장음표시 사용
141쪽
Typhon se et forma lupi sultu, o riget cultu
OEDIPI AEGYPTIACI TEMPLUM ISIACVM
modo voc tur fana Arabibus, uti prius:ita & nunc mercatoribus undique confluentibus frequςnxatissima In Copto autem Osiridem & Isiidem Vna cuui loro pultu in , Plutarchus rostatur, cuiui timulachrum tradit suis e quod altera manu Typhonis pudenda contineret . Vide quae fasias do Horo eiusque cultu CHpti per r didirnus Synx g. . CaP. 7.
Vocatur haec praefectura Copte , Arauice Tanuscher,
quM vox ident est ac Tentyra, vel 4 enotra, aut Tenothra . Huius incoia, teste Strabone,p saeteros .,Qγptios excellenter crocodilum dete-nantur, ex omnibui belluis inimicismum habent . caeteri quanqua/α eius animesis malitiam norint,inhu miro generi per liciosissimum existiment, Tentyritae omnibus modis eos pervcdstant, atque occidunt, vi qMadam naturali eorum incantativa imbati a ita, ut crimi ilis Romam in spectaculum adductis, ipse Tent ritae praeessent, eo sis gubernarent . CCeterium Teutyritas Venerem quoquo soluisse, idem Strabo author Sed haec de hoc Nomo sufficiant.
N hac praesectura Lupum oluisse incolas, ipsum etymon docet, me, minitque huius metropolis Noesique 'Strabo. Neque 'de ratione &causis cultus iupini quicquam' apud authoressere indagare valui ; nisi dic mus Typhonem c quem nunc in Lupum, modo in Crocodilum, iam inbasinum transmutatum fuisse Plutarchus dicit 9 ceu Numen Auerruncum placatum sacrificijs quibusdam, & sub lupina forma cultum . Sed haec iudicio eruditorum relinquend sunt 3 quare ad alia
I N hqς praefectura Veneris cultum institutum esse, etymon docet, siquidemAphrodite nihil aliud quam Venus est , hanc ita describi e Strabo:
142쪽
- Ahμβι , ' βους iε, . Fos Memphim eis Acanthus ciuitas sebi - , per ilis, ibidem Osiridis templum, is Acanthae Thebaisae lucus , unde gummi habetur , ponea ejit Aphroditopolitana praefectura, er ciuitata eiusdem nominis in Arabia, in qua bos alba sacra nutritur . Venerem autem eandem cum Iside esse alibi dictum est; Arabes moderno nomine hanc urbem vocantsem,' ut , multaque priscae religionis monumenta in ea superesi narrant. Quale autem fuerit idolum in hac praescctura cultum,cum apud authores non inuenerim, superuacaneum quoque esse ratus sum, coniectit. ris inutilibus & incertis tempus insumere .
I D E S T, Praefectura Latopolitana. DIcitur haec praefectura Latopolitana , a cultu piscis Lati, quem
chus & Lepidottis, ita & Latus hic de Osiridis pudendo in Nilum a Typhone proiecto degustarit;
πολύ I. rurit etiam quaedam animalia , quae AEgypti, νημueis colunt, ut de terrestribus tria, bouem , canem, femlem , e Iolatilibus accipitrem, atque Ibin , ex aquatili bus, Lepidoti piscem, Oxyriuchum. Sunt . quae seorsim coluntur, sic Sal Thebani ovem , Latum verῖ, qui piscis quidam es in Nile, Latopolitani. Quidam hunc Nonium confundunt cum Latonopolitano, perpera ta illic enim a Latonae , ille a Lyti piscis cultu nomen inuenit .
Bydum maximam post Thebas in AEgypto urbem fuisse, Strabo docet, docentque insignia monumenta in ea relicta , de quibus pap. stin authores mira refer ni: Vide Strabonem, Diodorum, D Herodotum Est autem hic Nomus idem cum Memnonio Nomo : iii hac enim Abydo Memnonis, quem aliqui cum Isin ande confundunt, Regia mirifice structae solido lapide . , Est & sons qui stam ibi in prosundo positus , admirabilis Fα stru- CAP. V
143쪽
OEDIPI AEGYPTIACI TEMPLUM ISIACVM
structurae, hanc Abydum Mareotin quoque vocatam Stephanias ait; nec mirum, cum & in hunc diem ab Arabibus eodem adhuc nomine vocetur Mariut. Erat enim eius vastitatis,ut Maraeotim lacum pene attingeret, hodie vocatur ab Arabibus Abute , perperam quidam eam pro Elphio sumunt; cum quid Elphium proprie suerit, ex praecedentibus - patueritu Dicitur Abydus Copte , quasi dicas seu Abydus; latentia quaedam Abydi vestigia retinet, , In hoc deniq; Abydensi Nomo Osirin cultum
Abydi Osiris colitur, tu eius templo non licet neque camtori, neque tibicini, nec cytbaraedo sacrificium augmicari, quemadmodum mos est a s Deli.
