Commentarii de rebus in scientia naturali et medicina gestis

631쪽

abiisse, quae cum limatura martis fusi, regulum denuoque scoriam, praecedenti similem, exhibuerit,

notat.

ctore et o DE M. Lapis latuli, tenuissime comminutus, assusum spiritum salis ammoniaci non mutat;

calcinatus colorem coeruleum nequaquam amittit, nec eundem cum spiritu salis ammoniaci astuso communicat. Acidum vitrioli dilutum lapidem laetuli cum effervescentia aggreditur; idem cum spiritu nitri communi et spiritu salis sumante obseruatur. Lapis hicce, cum dictis menstruis digestus, colorem coe-ruleum amittit. Solutio memorati lapidis, . cum

acido vitrioli facta, laminae serri per guttas instillata

ne minimum quidem cupri indicium praebet. Solutionibus , cum acido vitrioli et spiritu nitri spirituque salis lactis, affusus se iritus salis ammoniaci pulverem album deiicit; sanguinis vero lixivium aD susum inprimis ex solutione, cum spiritu nitri facta, praecipitatum coloris pulchre coerulei dat. Solutioni cum spiritu nitri, vel cum spiritu salis factae assulam acidum vitrioli selenitici quidquam praeci pitat. Idem sere accidit, si lapis latuli calcitiatus cum dictis acidis commiscetur, praeter id, quod

nulla effervescentia oboriatur, omnesque solutiones gelatinosae evadant, cum tamen eaedem solutiones, cum crudo lapide factae, dilutae et fluidas maneant. Lapis laetuli aliquoties candelaetus inque aqua frigida extinctus, aquam turbidam facit, quae colata cumque lixivio alcatino mixta, praecipitatum album indolis calcareae dat; aqua superstes evaporata tartarum vitriolatum fra ei. Lapis laetuli, igne fortiori in crucibulo per horam detentus, funditur, nec minus in massam spumescentem ex labgro nauam cum maculis coeruleis abit, aliud quo

632쪽

dicti lapidis frustum, sortiore igne fusum, vitrum albbescens cum punctulis coeruleis dat. Lapis laet 'licaicinatus, cum sale ammoniaco sublimationi subiectus, sublimatum coloris pulchre faui praebet cum sulphure rursusque cum mercurio sublimato corrosilio subiectus. nullam mutationem patitur. neque etiam ulla mutatio, tum in sulphure, tum in mercurio sublimato deprehenditur. Cum sale tartari fusus, in massam porosam, ex viridi sauescentem, abit, cumque nitro fusus, massam gris earn praebet, quae adhuc calida, cum aqua destillata mixta, huic

Colorem coeruleum, in viridem vergentem, tribuit, qui vero, aliquot horis praeterlapsis, rursus evanescit. Nitrum hac fusione in alcati abit, lapisque laχuli colorem coeruleum prorsus amittit. Tandem lapis laetuli. cum fritia susus, vitrum pellucidum coloris citrini, cumque alcati minerali et silicibus calcinatis fusus, vitruin pellucidum album, radios lucis colore rubescente reflectens, eumqueborace calcinata, vitrum coloris chrysolithi praebet. Itaque lapidem laetuli ne minimam quidem particulam

cupri, ferrum Contra et terram gypseam continere,

ex his experimentis Noster colligit. p λο- 3) Examen thymitum minerae argenteae lamel fae, vel speciei cuiusdam suberis montani, quod in pamua quantitate in fodinis metallicis Clausthahens bus, Durothea et Carolina esctis, repleritur. Auctore Cl. LE HMANN. Minera haec ita describitur: 'i, inquit Noster, species miserae, argentum coni,nens, friabilis, obscure rubra, flexilis, leuis, aquae supernatans, digitos colore insciens, ex paruis, uatis

