Commentarii de rebus in scientia naturali et medicina gestis

발행: 1752년

분량: 787페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

251쪽

Exotic botany illustra ted in thii ty five figures

h. C.

Bolanica exotica , triginta quinque figuris nitidarum plantarum illustrata, explicans syst

ma sexuale, novamque accendenS lucem philosophiae vegetabili. Audiore Cl. IO. HIL L, M. D. Gui, ut alio loco demonstrauimus ' in plant

rum omnium systemate explicando versatus est Cl. H ILLI v S, nunc rariora quaedam specimina in unum congessit fasciculum atque pro suo illustrauit genio. Pretiosum omnino opus est, siue studiose factas plantarum delineationes, in aes incisas, spectemus, siue typorum elegantiam atque Chartae consideremus. Commendabunt etiam sese plantarum specimina, magna satis et habitum externum totius vegetabilis sistentia, licet non omnia noua sint. lnscribitur totum opus duci Northumbriae, quippe qui non solum multo solet botanicam do-Etrinam studio adiuuare, sed ex diuite rariorum plantarum horto Cl. Auctori plantas communicare. ex quibus haud paucae hic quoque adducuntur. Quum autem de eius, ac nostrum est, generi S Opere multa referre non possimus, praecipua quaedam, ad totius libri naturam spectantia, momenta

a s tantum

8 In historia nempe plantarum. Vid. Comment. nostri VOl. U. P. I. P.M8 --

252쪽

fantum adducemus. Duo sunt scilicet momenta, introductio nimirum atque descriptio plantarum.

In introductione de hic propositis plantis distexitur,

maximam partem esse Asiati cetis eas que ad naturam

depictas. Etsi enim exsiccata tradita fuissent specimina, ex quibus, quantum intelligi posti ut notae

naturaleS, nemo nescit, inuenit tamen nouum aliquod artificium Cl. Auctor, aqua calida adspersa inter duo plana ita restituendi faciem naturalem, ut commode apteque potuerint pingi. Putat autem, de culturae ratione non opus esse, Ut plura addat, quum patria singulae planiste eam simul innuat et experientiam ea in re sequi optimum iudicet. Haec tamen obseruatio eum reddidit ita felicem, ut multas ex seminibus plantas pro pullulantes edueare potuerit. Quod porro descriptioneS plantarum C On- cernit, ita in iis versatus est, ut, prius annotato loco natali, totius plantae cuiuSuis expositionem exhibeat, partes deinde eiusdem, in primis foris et fructificationis, recenseat, et soli etiam natalis qualitates enumeret, num illa in sabulosa nimirum, vel pingui aliaque terra proueniat, qUemque Crescendi modum exoptet. Addemus ad finem nouae hic adductae pinniste descriptionem, ex angit Co sermone in lati num translatam. De eo itaque ambigui adhuc haerebunt Lei fores, quare hisce descriptionibus vegetabilem etiam philosophiam dii cidari in titulo libri promittat Cl. Aufior. Sed nullam Videmus super hac re explicationem accessisse: recensebimus nomina hic descriptarum plantarum et adnotationes subiiciemus aliquas , ex quibuS mrsitan, quae mens fuerit Cl. HILLIo, apparebit.

Sunt autem sequentes, ad systema sexuale dispositae Ex monmisit r. I in Cossus L INN. Costus arabieus authorum. Scanet cuius.

253쪽

Ex triandriis. Ixia foliis ensiformibus, floribus

Ex tetroiniuriis. s) Callicarpst. Ameth fine callico a. Hanc Iohiasoniam vocant hortulani. Sed alibi haec iam picta est, et sub Burcardiae nomine descripta a b. m. HEi STERO in praefatione ad Epistolam svRCRHARDI, de charactere plantarum naturali, Helmstadii, i 7So. 8. edita cum

Ex pentandriis. 6 Aetalea floribus subsolifariis, calycibus pilosis L INN. Ermine Azo ea. 7) NU goryPeritoinhy quae a KAEMPFFERO in Amoenitat. exotic. dicitur Tsu fsu. Nomen ipsi dedit Cl. Auctor a modo in fasciculo florendi, sed nec satis euidenter descripta nec denominata planta est. 8 Peloria LINN. de qua vero dubitatur, num planta sit hybrida, expectat enim Noster semina matura, quae, si acceperit, tunc autumat TC-ceptam de hybrida planta sententiam euersum iri. Ex hexandriis. 9 Amaryllis spatha unis ora, corolla instequali genitalibus declinatis LlNN. Iacoba in Lilly vulgo . Letoobnenii Amaryllis. Io) Amaryllis spatha multis ora, corollis inaequalibus, soliis linguaeformibus, LINN. Delicate Amari liis It Dosbis ori Inme est specios fulipae flore duplicato; qua occasione monet Ct Auctor, per culturam flores polle duplicatos reddi, dum scilicet, antequam flos euoluitur, rescinditur ScapuS, et radix repetita industria, in pingue reponitur Blum. Ir Colchicum flore pleno, Sanguineo rcolchicum. I 32 Gloriosa LiNN. Superb Li 0 vub

254쪽

go. Imperial ciboriosa. I Narcissi variantes, Metamorphoses in the narci , ludentis naturae

exempla.

