Commentarii de rebus in scientia naturali et medicina gestis

471쪽

persuasit sibi Gallus. qui eum inter elegantissimos

poetas collocat et sere Homero comparati In quo quidem eum sensu et iudicio suo frui facile patimur. Praeterea refle animaduertit, nares quadruplices versu IS I ex errore vulgari posuisse Oppianum. V rum fortasse sub errore hoc veri aliquid latos. Porro animaduersione dignum etiam erat, quod in ianucerui ubique σκεικτοὶ , στικτοποδες, Ut αἰολονουτοι i. e. varii, pedibus et dorso pisti, dicuntur; quas quidem nota in aetatem tantum iuuenilium ceruorum, scons Gallis dictorum, cadere videtur. Num

igitur putabimus, ceruos O plano visos semper sui sio variegatos; an aliam sopciem cerui ab eo intelligi suspicabimur Θ' Ιορκον versus 296 putat esse Axin Plinio dictam feram VIII. c. 2I. in quo consentientem sibi postea reperio postremum in iam Editorem; sed de bubalo

vers. Soo contra communem virorum doctorum opinionem insurgit, putatque, cornuum sermam

bubalo ab Hi fotele et Oppiano bubalo tributam

plane ei vpkagari. Verum hic non satis possumus mirari linitatem et temeritatem hominis, qui tantorum virorum opinion om impugnare ausus sit, cum nec rerum natura ct s idio nec seuera litterarum graecarum disciplina satis excultus osset. Locus

enim, quem adhibet, A stot His de Partibus Animal. III. c. 2 tantum abest, ut vulgari do bubalo opinioni obsta, ut potius eam confirmet. Quibus vero, inquis, cornua prae nimio exess superuacua sunt, iis alterum auxilium natura cdhibuit, ut ceruix velocitat si eroe dis enim illa e must da cornuum

magnitudo potius obest, quam prodes. Bubolis etlam capreisquo interi G cornua inutilia fuat: nam et Acontra n0nnulla re uni et curnibus se defendunt, is men feruces pugnacesque belluas fugiunt. Vides ergo verba de ceruorum cornubus posita minime ad bu

472쪽

balos et capreas pertinere; et poterat eodem plane iure Gallus etiam capreis cornua multis da uiungere ex hoc loco, quae simplicia omnes nouimus. In generibus caprarum oviumque siluestrium constituendis et explicandis nihil plane noui attulit Gallus ad versum 3 26 et sequentes, praeter nominum recentiorum varietatem temere positam. Ita ex argumento villi calprini putat versu 37τ oues rutilas in versione male est rufos pro ξανθαὶ) ess

Mus monas insulae hodie Sardiniae et Corsicae indigenas. Nos vero singula ab Oppiano post fasigna diligentius distincta persequemur. Aiγάγρου ς igitur versus 338 rupicapras nostras intelligi putamus,

argumento sinuunt culaneorum, sed coecorum, quos rusei caprae pone cornua utrinque singulos habent solae cornigerorum animalium I de quibus praeter Io. IAC. HADERUΜ in Apiario p. ss vide etiam Cel. PALLAs Spicit. χoolog. I. no. 7. et Spicile g. XI. Ρ- ψ2, quem plane nobiscum consentientem habemus. Deinde mentionei ovium caprarumque sit vestrium contineri etiam Strepsicerotem dic um Graecis plane arguit versus 329 στρεπτοισι κεφαληφι κορυσσομενοι κὰάεσσιο quem CONR. GES NERUS olim non satis recte de cornibus in dorsum reflexis interpretatus est; ea enim cornua Graeci υπτια seu

supina dicunt. De Subo versus 382 seqq. nihil coniectando assequi licet in tanta ossi AN breuitate. MOnebimus tamen, etiam hic Subo colorem rufum in versione tribui, qui rutilas ξανθος) est, et splendidus. Pili praeterea breues, frons lata, Cornua duo Subo sunt. Quod vero amphibius dicitur ab op Pi ANo, intelligendum est, ut de ceruis, qui sumina nando cibi causa saepe traiiciunt. Atque hoc quidem recte monuit Gallus. De attagene vers. hos recte dubitat Gallus, anu ELONI 1 Francolinus ab illustri suppo No sub no

