Quinti Septimi Florentis Tertulliani opera

91쪽

II. De Carnis Resurrecti0ne 14 16.

adhuc, an c0gitatuS qu0que per carnem administrantur, qui per carnem din08duntur extrinsecus. u0lutet aliquid anima: uultus 0peratur indicium, faeies intenti0num omnium Speculum est. negent laet0rum 80cietatem cui negare n0n p088unt 5 c0gitat0rum. et illi quidem delinquentias carnis enumerant ergo peccatrix tenebitur supplici0. 1108 uer0 etiam uirtutes carni8 0pp0nimus: erg0 et bene operata tenebitur praemi0. et si anima est, quae agit et impellit ili 0mnia, carnis obsequium est. deum 110n lic0t aut iniustum iudicem credi 10 aut inertem; iniustum, si 80ciam b0n0rum 0perum a praemiis arceat, inertem, si 80ciam mal0rum a suppliciis Secernat cum humana censura e0 perfecti0r habeatur, qu0 etiam ministr0s facti cuiusque dep08ssit, nec pardens nec inuidens illis qu0minus cum auct0ribus aut p00nae aut gratiae c0mmu-15 nicent fructum.16. Sed cum imperium animae, 0bsequium carni distribuimu8, pr08piciendum est, ne et h00 alia argumentati0ne Subuertant, ut uelint carnem secus in 0mei 0 animae c0ll0care,n0B qua8i ministram, ne et 80giam c0gantur agn0scere. dicent 20 enim ministr0s et 80ci0s habere arbitrium ministrandi atque 80ciandi et p0testatem suae u0luntatis in utrumque, h0mines scilicsit et ips0s; idcirco cum auct0ribus merita c0mmunicare, quibu8 0peram Sp0nte acc0mm0darint: carnem autem nihil sapientem, nihil sentientem per semetipsam, n0n uelle n0n B0lle ab de su0 habentem, uice p0tius vasculi apparere animae, ut inStrumentum, 110n ut ministerium . itaque animae ' 80lius iudicium praesidere, qualiter usa sit vaseul0 carnis, vasculum uer0 ipsum n0n esse sententiae 0bn0xium, quia nec calicem damnari, Si quis eum uenen0 temperarit, nec gladium ad

1 administrantur PMF, administrentur Gel 12 quo Pse, quod Get17 et hoc amr et ex hoc OF 18 secus scripsi: sic P0 19 ne et PMF, ne ex hoc C 21 homines scilicet et ipsos: intellege: cum et issi sc. ministri) sint homines 23 accommodarint PMF, acc0mmodant Gel 26 animae soli iudi andae diuinum iudic tum praesidere fort. cf. 43, I9 , animae solius iudicio ciudice ni praesidere EM 29 damnari Pse, damnaris Gel

92쪽

Quinti Septimi Florentis Tertulliani

bestias pr0nuntiari, si quis e0 latr0cinium fuerit 0peratus.

iam ergo inn0cen 8 car0 ex ea parte, qua n0n reputabuntur

illi 0pera0 malae, et nihil pr0hibet inn0centiae n0mine saluam eam fieri. liget enim nec b0na opera reputentur illi sicut nec mala, diuinae tamen benignitati magis c0mpetit inn0centes liberare. benesc0s enim debet; 0ptimi est autem, etiam qu0dn0n debetur 0sserre. et tamen calicem, n0n di00 uenenarium,

in quem m0r8 aliqua ructarit, sed frictricis uel archigalli uel gladiat0ris aut carnifieis spiritu infectum, quaer0, an miBUS damnes quam 080ula ip80rum 3 n0stris qu0que 80rdibus nubilum vel 110n pr0 anim0 temperatum elidere 80lemus, quo magi8 puer0 irascamur. gladium uer0 latr0ciniis ebrium quis n0na d0m0 t0ta, nedum a cubicul0, nedum a capitis sui 0ffici0 religabit, praesumens scilicet nihil aliud se quam inuidias animarum 80mniaturum urguentium et inquietantium sanguinis sui c0ncubinum3 at enim et calix bene sibi c0nscius et de diligontia ministerii c0mmendatus de c0r0nis qu0que p0tat0riS sui iu0rnabitur aut aspergine fl0rum h0n0rabitur, et gladius benei de bell0 cruentus et meli0r h0micida laudem suamc0118ecrati0ne pensabit. est erg0 et in vascula et in instrumenta sententiam figere, ut d 0mi 110rum et a uet0rum meritis et ipsa c0mmunicent; ut huic qu0que argumentati0ni satisfesserim, licet

ab exempl0 uacet diuersitas rerum. 0mne enim uas uel inStrumentum aliunde in usus uenit, extranea 0mnin0 materia a Substantia h0minis; car0 autem, ab ex0rdi0 uteri 00 sata c0ΠDrmata 00ngenita animae, etiam in 0mni operati0110 miscetur illi. nam