Praefictura Antaeopolitana. Continetur haec praefectura, teste Ptolomaeo , sub insula Elephantina, ex cuius orientali parte Antaeum occurrit, ciuitas , aqua NO-men praesectura habet ; vocatur quoque haec a quibusdam Cnuptiis &Copte , quo nomine Canopum idolum vocant, unde colligo cultum sors an hic alicubi Canopum, ut in praefectura Menelai ; certe Celeberrimum in hac urbe Cnubi templum fuisse, Strabo docet: Syen , inquit, & Elephantina, altera quidem in finibus AEthiopiae est,&AEgypti urbs. altera iustila est dimidio stadio in Nilo ante Syenem posita , inqu ea urbs quae Cnuphidis templum habet & Nilometrium. Atque haec sunt quae de Nomis AEgyptiorum antiquis breuiter, & quantum rei obscuritas permisit, dicenda putaui. In quorum quidem Nomorum partitione Ptolomaeum non secuti sumus; sed primaevam primorum Regum partitionem ex variis Coptorum atque Arabum fragmentis extractam . Nam Ptolomaei partitio post destructum iam a Cambyse imperi u AEgyptiacum, denuo instaurata a Regibus Ptolom qis, multum a priori discrepatiVt maD'pas partitionum singularum hic appositas intuenti patebit. AEgyptii qua' dem data opera, & abdito quodam Religionis suae propagandae consilio Territoria, uti supra dictum est, primum mystice diuiserunt i Ptolomaei deinde in o. eam pro commoditate guber n/tionis denuo partiti sunt . Tandem Mahumedani, uti aliam & aliam diumonem moliti sunt, . ita veterum quoque nominum corruptionem pri mi introduxerunt,ut in adnexa Schematismi fig. a. pate . Uerum Vt om nia e activa proponantur, in tabula sequenti longitudiues, & latitudines si
144쪽
SYNTAG. I. CHOROGRAPHIA AEGYPTI.
Nomo pro pria si ong. Lat. Long.lLat. Secundum Arabes Secundulata, Ptolomqum
145쪽
varia Nomiona Nili. Nili proprietates a
Nilus, quem Oceanum Berosus , AEgyptum Zenophon, Osirin Plutarchus, Tritonem Apollonius, Plinius Astraphon, Aquilam Diodorus, Eustathius Melam, Chrysorrhoen Cedrenus, Syenen Dionysius, Sacrae literi eum Hebraeis Gelion, & Sihor appellant, omnium orbis terrarum fluuius maximus & ut cum Aristide loquar : NMλλ
am linem bestes, longe superans , E lacubus Zambri & Zaire montibus
Lunae vicinis originem suam trahens, inde totius Zonae torridae latitudinem immensis ambagibus peragrans, tandem immani aquarum hinc inde collectarum mole grauatus, ad Memphim veluti distributo onere per septem brachia in mare sese eηonerat. Vniuersum ab utraque ripa AEgypti agrum e terra veluti perpluens, ut Na,ian Zenus loquitur , Una cunias iecunda Nili afluuione bonorum omnium abundantiam consert ; tribuo maxime praerogatiuis prae omnibus alijs fluuijs a'natura ditatus conspicitur . Nam auram non exspirat, quo fit, ut aere salubri, nullis pluuiis, nubibus, alijsque crassioribus impressionibus obnoxio, sed continuo sereni coeli vultu AEgyptus gaudeat. Praeterea sine ullis fluctibus,ac undarum procellis semper quietus est, & tranquillus, ita ut non iucundam tantuin, sed & periculis omnibus carentem nauigationem praebeat ultro citroquςc0meantibus. Eius denique foecunditatis esse comperitur, Ut non terram duntaxat. sed & iumenta pecora, quin & homines utriusque
sexus ad miraculum usque foecundos reddat. Vnde olim numero homi- nunt,omnes fere orbis gentes superauit is neque nunc quoque alijs nationibus multitudine cedit. Nam oppida insignia , quae supra ob oculos proposuimus, alia ultra decem & octo. millia fuisse in AEgypto, & libros
