C. Sallusti Crispi Catilina et Jugurtha [microform]

51쪽

C SALLUSTI CRISΡΙ advorsos Corruine PugnitIlIOS, ab tergo circum Veni reo neque virtu ii 'que urina Sati tegore, quia hostes unior plures t undique circumfusi erant. Deniquo Romani Votero novique t Ob ea cientes 5 selli, si quos Deus aut casu conjunXOrat, Orbes sacere, utque ita ut Omnibus partibus Simul toetiet instruet hostium Vim Suste litabant. 98. 0 sue in eo tam asper negotio Mariu tor- ritu aut mugi Aquam anton demisso animo suit Sodii cum turma sua quum X sorti S sumi magis quam

luaerebat. Ut Drum apud liquum ullum cum quitibus noet Qui agitur jubut ipse paululina disperes OS 25 milites no suo mimi hostibus conturbatis in unu ni contrahit. O in cuncto lit no gradu in collem sub- dueit Ita rogo loci dissicultato coacti proelio do- torrontur. Oiliae tumuit Suo longius abire inunt, sod utroque tollo multitudine circumdato, frust30 con odoro. Do in Probris ignibus acti R. Plorumque noctis barbari moro Suo hiotari, X sultare Stro Poro vocibuμ. t ipsi due0 DrOees, quia non su*Crant pro victoribus zoro. Od a cuncta Romanis X tonobris et ditioribus locis facilia vi Si magno suo 35 hortum Onto Ortint. 99 Plurumum oro Murius impori ita hostium Confirmatus quum maXumum silentium habori jubui, ne signa quidem uti P0 vigilia Solebant, an 're.

Deinde ubi lux adventabat, de sessi jam hostibus

D D BELLO IUGURTHINO.

ne paulo ante Omno eZ ptis do improviso vigiles, ite in cohortium turmarum legionum ubi ino Simul Omnes signa canere, milites clamorem Olloruat ille portis orianui re Mauri ut ille Guo tuli ignoto et horribili sonitu reponte Xelii, neque sugere in siue arma caporem que omnino sacere aut providere quicquam poterant ritu cun to Sirolii tu, Clamore, nullo subvonionio nostri instantibus tumultu sol

torva alios supur vallum in muni montis tostare vigi 30lia. ipse ii reum iro, non tam Missidontia futurum qua in t 0ravis SVt, suum uti militibus Xaoquatus cum impora toro labor volontibus ossset Et sane Marius illo suo aliis suo tum poribus Jugurthini ollit udor magis quam malo OXCruitum coereobat quod 35 multi pse ambitionem seri iubant i ars quod aΡuserit lx confuse tum duritiam et tilia quae cetorimi Suria vocant, voluptati habuisset misi tamen

52쪽

C. SALLUSTI CRISPIDD BELLO MUGURTHINO.

l0l. Igitur suurto deniquo die haud longe ab oppido Cirta undii suo sint ut poculatore citi SeSO Osten-5 dunt. sua re Osto adesse intelligitur. Sed tu in divorsi rodeuntos alius ab alia arte at tu Onan OSidoni si si illi abant consul incortus quo nun Diodon ioni instruoret nullo Ordino commutato nil vorsum

Omnia iuratus ibid in ipse 'ritur. Ita Jugurthami spe frustratu 'ii copias in quattuor parto distribu 'rat, ratus X mi illius Q quo aliquos ab orgo hostibus volaturos. Ini rim ulla qu0m primum hoste niti Eorunt, O hortatu suos turmatim et quam muXumo consortis o piis ipso aliique Maurost invadunt colori in loco mu non to ab uvialis eminus emissis Orpora OD Oro O si tui in munus Onerant, Obtruncaro. Dum O ni Odo qui io Pl Ooliantur,

I, Olchus cum Uditibus quos Volu filius sejus adduX0rat uillio in prior pugna in cilinore ni orati, 20 ad suorunt. liosi romam Romanorum aciem in Vadunt. Tum Marius apud irimo usrobat luod ibi Jugurtha cum liturum is orat. Dein Numida cognito Boeehi nil Ventu Uliam Cum pauet ad ioditos eonvorti : ibi Latino iam aliud Numantium loqui dididerat 25 Xelum at nostros frustra pugnare. Paulo anto Mn-rium sua manu intersis tum Simul gladium sanguine oblitum ostendoro quom in litigna Satis impigre Occi S i Odite nostro cru0ntaverat. Quod ubi ni illi 0snC DPere magi atro itato rei quam do nunti 10r-30 0ntur simul quo barbari animo tollor et in ore ulsos Romanos aeri u in eodero. Jam quo paulum a fuga aberant cum Sulla profligatis is quos d-VOrsum Drat . Odion ab lator Mauri in eurrit. Bouehu statim avortitur A Jugurtha dum sus-35 tentare suos set tropo jam ad 'litani Vietoriam rotin 'recupit, cireum volitus ab quitibus d UXtra Sinistra, Omnibus Occisis solus intoriola hostium vitabundus