1 pronuntiari PMF, pronuntiaris Gel 2 ea om. Gel 4 b0nae operae Pam6 beneficos 0s in ras. F. -us B, -is Gel) enim debet. optimi est autem FB, beneficus enim est atque optimus, debet autem PM T debetur se, deberetur F 8 ructarit Gel: ruetaret OF hietricis Geld fietricis PMF 12 uero Gel: uel P0 14 inuidias scripsi a uires: inuidia PMFR; inludia R), inuidiam Rig 17 de coronis B, cor0nisos' ministri Amy 18 inornabitur B, inorbitur o, m0rbitur F honorabitur. et uulgo 19 bene seclusi I6 irrepsisse uidetur)20 est Pam: estne P0 25 consata Pse, c0nsita B uulgo con-srmata F

1015 20 25

93쪽

II. De Carnis Resurrectione 16-17.

etsi uas u0eatur apud ap0st0lum, qu0d iubet in h0 0re tractare, eadem tamen ab 00dem h0m0 appellatur exteri0r, ille scilicet limus, qui pri0r titul0 h0 minis incisus est, n0n calicis aut gladii aut vaseuli ullius. uas enim capacitatis n0mine dictas est, qua animam capit et c0ntinet, h0m0 uer0 de c0mmuni0ne naturae, quae eam n0B instrumentum in operati0nibus pra0stat; sed ministerium . ita et sministerium tenebitur iudiei0, ut de su0 nihil sapiat, quia p0rti0 e Si eiu S, quae Sapit, n0n suppellex. h00 et ap08t0lus, Sciens nihil carnem agere per 16 8 emetipsam qu0d n0u animae deputetur, nihil0minus peccatricem iudicat carnem, ne e0, qu0d ab anima uideatur impelli iudici0 liberata credatur. sic et cum aliquas laudis 0peras carni indicit: gl0rificate, t0llite deum in c0rp0reue Str0, certus et h08 c0natus ab anima agi, idcirc0 tamen 15 et carni e0s mandat, quia et illi fructum repr0mittit. ali0 quin nec expr0brati0 00mpetisset in alienam culpae nec adh0rtati0 in extraneam gl0riae; et expr0brati0 enim et exh0rtati0 uacarent erga carnem, Si uacaret et merces, quae in resurrecti0ne captatur. 17. Simplici 0r quisque faut0r sententia0 n0strae putabit Eo carnem etiam idcirc0 repraesentandam es 80 iudici0, quia aliter anima n0n capiat passi0nem t0rmenti seu refrigerii, utp0te inc0rp0ralis. h00 enim uulgus existimat. 110s autem animam c0rp0ralem et hie pr0fitemur et in su0 uolumine pr0bauimu8,

habentem pr0prium genus substantiae 80liditatis, per quam

l qu0d scripsi: quam Pse tractare PMF, tractari Gel 2 appellatur exterior of , exterior appellatur Get 6 praestat Pse; habet Get 7 ministerium seclusi 8 ut os . etsi Gel 9 suppellex Io, supellex F. supplex Bing 13 glorificate, , inquit, et t0llite Pam 14 c0- natus MFR , cor0natus mi 15 repromittit B, repromittunt PMF16 culpam Bing 17 gloriam Bang 22 autem om. F 23 probauimus M. Sehrens R. L. G. III, 292 e probamus PMF 24 substantiae seclu8ie substantiuae Rimst, substantiae cae , s0liditatis Eng

