장음표시 사용
151쪽
Relatio de Nirili origine odo rdi -
14 OEDIPI AEGYPTIACI TEMPLUM ISIACVM
innumera monstrisi locor inuis . Stagna quoque dict.e planitiei se diutis i-tia deflectunt iu latus fiuiserum occidentale , atque in flumina His di pertita rigant omnem circa regionem . CII enim tota haec terra tutus caua, or abusi habens ingentes ex quarum repletione magnα contingere sisnt inundationes.
terea exeu ni eae huc pia Vitie duo alia flumina ingentia seu brachia, quorum Pnum occidentalem plagam teneus, omnem 7 erorum perc*rrit regionem , . hic Nilus Nigrorum disiui, alterμm vero bracbium orientem restiui si longo. terrarum trafiu proμeclum, Nubiam M t, in inde per cρta vis praecipitatui fluuius totam aptiorum rcgionem percurrens, quatuor brachys in mare Sylacum deportatur Porro in plaestis it , quam montes Lunae dictendunt,tres es, montes sunt, qui ex occidente in Orientem Pergunt. Mons primus qui es circa monita Lunae, tib AEgypti s sacerdotibus Iocatur Mons templi AE ptiorum. Secundus Pero Mous, qui circa mistram montium Lunarium es, vocatur ab ,s Mons aureus quia in eo Mnbi T.e auri sunt, Tertius vero in terra, quam pocant terram ani; lium , di ni enim accose, ibi beseias immanes , basiliscos '. forpiones..draco ues ingentei, adeo ut istullus sine periculo vitη eam adiri possis denique Milus sta V anui temporibus exuudet, cause eis, quia cum tota terra Lunaribus montibus vaepia, cam AE tuus, Miratui habeat impenetrabiles , fit c ex frequent fimis pluui,s in liquefamoae ἡιμι um , omnes itia i eauernae repleantur , queis repleti per totam regique , omuer , qu A Nilus alluit, inundatioἡθs isse contingere fisat At lue hactenus 'rabs Geographus. Cuius verba copiosa lauto libentius hic citavimuq , suantis maiores nobis.rationes ad hunc Gordium de incremento Nili, eiusque origine noducti per parallelam qu4nda M ad sequentes chorographias comparationem, suppeditant , sin
uendum, Quod dum facio, operae pretium existi aiaui, si pri qsiu in Vlterius progrederςr , hanc Arabicam ae origine reli descriptione laeta, prius ch rogi GELῶ: Hb oculos ponerem . vide in SchematisnoIs fig:i
AquePlii cest de origine, Nili Arabum Ceographorum Chorogra, phia, quae partim Pt ioinaei, partim recentiorum e obgruit relationibus descriptionibusque i, verum cum Ptolomaeus, & quotquot eum secati sunt a vero multum aberrarint , aliae nobis Chorographia sontis Nili
ponenda esst ; ut veritas tandem, cum circa originem, tum incremum me ius tot iam seculis abscondita innotescat . . vo : i
Odoardus Lope et Lusitanus , ut ignotos Africae meridionalis situs detegeret, non omnes eius ni aritimas oras duntaxat, sed & mediterxanea quae uis ad regionum, fluminum, montium situm spectantia, singula summo studio& labore annotando peragrauit ; cuius relationem; de segno
Congo factam Italico sermone conscripsit Philippus Pigastita, in qua dς Nili origine & incremento sic loq aitur : verba sunt ex Italico ρα lati-nqm translata sermonem Resat inopait. ut postquam de magno /b V μmpr it ianis imperio locuti fumus , de Nilo quoque pauxillum di curramus
licitur hic non δε regione Bestian, multo minai; de montibus Lunae, nec uti Ptolomaevi memorat, de si us licubin ,' qui ex oriente iv. ocridentem vergentes intersal, ε 3 o. circiter milliariorum risunt. . ia sub , em latitudinis gra'
152쪽
SYNTAG. I. CHOROGRAP- AEGYPTI. ss
u Omata sita sunt. ilia quidem occidentem, ιια mentem versus . Nec tamen sius horum Acorum districtibus inuinitur lucus, nigi is m--goti . M)-motapa regnis, Deus diametro I93. multarium, quod manifeste --abum sub Asia Llitndine lacum nequaquam dat. Verum quidem est, si Miticnu χ'eperiri, sed us, quo eoi Ptolomans posuit,ommm contrario. Hi emmi io OQ. ferme nassiarium a Ptolomaeo in Septentrionalem plagam vergeates positi se l. Indigena Nilam e primo horum lacitum frui , ex ressumque a te ra is orberi vi' nantur. Verum Odoardua id negat cum alijs horum locorum incolis, quuamrmant unanimiter Nilum mox ubi egressus est laeum , per horribiles quasdam & impenetrabiles valles, per praecipitia hominibus inaccessa ac deserta in uia praecipitatum, ita profundissimis vallibus abscondis ut ipsis intimis terrae visceribus exceptus videatur, abyssisque absorptus. Atque deboc primo lacu sub duodecimo latitudinis australis gradu