l02. Postia loe consul haud dubio jam vietor 30rvenit in plii dum Cirtam quo initio tiro foetus in tonderat. Eo lios diem quinium quum it Urii in burbari 10 malo pugna vorant togati a Bocchi Voniunt qui r0gis verbi ab Mario potivoro duos quam fidissum Os deum mittoret; vollo de so et de populi Roniani Pom- modo cum i disSororo illo tuti in L. Sullam se A. Manlium iro jubet. Qui quamquam ueliti ibunt tu 15

paritor te errantem atque illum uoloratissu nium bl)Urso sui. Ad hoc populo Romano jam a principio in olli molius visum amico quam OrVOS quaeror , tutiusque rati volontibus quum coactis imi Oritur . Tibi oro nulla optiortunior nostra amicitiari rilinum, quia procul absumuS, in quo Ost Un suo minum iam 30 gratia par ac si prope ad 'SSemla ; dein quia Paronises abundo habemus, amicorum no suo nobi neque cuiquam Dinium uti suit. At suo hoc utinam a princit,io tibi placuisset prosecto X Opul RO-mano ad hoc templa multo plura bona a coepiss0μ, 35 quam mala perpesSu OSSOS. Sed quoniam humanarum rerum ortuna Pleruque regit cui Sciliet lilacuit et vim et gratiam O Stram te Xperiri, Un C,

quando per illam licet sestina atque ut coepisti

53쪽

86 C. SALLUSTI CRISPIperge. Multa at lii Opportuna habes quo astilius

25 Eo ad Murium e uinde si placeat, Romam Ogatos ire jubet agendarum rorum et quo uni lue

modo tolli compono nil liuontiam ipsis pol mittit. Illi uia iuro ad hiberna Romanorum proficiscuntur deludo in itinor a Gaululi latronibu ei reum Venti 30 spoliatique pavidi Sino Deoro ad Sullam Orsu-

hostibus uti inserit orant. sed neeurato ne liboraliter habuit qua re barbarii saniam avaritiae Romano-35 rum salsam et Sullam ob muni si 'sentiam in s se amicum rati. Nam etiam tum largitio multis ignota

ei ut munificus nomo putabatur ni μ pariter volon S,

dona omnia in senignit ut habebantur. Igitur quaestori mandata Boeehi patefaciunt simul ab eo DE BELLO JUGURTHINO.

ppiunt, uti fautor consultorque ibi ad Sit copias, 1idoni, magnitudinem regis Sui et alia qua innut utilia

aut benevolentiae esse credebant, ratione Xtollunt.

Do in Sulla omnia pollicito, docti quo modo apud

Marium it in ulnii Senuium verba saeuront, circitor bdio quadraginta ibi domo seperiuntur. I 04. Murtu postquam insecto qui intendurat negotio, Cirtam rediit, de ad voti tu togatorum Ortii r uetus si illosque t udum ab Utica venire jubot, item L. Bellienum praetori m. t raoteron m 10 nos undi lue Unaiori ordinis quibuSeum mundatu

Bocchi cognoscit iugati lioi stas Romam undis ab consulo inforo indutiau liOSi id abuntur. Ea

Sullae ut plorisquo alaeuore pauci soro tu do 'Ornunt, Scilicet ignari rorum humanarum quae suXa 15Dt sibilo senili0r in ducit Sa mutantur sutorum Mauri, inliotraiis inanibus, tres IROmum pro foeti sui it clim Cn. Oetavio RuSOno, qui qua0Stor Stipendium in Asrieum loria vorat duo ad rogona redeunt. EX Ois Bocchus cum cotera tum a Xumo bonignita 20 toni o studium Sullae lubuia nee 'pit Roma l0gati ejuS, O Si suum erraSse rogem et Jugurthae Scolore lapSum delii Dcuti Sunt amicitiam et si odiis petontibus hoc modo respondetur Senatu Ot I O-pulus Romanus bonosu: et injuriae memor esse Solut 25 Cotorum Boccho quoniam poenitet delicti gratiam Deit modus et amicitia dabuntur Cum meruerit. Vlub. Quibus rebus cogniti Bocchus o litteras a Murio uti vorat uti Sullam ad Se mitteret, cujuSarbitratu de communibus n0gotii consuleretur. IS 30 missu eum praesidi equitum atque re ditiam, i infunditorum Baloarium praetorea ero Sagittarii et cohors Peligna eum velitaribus armis itineri Pro perandi causa n0que hi Secu ut lue aliis armi Aadvorsu tota hostium quod ea levia Sunt muniti. 35

chi reponto in eampis patentibus cum mille non amplius equitibus sese ostendit qui temere etessu seeuntes Sullae aliisque Omnibus et numerum amplio-