sacrqs id continere, Diodorus affirmat. Ptolomaei Lagi tempore ultra tria millia, quae & usque ad Diodori aetatem perdurauere, annumerata sunt. Vniuersi populi numerum fuisse antiquitus septies decies centena omillia , suo vero tempore ait praedictus Diodorus ; haud pauciores terdecies eentenis millibus extitiisse. Quae quidem prodigiosa hominum imultitudo liam causam nescit, nisi continuum prolifici fluminis usu potum qile, quod gypti' fruebantur. Vnde foeminae non uno , duobus, aut tribus contentae, sed sex, septena, aut octo foetus unico partu, quod& Hebraei in Exodum commentatores memorant, subinde effundebant sNemini igitur mirum esse debet, filiorum Israhi spatio dueentorum pro-Pς nnQrum, quo AEgyptum incolabant, immensum fuisse propagatiQ-nςm , nec mirum quoque, AEgyptios Reges ea, quae quotidie miramur , inusitatae magnificentiae monumenta, &superbas gloriae suae pyramideε,
-uasque eηpeditiones, quae sine immensa ac infinita prope hominum co-
146쪽
pia nimii ne fieri poterant, conficere botuisses o Sed de his coiis, ledorum fuse tractantem. Porro antiqui AEgyp iam sapientes, cuni iii-sbliti, libi is sed odi naturae dotibus praeditum flumen rEspicerent; eum di-uma vi possere arbitrati, in praecipuorum Deoruin album retulerunt ; cui vii Aristides ex aliquo ἄ---των, Puto hausit AEgyptiorum seri .eyolones atque consecratai uti ii serie operisivi deest ' , ut pro indit his unicas c usa tanto in honore &veneratione habori a Gentilibu* lumine fidei .dc stitutis videatur is amictu in terris tot 'omnis , cum ei Dinue acceptum referant, quod terrae motum non sentiant Vnquam, quQd a peste sint liberi; quod salubri aere perfruantur, quod eorun) texram mill js diluuiis coelestibus misceri , vel ingenti imbre Obrui convingat . In quibus & Graecos astipulatores inuenerunt, ita enim Aristides in ecloga rigyptiaca, unde & priora desumpsimus : ι σμῆε τοῖς ἀ-κα κλυσμιαῖς πιάλ- δε ηHinc eum innumeris symbolis & hieroglyphicis notis adumbrabant. Osiridis affluxum, teste Plutarcho, vo citantes, vel ut A benephius,Osiridis brachium, quod bona omnia suppeditet: nam cum totius A gypti tractum montium Vtrimque continuatorum serie obseptum, longitudine sua brachii figuram mulit pliei Nili diuerticulo veluti in palmam digitosque abeuntem resserre aduerterent. Nilum ad haec non secus ac Medianam quandam seu basilicam venam e corde Osiridis scaturientem, vivifico liquore suo omnia permeantem,mouentem, foecundantem , bonorumq; omnium Copia replentem intuerentur ι inde occasionem sumpsit sie videntur , ut bonorum omnium largi- fuam copiam indicaturi hieroglyphice, brachium illud, quo in Obeliscis nil frequentius, ponerent, quod extensa illa digitorum forma, nescio quid profusi liberalitatis indigitat . Astipulantur dictis priscorum Poetarum monumenta, quae Nilo Candem ob causam tam varios attribuunt titulos Homerus sane flumen hoc e coelo seu Iouis gremio lapsum, sequenti ma
Cui congruit Adamus Fumanus, qui in Dialogo de Nilo ab Hervvagio Basileae excuso, improbat opinionem corum, qui Nilum in coelo scaturi re rebantur his verbis :
ύφαιεις ἔχθ Sς πηγας Aiγυῶίους ὀρ-- Miretur, i, sane qui iam eos, quisu tum, quem H0merit AEgyptum vocavit, Δμη τῆς, ides, a Ioue lapsum idcirco dici putauerunt quod fontes occultos haberet, ae s. uti. dum ptiorum opinionem in coelo ess hoberet, atqhe e cado manaret. E coelo
igitur a Ioue lapsum Nilum non AEgypt ij tantum , sed E posteri Graecorum philologi existimabant hinc alij eum Iouis donum , alij Deorum, lachrymam, alij venam paradis, DCorum semen , Prothci piscinam, maritum Isidis, alijsque innumeris epithethis: cohonestabant, quae ad exte-
AEgyptus per petua sereni late gaudet. AEgyptus subfotma brachii
cuius venatu inedianam Nilus resely. Nilus a iove seu e coelo lapsus ab arit quis creditur. Varia aEtribu . ta Nili.