mine

473쪽

imine Attagenis descriptus intelligi possiti nκ o Nix rancolinius inter pulueratrices aues est; ita etiam de attagene suo tradit A soteles H. A. IX. c. ψ9, quem scolopaci comparat in colore ibidem c. 26 et hic quidem locus est, quem ab Athenaeo laudatum frustra se quaesiuisio in nostro Amistotele queritur Gallus in nota ad h. L) et scriptor temporum Sullanorum

p. 387. Verum Anis ΤΟΡΗΑΝis attagen habitat prata et loca paludosa, ut aperte satis indicans loca

duo Auium vers a s. qt Uesparum vers. 2ST. Vt deo miremur, unde in mentem venerit nupero A RISTOΤELas interpreti Gallico allerere in Coin- ira erat. p. II a. Scholigsten graecuna ovis TOPHANIS

solurn propter ignorantiam attagenem in pratis et locis paludosis collocare. Igitur statuamus necesse est, Atta senem Atticum a reliquorum Graecorum attagen' praeter nomen nihil commune habuisse. Quod quidem exemplo non carere sciunt litteraturae graecae periti. Addimus hoc loco exortum nuper alium Gallum DEI Roussi , qui tetrao nomlagopod a Pyrenaeorum montium describens in Mem Oixes de l'Academie de Toul use T. L I78a asserit, attagena veterum esse gallinam Corylorum, contra attagena recentiorum una cum Lagopods altera Pt a Nil esse Lagopoda plumis aestiuis vestitam. Videtur iam olim CONR. GgsNEnus in eam opinionem pronus fuisse, ut attagenem intelligeret galli 'nana corylorum; verum haec opinio in attagenem ARISTOTELIS et ALEXAΝnu 1 Myndii cadere tantum modo possit. De Otide, cui in descriptione Oppiam versu o I floret semper pilas ma auris inepte prursus exclamat Gallust fieri ne posuit, ut seliciori penicillo proprioribusque coloribus Bistarda depingeretur. Sola enim avis est ista, quae a nascents

474쪽

rostro usque ad aurem barbam gerat longam tenuibus plumis tenerae lanuginis similibus formatam. Nos contra vix abstinemus, quin exclamemuS, potUitne clarius indicium fieri, Gallum Bistardam vulgarem nunquam ni si sortasse in pictur aliqua vi di s se,nez eam ab exterarum regionum generibus distinxisse. Solis enim peregrinis generibus auris pennis longis eminet, non bistardae Galliae atque Europae indigenael De Oryge vers. a 3 quae traduntur in longa satis annotatione, noua quidem sunt, sed non unius asis. Interpretatur enim orygem de rupicapra

Chamois ; colorem lacteum intelligi putat luteum subpallidum; genas porro in solis rupicapris ni

gricare addit, et sic omnia egregie conuenire inrupieapram, quae O ianus de oryge tradit, prae ter magnitudinem rhinocerote paulo inferiorem Sed hanc comparationem ad empli sin et hyperbo iam poeticam refert. Tu vero, Lect*r, qomparamihi egregiam CeL DALLAsia disputationem in Spicileg. Iboologico XII. qui quidem recte orygen ONyiam ab oryge reliquorum scriptorurn distinxit, illumque ex notis poetae pro Leucoryge suo habet. p. 63.). Hunc postea pictum exhibuit Pe antin Historia Quadrupedum Lond. i78 i. tab. VI. Totus

albus in media facie et temporibus maculam rufam praefert. An notatione praeterea dignum est, versum 434. qui vulgo legebatur ita: κενεὴν Mφυσεν κεραεσσι, λ ut cornu δ orygiS caua esse traderentur, nunc ex Codice Vaticano emendatiorem habere: ἰοφορον κείνως φυ in κεραασσι λώγουσι , i. e. sen natam cornibus illis naturam e s. aiunt. In versione tamen adhuc legitur: caua Uero: cornua

natu a esse aiunt. Nobis quidem haec nou leiliuadmodum blanditur, verum in tanta obscuritate rei,

ῆς qud agitur, nihil pi ne siqtuere licet de natura

475쪽

cornuum animalis, quod ne coniectura quidem assequi licuit.