54쪽

C. SALLUSTI CRISPI

rum oro, hostilona mollim meiebant. Igitur se quisque X edire arma at lue tui tum iuro, in iondero timor aliquantuS, Ud PQ amplior, tui Pevi ut Oribus Ut advorsum OS, UOS Suu PO Vi Corunt. Intori in quit 'S XPloratum Praum iSSi, rum, ut Crat, qui Dium nuntiant.

que Octurno itinoro ossis Omnibus. Sulla uritur 25 cum ortu soli castra motabatur, cum equit O M: iuri nuntiantiari ruri hum circiter duum ni ilium intervallo ante eos consedisse. Quod io Si quam auditum est tum vero ingens eius nostro invadit Credere Se

proditos a Volue insidiis circumv0ntos Ac 30 susere qui dicerent manu vindicandum O lue apud

vortere. Deinde Olucem, quoniam hostilia saeui ut Jovem ma Xumum Obte StatuS, ut Seeleri ut tu lior li- diuo I; Oechi testis adessui, X castris abire jubet. Illela rumans rure, ne On ei Odoret; illi dolo suetum ae iugis calliditate austurthae, cui idoli eo sti0eu blanti itur Suum cognitum OSSUt C rerum tuon inmnoque ingentem multitudin in habui et otispo Oi QS-que bu UX atre Suo tonderont, crudor illum nihil palam usurum eum lis ' liliu tosti adoSset quare Optunium suetia vid ri, per modi a ju Castra palani 10 trala Sire; SQ So, vel ira mi Ssi vo ibido in clietis Mauris solum cum Sulla iturum. I a ros, uti in tali negoti lii Obata a Statim lyrii secti, quia de initii Ovieso accidorant dubii atque hausit ante Jugurtha incolumes tran Seunt. Dindo iuueis diebus l5 tuo ire intenderunt torvonium fit. 108. Ibi eum Boccho umida quidam Aspar nomino, multum trium iliaritor a rolint, ruoni issus ab Jugurtha est quam Sullam ne itum audi Orat, Orn-tor et suli bilo poeulutum DO 'ehi coli Silia pra0-20 turea Dabar MaSSugrada si lius e gente MnSinisSae, ceteruli muterno genere impar - nam paler ju OX Concubina Ortus erat Nauro ob ingoni multa bona carus aeceptu S tuo. Quem Bocchia sulum esse Romani multi ante tem p statibus Xporius illi eo ad 25 Sullam nuntiatum mittit lin ratum OSO sacero quae

populus diomanus sellot; colloquio ritum locum, te inliti ipse dolo geret; eon Sulla os omnia cum illo in tugra laboro neu up urthae Ogulum i Ortinioscoret, quo res omni uni licentius gur rotur num 30 ab in idiis jus ultior cavori sequivisse. od ego comitorior Eouehum magi Punica di quam ob a tuae t raedi ea bat simul Romanumit umidum lio

lanei attinuisse, multum quo Cum animo Suo Volvere

Solitum Jugurtham Romanis an illi Sullam tradorot 35

lubidine in advorsum Os motum Pro nobi SUISiSSU.l0: Igitur Sulla respondit, auea coram AS- par locuturum colora Occulte aut nullo aut quam

pauci SSumis praesentibus. Simul edocet, quae sibi

55쪽

C. SALLUSTI CRISPIresponderentur. POSi quatit. Sicuti Voluorat, con- grossi dicit o missum a consulo Veni S, quaesit uni ab co 'pue ui uri bullum agitatur u sol et Tum reX, uti rauco tum hi rut post dieni Deum una redire

jubot, ne nihil otiam tum decrevisso Sud illo iorOSPOnsurum. O indu ambo in Sua castra digressi sunt. Dd ubi lirumque Ocii Ρl OPUS Sit, Sulla IJoecho occulto ue Ursitur. Ab utroque tantummodo suli in torpi setos illi ibentur pra Ut Oroa Dabar Is in tornuntius Sane ius vir et X Senteni in umbobuS. Ac statim sic o incipit: lli Nun, suam Ogo ratus Sum Ore, uti O mn X-umus in hae torra Ot Omnium, quo novi Pri V ut Ohomini gratiam obor0m At moliorculo. Sulla antel te cognitum multis orantibus alii ultro Ogona Ut opse n. tuli nullius in diu ui id imminutum, quod coleri dolere sol Diat ego lautor suserit mihi uiuisse alii tuando tutio umicilia , qua apud animum urit m nihil earius hab0o. Id adoo DXporiri licUt arma, 20 Viros, pecuniam, ostremo quid tu id animo lubot