147쪽
GA L so OEDIPI AEGYPTIACI TEMPLUM ISIACVM
r . qu0que gentes promanarunt ε Nam & AEthiopes eius scucunditatis AEthiopes qui p)rticipe. passim eum appellant: Anhaata marat scham lavvi, hoc est, Μ iμNηφε 'ς actuarum cessium . Arabes quoque Poetae Ibuni arid & Eldebog ina ibis, poε 'Versibus Arabici S, qui apud met habentur, Nilum passim vocant viii istis: giatellar bim , Mitam term m . i Meminit quoque Isaias sineundae liuius fluminis naturae: Inton'In ci' ua In aquis: in-mi quit , multis semen messis fluminis fruges eius ue in quem locum R. Eliezer commentans ait, Sihor, id est, Nilum eius naturae esse, ut quicquid reliqui fluuij totius anni decursu praestant, id uno is mense praestaret, unica inundationis suae pluuia . Innuerunt hanc mysticam foecunditatem antiqui Graecoriam ipso nomine hoc enim ς stlis seu Cabalica methodo in numeros resolutuna, totidem quot annus dies habet, nunaeros refert, nimirum 36S , ut in schemate hic apposito apparet. Innumera similia de Nilo hic dici possent, sed quoniam ea passim aliis locis exponentur, ne omnia in unum locum eonfusim aggregare videamur, consulto iubiicem ua
origine es causit incrementi Nili.
ORdo nunc postvl x, ut postquam de nominibus, variisque proprie
t tibiis Nili breuiter disseruimus, de eius quoque incrementi e uisisque quae non immerito prCcipuum in hac materia locum obtinere debent, disser inu . Nemiui ignotam est, quantum summa quaevis phi- in tu ui it losophoram ingenia defatigauerit impenetrabilis ille Nili cataclysmus, quantas nullo non tempore in scholis suscitauerit concertationes, adeo ut unusquisque faciliu , qui sententiam suam refelleret, quam qui se i retur, reperire potuerit, it Vltu. ViX quicquam protulit in medium, qui ncceteri contiimo irent tu omnia alia, & sibi non videri testarentur. Ea igitur, quae de hac re, istaque opinionum diuersiitate testata relinquere Σπὸ. Voluerunt OPrimi Ruth res, PiusCui Z CX Varijs,qui nobis ad manum erant, i. z ἡὀ-- Rdiςςim in Aς pyimu q id ςm ct gyPiij Sδcerdotes, cum incrementum , Nili hisrhety-, Nili tribus praecipue de causis fieri putarem, tres urnas Nilo attribue- tanta,eni, runt, cum reliquis fluminibui singuli singulis adhiberentur , ut illud pud M rQDem.