posito circiter Nilus nascitur. Circundatus autem hic lacus est montibus impenetrabiliis altitudinis, quorum maiores Orientalem plagam respicientes vociuntur Caiates, & montes sali nitri & argenti ab una parte ab altera montes simi, de quibus Nilue in Septentrionem per Uo milliaria deuolutus in lacum alterum sub ipsa aequatoris linea positum quem ob vallitatem accolae mare appellant, quippe a a. o. milliarium latum sese exonerat. Atqui ex secundo hoc lacu Nilus migrans, ac 'oo. milliarium emensus distantiam Meroum insulam describit. Hinc vero aliis fluminibus auctus inter angustas montium valles deuectus,perque catadupas in humiles Aegypti campos praeceps actus, tandem multiplici gyro in mediterraneum mare dilabitur . Verisin ut i nentem Odoardi I operi j eirca Nili ortum melius percipias, Chorographiam eius hoc loco reprφsentandam existimauimus. Vide in Schematismo II. fg. a. Atque ex hac Odoardi Lo poetii oculati testis relatione ac Ch rographia Pigasettae luculenter apparet, .liam Nili originum assignari minime posse, nisi Zambri laeum ; qui in hoc tamen peccauit, quod sontes proprios Nili non ostenderit, quod nos inseri fit praestabimus a quJiminensas aquarum moles undiquaque tum potissimum in septentriona
lem plagam euomens, mox aliud sub aequi nolit ali positum stagnum c melius mare dicam Zaire indigenis dictum progenitore suo non minus esticit, atque per huius medium Nilus non secus uac Rhenus per mediui Acroni j laeus, aut Rhodanus per Losannae lacus medium derivatur hie
egressus, ac per varias cataractas praecipitatus in AEgyptum tandem in mare se deponit. Verum ut haec meliuis percipiantur
Sciendum est, Naturam , prouidam rerum cura tricem ad viuentium vegetabiliumque conser rationem , in editiorum terrae partium ae montium altissimorum v liceribus communia quaedam Veluti aquarum receptacula, seu humorum seminaria, fontibus, fluminibus, lacubus u procreandis destinata, ex quibus veluti ex Megaeosmi vheribus perenniscaturigine nutrita tellus , generationem rerum facili ui exequeretur,
constituisse. Huiusmodi receptaculum est Alpium Helueti eorum abyssis seu meditullium, quod veluti per brachia quaedam seu ean tes, concaternatis
Nilus prosui . dissimis vallibus quasi
153쪽
natis sibi Alpium Sabaudate, Delphinatus, Appennini, Vogesi , aliorum'
que montium iugis, dum abundatissima aquarum singulis suppeditat pm-
fluuia , causa est, maximorum totius Europae caim lacuum, tum fluminum Rheni, Danubii, Albis, Padi, Rhodani, Oeni, Ticini, Araris, Mosellae, Mosae, aliorumque , quae Passini nota sunt e mappis fluuiorum. Sic Pyraenari L Alvernici montes toti Hispaniae L Franciae ; Taurus & Imaus, seu Caucasus toti Asi*, aliique montes alijs regionibus abundantistisnata, se δ' 'μφ'' flumina suppeditant, quemadmodum in Mundo nostro subterraneo Deo dante fuse demonstrabiimus.Non absimili ratione in Africa humoris egentissima, Natura prouida duo collocauit toti Africae c5munia veluti aquarum penuaria, unum quidem proxime. sub Cancri aestiua conuersione in Athlantis visceribus, quod citerioribus aequatoris terris aestu & siccitate laborantibus flumina frequentissima suppeditat. Alterum proxime sub Capricorni circulo ad transtimas aequinoctialis partes Solis aestu marcidas vivificandas ordinguit. Huiusmodi autem aquarum velut cadi reconditorij sunt duo lacus Zambie & Zaire, uti in Chorographia praecedent
apparet, quorum hunc non male dixerim foeturam alterius Zambri, tanta Uterque aquarum copia turgens ut non flumina , sed maria eructare
Videantur. potissimum lacus Zambri, qui veluti in centro constitutus,ac in amnes amplissimos diffusus,singulis mundi partibus,ceu e praediuite vena consert abundantissima aquaru profluuia. Septentrioni quidem Nilum, ori enti ingentia flumina Cuamam, & Coauum, Zella Manliice, seu Mane hensteia Austro ; Occidenti denique Zaire, quorum hi omnem Meridionalis Africae Occidentalem plagam, regna Congo, Angolam, Monomota, Amfillud, α pam, M tamam, Bagam id ri, Agasymbam, usque ad Bonae Spei Caput irrigantes foecundo limo a sterilitate vindicant. Isti vero totam interiorem Abyssinorum regionem, easque omnes, quas ab ostio maris Erythraei usque ad Cuamae ostium maritima ora disterminat, quae sunt Melindae , Bar' nacassus, Quiloa, Momba χa, Moetimba, Mombara, Membaca, Mo Zambicum, aliaque huiusmodi regnorum monstra . Quae cum ita sint, prosecto summopere ii falluntur, qui Nilum ex nescio quibus innumeris sontibus montium Lunae innumeris fluminibus originem praebere opinantar, Ut quibus tota illa ad meridiem & occidentem Africae sita pars penitus fuerit incognita, atque adeo veros & proprios fontes. qui nostris tempori bu primum innotuerunt, ignorarint. Uerum ut tam notabilem histo. Π/m hic apponamus, & ut veritas a tot seculis desiderata, tandei a inno.