Sume, utere, et quoad Vi VOS. Dunuluam tibi redditam gratiam utaveris S mPUr Pud me intexi norit doni suo nihil me setonte rustra Vol S. Nam, ut Og, nostumo . Uz0m armis quam munificentia 25 vinei minus laetitiosum est. Cotorum de re publica vostra cujus curator huc mi SSu OS. Pauci a C lio. Bellum sego populo Lonuino no pie suci te tuo factum umquam olui ut sin 'A OOA advorsum armat OS

armis tutatu Sum Id omitto quando vobis ita 30 placet: 0rtio quod Oltis cum augurtha bellum. Ego union Mulucham quod . inter me ut MicipSams t. non segrodiar neque id intrare augurtham Sinam. Prusei rea si quid meque vobisque dignum uti VuriS, haud sepulsu ubibis. 35 lli. Ad a Sulla tiro se breviter D modice, de pace et de communibus reburi multis di SSeruit. Denique regi patefecit quod polliceatur, Senatum et populum Romanum quoniam urnii amplius valui SSent, non in gratiam habituros: faciundum D D BELLO IUGURTHINO.

aliquid quod illorum magis quam sua 'tuli Sso vide-r0 tur id adeo in ron lita USSO, quoniam Copiam Jugurthao aborct qui in Si Romani tradidisset, ii rout illi ilurumum Uburo tur amicitiam si Odus Nu

ne fluxa sido usu popularium unimo ni OriorOt, qui ut augurtha carus et Romani invisi erant. Doni quo a Upita fatigatus lenitur. t e volunt ut 10Suduo tantia SQ ut iurum tiro mittit. Cetorum nil Simulandum lias 'em cujus Numida dos Ussu bello avidissumit orat illius utilia Visa con Stituunt. Ita composito dolo digi Odiuntur.

Cun in doctus. Proporat itinere, OS dium octa 20vum rudit nil ci; ouehum t ei nuntiat Juguri humcul Ore Omnia, quae imite raro latur, saeOre. Sed Mario parum conlid 'res suopo antea cum imporatoribus Romanis Paeona conuoniam si ii Stra uisso. ot 0rum Boeehu . si umbobuς consultum et ratam iaconi 25 Vel tot duro Ot 0ram ut una ab Omnibus quasi dupue in colloquium seniretur, ibi suo Sibi ullum ira-d0r0t cum talom virum in Oi stato in iubilis Sci tum oro, uti jussu senatu aut populi Romani oodus foret, D 'quo homini in nobilem non Sua ignavia Sud 30 ob uni publieum in hostium ot0stato rolictum iri. 1l3. Huo Maurus S cum ipse diu Volvens tandum promisit cetorum dolonia Vere Cun 'tutu pariani comm)rimus. Sodo lorianuiue rogiae VoluntatUS, ut VOhementos. Sic mobil0S, Suol e ipsae sibi advorsau. 35Posto tonat Ore t loco con Stituto in colloquium uti do ad veni rotur Boethus Sullam modo, modo auguri liue Uscatum ut lautiare benigne laboro, dum

ambobus poli ieseri. Illi pariter laeti ac spei bonae

56쪽

SALLUSTIUS. pleni esse. Sed nocte ea quae proxuma sui ante dioni Olbus uio decretiani Maurus uilli ibitis anticis ac

Stutini tinni ut at Voluntate, reni Oti S, dicitur eculii ipse mulliani agitavi SSe Voltu corpori pariter atque animo varius quae uilicet, ineunte PSO, Occulta pectoris patelucisSu. Tumun Ostromo Sullam c-

cursi jubui et ex illius sententia Numidae insidias telidit. Deinde ubi die advenit ut ei nuntiatum est auguri lium laud hirocul alieSSe, cum laucist amicis et quaestore nostro, quaSi obvius honoris Cau Sa proe di in tumulum ac illumum visu insidiantibus. Eodem Numida cum Pleri Sque QCeS-sariis sui inserinis uti dictum Drat, accedit, e

Statim, Signo dato undi suo simul e in Aidiis inva- 15 ditur. Ceteri obtruneati Jugurtha Sullae vinctus traditur ut ab o ad Marium, ductus est. Ili Per idem tempus advorsum Galbis ab duei-bus noμtri Q. Caepiolae et M. Manlio male pugnatum quo metu Italia omnis contromuit Illinaque

20 usque ad nostram memoriam Romani sic habuero, alia omnia virtuti Suae Prona ΝSe cum Gallis pro Salute, non Pro gloria certari. sed postquam bellum in Numidia confectum set Jugurtham Romam vinet uni adduci nuntiatum est. Marius con Sul absens

25 laetus est, ei uerset a provincia Gallia; isque kalendis anuarii magna gloria consul triumphavit. EX ea tempestate Spe atque opes civitatis in illo

sitae.