Ex enneandriis. Is) Rheum foliis subvillosis, petiolis aequalibuS LINN. Ehabarb. Ex decandriis. I 6 Poinciana, Crista pavonis Am

Ex ic sandriis. 17 'my nespilus, flore distinguitur niveo et Corollis pendulis. IS) Mesembryanthemum foliis subulatis, semiteretibus glabris, internodio longioribus L INN. Gabright Mesem

Ex p0Iyonisiis. I 'in Anemone soliis radicalibus ternato decompositis, inuolucro folioso LINN. Compleat Anem0ne. zo Hersio Piony. Est Poeoniae varietas prolisera. 2I) Bohea Tea. Thea LINN. folia huius plantae sunt breuiora et obscuriora, flores vero hexapetali. 22) Green Lea, cuius folia longiora, viridiora, floreS autem enneapetali sunt. Ex monadelphiis. 13 Hibiscus foliis subpeltatocordatis, septem angularibus serratis, hispidi S LINN. Abelmosch Authorum, Trogrant Hibiscus. 1 2ψ Hibiscus foliis ouatis, acuminatis, serratiS, glabris, caule arboreo LINN. Single mina rose vulgo. Crinison Hibiscus. 2S Eiusdem varietas. Doubis Crinison Hibi secus. Doubis China rose vulgo. 26 Hibiscus foliis cordato quinquangularibuS, obsolete serratis, Caule arboreo. L I N N. Palma- ted china rose vulgo. Mutabis Hibifur. 2 7 Eiusdem quoque varietas. Doubis mutabis rabiscus. Doubie palmated china rose vulgo. polyadelphiir. 28 BLod- flain d lyericum. Noua planta esst, a Cl. L 1 N N A E o nondum recensita,

cui nomen specificum imponi posse putat Cl. A victor sequens: Hypericum pentagonum Anis inli0M-tis:

255쪽

ris: squidem in ea styli superius soluti, inse rius teneriori quadam membrana inuoluntur. Ex fingenesis. 29) Lepta, de qua inferius. 3οὶ Aster caule corymboso, foliis lanceolatis, refleaeis, floribus solitariis, calycibus patulis L INN. Ambrosul Aser. Ex gynandriis. 3IJ Epidendrum caule adscendente tereti subramoso, foliis lanceolatis, petatis linearibus obtusis 1 1NN. The Scorpion Flower. Transcendant 'idendrum. Ex monoeciis. 32) Momordica pomis angulatis tuberculatis, foliis villosis, longitudinaliter palmatis L 1 N N. Indian Balsam A D. Golden Momor

dioeriis. 33) Valisneria LINN. Valisneria et V, lignerioides Michelii. Spiral Valisneria. Ex posi gumiis. 3 Ficus foliis ouatis integerrimis . obtusis, caule inferius radicato. LINN. Bengal Fig. Crimi on Fig. Ex crypt Nomiis tandem 3 s) Polypodium frondibus pinnati fidis laeuibus, pinnis oblongis, distantibus, infimis patulis, terminali maxima, LINN. Golden Polypody. Enorm0us P0lypody. Nunc itaque ex omnibus selegimus fab. 29, propositam Leptam, de qua sic disserit Noster:

Fortuna se fauente accidit, ut nouum s m hi riae holanicae addere genus e mirabuntur autem, quare non secutus sim c0nsuetudinem recentiorum scriptorum, i Lque nomen in seuerim faut0ris aut amisi, cuius gratiam inde inirem. Sed, ea in re, veteres sapientiores fuissὸ arbitror. Nomen illud demum utile censendum es, qu0dideam plantae in se c0ntinet, quare hanc Leptam nominaui. Squamae namque .alycis praecipuas disinctiones ciunt, id qu0d hoc vocubulo significatur. Conjuetudini itaque contrarius egi, ut hoc a graeco dedueerem: in communi vero plantas denominandi ratione, ubi nomina

256쪽

mina a viris desumta imp0nunt, summa es fultitia, et ingens adulatio. Imus quisque nonne ridet, si tulipam audiat vocari regem frustae, vel curiculam principem Fer amandum ne minus ridiculum, alias plantas denominare Milehellam vel Misieriam, vel Calesbaeam aut Collinisoniam γ B0tonicus enim , qui sui aliis conditionibus memoriam c0n seruare n0n potes, nec meretur,