qui proprij sint Nili sontes, aperire tentabo.
Vera origo Nili nouiter detecta.
DIXimus in praecedentibus, Odoardum Lope Eprae coeteris in origi
Nili inuentioncm incubuisse, atque hoc unicum fategisse, Ve Nili fontes proprios assignaret, Uerum nec Odoardus.verse scaturiginis Nilonspector fuit, neque eius relatio rei satis Conformis est ; Veriora largitur de tam i gni argumento adducenda nobis sunt. Eo ipso igitur
154쪽
SYNTAG. I. CHOROGRAPHIA AEGYPTI
tempore, quo negotium hoc intricatissimum, summe perpIexum me teneret, huc Romam appulit P. Franciscus Carauaglius Indice & AEthiopiae procurator '; a quo ego per manuscriptum P. Petri Pa is veritatem ed Elus, eandem hic posteritati consignare volui; ut veritas tandem post tot ac tantas grauissimorum Authorum fallacias, futilesque coniecturas suo nitori restituatur. Res ita se habet: Prouincia ubi Nilus oritur, voeatur Agaos, vicina regno Goiam ; Terra, in qua oritur, vocatur Sagela; in apice montis, in plano arboribus Indique cireundato, diameter son iis lata pedem unum cum dimidio, fundi inexplorabilis , margine nor redundat, sed in radice montis exitum sibi pandit, ubi smul ac e montis visceribus emersit, in flumen diffunditur, qui aliis subinde fluminibus auctus, tandem in lacum sese 3 o. leucarum longitudinis, latitudinis i .
exonerat; a quo dum iterum emergit per longas terrarum ambages gyrans, ad eundem fere locum unde prodierat, videlicet ad fontem perueniens, reflexo cursu recta per ingentia praecipitia saxaque inaccessa dilapsus ad interiora diuertitur Athiopiae. Quae omnia confirmantur R Petri Pais Societatis nostrae Sacerdotis, oculato testimonio, qui hunc fontem Nili verum una cum Imperatore AEthiopiae, quorum uterque curiositat simul ac veritatis amore percitus,magno exercitu sociatus, dictum sontem lustrauit. Verum eum dictus P. Petrus Bais summa diligentia, hoc negotium in ingenti rerum AEthiopicarum manuscripto opere quaecunque ob seruauit, pertractarit; hic eius verba ex Lusitanico in latinum transsata apponam, Ut veritas rei luculentius patefiat. Sic itaque ait: Pos quam traictauimus de fertilitate terrarum sub dominio Presbτteris Ioannis, ver retium me facturum existimavi, si hoc loco nonnihil de praecipuis fluminibus . lacubus terrarum eius imperio subiectarum referam. Inter quae priamo loco se offert, maximus ille in toto orbe celeberrimus fluvius Nilus , qui no apud antiquos fiam . modernos Dosiores, authoress grauissimos in admiratione fuit,sed in cuius frequentem mentionem facit Sacra Scriptura Gen. a. Vocatur Gebon, unus e quatuor paradisem irriguntibus. Hic hodierno die vocatur ab AEthi pibus Abaoi: Originem suam tenet in Regno Gouam in uno territorio , quod γο-catur Sahala, cuius incoia vocantur oesus, sunts C siani, et uccessu temporumfluescentescclesia variyssupersitionibus imbuti, ' a gentibus in paganis
vicinis eorrupti, parum disserant. Fons autem Nili in parte occidentali Reghi Guam situs in summittate unius vallis, quae assimilatur ingenti campo, iugis mon- tium undique circumdato Anno 16I8. II. die mensis Aprilis , cum in hoc gno Pnά cum Imperatore eius, exercitu degerem, hunc locum asiendi, omnia diligenter lunnuui, inuenis primo duos ibi fontes rotundos, utrumque quatuor quasi, palmis lutum in diametro, summas animi mei voluptate vidi id, quod nullis votis consequi potuerunt cyrus Rex Perfrum, ER Cambyses , Alexander magnus , ac
famosus ille Iulius coar a Aqua fontis clarissima in Ur leuissima, ψ i
ma; sciendum tamen, nullum hosce duos oculos fontis tu suprema montis plaui tie exitum habere, sed in radice montis ; profunditatem quoque fontium tentauimus, in in primum quidem lanceam i simus, quae intraudo ad ri . palmos tam gere Pidebatur quasdam vestiti radices vicinarum arborumsibi inuicem implexas.