Quae de elephanto traduntur in annotationibus, trita sunt et vulgaria. Poterat tamen admonero

lectorem de diuersitate elephanti Libyci atque Lia- dici, quam praeter Polybium, Strabonem, Plinium et Philo fratum obiter etiam prodidit Livius Libro

XXXVIL c. o. de bello Romanorum cum Antiocho magno, atque ex eo Appianus T. I. p. 3 8 a. ne pari quidem numero, inquit, Indicis elephanti Africi resistunt, siue robore animorum vincuntur, siue quia magnitudine; longe enim illi praestant. Appianus vero in eandem fers sententiam tradit, Africanos elephantos minores et breuiores esse ita, ut maiores Indicos timeant. Eadem porro differentia patriae et quidem paulo maior Versatur in genere rhino- Cerotum; quae veteres non latuit. Pausanias enim et Martialis prirni rhinocerotis Aethiopici bicornis meminerunt. Verum praeter cornuum diuersitatem et numerum alia etiam in corporis habitu disse, rentia apparet, quam planissime nuper explicauit doctissimus Camperus post Sparrinannum. Oppianus Gallo nostro rhinocerota iuniorem descripsisse videtur; quod quidem arguere putat non inagnitudinem solum ab Oppiano illi tributam, sed

macularum etiam mentionem ita enim interpretatur ραθ άμ ιγγα ς Versus 'S9), quas fronti tantum dorsoque inesse poeta tradit, cum iii maiorum et vetustiorum ferarum toto corpore crustae illae et tubera sparsa occurrant, quae illustris BIIFFONUS meruisations ou iis tuberosites appellae. Uerum domagnitudino quid sibi velit Gallus neseimus; eam enim oryge paulo maiorem rhinoceroti tribuit poeta; orygis autem magnitudinem non definiuit. De macularum etiam interpretatisne propter colorem

476쪽

trius tantisper, dum aliunde meliora edoceamur Uerum illud rem admonuit Gallus, verba καλλικο- κοισι μιετωποις nullo modo ferae prorsus glabrae,

sparsis tantum hinc inde pilis singulis per pellem,

conuenire; hinc igitur emendabat πουλυτοριοισι de rugis interpretatus frontis, quae tamen non adeo conspicuae sunt in fronte, quam in reliquo corpore Deinde vox πολυτομος eam significationem,rusi auctore Gallo nostro, non habet, nec omnino

habere potest. Denique locum Strabonis Libro XVI. p. S 33. de rhinocerotis pelle emendatum sic ponit: εχει δε καὶ δυο στολους pro στυλους i. e. habet duo cingula si e sinus profundos pellis rugis efformatos tanquam draconis spiras a dorso usque ad

ventrem decurrentia, alterum versus collum, alterum ad lumbos. Uerum nobis locus hic multum adhuc dubitationis habere videtur; neque enim στολος graece ita dicitur, nec videmus similitudinem cum spiris dr conum, nec denique quomoduduo tantum eiusmodi cingula nominauerit Straho,

cum totum ubique corpus rugis eiusmodi exaratumst. Nec meliore fortuna acuti stimus Britannus Tyrwhiti emendabat P. S. τυλας quae vox proprie de callo, deinde etiam de tubere chlloso cameli usurpatur. Nobis hic locus opportunus videtur lectorem de loco Cosmae Indi topleusae admonere,

qui in Topographiae Christianae Libro XI. multa animalia Indiae et Aethiopiae propria descripsit. Is

igitur etiam de Phinocerote bicorni tradit, quem vivum mortuumque saepius in patria contemplatus erat. Nomen Aethiopicum ponit Aru vel Harisi, et cornua duo incedentem feram motitare, iratam vero firmiter defigere, in moque inprimis arbores etiam exscindhre refert. Ex quo apparet, veterem esse narrationem, de qua apud Hottentottas inaudiuit Spart mannus p. 4 Ia de mobilitate cornuum, cuius

fidem

477쪽

sdem et veritatem nec Sparrmanno in viva bestia aut comprobare aut reiicere licuit. De pantheris, quos Oppianus versu sar obiter cum fetibus et aliis animalibus paruis nominati miram legimus ad h. l. annotationem : Duo tantum in tota sunt antiquitate scriptores, qui de pantheris istis loqua natur, noster et Ari fotelas H. A. VI. c. 3 S.

