Caroli Paschalij Regis in Sacro Consistorio consiliarij Legatio Rhætica

351쪽

frequentibus angustiis res illa Rhςtica tunc quidem ruit, quod quibus eL set satis indolis &ingenij ad Rempub.

capessedam,horumvix quisqua bonas,3c ingenuas artes didicerat, quarum ope publicam rem prouidenter, prostpereque tueretur.Plerumque iis inuigblabant, quae docent, quomodo in s1mpliciores tragula iniici possit.Hos enim immane dictu est , quam cito amor pecuniae, sicut aestus, abriperet. Igitur,

siquid agendum susciperent, id sebat

in praesentem quaestum & mercedem. Vol lucrum non appareret, ibidem filii flebilis incuria,& publicae rei derelictio. Hinc pericula,quae quoties adessent, tuc vero detegebatur pudenda illa bonorum,sapientium hominu penuria. Indidem publica egestas, nulla petendi verecundia.Nam si quo ties, & quanici petunt, suggerere pergas, imponis tibi onus intolerabile, &perpetuum. Sibi enim facile persuadet, se potentissimi foed&ati magnitudi,

352쪽

MDCX MDCXI LEGATIO

ne protegi, bona, fateor, laudabili fiducia, si non haec progigneret illam deformem segnitiem, & neglectum Reipub.ut alienae, ac proindesub aliena tutela,potius quis sua,quotiescumque res sumptum desiderat. In aliis

enim neminis consilium morantur. Suo arbitratu rem gerunt.

M oe xt Per eosdem dies praefectus Comi mandatuMediolanensis consilij per literas humaniter scriptas orauit Rhςtos ut quinque Madrucianae legionis co hortibus ab exercitu Mediolanensi in patriam redeuntibus ter sua transire permitterent. Ea res a Triumuiris ad Communitates reiecta; a quibus climhae cohortes nihil responsi acciperent, per Tridentinas Alpes dilapsae ad sua redierui. Ex his milites trecenti se Rhς-ticorum montium callibus committere ausi, nullo impediente transierunt.

Ea res, & quod pauci, & quod mendicis quam militibus similiores essent, in leui habita. utribus Helvetiorum

353쪽

R H ae Τ I C A.' II cohortibus non petentibus uti transbrent, permissum. Isti ergo cinn per pagum Cicereium iter facerent,non sane quieti, ac taciti , sed tympana pulsare auderent, & eorum plerique in osten lationem compositi pennas rubras in

galeris gestarent albis distinctas , &quidem ad laevam, quod est signum priscae factionis Gibellinae,eos Cicereij iurgiis adorti pennas galeris detractas,& bacilla, quibus tympana tunderentur, fracta proiecerunt, addita grauiri verborum obiurgatione ad huc modum, Etiam audetis nuncupare Vos

Helvetios, qui Hispano militatum illis 3 o quam dissimiles maiorum Vestrorum, qui in Gallicis partibus fortissime militarunt Tunc quoque pars quaedam illius Mediolanensis exercitus, cui missio data, in Sabaudiam abi esserat, ibiq; perstabat. Ipse Sabaudus, qui iamdi multis peditum & equitum copiis fio

matus ageret,pactionibus suas contro-

354쪽

MDCXI LEGA Τ Iouersias cum Hispano diremisse dicebatur. Ea res Bernenses aduertit,eos', sua pericula circumspicere coegit. Igitur mittuIat ad Rhaetos amicos , & foc

deratos auxilia rogatu . Id quod Rhaetineutiquam aspernati,paulo post,lectu sibi sueto, scripserunt militem, qui ad

omneS occasiones praesto esset.Ex hoc delectu Bernensibus mille ducentos se in expedito habituros pollicentur. Quanti hanc tam promptam Rhaetoriam erga suos foederatos animi propensionem faceres publicam eorum paupertatem pari commiseratione ditagnam diceres. Quippe nihil fuit v de huic auxilio itipendium suppeditari posset. Idcirco mittuntur qui a me eliciant, an huic militi pecuniam in stipendium a nobis dari posset. Ne gaui me de ea re habere quicquam in mandatis. Saltem, inquiunt, aliquot annorum i pensiones generales nobis dentur in antecessum. Pariter id, quod res posceret, respondi. Postremb in

355쪽

dum esse ad collationes, si suis foederatatis auxiliatores esse vellent. Per idem tempus venit ad me Ioan

, nes Georgius ministralis, siue magistratus, & iudex vallis Rheni. Is mihi ea, quae infra pono, narrauit. Redibat Mediolano , quo, missu suae communitatis, prosectus esset, ut cum Triuul ciis ageret de venditione quorumdam

vectigalium , quae illi possident intra

fines vallis Rheni. Vt fuit Mediolani, a quodam ecclesiastici ordinis homi ne, qui Meetaucij diu commoratus es.set, adgnitus fuit. Is ecclesiasticus Alia fonso Casali perfamiliaris, eiuS, Vt Crz-dibile est , iussu se Georgio Comitem addiderat, ut ei per vicos magnae, &numeros, urbis ductor esset. Iste, velut aliud agens, duxit Georgium ad aedes ducales, in quibus habitat praefectus Mediolani, & quidem ea ipsa hora, qua praefectus, qui tunc fuit Ioan nes V elaschius Comestabulus Castiliae,