P. Petrus Palaprirntis Nili eum Imperatore Abyssinorum obserinuator & descriptor.
Primusfons Nili visus a P.Petra Pais.
155쪽
Seeundum sontem Nili explorat ter citatus . situs Se pro με
Secundus fons a primo in Orientem ad iactum lapidis huius pro funditatem explorantes, immisi. lancea I a palmorum, jundum nullum inuen mus a obsistati , duabus lanceis a O palmorum,deuuὰ rem tentavimus , sed nec sisfundum tenere potuimus, dic uti incoia, totum montem plenum aquis, cuius hoc ii anum dabant, quod tota circa fontem planities tremula erat , bylliens, manife-Ltum luteutis aquae vestigium, eandemque ob causam nou redundat aqua ad fon-εem, sed adjadices impetu maximst se e egerit; a mabantque incoia, γt s ipse
Imperator , qui praesens erat una cum exercitu suo , eo amo terram parum tremuisse ob magnam annis siccitatem, abys vero annis ita tremere bullire , ut vix siue periculo adire liceat. Circuitus loci instar lacus cuiusdam rotundi , cuius latituri fundae iactum couctituere possit. Infra apicem huius montis populus degit admοηtem,leucia circiter una a fonte dissitum versus occidentem, vocaturque Guix, videtur hine fons bombaria attingi posse; Est hoc loco Picus gentilium, qui erisecant multas vaccas , in venientes ad fontem certo die anui una cumscriseculo, quem prosacerdote tenebaut, qui ibisacrificabat unam vaccam iuxta fontem , caputque vaccae abscissum projciebat in sentis abyssum, e lago his prima a quale buo, onde face an solennes risitio muriando multis paccM,que os gentios, d e tractan, dopoisse cubria toti eum D suo dellas eusMima en Pn cadetra de ferro, que Linhapolia nomo de multa leuhasea , e mandaua sem se quermar nem ainda derre..terje o suo , e algunas Peces etrauan depois da foeto acesso , e se asentava a quenlatente de manetra, che con estuta fetet exivis eragenuaua a queuagente de manetrara , que o tinhampor grande Santo, che dauan queso fato queris . 2 Porr) eampus fontis Nisi ab omni parte di ilis a censu es, praeter quavL ex parte boreali, ibi acile conscenditur Infra montem circiter Pnά leuca in profundissima quadam valles e terrae visceribus, alius flauim emergit, qui se tamen cum Nilo paulo pose coniungit , credunt eandem cum Nilo scaturiginem obtinere ; sed infra terram per occμltos canales deductum hoc loco primum erumpere. Rivus vero fontis, qui infra montem erumpit,in orientem Jatio indiu bombardae verrit; deinde subito declinando Boream petit, . posequar- circiter Lucae partem nouus sese offert riuus e Iaxis scopulis ebulliens, citi paulo post se iungunt duo al, rivi, ex Orientis 3laga erumpentes , sic deinde alijs in alijs identidem como tis rivis notabiliter crescit Nilus . POBJatium vero diιurnum itineris magno fluuio, qui dicitur, Ia mὰ, coniungitur, qui deinde flesiisse versus Occidentem 'rique adias leucM , Pel 3 s' leucus a prima fui saturigine, postea mutato cursu orientem repetit, insumandos in unum lacum ingentem shic situs inprouincia, qua dicitur Bed, regnoque partim Gyam subiacet, partim regno Dambiae quem ita pertransit, ut aquae Nili notabilem disterentiam ab aquis lacus ostendant a tot que fluuius aquis. paluseribus inpermisius suum cursis fluxumque teneat ; qui mox ubi exit , variis gyris declinando in meridiem, ter ram irrigat nomine Aluta quinque leucis ob epistimio lacus Asantem, ubi per rupe brachiorum alto pr.ecipitatus immen se simul in fragore fi mo ag est, q*i eminus nebula mibi videbatur, praecipitatus paulo post intra dura rupes ingen- ei ita absorbetur, γt vix oculis attingi potueris,sunt cacumiua dictarum rupium to viciua, ut Imperator aliquoties, strat per illa ponte , cum toto suo exercit Atransierit s quibμs omnibus ego praesenssui , posequam igitur a patrae .οrieu tali