Deinde adstipulatur illustri H fono, qui panthera

Oppiam putat esse thoum speciem minorem, atque omnino eam feram, quam ipse sub arabico nomino

Adius descripsiti Uerum fallitur illustris Rusonus

in eo, quod thoena minorem eundem putat cum

panthere; Arytoteles enim, qui duplex aut triplex thoum genus ex vulgari traditione prodit, alio loco quem Gallus laudauit) simul panthera et Onominat. Oppianus vero simpliciter Θῶας nominat, nulla plurium generum iacta mentione. Praeterea in loco Arsoresis VI. 3 s. dubitari potest, an sequentia verba, quae vulgo ad thoas referunt: Corpore, inquit, porrectior vj que ad caudam sed altitudine minor. Celeritate aeque praestat, quamuis crura ha heas breuiora; mollis enim et agilis eis , prosilireque longius ob eam rem pote se potius ad panthera , cuius mentio antea facta est, non referenda sint. Singularis enim numerus ad O πανΘήρ redit; thoes vero plurali numero designat, quod plura thoum genera ipse alibi tradiderat. Denique, quod nullum ex antiquis scriptoribus praeter Ari fotelem atque Oppianum pantherum memini si e asserit Gallus, in eo memoria eum seselliti Nominabimus hic solum Aelianum XU. c. I 4. qui inter alia dona etiam pantheras cicuratos regi suo ab Indis ssferri tradit. In loco de echino versu 397 seqq. magnum sibi lucrum iaci sse videtur Gallus in lectione Codicis Ueneti, quae vulgatum μείζονος maioris mutat in μ ονος i. e. minoris. Rationem vero non capimus, quae

478쪽

quae eum impulit, Vt eam mutationem tam auido amplecteretur. De maiore enim, ait, hystrice aget poeta in libro tertio. Quo vero argumento docebit, Oppianum echinos cum hystricibus permutaste, quos nomine distinxerat Τ Quodsi id fecit, non videmus, qui ignorantiae, barbariet vel petulantiae crumen recusare possit, qui in tanta nominum diuersitate lectoribus illuserit. Ad Caput de Sinaiis versu 6os ne verbulum

quidem appositum reperimus, quo trina firmarum genera explicarentur. Videtur autem Oppianus

tres simiarum classes constituisse; de speciebus enim

numerus verus esse non potest, quarum multo mutor Arsoteli iam olim cognitus fuit. De dente elephanti reperimus in Addendis annotationem ad locum inpiani versu so7 seqq. quam omittere non debemus. Tradit scilicet Oppianus cum Pausania p. IS9. dentes elephantinos aeque ac cornua bouilla igne emollita dilatari in variasque formas duci posse; quod quidem artificium nobis hodie incognitum est Sed uel ribur, inquit Gallus, artem eburis igne et Malie0 mes endi innotuisse, eo probabilius est, quod Eodie reperta es ars illa et Chymicis quibusdam non es unota, Vt nω- perrime didici a riaris Ono viro Meunier, Acad. Scient.

Pori ne Socia. Argumentandi haec ratio valde quidem noua nobisque inaudita est; res tamen ipsa propter manifestum Pausaniae, artium elegantiorum peritissimi vixi, testimonium certa nobis Videtur, et miramur, Obseruationem ti no non animaduertisse viros doctos, qui de arte veterum, qua statuas obu neas elaborarunt, scribere aggressi sunt.