94쪽

Quinti Septimi Florentis Tertulliani

probabit Lagari exemplum. dedi igitur aduersari0 dicere: erg0 quae habet 00rpulentiam pr0priam de suo sufficiet ad

facultatem passi0nis et sensus, ut n0n egeat repraesentati0ne carnis. immo eatenus egebit, n0n qua Sentire quid sine carne Π0n p088it, sed qua necesse est illam etiam cum carne sentire. quantum enim ad agendum de su0 sufficit, tantum et ad patiendum. ad agendum autem minus de su0 sufficit. habet enim de suo s0lumm0d0 c0gitare uelle cupere disp0nere, ad perficiendum autem 0peram carnis expectat. sic itaque et ad patiendum 80cietatem carnis exp0stulat, ut tam plene per eam pati p088it quam Sine ea plene agere n0np0tuit. et ideo in quae de suo sufficit 00rum interim sententiam pendit, c0ncupiscentiae et c0gitatus et u0luntatis. p0rro si haec satis essent ad plenitudinem merit0rum, ut 110urequirerentur et laeta. sufficeret in t0tum anima ad perseeti0nem iudicii, do his iudicanda, in quae agenda 80la Suffecerat. cum uer0 etiam facta deuineta sint meritis, facta autem per carnem administrentur, iam n0n susscit animam sine carne laueri siue cruciari pr0 operibus etiam carnis. etsi habet

c0rpus, etsi habet membra, pr0inde illi Π0n sufficiunt ad sentiendum quam nec ad agendum perfecte. idcirc0 pr0 qu0m0d0 egit, pr0 00 et patitur apud infer0s, pri0r degustans iudicium, sicut pri0r induxit admissum, expectans tamen et carnem, ut per illam etiam facta c0mpenset, cui c0gitata mandauit. denique haec erit rati0 in ultimum finem destinati iudicii, ut exhibiti0ne carnis omnis diuina censura perficip088it. ali0 quin non sustineretur in sinem, qu0d et nunc animae decerpuntur apud infer08. si 80lis animabus destinaretur.

18. Hucusque praestructi0nibus egerim ad muniend08 8en-SUS 0mnium Scripturarum, quae carnis recidiuatum p0llicentur. 1 probabit Pse, probauit Gel 2 sufficiat F 4 qua FR . quia P λ5 qua I A . quia P i 6 etiam ad C 19 carnis, etsi uulgo 20 proind e scripsi: quae proinde H F' 21 quam nec scripsi: nec PMF, plene, quemadm0dum nec Gel reliqui quo PM: quoquo P um Rig Oehlerus 27 sustinuerunt F28 decerpuntur sid est carpuntur, suniuntur) Pse, decerpunt Gel rei

95쪽

II. De Carnis Resurrectione 17-18.

cui eum t0t auct0ritates iust0rum patr0 fini0rum pr00Urent, h0 0res die0 substantiae ip8ius, tum uires dei, tum exempla earum, tum rati0nes iudicii et necessitates ipsius, utique secundum praeiudicia t0t auct0ritatum seripturas int0llegi 5 0p0rtebit, n0n 8 edundum ingenia haeretic0rum, de 80la ineredulitate uenientia, quia incredibile habeatur restitui substantiam interitu subductam, n0n quia et substantiae ipsi in semeribile sit aut d00 imp0ssibile aut iudici0 inhabile. plane incredibile, si nec praedicatum diuinitus fuerit; nisi qu0dio etsi praedi datum id a d00 11011 fuisset, ultr0 praesumi debuis Set, ut pr0pterea n0n praedicatum, quia t0t auct0ritatibus praeiudicatum. at cum diuinis qu0que 1100ibus per80nat, tant0 abe8t, ut aliter intell0gatur quam d0siderant illa, a quibus etiam sine diuinis u0 cibus persuadetur. uideamus igitur h00 pri-

16 mum, qu0uam titul0 Spes ista pr0 Scripta Sit. unum, 0piΠ0r, apud 0mnes edictum dei pendet: resurrecti0 m0rtu 0rum. du0 uerba expedita decisa detersa. ipsa c0nueniam, ipSadisssutiam, cui se substantiae addicant. cum audi0 reSurrecti0nem h0mini inminere, quaeram neces 80 est, quid eiuS 20 cadere s0rtitum sit, siquidem nihil r0surgere expediabit nisi qu0d ante succiderit. qui ign0rat carnem cadere perm0rtem, p0te 8t eam n00 8tantem n0880 per uitam. 8ententiam dei natura pr0nuntiat: terra es et in terram ibis, et qui n0n audit, uidet: nulla m0rs n0n ruina membr0rum. b hanc c0rp0ris 80rtem d0 minus qu0que expressit, cum ipse

substantia indutus diruite, inquit, templum istud, et 0g0 illud tridu0 resus ditabo. 0stendit enim, cuiu8 Sit