156쪽
νegnum Sexamidri, suam, caeteraque intermedia regna. Ambara , o ea , πιοὶ, Damot longe lateque irrigauit; mox fluxui suo regnum Goam repetit, irriga- iisque territorijs Bi an ex sumaneanea, itasensim regno Goram Vpropinquat,dit nonnisi unius diei itinere a fonte stio diseare comperiatur. Hinc fluxum retorquendo versus Faroli Umbarea, regnum Gentikam, quod amo I 613. ingenti exercitu Dbegerat Erat Selachrictos frater Imperatoris , ire . que Pt -- pote incognitum, . ob Pastitatem Pocauis is colam es id ejit, nouum munduu , . ne ex oriente in Boream declinans, per innumerM aliis regiones, Pasissimaque praecipitis dilapsis in AEgyptum , . hinc in mare mediterraneum se exonerat. Atque haec est descriptio sontis Nili eiusque fluxus, quem citatus P. Petrus Pais proprijs oculis una cum Imperatore Abyssinorum anno I 6i8.2L Aprilis vii curiose obseruauit , ita summa diligentia adnotauit s ut
hoc suo tam insigni & oculato examine Rempub : literariam multis tricis & dubijs liberaret. Cui quidem unice imposterum standum existimem, cum Imperatorio approbato testimonio suam iam sons Nili certi tudinem infallibilem sit adeptus - Verum ne quicquam huic operi deesse videatur, Chorographiam hic adiungendam duxi, quam vide in Sch
matismi I. fg. 3. Cum historia haec dicat, duos sontes comparore intra terrenum V de quaque tremulum, verisimile est, olim magnam partem huius campi, quem descripsimus, apertum fontem veluti in cratere montis Contentum successu temporum, succrescentibus herbis & virgultis luto mictis, cutem veluti quandam contraxisse, cuiusmodi variis quoque Europae locis me vidisse memini, qua dimota non dubitarem totam planitiem tremulam primaevi sontis faciem mox manifestaturam. Sed haec de origine Nili susticiant. Restat, ut de incremento eius tot scriptorum monumentis celebrato, a nemine vero omnino penetrato dicamus, vires in hac quoque palaestra experturi, in qua adeo turpe non est , ante Victoriarria
deficere, ut doctissimus qtiisque in ea frustra ad hunc usque diem desu. dari . . Si ergo labemur, illud nobis continget, quod eruditissimis quibusque erit commune. Extra omnem itaque dubitationem ponendum, vehementibus pluuiis incrementa Nili augeri ; sed quia ignoratur a. quibus, aut quomodo ; nihil hactenus certi pronunciari potuit. Vt itaque in infinita prope opinionum varietate a nobis aliquid certi statuatur. Supponendum est primo ; ad pluuiae generationem primo opus esse materia, e qua vapores , quos halitus Vocat Georgius Agricola, gi gnantur . Eam aurem in humido vel . maris vel stagnorum, vel fluminum vel terrae humiditate consistere. Deinde causam agentem necessariam eam esse, quae fatis virium habeat, ad multos vapores eleuandos, quod Soli sere tribuendum Hinc locus inueniendus est, in quo vapores uniti nubem faciant; quem tota nobio Africa, maxime Zambre & Zait praecelsis montibus circundatς regiones, veluti a natura ad hunc effectum producendum adornarae praestant. Vniuntur Vero . duabus maxime de
causis: Prima, quod simile suo simili gaudeat, quo contrari)s resistar e
fit. Quae requI rantur ad pi uiae genera tionem.