C. SALLUSTI CRISPI

LIBER .

l. ΜΝΕ homines, qui Sese student praeStare ceteris animalibus, summa pe niti decet, ne vitam silentio transeunt veluti pecora, quae natura Prona ut quo ventri Obedientia finxit sed nostra Omnis vis in animo et corpore ita est animi impurio corporis Isor viti magis utimur alterum nobis cum dis, alterum cum beluis Ommune est Quo mihi octius videtur ingoni tuam virium opibus gloriam qua Urore, et quoniam ita ipsa, qua ruinalir, brevi efit, memoriam nostri quam muXumi longam ossieor am 10 divitiarum et formae gloria ilia Xa ui quo rugili est virtu clara aeterna quo habetur Sed diu magnum

inter mortales eortui non fuit, vino corpori ni Vim

tuto animi res militaris magis procuderet am et priu quam incipia consulto et ubi consulueris, ma 15 ture aut opuS St. Ita utrumque per Se indigenS, altorum ultorius uuXilio ge t. 2. Igitur initio rogos - nam in terris nomen imperi id primum sui divorsi pars ingenium, alii

CorpuS OXer ebunt etiam tum vita hominum sino 20 cupiditate agitabatur, Sua cuique Satis lueebunt. Postea vero quam in Asia Cyrus in Gra ei a Laco- duo moniti Athoniones 'seo 'pore urbes ut quo nation OS subigore lubidino in dominandi causam selli aboro muXumam gloriam in maXum imporio putare tum 25 demum periculo utilii negotii compertum est, in 93

57쪽

bello plurumum ingenium posse. Quod si regum

atque imp0rutoria in inini virtus in lineo ita ut in bello viil Oret uo piabiliri ut quo Confilantiu S SQ OS humanae iub0runt, Duque aliud alio surri. 0 que mutari ae miseeri omnia orneres Nam imporium saeti uis artibus retin0 tur quibus initio partum St. Voruui ubi lii O labore Us: diu. Pro cimtinentia tuoquii ut es lubido ulque sui, wrbia invasere fortuna simul cum moribus immutatur. Ita in li0rium sem- 10 per ad Optumum suo nutu a minus ioni transsor tur Iuua li Omin0 urant invigant m relisi unt. Virtuti

que si lotur Hrum inimi oro domum mihi vivere atque frui nimii videtur, qui aliquo nouoti Oint latus pra clari suo in ori u ut artis bona o sumum 20 quaserit. sed in maena colita rerum aliud alii natura iter Ostondit. 3. Pul Phrum i t bono suo 'ro Di publica ; otium bono die 'ro haud absurdum est; ut liueo vel bullo olarum siseri leui se qui si e 'ro Ut qui facta aliorum 25 scripsero multi clauduntur Ae mihi quidem ta-mUt Si haud qua suam n gloria sequitur Scriptorem et ilia et Orona Urum, tanu i in lirimis arduum id0tur Sur 'Sta scriber0 primum quod saeta dieiis Xn0- quandi, sunt do hinc quia tiorique quae Helicta 30 09r0honderis malo volontia se invidia dicta l)utant; ubi do magna virtuto ut quo gloria liOnorum momores qua in sit, ciuis quo saeti in Taetim putat aequo sinimo necis, it stipi a da voluti sola lari salsis diluit. Sed eo a dolor Pontialia initio si euti lorique studio 35 ad sena iubii eum luius sum ibique mihi iam ita advorsa suo re am l ro pudore i r abstin sentia pro Virtute audacia largitio avaritia vi ut 'bant. Quae tametsi animus i si ornabatur in Solon malarum artium tamen intor tanta vitia imbestilla aetas ambitione corrupta tonobatur ac mo, eum ab reliquOrum malis moribus dissonti rem, nihilo minus honoris

cupidi eadem, quae ceteroS, savia atque invidia VOXabat a 4. Igitur ubi animus o multi miserit atquc o brieulis requio vit o mihi reli tuam aetatem a re inib-li ea procul ab nil alii do revi, non sui consilium