tenuibus lamellis, Fi inuicem impytis, composto, cum

ochra ferri inlissa ad rubrum vergente, nec non cum

particusis tenuissimis Dati, quarti, galenae etc. inter fias lamellas isseminatis, remixta. Per sublim

tionem

633쪽

tionem disquisita haec minera non nisi pauxillum

sulphuris exhibuit, atque cum arsenico albo mixta et sublimata, arsenicum aurantii coloris, et cum sale ammoniaco grana aliquot salis volatilis urinosi et sublimatum coloris aurantii dedit, et cum mero rio sublimato corrosivo mixta, mercurium sublim, tum maximam quidem partem reddidit, sed, aucto calore, grana aliquot cinnabaris praebuit. Caet rum mineram hanc in omnibus hisce sublimationbhus Acillime fusam esse, Noster perhibet. Minera posthac tenuissime comminuta et sub fornice sub

Continua agitatione calet nata, odorem sulphuris de se sparsit, et colorem cinereum obtinuit. Caleb nata haec, cum plumbo mixta et sub fornice susa, coniunctionem cum plumbo diu respuit, tandem autem connubium iniit. Plumbum, posthac per cu'pellationem disquisitum, argentum dedit, ita ut iacentum pondio octo sere unciae computarentur.

Porro assulam acidum nitri mineram cum impetu aggressum est, eamqKe maximam partem seluit, Praeter pauca grana terrae albicantis, quae disquisita ex terra argillacea per falcum album, cum quar'To remixtum, producta esse visa fuit. Idem sere accidit cum aqua regis. Solutiones postea culatae et cum alcati remixtae, praecipitatum satium martiale, ac cum lixivio sanguinis praecipitatum colorisco erulei dederunt. Assusum oleum vitrioli mineram cum impetu soluit, et odorem ut hepar sulphuris de se sparsit; aqua dein diluta solutio et

cum alcati mixta, nihil, nisi minimam portionem terrae cuiusdam Calcareae deiecit. Lixiuium alcatinum caesticum, cum hac minera per aliquot dies

digestum, nihil nisi tartarum vitriolatum exhibuit ex quo Noster colligit, partem marcasitae sulphim reae, in hac minera contentae, solutam suisse. Spiritus salis ammoniaci mineram non aggressus - Rr est.

634쪽

est. Ex omnibus his coniicit Cl. Auctor, mino-rram hanc ex terra argillacea, cum Ochra ferri talcosa, et sulphure remixta, constare, ita ut, dum sub lamellarum forma dictae substantias sibi inuicem im-Ponantur, particulae marcasitae sulphureae, plum hi, calcis et spati vitrescibilis cum pauxillo quarZiis interponant. Caeterum mineram hanc, Vt maetrizom pro recipiendo argento consider*ndam es Noster autumatis Dissu itiones historicae et ehemicae gutnmi coq

pai pro specie bituminis a Nostro habetur, quod

colorem, mox favum, ad aureum vergentem, mox

album, vel fuscum habet, in frustis plus minus pumris Occurrit et multum cum succino conuenit. Dinbium est, ad quodnam regnum pertineat: dicunt quidem, fluere ex arbore quadam, sed verum co-Pal, quod succino adeo simile est, et a nonnullis succinum orientale seu indicum vocatur, bene di-

singuendum est ab illa gummi resina, quae itidem CDp3l appellatur, et ex arbore quadam Canadensi, ob id planta copalifera dicta, fluit. Licet autem plures sint, qui de vero gummi copal mentionem

fecerint, nondum tamen certo constat, undenam

Proueniat. Vt itaque scire liceat, ad quodnam regnum istud corpus referri possit, chemico examinicopal subiecit Noster , et haec experimenta Cum eo instituit. Copai cum oleo vitrioli, leni ignodigestum, soluitur, non aeque a spiritu salis frumante. Spiritus nitri, cum copal digestus, istud non mutat, coctus vero cum eodem limpidam solutionem praebet, qua refrigerata, substantia glutinosa saua, spongiae instar se separat et menstruo supe