157쪽
altera per anti peristasin, quae illic fit, ubi radiorum Solis reflexorum vis
terminatur . Eo enim aeris loco plurimum est frigoris,cum alias, tutata maxime cum montes excelsi eo pertingunt, quorum vertices frigidi sunt, tum ob terream naturam, tum obsolaris reflexionis defectum. Deinde ut pluuia fiat, necesse est, ut vapor ad pristinam naturam reducatur, quod fit deperdito calore per frigus circumstans, & proprium nubis temperamentum Vapor itaque condensatus in aquam, cadendo pluviam facit. Cum itaque causis hae validae sunt, atque uniuersim omnes concurrant,
validae quoque pluuiae fiunt. At si aliqua desit, goneratio impeditur, praesertim si non sit materia. In Lybiae plurimis locis omnia Sabulo
squalescunt, quocirca nec imbres gigni queunt. Apud nos aestate Solomnem humorem absumit, quo fit, ut ne hic quidem tum pluat: & fit, quando materiae satis inuenitur ,- sed cauis agentis imbecillitas obest, quo minus vapores eleuentur ; quod ad Septentrionem in summo gelu videmus euenire . Aliquando materia est, & eleuatur, sed non unitur vel calore dissipata, vel ventis dispersa. Nonnunquam materia eleuatur de unitur, & illud quidem in loco, in quo oportet, sed non fit pluuias eo quod frigus circumstans non sit commensuratum ea proportione, qua imbres, sed quam nix, aut grando,aut ventus etiam, aut procellis requi
Supponendum secundo . Interioris Athiopiae terram summe cauernosam esse, ac maxima subterranearum aquarum , veluti in seminarijs seu penuarijs quibusdam collocatarum copia, quemadmodum superius dictum est, scatere; accedit eum locum inundationi obnoxiumo necessario humiliorem esse, eo, ex quo inundatio exsurgit . : His ita suppositi nunc propius ad fluviorum inundationis inquisitionem acceda
- . Duae itaque omnino exundationis amnium cause,non prodigiosae
una, si ostia impediantur, quo minus aquam effundant , Altera si plures solito aquae recipiantur . 'uod fit duobus: modis, vel niuibu&solutis, vel pluuiis ingentibus praecipitatis, quarum utraque in Romana Tyberi simundatione concurrit. Prior quidem causa Thaleti placuit, qui Etesias decursum Nili ius pendere dixit, quam tamen stapra resutauimus . Alterius priorem Partem Anaxagoras tenuit cum plerisque aths ex nivibus liquefactis incrementum Nili prouenire existimantibus ; quae causa locum non tanturi habet in regionibus Boreae subiectis, sed & in regionibus montanis quantum v is etiam Zonae torridae subiectis, uti in Andibus Ameticae australis, & in montibus Lunae Africae patet ;- qui quidem inundationis effectus tanto maior est , quanto & pluuiar & niues liquefactae abundantiores . Pluuias autem has fieri, non e nubibus aliunde per an niuersarios Ventos importatis ut Alexander credidit)ied in ipsiathio-Piδςleuatis. Tunc enim imbres quotidiani, quos diximus a radii, perparum excitati, generantur ; quia vapores tum e s um Ax4bico, & utroque Oceano, Si fluminibus attracti, resolutique, iunia CX Riti montibus, montiumque cauernis ac lacubun cor*iuatra aquis im
158쪽
mensam suppeditant humentis substantiae congeriem Sole vim auelidi per rectos radios demittente, & promouente ; deinde vaporum his attra torum unio frigore medij aeris si ue maxime ubi alta sunt montium cacumina, quae erreno suo frigores igus medi3 aeris augent &intendunt. Quo fit, ut quod a Sole attractum est , proxima paulatim dissolutionis principia aequirat ' . Vetari hi imbres quotidiani Nilum augere nequeunt , eo quod a terra calefacta ante abirbeantur, quami in flumina possint coire, imo nec illi quidem, qui ad Tropicum tempore hybernis AEthiopibus fiunt prius flumen augent, quam Sol ad Cancrum peruenerit Hoc ut liqueaticiendum, gyros seu spirales lineaS, quas . Sol Zodiacum perambulando singulis diebus conficit, ad aequinoctialem circulum latiore spatio inter
se distare, quam eas, quas ad tropicos describit. Et quanta huic circulo propius Sol accesserit, tanto gyros hos fieri angustiores ; sicut contria quanto propinquior est aequinoctio, tanto fieri r tarsus ampliores ; Vnd ,. dicim tanto fieri longiorem, quanto Sol Cancri puncto tropico fuerit vi
Ad aequinoctialem ergo fiunt imbres illi quidem quotidiani; sed
quia Sol eidem terrae parti non diu superstat , propter diurnarum gyra-vionum' amplitudinem ; deinde , quia dies breuis est . , non sit attracticitam vehemens, Vt imbres copiosos prod ucat; augetur paulatim. quidem dictu longitudine,& spiraruui solarium angustia, ted citra magnum pondus , nisi ubi iam ad angustissinia spatia circulorum Sc longissima dierum
