Libertatis ecclesiaticae et publicae necessitatis concordia

181쪽

tempore conserv. Cap. X. I

Proetii acie submittunt, &quae in ditione, in qua beIliun viget, a laicis subministrantur pro sustinendo excrcitu, & militibus, norii omnes expensas faciemus opportunas,stipediaq; militibus dabimus,quodaq; deerit ex, nostro supplebi inus.Renuunt Certeid ita dicat sussicientia haberi sine Ecclesiasticorum coiributione, sed illa male dispensari, cum nolint illa Ecclesiasticis concedere cum hoc pacto, visi quq deerunt , nos suppleamus. Aut saltem si nobis dispensatoribus non fidunt, non negent Prudentes aliquos, re bonae conscientiae viros, siue laicos, siue Ecclesiasticos, siue Ex utriusq; mixtos eligi a nobis quibus ab amicis Pro-ii incijs missa, & collecta ex laicorum bonis in ditione bello vexata ad onera belli sustinenda, dentur,ut bellici sumptus fiant,& militibus stipendia soluantur 1 Si

huic conditioni annuant bellicarum rersi administratoreS,non solum numerosus exercitus aletur,sed &supererunt,quq in alios usus expendantur. Quod si vere illa ad haec non sufficient, tunc nos Ecclesiastici om. nia libenter suppeditabimus, que laici suppeditant, squamq; ciua ijs sortem subibimus in oneribus,&tunc, ut id concedat Sanctitas vestra, enixe rogabimus. Si neq; id a laicis administratoribus admittitur , certissime tenendum est, non esse rem p. in anguinctiirum ob defectum laicarum facultatum, sed ob dela etiam iust* distributionis pecuniae ipsius, tum aliundo

missq, tum ex tributis , & alijs oneribus collectae; atq;adeo necessitatem, quae affertur, prouenire ex aliquorum vitio, furto, vel mala administratione , cui Principales Ministri prouidere tenentur sub graui peccato inuigilando, curandoqi ut exactores alij, quorum est munus, iuste, recteq. suas expleant par- tes, non autem contendendo contra Ecclesiam. Ec.

182쪽

clesiaeq; Ministros, ut ab his tributa. collectae,aliaqi

extorqaeantur, quae modice admodum remp. subla-u irent, si concederentur, nec in necessitatibus submunirent, quin'perduraturae essent, de in angustiis adhuc Respub. esset futura . Etenim cum per vim ab Ecclesi isticis nunc extorqueantur ea onera, de contributiones , que laici vellent ab ipsis sponte , re vestrae Sanctitatis consensu solui, quid levaminis sentit Resputa ob id subsidium violenter exa-cium P Nullum profecto ipsis Iaicis testibus, qui adhuc remp. suam esse in grauissimis nece istatibus coa- queruntur Dei forte haec est iustissima di sitio in pe nam violentiae rebus suo custui, ac suorum Ministrirum usui dicati; adhibiti . Si ergo nunc subsidium ab Ecelesiasticis inuitis extortum Reip. miserias, ac necessitates parum, aut forte nihil imminuit; imminuent ne, si idem sponte, &cum vestra: Sanctitatis approbatione dabunt e Voluntas, & consensus, non augent subsidij quantitatem, si ergo istud coactum non subleuat Rem p. vel partum admodum, nec subleuabit, si erit idem spontanee datum . 3 Vt autem Sanctitatis vestrae oculis sub ijciam partim, aut nihil profuturum reip. subsidium, & contributionem , quam a Sanctitate vestra supplices exposcunt laici, hoc breuiter utar computo . Triginta nouem ab hinc annis acepta sunt bella in Italia( anno enim millesimo sexcentesimo decimo, & ante etiam Milites su stentari carperunt, priscns autem annus est millesimus sexcentesimus quadragesimus non uso bel-ti sumptus fuere semper continuati , atq; hoc paucorum annorum spatio in sola Mediolanensi ditione su-yrater millies& centies centena miluia nummorum ureorum , idest plusquam trecenti, & decem milli nes

183쪽

tempore conserta.Cap. X. 16s

nes. Rem magnam verissimam tamen assero, quam peritissimus earum expensarum Vir subductis calculis usque ad annum io s.comprobauit, comprobarem ego etiam fusius, ni vererer ne Sanctitas vestra lidioamceretur. Id est e certissimum sciat Beatitudo vestra. Iam vero si tot milliones in triginta quinq; annos distribuamus. ( omittimus autem omnes proxime piT- teritos ab anno 16 s. usque ad is s. quia expensarum eo tempore factarum non est hucusque subducta ratio: quas tamen alijs inferiores non fuisse unusquis.