Procedimus ad librum tertium, ubi ad versum 33. et sequentes, quibus Oppianus leones Libyactsolore caeruleo nigroque mixto, et deineeps leoq

479쪽

recte admonet, sin o Libr. VIII. c. 17. heommun Syria tantum colarem nigrum esse afferenti fidem vix haberi posse, nisi ex inpicuo nomen Libyae pro Syria reponatur. Sed debebat praeterea Gallus differentiam duplicis leonum generis, quod tradit inpianus, Asiatico scilicet et Asricani, accuratius explicare, et cum simili prorsus cistinctione ab Aristotele primo H. A. IX. 44. deinde lab eius asseclis Plinio

VIII. c. i 8. Aeliano H. A. IV. C. 3 . et Glinct C. 27.

sacta comparare, ut, quid veri narrationi insit, lectores intelligere possint. Quamuis enim illustris B on de hae leonum diuersitate taceat adeoque dubitet, vix tamen huic Aristotelis inpicnique consensui omnis abroganda esse fides videtur. Quotam enim hodie Africae partem, indigenarumque eius animalium npuimus 3 Itaque exspectandum, ut posteritas veterum auctorum narrationi auctoritatem

addat; interim tamen sedulo inquirendum erit, quid de hac varietate leonum tradiderint. Singula igitur momenta ex verbis Oppiani collec fa et definita verbis planis ponemuS. Leones Asiaticos, id est, Armeniae, Parthiae Arabiaeque indigenas, iubatos, praegrandi capite crassaque ceruice et imbelles ponit; contra Libycos breui pilo vestitos,

sine iuba, colore caeruleo nigroque mixto, aut to- hos nigros, omnium fortissimos. Sed praeterea in verbis σμερσαλεος δε προσωπα κρω αυχέ α, quae vertunt vulgo: horrendus facie et ceruice: praeter horrori S notionem, quae notam generi leonum du

verso distinguendo satis aptam non praebet, maius aliquid et signum clarius latere putamus. Igitur persuasimus nobis inibi colli capitisque proceritatem et argutiam tradi; qua nota etiam Aristoteles fortius leonum genus distinxerat, ubi ait: το δὸ

procerum, breui simplicique villo fortius es, Contra

alterum

480쪽

alterum genus, cui inpicnus collum crassius et praegrande eaput iubamque prolixam tribuit, Aristoteles τρογγυλωτερον, άλο ι οὐτερον καὶ δειλοτε- ναν appellat; idem P inirer compactile et breue, cribi pioribus iubis, pauidius; Aelianus γυροτεζον κα συνε ζαμ λενον και τήν χαίτην λασι τεμ satis bene interpretati sunt. Vides itaque, lector, tantum

abesse, ut inpinnur a disciplina Arii totelis longe

abeat, ut potius plane eum ea consentiat, eamque signis atque ar mentis clarioribus explicet atque illustret. Superest tamen, ut notionem longitudinis, quam Verbo σμερδαδεεος ex Consensu etiam orationis ipsius tribuimus, auctoritate et exemplis aliorum poetarum confirmemus. Suppeditabit ea nobis Nicander; is de aspide in Theriac. versu I6o tradit - καὶ σμερσαλεον μεν δεμιας, quod Lutec4nius in paraphrasi graeca interpretatur: μεγίστη σε

Ad locum de Onagro vers 183 seqq. recte illud primum monuit Gallus contra postremum Edito. rem, Onagrum Oniam diuersum plane a sera Africana hodie Zebra dicta, quam primus Philosto eius descripsit, esse onagrum latinis etiam scriptoribus dictum, id est asinum ferum, cuius venationem Romani diligenter exercui sie videntur, ut genus asini villaticum et domesticum coniugio silvcstri emendarent, docente inprimis Columella. Idem iam olim monuerat illustris Eufon in historia Asini; idem deinde confirmauit egregius Pallas noster in Symbolis Septentrionalibus, ubi onagrum sibi visum saepius praeclare descripsit et vitiis coloribus pinxit. Idem vero iam antea in Spici leg. Zoolog. XI. p. s. de asinis seris bene docuerat. Insula Caudo in vicinia Cretae inprimis serax pulcherrimorum onagrorum traditur a Mida; eandem insulum Plinius IV. Ia, cum Mela II. 7. Gaudon appellatam

라틴어 텍스트