socordia ut quo desidia bonum otium Conterere Iloque Voro agruni colendi nut Onando, Servilibus ollieiis intonium uolutum uaere Sud a quo in eopto studio l0 quo me ambitio mala et in vorat, Odom egresSuSStatui res rosius oliui I Omani carptim, Ut quaeque Duun Oria diurna videbantur lior, ribere mu-

riS, quod mihi a Si e metu liartilius rei tu liticae animus libur orat. Igitur de Catilina conjuration0, 15 quam VeriSSume potero, pauci ab Solvam: nam id sustinus in primis ogo Omorabile X istum Scolori ut quo tu 'ieuli novitate. De cujus hominis moribus pauca prius eXl lunanda Sunt quam initium narrandi auium. 205. L. Catilina ni)bili genero natuS sui magna vi ut animi ot corporis. Sed cingoni O malo Pra Voque. IIuie ab adolo euntia bella in te Stina caede S rupinat , di seordia ei vilis grata suero ibique juvontutem Suam OXor uit Corpus pation inediae, algoris vigiliae 25 Sul in quam euiquam credibili Ost In initi audax Subdolus, varius, et u rei lubet simulator ne dissimulator; lationi alipoten S, tui prosia SuS ardens in cupiditatibus satis loquenti si e Sapientiae Parum. Vastus animus immoderata, inerudibilia nimis alia 30 SQ mPor cupio bat Hune post dominationum Ludi Sulla lubido maxuma invasura rei publi ne capiundae. noque id quibu modis adsequeretur, dum sibi regnum Pararot quis quam pensi habebat Agitubatur mugis magisque in die animus soro Jn alui 35r i lumiliaris ot conseiontia colorum qinio utimi lue 'Di urtibus au Xerat qua supra memoravi. Incitabant praetore corrupti civitati more S, quo wSSuma ne divorsa inter se mala, luXuria atque Varitia,

58쪽

C. SALLUSTI CRISPIv0Xabant. Re ipsa hortari videtur, quoniam de moribus civitati tempti admonuit SVPra repetere ac pauci instituta majorum domi militia 'quo quomodo cui utili cum liabuerint fluantumque Oliquo-5 rint o ut linulatim immutata ocliui horrum DCS- Sumuine ait illosissumi saltu sit, disserere. 6. Urboni tomum, Sicut Ogo allopi condidoro atqui habusero initio Trojani. pii Aon 'a duce rO- sueti sodibus inuerit vagabantur cum luetis Abori- I stines, Unus hominum gi CSto, in Q 0 ς ilius, Sinoimiterio liburum ut luo Solutum II lii stiluam in una moenia convonore distiari onoro dissimili lingua alius alio more vivontes, in rodibilo m moratu est quam facile coaluerint. Udo ostituaml 5 ros Horum civibus moribu R. agri nulla Satiri Pro- Sliora latis suo lis illotas vid obatur, Sicuti ii Ora suo mortalium a boni ur invidia X opulo ratia orta est Igitur reges populiquo linitum liollo Omptaro. si a uete amici nuXilio, ,e; nam colori motu liore ut si ii P020 rictili obserant. At Ilomani domi militiaoque intoniis stinare 'liurare alius alium hi irtari hostibus obviam ire, liberiat 'in Patriam lial Ont 'Sque nrmi Stogere. Post ubi liori illa Viri ut tiroi ut Orant, sociis rati luo rumi is inuXilia tortabunt, Diagi Sisio25 dandis suam nee illi undis bene jiciis militias aurabant. Inal Orium logitumum nomon in lieri rogium hab0bant Iiel et i, quibus Oritu annis luit Iarum,ing nium Salii 'ntia validum erat, O Publica consultabant: hi se notat vo curuo simili Pudine patres 30 aplasellabantur. Post ubi regium imperium quod initio consorvanda libertatis atque augendae rei liublieae suerat, in sup0rbiam dominatiooomque se

convortit immutat more annua nil elia binos iuuinat orator ' sibi socore eo modo minum Pos- liu-35 tabant l,0 lieontium in Solescere uni nium humanum. 7. Sed ea tem li0state Ool ore Se quis tuo magis,

civitas in erodibilo momoratu si adopia libor late quantum brevi ei ovorit iunia ei illido gloriae in eos-Serat. Jam l rimum rivontus, simul uin belli aiions orat in ea Stri S 30 labor in usu militiam discobat, magisque in de oris urini sit militaribues quis quam in Seortis at suo conviviis lubidin0m habebant. Igitur talibus viris non labor insolitus non locus ullusa SPO aut arduus erat non armalia hosti sormidolo Sus: Virius omnia bam uorat. Od gloriae a Xumum Ortamen inter ipsos erat: si e so suisquo hos 10 tem oriro, murum ad Scendere, consitici dum talosae inus aleret ' POPorabat; a.divilius Uam bonum saluam magnamque nobilitat in latitubant Laudis uvidi laecunia liborato oranto gloriam in Ontem, divitia honustas volo bant. Memorare lao Ssom qui ibbus in locis maxuma hosti uin copia liopulus I O-

manu parva manu sudorit, qua ut be natura munitas iugnando olierit, ni a re longiu nos ubineolito trahorol.