Bius ut mentio amplius sui. Singularis huius plantae habitus meo quidem iudicio optima nota es, magnum, quum prae se ferat, pulchritudinem. Specimen eius cum aliis ex China plantis seminibusque ad me adlatum est, delineationem vero explanta desum us, quae ex seminibus eiusdem in Anglia fuit enata. Producisa es opera clari hortulani Lee of Hammer ith.)Ad trium fere pedum altiscidinem exsurgite exterior superscies of ero et inelegans. Causis semus, folia

duri0ra sunt, fores numerosos amplosque habet, diuque durant. Prior, qui erumpit, sos, ad eam venit pem fe fionem, quam reliqui non attingunt, remanetque in planta per aliqu0t septimanas. Plantae radiatae fingensae, ad quas haec pertinet , ab omnibus tamen reliquis disserunt. Singulas snonnullos continet flosculas subulosos, vel minores flares in disio , nonnulli plani in summo loco radium efformant. Chara ter famen classis ex nota leuiori desumitur. Filamento in singula sore quinque sunt, et apices c0alescunt. In aliis suprasorem eminent, in aliis minus conspiciun-

' tur.

In medio horum quinque flamentorum sylas consi-fuitur in summitate hisdus et in melio qu0que radiatorum flarum stylus unus.es , sed nulla flamento. Haec autem es foris Leptiae confruitio et Calyx

Angus et durus componitur ex latis atque concauis squamis , quaelibet earura superius intumescit, et c0ronatur rotundo coloris tenuiorisque sub antiae margine. Radii

Moiculi sunt feminini, quilibet surgit ex semine sub roto,

257쪽

eontinetque in medi0 Dylum, semen tribus dentibus ius ruitur. Flasculi tubulos in conico capitulo, quod ex

seminibus si, proueniunt, haec semientibus membranis obuoluuntur, et singulus duos habet dentitulos, in medio eauo, rudimentum syli haeret. Separatim has partes delineari curaui, addidique i ectum forem, quo c0n, cum pateat receptaculum, sinuque exhibui impers e fisoris disserentium calicis. Tubulosus itaque sos summo semini ossaeus videtur, desilutus Muamosa calcis porte.

Nonnulli hanc plantam ud bidentem pertinere autumarunt, arguit Nero Porum errorem, calx squam infuset tonicum recept a lam. Distinctu certe es ab omnibus aliis, errorem autem in hae disseisi plose condonare δε- hemus facilius, ac in alia.

LIN NAEVS huic nomen in onere non potuit, hac

enim ae sate demum in Anglia primum soruit. Iudicare itaque potest benevolus Lector, ex hoc specimine, partim de disserendi ratione Cl. HIL-Li 1, in hisce descriptionibus usurpata, partim etiam de ipsarum plantarum definitionibus. Licet

autem in eleganti et sumtuoso hoc opere, Cuiu Setiam aliqua exempla, vivis coloribus pieta, prostare accepimus, omnium plantarum adductarum descriptiones eodem modo sese non habeant, hanc tamen elegimus, quod et noua sit, et Collatio cum Ill. L 1N NA Ei definitione in uniuersum non conueniat.

Liceat autem nobis, in gratiam botanicorum. aliquam huius plantae historiam addere. Ante aliquot iam annos ad nos ab amico ex Gallia, allata sunt semina, ex quibus in nostris hortis quotannis nouae plantae enatae et disquisitae fuerunt, nomendatum erat: Bidentis americani saponariae folio. Facile docebant momenta plura, ad bidentem eam pertinere non posse, sed nouum esse vegetabile, etsi

Cl. PHI LIPP. MILLE R in fasciculo XI. tabularum

258쪽

6 . iam anno huius seculi quinquagesimo sexto d. Ianuarii vicesimo septimo simul cum data figura plantae eam Bidentem, calyce oblongo Aquam o, semi

nibus radii corolla non decidua coronatis, appellauerit, idque nomen a Cl. I V SSI E V datum esse, retulerit. Bene errorem huncce diiudicans ex dato forsitan non visae plantae charactere, Cl. LINNAEus in SpeC. plantar. editione anno I7S3. ad Chrysogoni genuS eam esse ponendam, autumauit. Appellat

nimirum p. 92O. n. a. Cis fugonum foliis se Hur, amplexicaulibur, calycibus fesssi si s Duc mustr. Addi

tum autem ex FE VILLAE O synonymum minUS re-

έ se adiunxit. Quum vero definitio Chrysogoni mi, nus esset adaequata, hanc etiam denominationem iam factam cum ipsa planta comparare nemo pote

ductam fuisse non putabat. Post itaque primus, qui recte descripsit nouam plantam, ON NIVS habetur, qui tamen in Catalogo plantarum horti et agri Gottingensis adiecta icone, anno 17S 7 eam RudbeckDum foliis opp0yitis hirfretis, ouat 3- ncutis, calyce imbrient0 cylindrico, radii prensis pii illosis, dixit, non ausus, nouum imponere nomen, illud licet mereri adserat. Paulo post nouam adeptus disquirendi