fuerit ventum . Hici igitur in fine Geminorum pluuiae multae & copios, fiunt. . Sed quia terrae necdum tota intus humectata est , adhuc imbibuntur, atque ad etantisper, dumantus M exterius iam tota humore quotidianorum imbri uin turgeat , ut amplius 4mbibere non possit. I Geminis igitur materia pluuijs incrementi causis praeparatur,sed necduia1 flumen excrescit, quia subterra ficae cauernae necdum humore sunt repletae, . Postea vero in Cancro imbres concitatiores cadunt, quia pluis hinnoris in terra collectum est, & quia Sol etiam vehementius trahit propter
Hoc igitur tempore, eum terra plus 4mbibere non possit, & omnes aluei aquarum pleni sint, omnia quoquel subterraneorum meatuum 1eceptacula ad summum usque continuis pluuijs ex omni Africae plaga cota itiatis turgeant, incipiunt mundace non Nilus tantum ed oriani ab alia iflumina ex communibus. huius in odi dictis: penuarijs participanti , . Hoci lenim eodem tempore Niger , Senega incollis dictus, testibus ipsis Ethiopibus, alijsque probatis Scriptoribus inter' maximorum montini catenas , Per Occidentalem AEthiopi iam in Oceanum delatus, una cum Nilo crescere incipit.: AEthiops quidam a me circa eam rem literis consultunt respondet AEthiopice, Cuius verba latini iuris facta subiungcr. i.
159쪽
OEDIpΓ AEGYPTIACI TEMPLUM ISIA M
. ur plauiae, inundatis quando Sol lustrat parte
eis um seiugulis diebus operitur nubibus, quae maximas terrae siccae pluu is paraui; durant autem hae pluuiae per riginti pro 'septimanas, bor est, per qui'qMe
fere menstes, omnibus vijs cir lacubus iam redundantibus. His vero elapsis,toistretiquo te1 npore sine ulla placita. Quae Verba optime congruunt relationi Odoardi Lope si apud Philippum Pigascitam, verba eius ex Italico in Latinum translata si sonant: Praecipua, inquit, causa incrementi Nili est ingens aquarum iuuialium abundiantia, qua verno tempore ad initium Aprilis nimirum ASthiopiam ostro citros perpluero incipit, non stillis, σguttis, Pti Europae imbres, sed veluti aquarum riuuternam perfundendo . C, ιm ver) sumnio impetu π quantitate effusos aquar uno torrentes, utpote saxoso fundo terra imbιbere nequeat a cum maximo impetu sese fluuiorum insinuant alueis a quAs tumefacti flumina , tandem alueorum lacuumque labia transcendentia longe lateque exuberant. Durant vero pluuiae huiu odi quotidian. e continuis qninque mensibus, Aprile , Maio , Iunio , Iulio , AuguRO .
Contingit itaque , ut cum terra montibus praecelsis referta , ut dictum est, confe- quenter iunumeris fontibus, torrentibus, ac Bagnantibus aquis fateat; omnes ilia aquarum immense copia corriuentur in fluminum alueis, in Bagnorum lebetibus, queis mirmn in modium cresentia prae omnibus alijs mundi fluminibus graudescunt cir ampliantur; uti in descriptione chorographica regnorum congo e r onomotapae satis liquet. Vnde flumen Nilus in supra posita tabula ex una parte summo impetu ad irrigandam AEgyptum Septentrionem versus ,ridetur currere . Zaire vero cir Niger versus Occidentem, in Orientem vero S' Meridiemali, ingentes in charta exhibiti fluui3, ita quidem , ut certis in determinatis anni paulo ante indicatis temporibus , semper cir infallibiliter incrementi fortiantures diuini, qui maxime in AEg)pto apparet, ubi Nilus circa finem Iuni, incipit augeri, auctusque visique ad vigesimum Septembγis Heni, sicut uo ipsemet vidi, durat , quo tempore exoneratis aquis priBinam faciem recuperat. haec Pigaietta. Verum his omnibus ita recte quidem demonstratis, maxima tamen adhuc
dissicultas occurrit, qua non soluta, nihil noui, nec laude dignum in Niliaci incrementi inquisitione nos praestitisse lubenter fatendum est; est
Cur Septentrionalia tantum fgna lustrante Sole , pluuiarum illa , quotidiana contingant diluuia, non alio anni tempore,. quod non in AEthiopia tantum sed & in alijs Zonae torridae subiectis Americae parti
bus extra AEthiopiam contingit. neque enim ulla ratione tantum verti
calis Solis radiis, nec longitudini dierum aut crepusculorum breuitati, alijsque supra monstratis, uti Fracastorius opinatur, unicis causis tribui potest, aut debet effectus tam particularis, adeoque rarus. Alia igitur naturae penetralia nobis adeunda sunt , alius soluendus nodus, ut rantirum pluuiarum integra causa nobis innesescat ; quod antequam aggrediar, Notandum est. Constantem f&inuariabilem effectum nequaquam feri possessine certa, constanti & immutabiliaeauia . cuiusmodi sunt Sol ,& naturalis situs locorum ; quorum ille Zodiacum subiens, ex necessitate naturae simili semper, constanti & infallibili motu annorum decircinat
reuolutiones . S'la vero: in hac vel illa plaga constituto, hunc effectum
160쪽
. SYNTAG. I. CHOROGRAPHI A GYPTI. 63 CAP. VII.