n*t t. Aqua regis illud non soluit, sed cocta eum

635쪽

eo et per coctionem evaporata, corpus glutinosum coloris fusci relinquit. Acetum destillatum et aqua simplex destillata copal non aggrediuntur, acida ve ro mineralia dulcificata, cum copal cocta, hoz qu, dem non soluunt, sed in spongiam quasi, et, C lore flavo ablato, in massam albam, glutinosam et mollem mutant, quae cum oleo therebinthinae vernicem limpidam bonae indolis largitur. Memstrua alculina nihil praestant. Affusus spiritus vini rectificatissimus aeque, ac spiritus vini tartari satuscopal non nisi per agitationem, per quatuor horas continuatam, itidemque istud absque agitatione, sola tantum coctione adhibita, maximam partem soluunt, massam tamen albam et glutinosam relim quunt, quae cum oleo terebinthinae cocta, vernicem limpidam, ad fuscum colorem vergentem, praebent. Spiritus vini camphoratus, cum bitumi, nosse illo corpore digestus, et per interualla cum eo agitatus, maximam in partem copal solutum sistit. Optime autem se gerit oleum therebinthinae, itidemque oleum sabinae et menthae, quae cum copalcocta, vernicem claram collaris aurei optimae notis praebent. Olea vero expressa vix quidquam pra 'stant. Accensum copal comburitur, et massam rinlinquit ex nigro fuscam, splendentem et fragilem, qu τ, Vt Copai non mutatum, adhuc electrica est, accensionem respuit, et fundi se patitur, tuncque post fusionem massam relinquit nigram, spongia.

instar, quae cum oleo therebinthinae vernieem Tmbram praebet. Destillatum copal nihil nisi aquam

insipidam et magnam copiam olei viridescentis praebet, quod rectificatum colorem pallidiorem obtinet, et per reiteratam rectificationem album prorsus euadit, in aere libero tamen facile colorem viridem

recuperat. Oleum non rectificatum cum oleo ubtrioli aeque, ac cum spiritu salis fumante miAtum,

636쪽

eonnubium init, et cum hoc quidem non, nisi digessione per octo dies in loco tepido continuata. Spiritus nitri dictum oleum non soluit, flavum t men colorem ab eo obtinet. Idem oleum cum spiritu vini restificatissimo aeque, ac tartari sato per octo dies digestum, non quidem omni ex parte soluitur, sed spiritus vini quidquam tantum extrahit. Si dictum oleum cum oleo tartari per deliquium vel cum spiritu salis ammoniaci simplici miscetur, pauca eiusdem portio soluitur; verum, cum spiritu salis ammoniaci caustico mixtum, statim se coniungit, paulo post autem pars quaedam fundum petit,

spiritus vero supernatans colorem pulchre rubescentem obtinet. Oleum et impurum , et rectificatum coniunctionem cum omnibus oleis e pxessis et aethereis amant. Cum itaque copalquoad figuram exteriorem cum succino et bitumin, bus conueniat, et, ut succinum in solutione et destillatione se gerat, simileque oleum praebeat, Compat pro corpore bituminoso listbendum, et cum succino comparandum esse, Noster autumat, excepto eo, quod nullum sal acidum praebeat; hoc autem in succino etiam ad accidentalia referri, vel huic bitumi, hi proprium esse posse, putat. Immo tum succinum, tum etiam cohat in ipso ortu resinas suidas suis e, per temporis tractum ope acidi mineralis coagulatas, Nostro verisimile omnino videtur. P. y 8 . M obseruatiomer anatomico -pathologicae de praeternaturali abdominis in latione, a diuerss caussis proueniente. Auctore Cl. ME CRE L. Quatuor a Cl. Auctore communicantur obseruationes, quarum

prima hydropis singularis saccati mentionero facit. Abdomine nimirum cadaueris, insigniter tumido, aperto, saccus ingens in conspectum venit, qui pro Pria membrana sormatus inque cauitate peritonaei