que, qui eius ditionis bello vexatae onera, & pecunias aliunde aduectas nouit, sibi facile per suadebit singulis annis expensi sunt nouem fere milliones,& adhuc expenduntur, hi collaeti sunt potissi num ex mercibus, vectigalibus, salis venditione. ac bonis immobilibus, quae in ditione Mediolanensi reperi. untur, in qua sunt ad centies octingenties centena millia perticarum, ut vocant, id cit Quadragies , centena millia, & quingenta alia millia iugerum ,

camporum, vinearum , pratorum, nemorum, id est:

Decem, & octo milliones, ut ex peritissimo viro curiosus hospes didici, ex quo etiam accepi Ecelesiasticos minus quarta earum parte possidere quatuor ubdelicet milliones perticarum seu decies centena millia iugerum , ad Ecclesiam pertinere. Pingui enim Minerua, non ad amussim ago , de plus tribuo, quam re ipsa habeant: Ex his eam partem tantum non esse exemptam contendunt laici, quae ab anno millesimo sexcentesimo ad hoc vR. tempus Ecclesiasticis est a tributa; reliquam partem non subiacere oneribus a Principe impositis ab eo anno, & in posterum imp nendis concedunt, cum in libris communitatum non

sit descripta s Demus ergo ijs decies centena millia X a perticarura

184쪽

perticatum, seu ducenta quinquaginta millia iuge rum esse Ecclesiae acquisita ab eo anno millesimo sexcentestino, pro his onera si soluant Ecelesiastici. quo ae laici bonis immobilibus imposita etiam pro mili, , tum hospitatione vix centum quinquaginta millia

nummorum aureorum colligentur.Quid hi sunt ad nouein milliones comparati Exigua certe particula , quae sustentationi exercitus per unam hebdomadam vix lassicit. Vt hinc satis appareat, laicoS, onera E clesiae,&Ecclesiasticoruin velle,non ut resp.subleuetur magnitudine subsidij,cum hoc exiguum sit futuru, ct ea, illo concesso, nihilominus sit in eadem necessi tale futura sed ut subiectam habeant Ecclesiam,&ipsius ministros vectigales per tributa essiciant. Et hinc Sanctitas vestra colligat vcrissimum esse quod supra

dixi, necessitatem Rei p. ex mala nummorum distributione prouenite: Namsi quatuor nailliones aureorum dati essent singulis annis prudenti, versato in his robus, ac bonae conscientiae dispensatori , non solum plusquam viginti millia peditum ,& quinq; miIlia equitum commode sustentata essent, &alia necessaria pro tanto exercitu comparata, sed de superis

fuissent totidem milliones singulis annis.Fiat sequeri. tibus temporibus hec experientia; Aut lates Ecclesiasticis eamdem summam subministrent cum obligatione alendi exercitum viginti millium peditum, requinq; millium equitum, vel eum quem hoc tempore alunt, ac iubministraudi omnia ad bellum nece saria, &supplendi ex bonis Ecclesiasticis si quid sor.ec deerit. Ecclesiastici hanc conditionem libenter accipient, Vt id laici facturi sint,valde vereor.

185쪽

tempore conseru.Cap. X. 163

S. III. Imastura seruatur in exigendis oneribus, iis o urget ncces Iar. Iustista non seruatur cum omnibus , quia notat compelluntur omnes laici soluere onera, quae deberent.

et In hospitatione militum eadem iniustitia cer

nitur

3 Eadem cernitur iniustitia , quia militum furta

impunE tolerantur.

Non opus erit grauare Ecclesiasticos, si iustitia indi isseruetur.5 Exactorum iniustitia cum rusticis ii Illud tertio Ioco addam Beatissime Pater( quod tammen cum superiori argumento conuenit, quo posse subueniri Reip. necessitati, si Principes viri, & Magistratus velint sine Ecclesiasticorum contributione ostendi ) si iustitia cuni omnibus seruaretur,&commpellerentur omnes laici soluere onera, imposita, quae debent, non esset ea necessitas, quae praetenditur . At multi Magnates se propria potentia eximunt ab ijs soluendis, ideoq; vel Resp. eo subsidio careat necesse est, quod non est leuis momenti, vel si eo non se audetur, grauentur alij minus potentes, & onera a potcntioribus debita inter eos distribuuntur,copebiunturq; supra laxam proportionatam contribuere, dehinc est quod multi ad grauissimain necessitatem rediguntur, alijs interim inique ditcscentibus,, qu rum minas, artes, & potentiam veritq rusticorum; turbae, imo&locorum, Ciuitatumq; Communit

res, in quibus vel ipsi Magnates dominantur, vel alij. coniunctione

186쪽

coniunctione sanguinis , vel amicitia, ac familia. ritate eis iuncti, aut aliquid ab ijs sperantes, vel timentes, hiscere non audent, aut quicquam petere,