8. Sud iro foeto ortuna in omni re dominatur; 200a re cuneta e lubidinu matri quam X Or CC-lebrat obseuratque Athoni sensium re g0Stae, Sicuti ego aestum O. Satis amplae magnificaeque suo re, Verum aliquanto minores tumon quam fama eruntur.

Sed quia provo noro ibi seri litorum magna ingonia 25

sua ab aliis bono saeta laudari quam ipse aliorum

narrare malobat.

9. Igitur domi militiuoquo boni moros colobantur 35

COD Ordia a Xuma, minuma avaritia orat ju bonumque laud o non legibia magis quam natura valebat durgia di Seordias simultat se cum hostibuS Xercebant, cive cum civibus de Virtute certa

59쪽

bant. In supplicii duorum magni lici, donii parci

in anticos ut lo erunt. Duabus his artibuS uti iuuia in tello, ubi pax venorat, aequitate Seque ultique publieam curabunt viarum Urum Ogo ma Xulia ab locum 'nia haseu alio O, quod in ullo Saeptu vin- dii ut uni est in OS qui contra imperium in hos toni Pu gna Vorant, tuique turdius re Vocati pro 'lio X μ-

Serant, quam qui Signa relinquere aut pulsi b eo cedere auri orant in neu fro, quod bene liciisl magis quam multi imperium agitabant ut uecopia injuria ignos rure quani pol Soqui maleban a 10. Sed ubi laboro atque justitia ros pul)lica revit, reges magni Ollo domiti nati Ono sera et populi ingento vi Subaeti Carthago tumula imporii Romani ab stirpe interiit, cuncta maria terra que

patellant, saevire fortuna ne miseere Omnia OOPit. sum labore S poricula dubia atque S Ora recti uelle toleraverant, oi otium divitiaeque, Planda aliis onuri miseriau quo Tu fro. igitur primo 2 pecuniae, d indu imperi cupido ero vit; a quasi

materio Omnium mulorum suore. Namque avaritia sulem, Prol ita tona Uterasque ui te bonus subvortit pro his Supiu bium crudelitatem, O O ne illigere,

Omnia Funalii hab0ro id Oeuit Anal, illo multos 25 mortales sal , si ori subogit aliud clausum inlectore, aliud in iniqua pri plum aboro amicitia inimi

matris tu voltum quam ingenium bonum labore. II aD primo linulatim roseere intombim vindi ari; 30 post ubi contagio quuμ postilentia invasit, ei vitas immutata im Dorium D justi Asiam atque optumo crudolo intolera niliam quo a tum. II. Sed primo naniri ambitio quam varitia linimo hominum Xoreobat quod amori viti una propiuA 35 virtutem orat. Nam gloriam honorem, imperium bonus et ignavus sequo sibi Xoptant; sed ille voravia nititur huic tuta tonae arto desunt dolis atque lallaciis contendit Avaritia poeuniae studium abset, quam nem Sapien concupivit; ia quasi venenis malis imbuta corpus animumque Virilem ire minat, somper infinita, in Satiabili USI ncque copia DCque inopia minuitur Sed postquam L. Sulla, armi re-c0pla re publica boni initiis malo Severitus tabuit rapore inanes, iratiore domum iliuS alius agro icultore, ne quae modum meque modestiam viet oroAhabere, foeda eruit 'lia tuo in cive facinora sacere. IIue aeuodebui, quod L. Sulla e Xercitum, quem in

m Orona majorum lia Xuriose nimisquo iboralitor a l0buerat loca amo 'na voluptarias auito in otio soro 'HAmilii uni animo mollivcrant. Ibi primum insuevitoxorei tu populi Romani amare, Olare, Signa, tabula. pietas vasa caulata mirari, a privatim et Publi ' rapore dolui ira pol iuro, sacra pro sanaque bomnia polluui I itus hi militos. OSi quam victorium adopii sunt ni liii reliqui vietis se rere ilippe