1 t0t auctoritates iustorum R), t0ta auct0ritate si iustorum P0RI7 et Pse, aut Get 8 inhabile B, inhabitabile PMF 9 praedicatum FGel: praeiudicatum se 1 2 personet Rig 14 persuadetur Gel: persuadeatur PMF, persuadebatur Eny 15 titulo MF, stilo PC 20 sortitum sit PM, sortitum F 23 sententiam dei terra es et in terram ibis natura pronuntiat fort. 24 audit re, audiit M, audiuit Pam membr0rum Pse, membrorum est B 25 cum om. Gel ipse Enge ipsa PMF

XXXXVII. Tert. III.

98쪽

Quinti Septimi Florentis Tertulliani dirui, cuius elidi, cuius iacere, cuius et releuari et resuscitari - quamquam et animam circumferret trepidantem usque adm0rtem, sed n0n cadentem per m0rtem, - quia et scriptura de c0rp0re, inquit, SU0 dixerat. atque ade0 car0 est, quae m0rte subruitur, ut exinde a cadend0 cadauer renuntietur. 5anima p0rr0 nec u00abul0 cadit, quia nee habitu ruit. atqui ip8a 08t, quae ruinam corpuri infert, cum efflata est, sicut ipsa est, quae illud de terra su8citauit ingressa. n0n p0test cadere quae Suscitauit ingre88a; n0n p0test ruere quae elidit egre88 a. artius dicam: ne in 80mnum quidem cadit anima id cum c0rp0re, ne tum quidem Sternitur cum carne, Sed enim agitatur in s0mnis et iactitatur; quiesceret autem, si iaceret. ita nec in ueritate m0rtis cadit quae nee in imagine eius ruit. SequenS nunc U0cabulum m0rtu0rum aeque dispice, cui sub Stantiae insidat. quamquam in hac 15 materia admittamus interdum m0rtalitatem animae assignari ab haereti eis, ut, si anima m0rtalis resurrecti0nem c0n-Secutura est, praeiudicium sit et carni 110n minus m0rtali resurrecti0nem c0mmunicaturae, Sed nunc pr0prietas u0stabuli uindicanda est suae 80rti. iam quidem e0 ip 80, qu0d reSUr- 20

recti0 caducae rei est, id est carnis, eadem erit et in n0minem0rtui. quia caducae rei est resurrecti0 quae dicitur m0rtu-0rumi sic et per Abraham, patrem fidei, diuinae familiaritatis uirum, discimus. p08tulans enim Sarrae humandae J00umdsi filiis Isoth: date erg0, inquit, mihi p088eSSi0nem 2, 24 cf. Matth. 26, 38. 44 Ι0h. 2, 21. 25J Gen. 23, 4.

1 cuius et Pse, eius et Pam 2 circumferret Pam: circumferet FI circumferat P 5 enuntietur Get 6 atqui C 8 suscitauit R , susci-

tabit os i ingressa Μ syll. in in ra8, , egressa P corr. m. I)non potest-ingressa om. P add. in my. R eae Hirs mensi) M αdd. in m. m. 2) 9 suscitauit F. suscitabit Pam 11 sedenim P0, etenim C 12 si iaceret PMF, si iaceret cet iaceret, si cadere B reliqui13 ueritate Pse, ueritatem Gel 14 imagine Pse, imaginem Gel21 rei istud est carnis se 22 quia-mortuorum seclusi 24 Sarraeo, sarae F 25 Heth R, eth PMF, Cheth Gel

99쪽

II. De Carnis Resurrectione 18 19.

sepulcri 110biscum, et humab0 m0rtuum meum, carnem scilicet. neque enim animae humandae spatium d0siderasset, et si anima m0rtalis ea sederetur, et si m0rtuus dici merer0tur. qu0dsi m0rtuus c0rpus est, c0rp0rum erit re Sur-5 recti0, cum dicitur m0rtuorum.