vel vi agere ut soluant quod debent. Imo quod accidisse aliquando mihi nunciatum est , dicam Beatissi.me Pater, Delegantur Viri nobiles non raro , qui pro militibus, & exercitu finum, & alia, quae opus sunt, imperent. Venit eorum aliquis in Prouinciam sibi destinatam, in qua bona immobilia possident tum aliqui Ecclesiastici, tum aliqui laici primarij. Expe. elabis Beatissit Pater, illum laicis iussisse frumem tum , fgnum, &alia dare, de Ecclesiasticorum biviis nihil decreuisse , ut equum erat; Fallitur Sanctiatas vestra , Parcat qu*so, ii hoc uti compellor verbo, Non enim ita factum cst Quid igitur ' Imperauit ne,ut ab Ecclesiasticorum domibus, eque ac laicotvm acciperetur suppeditanda exercituit Tolerabile id esset, si quale onus utrisq; esset impossitu. Ergo ne squitas seruata non est, sed plus imperatum est Ecclesiasticis, quam laicis e Hoc etiam ferendum esset . Accipe Beatissime Pater,insigne iniustitiae, iniquitatis, atq;irreuerentiae erga Ecclesiam exemplum . Laicis sitioribus pepercit, ab Ecclesiasticis iussit faenum auferri,quo opushabebat pro suis iumentis sustentandis d colendas Ecclesiae possesiones necessarijs.En Squitas Laicorum erga Ecclesiasticos . Cumq; delegatus moneretur esse multam fini copiam in hac, & illa domo rustica quorundam Laicorum, ab jis prius acciperet, tum ab Ecclesiasticis, Non id faciam, inquit, ne inimicitias contraham cum ijs laicis,qui si aliquando eligentur Delegati in ea Prouincia , in qua meqsunt possessiones; par pari referent. Animaduertat nunc Saoctitas vestra. an credendum sit non habere laicos

187쪽

tempore conserv. Cap. X. I is

laicos facultates sufficientes subleuandae Reip. cum

seruentur laicorum bona , ut Ecclesia contribuat,m giri; timeant delegati iram laicorum aliquorum , quam Dei Unum hoc attuli factum , sura similia afferrem , nisi vestrae Sanctitatis satietatem verereris. Iniuste ergo agunt laici Magistratus, ac Princeps, cum potentiam aliquorum nota comprimunt , ab eisq; onera non exigunt, quae debent maluntq, alios tenuiores Iaicos grauari, &. Ecclesiasticos , . quam Magnates illos. Qiae iniustitia inhospitatione etiam.

militum maxime cernitur ..

a Nam si illi aeque pet villas, de oppida distribu

rentur, onera facilius iustinerentur . At quiamodo unum modo aliud. oppidum supra vires grauatur , cogiturq;magnum numerum militum hospitio excipe- re, ideo illius oppidi homi nes ad inopia breui temporis spatio rediguntur, idemq; multis alijs oppidis accidit cum magno totius Reip. incommodo.

3 Illud etiam adiungam, Milites non raro in huiusmodi oppidis pro arbri tratu viuere, atq; a suis. hospitibus plura exigere,quam per statuta conueniat, qui si iubent subsidium decem obolorum, unicuiq; militi numerari,pleriq; militum non ijs contenti sunt,. aut paulo pluribus , sed ni sexaginta , vel octoginta numerentur , pessime accipiunt hospites suos. Neq, huic rei remedium adhibent ij, ad quos spectat, licet ita fieri optimE norint, atq; nil mirum si cogantur aliis qui desertas relinquere possessiones , atm ad egesta

tem redig/ntur, non culpa Ecclesiasticorum, qui eadem pati non raro coguntur, neq; militum intoleram bilem auaritiam explere tenentur, sed Laicorum in.

iustitia. Quare facultates Laicorum sufficerent Beatissine Pater,si iustitia seruaretur cum laicis omnibus Curent

188쪽

Curent ergo Ministri Principum,cus sit, nec opus erit Ecclesiastica bona grauare,quet si grauanda sunt, ob defectu an laicarum facilitatunae id praestandum est, non ob defectum iustitie Principis, eiuri: Ministrorum.Cum ergo si velint Principes, ac Ministri ipsorum , possint inopiam laicorum ita subleuare ut eorum facultates sint suffecturq Reip.n, cessitati, non conquerantur se onera belli sustinete non posse, nisi subueniant Ecclesiasticis Nam Reip. egestas est voluntaria, ob voluntarium scilicet des istum non seruatae iustitiae , quam seruabunt si eque onera ob omnibus exigantur, si militum auiditas