637쪽

contentus, a pelui ad costas spurias usque se extemdit, ac totam cauitatem abdominis occupauit, ita ut intestina, hepar et lien ex situ naturali dimota et pulmones adeo compressi et parui apparerent. Dimis saccus intestino colo sinistro et peritonaeo ab umbilico superiora versus adhaesit. Notatu autem dignum est, peritonaeum integrum fuisse, neque inuolucrum sacci formasse. Eum enim propria

membrana inuolutum fuisse, neque ullum vas magnum in eo se deprehendisse , Noster perhibet. Sacco aperto quadraginta librae aquae fuscae sensim

emanarus i.

Secunda obseruatio itidem hydropem saccatum p 63,

commemorat, qui, abdomine aperto, in cadauere foemineo repertus suit. Iste nimirum saccus totam

cauitatem abdominis repleuit, inferiore sua parte peritonaeo et tubae fallopianae sinistrae adhaesit, et viscera ex situ remouit. Sacco aperto, aqua limpida salsa eluxit, spumescens et argentum colore nigro inficiens: haec aqua cum oleo vitrioli nullam effervescentiam concitauit, id tamen singulare ostendit, quod, cum antea inodora esset, post admirationem olei vitricli pessimum vixque tolerandum foetorem de se spargeret. Pondus huius aquae ubginti quatuor librarum fuit.

Tertia Obseruatio tum0rem mollem, oualem, P. 6 smembranaceum et liquore foetido repletum, describit, qui in ovario dextro cadaueris foeminei repe tus, pelvis cauitatem repleuit , et superiore sua pamte omento adhaesit. Praeterea portio intestini iles sub tumore lex cauitate abdominis in sacco herniose, sub ligamento partii egrediens, gangraenosa, sanguineque plena reperta est. Tandem notatu dignum est, mesenterium intestini ilei singulari modo intortum fuisse, ita, ut omnes eius venae, sanguine insigniter resertae, apy arerent. Hanc mesen- tem

638쪽

terii intorsionem saepe in infantum cadaueribus se reperisse, eandemque doloris et inflammationum, omnem medelam respuentium, et mortis ineuit tabilis causiam esse, Noster notat. p. 68. Quarta demum obseruatio tumoris praeternat resis abdominis mentionem iacit, cuius caussa inuaginatio intestinorum fuit. Ιleum nimirum per Val- uulam coli ad longitudinem pedis in colon se insinuauit; Caeterum autem coecum ruptum et intest, na tenuia insigniter distenta Noster deprehendit. Monet autem Cl. Auctor, mercurium certe, si hoc in casu exhibitus suisset, malum auctum reddere,

et, si aliquid sperandum fuisset, clysmata sorte opti,

mum auxilium ferre potuisse, autumat.

RON CALLI de inoculatione variolarum dedit III. comes DB REDER N. In hac epistola Ill Auctor Illo comitem RoNCALLI, qui inoculationi variolarum aduersatur, de delendenda insitione variolarum hortatur. Rationes medicas autem, cur insitio admi

tenda sit, non deprehendimus. p. 89. 6 notationes de vestigiis similitudinis inter

corpora rCui vegetabilis et animalis. Auctore Cl. GLED IT SCH. In hac commentatione Cl. Auctor

ad propagationem inprimis attendit, ideoque osten- dit, Omnem plantam per corpuseulum quoddam, quod subtilissima futuri corpusculi lineamenta contineat, propagari, idque vel in bulbis vel in caulibus, vel in ramis , vel in aliis plantae partibus residere, idemque non, nisi incremento absoluto, vel maturitatis termino acquisito, ad propagandum aptum reperiri. Ostendit porro, in compluribus plantis propagationem naturalem eadem ratione, Ut in animalibus, per semina vel oua fieri. et, licet

