morborum causas, i sympto mata,& remedia faciunt. Plinius naturalem historiam a cauo exorsus , ad terrae partes & regiones, postea etiam ad animantia & inanima orationem deflexin Non obscurum est,quem quis ud sibi ordinem elegerit videre, & exempla studiosorum animos ad/imitatio- nem magis quani' praecepta permovere L solent. - ' j
ε dam ductum habet. Actor enim primo ordo . firmum aliquod. argumentum rhetorica argumentatione conteStum , ad per- mouendam iudicis attentionem propo- nit: imbecilliora deinde, quae singula robore carent,coniuncta,ac turba ipsa su Dpieiones augent, medio collocat loco: summo te omniu firmissimum ponit,
254쪽
DE RATIO. ELO QVEN D I. quo iudex non tam permoveatur , sed ad causae nostrae commendationem ar' gumentorum vi actus impellatur. u. Defensor quod in causia est grauissi mum, & omnia anteactae vitae crimina
primo refellit, ne illa iudex spectans de sensioni nostrae animum praecludat: si t: mul, ut criminationibus fide detracta niudicis sibi religionem demereatur,. laque in ordinem Cicero in defensione nM. Canij, Cluentij. Murenae, Roscij,caz- ci ' terorumque est secutius : illud vero , in quo causae defensio constat, ad postre- timum reseruet locum: ut iudicis animus ris ' omnibus suspicionibus exut' atque in teger, hoc ipsum benignἡ accipiat, det tiquo iudicium suum sit facturus. CoN- piSILII autem ut diximus & prudenti in ilest,cum ipsius causis utilitate deliberare P cinctum-ne inficiari, an alio interpretari t nomine,an defendere sit utilius,ut suos causis proprios accommodemus locos.
255쪽
voluntas excutitur personae qualitate & causae ad facinus impellete. Persona varie tractatur. Nam morum probitas,Vitaeque anteactae innocentia plurimum habet & fidei & commedationis: cuius rei insigne est exemplum apud Ciceronem pro Sylla. Et sicut dignitas, tuetur reum , ita ipsa nonnunquam in facti argumentum deflectitur, quasi in- de impunitatis spe concepta. Quare ac cusatoris est perficere, ut personae descriptione obiectum crimen probabile fiat, . efficiatque reum crimini , de quo iudi cium est,opportunum. Vehementer au- Quum tem caedis & facti subpicionem arguunt audacia & temeritas, pertinacia, confi- ορνemor dentia, paupertas, cupiditas, ambitio, Pnt nsaeuitia, & quaecunque cum animi magnitudine atque elatione pugnant. M nam autem personae qualitas in pu- licis actionibus' aestimandi copi m Praebet.Nam in contractibus quo quis- que munere fungatur perpendi λlet. l. cum quaedam. C. de administ. tui. l. Post i i
256쪽
dEmque in ciuilibus aliis cairsis discrimen facit. l. Si paterfa. 3. 'i duos T. Aciadop. l. Sed si plur. f. In atrogato. F. de vulgari & pup.l Emancipatum. 3. fi F.
de Senator. Item in poenalibus causis. l. Aut facta. j. Persona. ff. de pinnis. l.Gracchus C de adult. Li f. fi . ff. ad i. Cornelia de sicar. Grauissimas ex hoc loco suspi- cloes mouet Cicero in oratio e pro . Deiotaro rege, pro Milone pro Sext. Roscio. Patronus obiecta negabit ,defendet, minuet,ac remediis p.rgabit, nonnunquam etiam a praesenti quaestione &
Causa inducens locis eonstat impulsionis & ratiocinationis. I M P V I ' s I O inuolutus & temerarius animi est
impetus: veluti ira,odium, metus, spes, cupiditas ambitio,auaritia, quibus su L . '' picionem actor augebit. Si desint haec, causam latere dicet, eoque factum furoris cuiusdam atque amentiae esse,propterea quod S C E L E R A vulgo credantur consilio carere. Defensor nihil sine consilio factum esse contendet, - cendique & alterius fortunis ac capiti,
insidiandi illiberalitatem in odium ac suspicione trahet. Et si causae reddantur
257쪽
eas tame in omnibus valere personis negabit. R AT I OC IN AT Io com- R Ni- inodoru spe ostendit, qualis est in causa natio. Miloniana , ubi Clodius vitae Milonis