coerceatur, punianturq; tum ipsi, tum eorum Duces,

si supra laxatum ubsidium aliquid accipiant; si eorum hospitatione supra vires oppida non grauentur; si

exactorum etiam , Metatorum, & Praenuntiorum exercitus rapacitas comprimatur, quorum ea est iniqua industria, imperare rusticorum communitatibus

plurium militum hospitia, plurem; boues, & currus, quam opus sit ad eorum sarcinas asportandas a quibus rebus sibi valde incommodis, ut se eximant communitates , plures nummos jis officialibus aut aliquando etiam militum ductoribus soluunt, ut ad alia oppida transeant, quibus acceptis alio migrant quidem, sed a pluribus oppidis nummos corrogant, ac tandem unum aliquod, cum obtenebrescit maxime grauant.

s Quas iniustitias, si non corrigant Principes ac Ministri ipsorum, ideoque Res p. in graui necessitate

versetur, non tenentur Ecclesi istici ei subsidium ferre, cu n possint ipsi alio modo prouidere laboranti Reip. & quidem equius, quam grauando Ecclesiastiaca bona. Petij ego non multis ab hinc annis a quodacohortis

189쪽

tempore conserti. Cap. X. Id

quodam colloriis Centurione, qui modestus, minia meq; auarus videbatur. Dic quaeso quot tibi num-iluas numerat Communitas, inqua in hybernis con moraris e Quinq; inquit, aureos singulis diebus: pra, ter supellectilem conuenientem &iaenum pro equis Tum ego, Quot Princeps tuus pro tuo stipendio somluit, quadraginta , inquit, nummos aingulis mensimbus. Bone Deus, exclamare coactus sum , qua comscientia eam Communitatem Ac grauas, vivno men

se, quatuor fere mensium stipendium aceipias e Ae ille omnium fero centurionum hic est usus, quire misnus caeteris ego accipio, videnturq; sibi mei hospites, digito Caelum tangere, quia ea tantum pecunia conmtentus sum. Viue felix, aio, Nollem ego se enti Paschate tibi esse a Confessionibus; Ille vero subridens, Ne mihi, inquit, huiusmodi scrupulos inijcias, cum hospitibus enim meis modestissime versor . beatam , se illa pr diuat Communitas, quae me in hybernis har het centurionibus alijs hac in re modestioresn. sunt Beatissime Pater, quibus resp. concidit, nec suis facultatibus eam sic inientem Ecclesiastici unquam sustentabunt,sustelare vero pessunt Pri epselum: Mi nistri iustitiam, quam debent exercendo. Velum ad

alia properemus. r. . t V I. a

S. IV. Mahi alun- in exemiturae necestate 2 Duces, & Magnates reip. succurrere deberent ex ijs quae a Principe accipiunt,cum sint maxime

obligari ad id . . .:

Soluta onera in reip. bene cium non transeunt, sed paucorum priuatorum. a di insudant pro rep. onera non soluentes Duces,

190쪽

& Principis stipendijs egent,etiam Ecclesiastici pro rep. l iborant, A egent suis stipendirum. Stipendijs non debent I ucchac Ministri Princia , pum uti ad superflua ,& inutilia . Laborantibus omnibus stipendia debentur , de ideo non sunt neganda Ecelesiasticis, Religiosis

praesertim.ε , Stipedia magis debEtur Ecclesiasticis,quam es ijs.1 Si tanta est necessitas reip. quanta asseritur , cui multi Ministri Principis, cur multi duces: exeris citus, cur multi alij, quorum stipendia, de lucra , quq a Principe accipiunt sufficerent plutimorum sustentationi, communes miserias ex ias non sublevant , sed sua fere omnia intacta esse volunt cum

aliorum maximo damno , ctun tamen non minusi i quam Ecclesiastici teneantur subuenire publide necessitati Eadem enim charitas obligatomites, imo illorum forte maior est obligatio erga remp. ac Principem, quia plus viriqi debent, quam debeant alij, cum eorum sumptibus sustententur,&honoribus ab ijs acceptis perfruantur. In alios tamen usus potius, quam in reip. utilitatem pleriq; Funi expendunt omnia, in pompas videlicet, ludos, choreas, vestium, seruorumq; multitudinem, domus ornamentorum copiam , faxit etiam Deus, ut non in valde illicita insumant, quae si in Principis, ac reip. commoda erogarent, maximae egestati plurimorum prodiderent. Cur ergo tumultus in Ecclesiasticos ex .eicantui , contra hor, bonos semper excipio, Principis, ac reipub. populiq; bonorum consumptores nihil dieitur, quda tamen Principi, ac Reip. Magis oblugatos nemo ibit inficias j Siletur ne de his, ut de Ecoelest 1sticis , si fieri pota obloquantur omnes Z Exb