19. Et ha0e itaqu0 disp0 eti0 tituli et praec0nii ipsius, fidem utique defendens u0cabul0rum, illuc pr0scere debebit, ut Siquid diuersa pars turbat 0btentu figurarum et aenigmatum, manif08ti0ra quaeque praeualeant et dei incertis certi 0ra10 praeScribant. nacti enim quidam 80llemnissimam el0quii pr0phetidi larinam, alleg0rici et figurati plerumque, B0n tamen

Semper, reSurrecti0nem qu0que m0rtu0rum manifeste adnuntiatam in imaginariam signifieati0nem dist0rquent, adseuerantes ipsam etiam m0rtem spiritaliter intellegendam. 110n enim hanc i5 0880 in uer0, quae sit in medi0, discidium carnis atque animae, Sed ign0rantiam dei, per quam h01110 1110rtuus d00n0n minus in sepuler0 laeuerit quam in err0re. itaque et resurreeti0nem eam uindicandam, qua quis adita ueritate redanimatus et reuiuifieatus de0 ign0rantiae 1110rte discussa uelut 20 de sepulcr0 ueteris h0minis seruperit, quia et d0minus scribaset Ρharisa00s supulcris d0albatis adaequauerit. exinde erg0 resurrecti0nem fide c0nsecut0s eum d0mino esse, cum eum in baptismat0 induerint. h00 denique ingeni0 etiam in c0nl0qHii8 8aepe n08tr08 deeipere c0nsuerunt, quasi et ipsi resur-25 recti0nem garnis admittant. 'uae . inquiunt, 'qui n011 in hac carne resurrexerit'; ne statim ill0s percutiant, si resurrecti0nem statim abnuerint. tacite autem secundum c0nscientiam Suam 20 es Eph. 4, 22; C0l. 3, 9. 21 cf. Matth. 23, 27.

1 mortuum meum Gel: mortuam meam PMFC 4 mortuum B7 si quid diuersa pars FB, si qua pars diuersa - 9 praeualeatur F de seclusi irrepsisse uidetur eae 54 φ 10 praescribatur F14 mortem om. P add. R eae Hirsa tensi) 15 discidium FGel: dissidium o 17 ordinem uerborum inuerti: in err0re iacuerit quam insepulcro PMF 18 adita R), addita PMFEx 19 morte M in rus.)22 cum. eum in baptismate B, cum baptisma P- 24 consuerunt PM,

100쪽

Quinti Septimi Florentis Tertullianili 0c sentiunt: uae, qui n0n, dum in hac carne est, c0gn0u0rit arcana haeretica; h00 est enim apud ill08 resurrectio. sed et plerique ab excessu animae resurrecti0nem uindicantes de sepulcr0 exire de Saecul0 euadere interpretantur, quia et saeculum 1110rtu0rum sit habitaculum, id est ign0- 5rantium deum, uel etiam de ip80 c0rp0re, quia et c0rpus uice sepuleri c0nclusam animam in saecularis uitae m0rte dotinent.

20. Ob huiusm0di igitur c0niecturas primam praestructi0nem e0rum depellam, qua u0lunt 0mnia prophetas per imagines 10c0ntionat0s: quand0, Si ita e88et, ne ipsae quidem imagines distingui p0tuissent, si n0n et ueritates praedicatae fuissent, ex quibus imagines delimarentur. atque ade0 8i 0mnia figurae, quid erit illud, cuius figurae 3 qu0m0d0 8peculum 0btendes, si nusquam est faci083 ade0 autem n0n 0mnia imagines sed 15 et ueritates, nec 0mnia umbrae Sed et c0rp0ra, ut in ipsum qu0que d0minum insigni0ra quaeque luce clariu8 praedicarentur. nam set uirg0 c0ncepit in uter0 n0n sgurate, et peperit Emmanuhelem, n0biscum deum, Iesumi n0n 0blique; et si oblique faecepturum uirtutem Damasei et Sp0lia Samariae', 20 sod mani seste uenturum in iudieium cum presbyteris et principibus p0puli'. nam et tumultuatae sunt gentes in

pers0na Pilati, et p0puli meditati sunt inania in per-s0na Israh0lis; astiterunt reges terrae, Herodes. et arch0ntes c0ngregati sunt in unum, Annas et Caiphas, 25 adu ursus d0minum et aduersus Christum eius. qui et tamquam 0uis ad iugulati0nem adductus est, et tamquam agnus ante t0ndentem, Scilicet Herodem

P corr. R) 19 deum Pam: dominum P0 Iesum seclusi 22 principibus Pse, archontibus Gel 27 iugulationem Pse, uictimam Gel28 tondentem se Gel 29 sine voce; sic n0n aperuit os suum; dorsum uulgo: rectius distinxit Eny suum sprius) om. F