639쪽

nonnulla vegetabilia per radices, bulbos, ramos,

caules etz. propagentur, hasce tamen multiplicationes ab eodem principio pendere, nec a propagatione per semina nequaquam differre, putat. Sic v. g. plantas annuaS cum insectis comparat, quippe quae, postquam per varias metamorphoses m turitatem acquisuerunt, nuncque ad propagandum apta sunt, statim pexeunt, quam primum masculus Deminam impraegnauit, et Demella foecunda oua deposuit. Vim autem propagandi interdum accelerari, interdum retardari, semper tamen certum incrementum et praecipuas ad propagandum aptas parteS, Iam formatas, requiri, monet. Quodsi it que haec quis perpendat, et ad animalia eorumque diuersitates attendat, eum similitudinem omnino inter vegetabilia et animalia deprehendere, Noster

certo persuasum habet. 6 De bitumine Asatiae. Auctore Cl. s P I E L- pMANN. Variis locis Alsatiae descriptis, perhibet

Cl. Auctor vallem esse, nouem milliaria ab Argemtorato distantem, cui nomen Hallit S. Lamperti imponitur. In hac valle, ut Noster obseruauit, multi fontes sunt, quorum aquis bitumen supernatati Vnus tamen eorum praecipuus est, quippe qui m ximam copiam dicti bituminis praebet. Praeterea etiam in eadem regione terra quaedam unctuosa eLladitur, quae sabulum sistit, bitumine remixtum. Si sabulum hoc bituminosum cum aqua coquitur, bitumen a sabulo separatur, hocque fundum petit, illud vero aquae supernatat. Bitumen, hac ratione obtentum, consistentiam habet, quae inter mel et terebinthinam medic est; quam ob rem a Nostro bitumen liquidum vocatur. Leni igne coctum sensim induratur, et magis magisque evaporatum, Vo

rum asphalium praebet. Bitumen istud varias

640쪽

substantias animales et vegetabiles soluit, nimirum tragacantham, anime, bdellium, camphoram, carannam, ceram, colophonium, copal, thus, euphorbium, oleum olivarum, oleum terebimthinae, ammoniacum, gummi hederae, laceam, mastichem, myrrham, opopanacem, Phosphorum, sagapenum, sanguinem draconis, styracen, taca- mahaeam, terebinthinam, neque tamen resinamhenetoes, assam foetidam, galbanum et terram I ponicam seu catechu. Neque acida mineralia, neque etiam spiritus vini dictum bitumen soluunt..Alcali fixum, cum bituminoso hoc corpore mixtum, et calcinatum, massam dat, ex qua, assula aqua, sal trahitur, quod sal digestiuum SYLVi 1 praebet, manifesto indicio, quod ad formandum hocce bitumen acidum salis multum conserat. Cum alumine calcinatum pyrophorum praebet. Sulphur ab eo minori in copia, quam ab oleis expressis soluitur, in eoque etiam et ambra, succinum, arsenicum solui se patiuntur. Ex libra bituminis per destili tionem prodierunt undecim unciae olei empyreumatici, et duae drachmae aquae insipidae; restiterunt

in retorta quatuor unciae terrae mortuae. Oleum

hoc rectificatum duas uncias cum duabus drachmis olei aetherei, subtilissimi, aquae instar, dedit. Hocce oleum, igne admoto, flammam concipit, etiam aquae supernatans, odorem fortem habet, et abalcohol soluitur, idemque pro vera naphtha habendum esse, Noster autumat. Oleo hoc educto, aliud oleum ad uncias quatuor in rectificatione prodiit, quod colorem ex flavo rubrum habuit, hocque Noster cum sic dicto petroleo comparat. Tandem qUM tuor unciae pum dimidia olei, crassi admodum, Odoris ingrati, transtillarunt, quod oleo simile fuit, quod ultimo per destillationem ex terebinthina ob