plantam occasionem Cl. CONSTANTINvS SCEPI N, in annotationibus Bolanicis, p. a. quae Dissertationi inaugurali de acido vegetabili, Lugd. Batauor. I7S8 adiunxit, ex studiose pensitatis notis characteristicis, pro ea, quam in honorem bota nicorum, perpetuam eorum memoriam nobilitandi, stabiliuerat les e LI NNAEus, quae vero aCutiUS se videre arbitranti ΗtLLIo displicet, Crassinam nun Cupauit, in memoriam scilicet professoris botanici

Petropolitani , STEPHANI CRASCHEN IN NIKO . Is autem ibidem accuratam et naturae responden

tem exposuerat descriptionem. Cuius, num ad Cl. LINNARVM per uenerit notitia, dubitamus, quod tandem

259쪽

tandem in Systematis Naturae Edisione X Holmiae

17s 9 nomen in honorem describenti S TINNIAE, p. lari in Generibus nO. ii 6 I adiunxerit. En itaque, fallitur, qui sibi de nouo genere gratulatur, egregie HILLIVS, quum ante eum melius iam descripta extet planta, nouo argumento, in vasto naturae regno neminem, nisi studiosissimum, noua discernere a cognitis p0sse. VII. B. S. ALBINI academicarum annotationum

liber quartus. Continet anatomica, Physiologica, pathologica. Leidae, apud I. et Η. Verbeeli. Bibliopolas, IJS8, Φ. Pl. IS. rab.aela. T. excepta tabula ductus chliferi. Quae de priorum librorum elegantia atque nouitate rerum adduximus, eadem de hoc quoque dici merentur, siquidem in illo pariter nitidae

partium explicationes atque delineationeS OCCU runt. Quatuordecim capitibus absoluiter totum Opus, quibuS etiam emendationes prioruna librorum atque defensiones quaedam iterum adduntur.

Miramur autem , iconem chyliferi ductus separatim editam fuisse a Cl. Auctore et impensas harum rerum amicis aut aS, quum et similes forte icones alibi extent, et huius libri caput nonum illius leonis explicatio sit, ut ea propter nemo illa possit delineatione carere, qui hunc sibi comparauerit libellum In ipso vero hoc opere sequenti ratione sese capita excipiunt. Caput primum declarat, qu9m0O ersnitam ct scen- P. si nec minuis se iis, quae e9ntinet. Primo de sulcis, arteriarum itinera in interiori cranii superficie e primentibus, disseritur, de quibus varia aut iorum

Irim. VLLI. Pari I L. R est

260쪽

est sententia, Noster eas recenset breuiter, arbitratur autem, non pulsationem nec pressionem eos escere sulcos, sed crescentia ossa arterias Circumdare. Arborum exempla idem monstrant, quibus, quae infixa sunt, protracta vegetatione videntur defixa. In embryonibus sulci nulli, in adultioribus

demum Oriuntur, nee non venae, ut sinus duraumatris confirmant, pulsuS tamen expertUS, prosundis sulcis hinc inde continentur, in paruulis p riter non deprehendendis. Viterius veritatem suae sententiae stabilit, quod arteriolae persecto quando' que inhaereant circumeunti canaliculo , qui a micantibus illis non potuerit efformari, quod eadem eueniant circa duram sic dictam portionem nerui

acustici, et circa tensorem musculum tympani. Nec contrarium esse videtur, sulcos arteriarum

Cum Capite Crescere, quum et illi crescendo possint augeri: in sinu bus namque frontalibus nulla presso, sed cum stetate augmentum. Est tamen in vasis reprimendi aliqua vis, ut ea deficiente foramina, etiam maiuscula, sensim deleantur. Deinde

mutua est in cranio et cerebro crescendi ratio, ut

apte inter se crocere pergunt, Onec a leuerint, pressi

nem temperante natura.

Α, Caput secundum exponit de cure humana interiore tantum, quare, post aliorum egregios labores, noxias dare auris partium icones libuerit Cl. ALBINO. Desumtae illae sunt ex infante, in quibus interiora ossium perfecta sunt, neque tam multa ad interiora detegenda debent auferri. In tabulis duabus icones duodecim proponuntur, quarum sex prioreS ab aure externa incipiendo ad interiorem progrediuntur; posteriores autem ab interioribus ad eam partem,

ubi priores desierunt. Sunt utique illae elegantes, et ad sinem addita explicatio eas egregie illustrat, siquidem, ut alibi consueuit Cl. Aufior, et lineares alias et cum umbra proposuerit delineationes, in

SEARCH

MENU NAVIGATION