glatai manem ira demi pater I chin Pruά. Harum vero trium causarum primam illam asserebant : quod tellus gyptia aquam, ex se ipsa progigneret, Uberrimeque Proserret, sua is Diia humori. altrix. Vnde Timaeus Mathematicus Nili sontem Phialam ellauit; quasi ipse intra se contineret eam aquae vim , neque aliundς
rcxur. Est tamen eiusdem vocabuli in Nilo locus a figura sic appel- quod nil facit ad Timaei phialam. Quod vero ad gyptus aqua. gς ς i iebant ipsit facile conijci posse et quod in quovis alio climR-
148쪽
te fluuiorum exundationes circa hyemem plurimum accidant , nunc iuubribus eoactis, nunc niuibus liques actis: Vola vero terra AEgyptiaca inta medio terrae habitabilis constituta, quemadmoduna in oculo pupilla, peculiari quodam aquarum profluuio aestatem mediam irriget. Alteramis Oceano causam ascripsere, a quo aquam iri 'AEgyptum exundare in e menti tempore fama est, quae quidem praecipua luit Euthymenis, AEgyptiorumque sacerdotum opinio, ut Diodor ut attestatur , qui rei sidean aliam non faciunt, nisi quod fatis sit eorum auctoritas, ut sibi fides adhibeatur; qui rerum scientiam successiva traditione telictam secuti eun dem ab Oceano ex Athlante monte primum emanase, ibique' Dyrin appellari existimant i, Heptabolum inde locum stagnare,indo cognomento Nigrin emuere, mox Coloen paludem essicere ; inde Astrosoban &Astaboram flumina essici, donec ad cataractam perueniens erumpat, ac per AEgypti eampos profluens, Nili demum cognomentum accipiat .i . Tertiam causam imbrium esse dicunt, quia rini Australibus AEgypti regionibus, aquae,Eresijs nubes, Democrito icite, illuc ferentibus, eo maxime effunduntur tempore , quo fertilis aestiua Nilus abundat. Atque uti tradit Eudoxus, AEgyptii sacerdotes imbres eos ibi fieri ob anti- peristasin arbitrantur, cum enim aestus nobis em, qui viciniora Cancro loca incolimus, tunc hyems ijs, qui Capricorni propinquiora habitant. Addit ad haec Thales, mare in ripas agi ultro Etesiarum ex aduerso fluminis flantium vi repercussum ; de quibus ita Lucretius:
Nam dkbis promi haec adties fabra feruntur mine, ε gelidis a stellis axis Mun tiar . . . , , Incipit vero crescere flumen Luna noua, quaecunque post Solsti tivm fuerit sensim,modiceq; , sole Cancrum transiet te; abundantissime autem, dum in Leone progreditur, mox residet in virgine ijsdem , qui bus accreuit modis. Atque haec de tribus causis incrementi Nili senten.
Alii porro, uti Troglodytae, teste Theophylacto Simocata dicti
tant, in locis illis cauitates esse, unde quispiam ratiocinetur, multis sonti bus in unum confluentibus, Nili fluentum intumescere Qui ve is insua Iam Nili Meroe dictam incolunt; suuium Astapum nominant, quam vocem. Graece transferas --e tenebris aqua profluens naturamiseni in huius fluminis incomprehensam e sic isti statuum. Anaxagoras cognomento physicus causam refert in niues solutas in montibus AEthiopiacis. Herodotus Nilum tantum esse scribit, qua n tus , cum plenus est, arparet ii Hyeme autem solem supra Lybiam se voluentem, ex undis Ni loticis humentis substantiae copiam attrahere, atque inde per hyberna flumen parcius ire, quae si vera sunt, cur Sol idem coeteris Lybiae flumini. bus, quod Nilo faceret at nihil tale in ijs bbseruatur. Patet igitur Hi-G 1 storicunt
149쪽
OEDIPl 1 AEGYPTIACI TEMPLUM ISIACVM
storicum illum satis hoc loco inconsiderate locutum esse . Ephorus incredibilem plane rationem adducit ; AEgyptum totam fluminibus subterraneis resertam,ac frigidam, naturaque pumicosam seu fistulosam esse ; rimas item magnas ac perpetuas habere , per quas in se copiam humoris recipiat, quam hyberno tempore contineat, aestiuo autem Solstitio ineunte, veluti sudores quosdam ex omni parte emittat, atque ita Nilianuflumen excrescere . Oenopides causum fingit ex rarefactione &condensatione aquarum a quarum haec hyberno tempore aquas stringat,illa aestiuo dilatet. Moses Barcepha Syrus de flum tuum paradisi origine tractans, sicut reliqua tria sumina Phisonem, Tigrin, & Euphraten e paradiso seu horto Eden derivat ; ita& Nilum, quem mox, ubi hortum voluptatis deseruerit, sub ipsa maris vada dilapsum , atque hinc rursus per immenses