semper,& non alium prodire necesse est. Dico itaque praeter dictas causas montium AEthiopicorum situm tdm pluuiarum , tum incrementi fluminum principalem esie ac maxime sundamentalem caiisam ; adeo qui
dem, ut si hic montium situs in alijs partibus cum simili & eodem Solis
respectu collocaretur, quod idem quoq; c5sequeretur effectus . Hos enim montes, maxime eos, qui AEquatorem inter & Tropicum hybernum collocati,australem AEthiopiam triplici veluti catena in Orientem, Meridiem, Sc Occidentem deducta distendunt , sagax naturai in circuitum connexos ea ratione disposuit & coordinaui ut veluti caua specula Soli borealia signa subeunti,obiecta, radios apte excipes ent. Queis receptis,
cum horum radiorum unione vis Solis vaporum eleuatiua mirum in in
dum corroboretur, ac proindἡ mox ingens vaporum ac nubium Vis, illa quidem ex subiectis partibus eleuata ; haec vero Septentrionalibus Ventis Etesiisque aspirantibus, in vastissima illa montium amphitheatra impulsa congregetur a fit ut simul ac Sol meridiano , vicinus circulo caua montium radijs suis dicto modo percusierit, nubes iam aquis foetae cal xe LuneXPsleuentur, ae quaquauersum dissipatae, tandem frigore altissimorum montium iugis infidente, ex pugna illa caloris inferius, frigoris superius Vrgentis, unica pluuiarum genitrice anti peristasi in imbres copiosistinuis, vel potius ob nubium grauidarum ad terram vicinitatem, in nimborum quasi rivos ad praefixum naturae finem consequendum resoluantur . Atque ex hoc physico discursu manifeste apparet, tam certam, Sc infallibilem lsim pluuiarum, tum ex consequenti inundationum Tationem aliam esse non posse, nisi montium in AEthiopia dispositionem , quas prouida natura ad terrae Solis aestus qualenti, ac humoris coeteroquin egentissimae succurrendum, veluti vaporum ac imbriferarum nubium quasdam nasias collocauit. Non dicam hic quantum non in AEthiopia tantum, sed & in alijs mundi partibus valeant, eum ad pluuiarum, tum, Ventorum generationem montium situs.. Quod enim Gallia magna ex P rte ventosa sit, potissimi in Auenionensis ager AEgyptiaci coeli aemulus, Certe ego diuturna experientia huius rei causam aliam non deprehendi, nisi montium situm . Hic enim terrae proprietatibus adiutus, pro Pl-ga coeli quam aspicit, attractos vi Solis e rerra vapores & exhalationes an alia atque alia plaga nunc in pluuias, nunc in ventos' resoluere solet. Sed quoniam de his alibi copiosior dabitur dicendi materiai, Calamum hic stringimus, ad alteram dissicultatem priori non minorem iditatuendam nos accingentes. Merito itaque quispiam mirari posset, cur imbrium in tota AEthiopia delapsorum abundantiam, non in tota AEthiopia eadem sequatur inundatio, aut cur sola .Egyptus tantum de ea participet, Vt non
Dicimus, itaque Alveum Nili huius rei causam esse , hic enim cunΡ ex editiore loco sitis stagnis, decliui sun do protensus, variam pro Varil. locis sortiatur profunditatem, fit ut aquis multis ditatus, pro diuersis i
cis diuersimode inundet . Quanto enim fumilia. inter montium, parietes coarctata alueos habuerint profundiores , tanto maiorem