iusidias secisse probatur. . Potestas confirmatur, loco, tempore, instrumentis, connexis, signis, & eiunmodi circunstantiis, quibus Cicero in /oratione pro Milone & Deiotaro, Cluentio & M. Caelio ivehementissimὸ est sus. Signa sunt antecedentia & consequetia: ut sonus, clamor,pallor,tremor, gemitus, latitatio, metus, titubatio, vultus,vocis statusque, mutatio: de quibus diximus . Patronus ad diluendas signorum susipiciones utetur ab lu'tione & in uersione, ut signa ad causae . suae conuertat utilitatem. SOM
Finitio quid sit , & quibus constet,
supra retulimus: Breue hoc eiu sit ut, loci. praeceptum, ut in animo constituamus quid efficere velimns, eo modo propria rei definitione & caeteris circustripta Verbis,ensiciaturi. Euertitur enim, si
aut falsa sit, aut parum plena: fit autem
258쪽
DE RATIO. E L o QT E N DIplenior argumetis antecedentium, Consequentium , adiunctorum, ca sarum,
est ectorum: quibus Cicero pro A. CQ- cinna definitionem illam quid sit Vis
conplexus videtur . Etymologia certe σC.weiis facior existit, qua tamen idem usus est q-is i Philip . 8. in definitio ue nominis tumul- morte co tus. VIS DEFINITION IS s. oris amplissima est in causis ciuilibus. Saepe' iis Wii' enim in ipsa rei definitione, cum da re ''ii ,- non satis constat, in coniecturam dilari des de bimur: ut si quaeras , quid sit qternitas. aeq.eti: Nonnunquam res ipsa certa est , con- ΗΔ GL statque de facto: de nomine tamen quar- bt qης ritur. An perinde homicida sit, tui fune' iclosteria stis manibus mortem sibi consciverit, o ivm. C is atque is a quo homo confossus dicatur . o sit. . Sit ne tyrannicida philosephus ille qui impr. ibi sapientiae praeceptis violentos tyranni Hart. affectus ad vitae morumque probitatem ς sqνα reuocariti An inuentus in lupanari alte otiqui . rius cum uxore habendus sit adulteri b
Se ti ' Ideoque rectὰ praeceptum est, syllogis' l
ιortionis. nium infirmiorem esse definitionem . id. depor. Nam ex definitione frequenter in quat 3 6 Ie litatem incidimus . Quid enim vendi Lad c
num , quid amor , quid insania, quia Cφme. δε amatorium sit , facti qualitas osten- si ς . . vit e E ST EN I M quaedam l
259쪽
inter haec cognatio: & quemadmodum: Liuia maritum suum odij causa aconito Liuia ex tinxit, ita Lucilia maritum suum Lum Lurilia. Cretium , quem animo egregiὸ charum Andissi, habebat, dato amatorio in furore egit. nes. Antisthenes philosophus insania quam amore laborare maluit, que,d illam medici auferre possint, hic metem omnem homini eripiat. A.
DE LOCIS QUALITATIS.' Qualitatem hic dicimus non eam quae est ex decem illis vocibus, sed quae
qualitatem, materiam demonstrativa dc
deliberativam & iudicialem complectitur : eiusque partes inistatu iudicialioli edimus. Plutimus certe eius ciuilibus in rebus ac criminalibus causis est usus. Nam personae,loci,temporis, facti,quaestionis, atque istiusmodi rerum qualitas inuidiam auget aut minuit:& in beneficiorum vicissitudine, unde gratia colla- ta sit, scire refert. recipi ue ea, ut Fabius alutilian istimat,maxima oratoris opera,quia in utranque partem Plurima est ingenio loci: nec usquam magis asserctus valent, regnatque vel praecipue in hac eloquznti . -
260쪽
verbis & sententia constat,l. Scire leges. tem,qualis est illa: Lex peregrinum tat in murum ascendere,ascendit,hostes repulit, accusatur . Duplex eius est genus. Nam aut de scripto & volui rate simul quaeritur: aut altera pars scri- ipto , altera voluntate nititur. Cum ἐκ 'τον contra διανοιαν defenditur, fraudem legi fieri iurisconsultus existimat: Con- I. tra legem inquit. E. de leg. & Senatu. o facit, qui id facit quod lex prohibet. In ' fraudem vero legis facit,qui saluis ver ' bis legis,sentetiam circumuenit. a. Qui htamen scripto nititur, legis y ciba cum