terrae meatus diffusum in Ethiopum terris demum emergere, imbribus vero & nivibus auctum, incrementi ac Niliacae inundationis causam occasionemque praebere asserit. Verum quandoquidem Verba eius dignata, sunt consideratione, visum fuit ea hic ex Siriaco manuscripto in latinuiniversa apponere; si flumen ex paradiso egrediens ad irrigandum eum , inde Batim diuiditur in q tuor capita , Nomen prioris Phisen, qui totam terram Hevilath, terram
aμro in gemmis pretiosis xepletam fercurrit. Τ omen secundi fluui, Gihhoe qui & Nilus dici tub his omnem terram Chus percurrit ; nam Amul acpa-1adisum egreditur, infra profunda maris in Oceani vada dilapsus, hinc rursus per
occultos terrae meat V eme it' in montibus , hiopisti ; imbribus vero is niuibus auctus ncrementi, Niloticae inundationis causis ect . Et paulo post, pro sequitur discursum suum verbis Syriacis, quae nos breuitatis causa hic la
tine secimus . Sed Urgebit, inquit, aliquis, qui βri possit, ut suuy illi e para
dis egress sub sceani ruada ear cor maris praecipitentur, atque inde tandem in haeterm nosm emergaut ' Huic primo restondemus , multa a nobis veluti concipi nequaquam posse quae tamen facillima Deo: illum vero fluuiorum o eultum cursum alia. huiusnodi, diuinum opus esse, non humanum . Deinde hoe quoque asserimus, pam uni multo sublimiore regione positum esse, quam haec terra nostra, ac prome fieri, ut illinc par immania subterraneorum meatuum praecipitia delabantur duuν, tanto cum impetu impulsi, coarctatiέ sub maris Dudum rapiantur, de rursus emergant, ebullianti in hoe orbe nostro ; nam qui aqν insublime ducere , atque ex altis , erectisque canalibus Peluti I phonibus prodere laborant ex longo interuallo cataractam siue praecipitium ipsis quodicalia devexitate abruptu,atque di iis comparant ;per quod dum deturbatae maxuo cum impetu pressae aliquo que fluxere, tandem per canales illos.magna vi, qu- ex praecipiti illo ea se PVentur,sursum emicant, exuberantem aquae copiam quaqua versum dissundunt. Atque hactenus Moses Barcepha. mae Verba sane s. pauca exceperis, ab aliorum philosophorum sententia nequaquam discrepant. Nam post Plutarchum, Agatharchidem, aliosque, eandemost Πxentiam omnes prope Hebraeorum o bapo Me ubalim tenent, a qui bu β eam Barcepha dolius videtur esse . Sed nos hic non ulterius in huiusmodi quaestionum praecipitia nos insinuabimus, ne vorticibus implica,
150쪽
ti, ae difficultatum fluctibus abrepti poenam curiositati nimiae debitam, luamus. Hoc porro satagamus, ut huius fluminis eiusdemque originis incrementique rationes prope propius inquiramus quas nobis haud incongruas Geographia Arabica suggessit; textum ad verbum , ut fidelius in . hoc opere progrediamur, allegamus
Hoc est: Atque ii hac AEthiopiae parte contingit sepamtio duorum Nilorum , id eis, 'Nili pt , qui rigat terram n nam, pars eius a meridie ad dextram, '. maior riuitatum AE Vptiacarum pars in ripis eius repeYitum; ex una alia parte in eius quoque in iisis . secunda vero parό pro fluit ex Orioni iciu occidentem, . ex hac parte Nili omnis regio I igritarum es . Exitus autem dua, ' .dium im=um Nili diuisionum originem habet ex montibus Lunae , qui suntsub .l cimo sexto latitudinis australis gradio: Exit porro Nilus ex hoc nionte per decem fontes, quorum quiuq e sotim iss flumi abeunt, congregantur iiii quadan , reti planitie i Aba vero quinque flumina ex alijs quiuque fontibus deriunt ii aliam inmitem quoque planitiem devolumitur. Et ex ἰqMiubet dictarum pluianitieram tria flumina. exeunt , qua inde longo tractu deuoruta tan9em in planitiem alium magnam indvitiosem valde diffundu'tur . v in hac ampla plauitie , .iiιitisue Thumi nonrine, habitata culta planities vero circumsitast ira Cedris est. Simulachrum quoque conflicitur hic , cuiuε manui pectori circusati in impositae Torro in bifessinii pycei inueniunt Ui Ormeli, rostrii alis . insertiλ c, alias