356쪽

MDCXI LEGATIO e sacro missae domum redibat. Is prae fectus, V t aspexit hunc ecclesiasticum, qui ipsi esset probe noetus , Una cum Georgio, qui esset indutu Germanico, id quod erat, ratus,hunc esse illu Rhaetatum , querit ei Casalis dixisset, homine ad se accersito, eum his verbis affatus est, Quid ita Rhaeti Germanis militi bus per sua transitum denegarunt 3 Ibi Georgius , De hoc transitu , inquit, actum est cum officialibus Reipub.iis, qui sunt cis Alpes penes quos tanta

rei concedendς ius nullum e Ideo res ad communitates reiecta. Nihilo tamen minus plerique milites illac transierunt. Hoc responso Comestabulo

satisfecisse est visus, qui subiecit, Ego

quidem Rhaetis semper bonus vicinus fui. Et adhuc in eorum amicitia per st0. Id ut re cognoscant, quandocumque opus fuerit, praestabo. His virin

que dies is, Casalis accessit ad Georgiu,&, Video, inquit, praefectu erga Rhintia ita esse animatum, ut, me speS te-

357쪽

neat, si per ipsos non steterit, aliquam utilem tractationem institui, hoc pacto denique arcem dirui posse.Huic rei puto in Rhaetia interceiturum ne minem , nisi forte legatum regis Galliae, & ministros protestantes. Rh ti, inquit Georgius, ita semper animati

fuerunt,Vt,exemplo maiorum suorum iura viciniae cumMediolanensi ducatuinuiolata cupienter custodierint. Ibi Casalis coepit plura loqui, quae ed per tinerent, Vt Georgius praefecti mandata ad suos perferenda acciperet. Non

sum, inquit Georgius, publice missus, sed ad alia Mediolanum veni. At haec, ait Casalis, esset alicuius boni origo, si quae hac de retractatio institui posset.

Obsecro te , ne rem negligas. Cum enim breui tibi huc,ut audio, redeundum sit, optimum factu fuerit, si de

hoc agas cum vestris primoribus, iis, qui huic negotio tractando tibi idonei visi fuerint. Sane cum redieris, noudubito quin res confici, ac alicuius ope

358쪽

MDCXΙ , LEGATIO tractationis ad ingens aliquod bonum- perueniri possit, quo sane Rhaeti aeter , num gau eant. His utrinque dictis Goorgius ei vale dixit. Et in patriam cum rediisset, Curiam continuo pro i . fectus venit ad me, mihique haec sin ' gulatim narrauit, meoque permissu' vocatis , & adhibitis Ioanne Lucio, cuglebechio, & Alberto Salicaeo, qui

tunc essent Curiae. Cum omneS attentius ea audissemus , ipse quidem Rhae ' ticae Reipub. de eo vehementer gratu , latus sum, quod non sine singulari Dei permissu hoc negotiumvenisset in m

nus eiu S, cui omne arcanum credi tu

to potest, non alicuius praeposteri, &blateronis, qui sua sinisteritate, & lo . quacitate rem omnem improvide ad parum sanos detulisset,ac nouis factionibus causam dedisset. Tunc Geo

gius, quod Mediolani ipse Zc Casalis

capita contulissent, id vero ab se vitari non potuisse dixit. V erlim in posterum se nunquam commissuru , ut sine meo

359쪽

R Η Α Τ I C A. I77 permissu Mediolanum redeat,& qui quam quod ad eam rem pertineat,exequi pergat. Homine collaudato , res mihi& aliis digna est visa, ad quam intime pernoicendam , & perficiendam is iter Mediolanum relegeret. S ne credibile fuit, Castiliae Comestabuialo , qui in Mediolanensi praefectura

Fuentano successisset, neutiquam omnia sui deces ris acta probari. Illud quoque constabat, Fuentanum arcem Monteccliij ni,n tam Mediolanensi ducatui necessaria construxisse, quam sibi ipsi quoddam v eluti trophaeum,& nomini suo monumentum. Adde quod, in ea arce non pauca adueitebantur perperam aedificata, &adue sus praescripta eorum, qui talium periti sunt, admissa. Ne quid de eius positione dicam. Nimirum , eam arcem tanta coeli, solique grauitas premit, Vimilites valetudine quotanniS tentetur, Vnde eorum multae mortes. Cui malo nullum remedium sit, si noli exsio

360쪽

MDCXI ' LE G ΑΤ Iocatur palus ambitu suo collem a plectens , cuius halitu aer inficitur. At in hoc opus sumptum immensiim fieri necesse est. Nam in stagnantis quς locumΑduae fluenta deduci opo ret , quς perpetuo lapsu loco salubritaratem afferant. At, ne id quidem fieri posse, si non altius terra foditur, nempe in ditione Rhaetorum. Illud quo

que constat, eadem arce ingentem

modum stipellectilis militaris detineri , eamque vim munitionum , qua aliis locis impendi debent. Denique in confesso fuit, longe a scopo Fuentanum aberrasse , qui existimauerit , eius arcis oppositu transalpi nas gentes cohiberi posse quominus ineant agrum Mediolanensem. Eum xamen suas res in Hispania hinc plurimum magnificasse. Has ob caiisas, quae aut Verae, aut veris tam similes es sent, ut pro veris accipi possent, credibile hiit, ea quae Catalis diceret, non dissimulanter , de captiose, sed Vere,