vissum homino per sum muri Aeolus omni non socii S

Videre, nemini credibilia Sunt a privatis compluribus

60쪽

Subvorso montes, lauria con Structa esse. Quibus

mihi vid0ntur ludibrio fuisse divitiae, quippe qua Shonost habere liuebat, abuti per turpitudinem pri peraliant. Sed lubido Stupri, ganeae ceteri quo cultus non minor inuesserui vos rondicausa terra maris lue Omnia Xquirere, dormire priusquam Sollini Cupido SSut non sumem aut sitim neques righi in tu laS,itu lino In Oppi mri Sedea Omnia luxu antecapore. Ilaec juveni talem ubi amilia rus opes I desecorant ad facinora in eo nil obat. Animus imbutus malis artibus haud uello lubidinibus ea rebat; os prosus ita Somnibu modi quaeStui atque Sumptui deditu erat. li in tanta tamque corrupta civitato Catilina,

I id quod laeti sue illumum orat, omnium flagitiorum

atque salinorum irium Se tamquam Stipatorum caterva hab H at. Nam quicumque impudicuS, adulter, an 'O manu, Ontro, bona tu tria 'lue0ra Vorat, quique alienum ne grande conssaverat, quo 20 lagitium aut facinus odi merot, Praetor INDOS

undique parricidae, Sacril0gi convicti judieiis aut pro suetis judicium tinionios, ad hoc quo iii anu Satque lingua per jurio aut sanguino civili alebat, POStrem Omnos, quo flagitium Stas conscius 2 uni iam Oxagitabat hi Catilinae proxumi familiaresque erant. Quod Si qui etiam a culpa vacuus in amicitiam jus incidorat quotidiano usu atque illecebris uelle par similisque e floris ossici obatur. Sed ma Xum' a doloso nitum Tamiliaritates appetebat; 30 oorum animi mollo otisoluto fluxi dolis haud dissiculter capi Obantur. Nam ut cujusque Studium X aDtato agrabat alii scorta irae iero, alii canesntflue equos Orcari. POStrona neque sumptui neque modostiae sua pare 'ro dum illos obnoxios fidosque

3 sibi sudorol. Seio fuisse nonnullos qui ita X istumar 'nt juventuto in quae domum Catilinae re-quontabat. liarum honesto pudicitiam habuisson sede alii rebus magis quam quod cuiquam id om Portum foret, haec fama valebat

15 uam primum adoleseen Catilina multa ne-

sanda stupra socerat cum virgine nobili, Cum a QOrdote Vestae alia hujusce modi contra Ju tu Sque.

ni ui e pius umori Aureliae Ore Stillae, CUJUS praetor sormam nihil umquam bonus lauda it luod

nubur illi dubitabat, timon Privignum adulta rotat pro orto creditur necato fili vaeuari domum scelestis nuptiis heisse. Quae qui lena res uilli In primis videtur causa suisse 'acinoris Insurandi.

Cui quo animus impurus dis hominibuSque inse StuS J0 neu ue vii illi neque lute tibia Sedari poterat 'ta

eo totida monti: xl itam vastabat 'gitur eo r

ei exsanguis modi oculi citu modo, modo tarduSineussus prorsus in facie voltu lue vecordia erat.16. Sed juventutem, quam ut Supra di xunuS, Ibiilexorat multi modis mala facinora edocebat Silii testo signatorosque salso commodareri dem, fortunas, pericula vilia habere, post ubi eorum 1amam atque pudorem attriverat, majora lia In Perabat Si ausa peccandi in praeson mum SuPPOte 20bat nihilo minus insonte Sicuti sontes circum Venire, tu hilares sui licet, ne per otium Orpe Se rent manuS:ut animus gratuito potius malu ut luo crudeli Sorat Ei amicis foetisque confisus utilina, Simul uuod aes alionum per omnes terra ingens erat, ut o quod pleri lue uliani milites, largiu Suo Si raPl-narunt et victoriae vetoris momoro civile bellume Xoutabant. opprimundae aut iublieae consiluam cupit. In Italia nudus exuruitus, Cn. Pompum mcxtremi terris bellum gorobati ipsi con Sulatum Upetenti magna Spes senatu nihil sane terituS; tutae tranquillaeque res omne S; Sed ea prorSUS OP- portuna Catilinae. Π o itur ei rei tur halon das Junias L. Caesare et Fi rui con ulibus primo singulos appellare, hor 3btari a ios alio temptarori ope suas imparatam rem publicam magna praemia conjurationi do 'ere. Ubi satis explorata sunt quae voluit in unum omne Seonvocat, quibu maXuma necessitudo et plurumum