Caroli Paschalij Regis in Sacro Consistorio consiliarij Legatio Rhætica

391쪽

tur legatum regis Galliae apud ordines prouinciarum B elgicarii noniine regis egisse,ut in illis prouinciis, mari Aquiu

granae religioni catholicae locus emet Perinde ac sii cupere & perficere si catholicis libertas conscientiae 'insegra maneat, ea vero sit indigni christianissimo rege petitio. Nibit igitur miri est, si Rhaeticis ministris plurimi tali acissimis improbi huius archite sti 'lianeis in errorem praecipites datis , & ano bis alieniores facti, hinc Rhaeticani

multitudinem in nos accensuri videbantur. V exum cum ortinii illa extra resti essent , nec enim de starii religionis,sed de uniuersae gentis in columit, te tunc quidem agebatur, communitates , damnatis syncophantiis huius blateronis, rem institutam nihilominus peregerunt. Et prudentiores quidem aduersus ea, qui ille phanaticus homo spargeret, rerum fidem pugnare videbant , nec nesciebant qua fide& beneuolentia rex agere pergat

392쪽

MDCXII LEGATIO

cum prouinciis , & ordinibus' Bel gicis. Videbant quoque , regem de ea ope nihil deminuisse, quam rex ille magnus pater suus iis Germaniae primcipibus , quos in tutelam recepisset, pollicitus ruerat. Illud in primis adnotabant , iis rebus nihil detrahi, quae

regiis edictis continentur, ea dico, quae pertinent ad securitatem , MCommoda eorum, qui in Gallia re ligionem , quam vocant, reform

eam profitentur. Id quoque nemo nesciebat, nomine regis iisdem fere diebus aetiim esse cum Duce Saba diae, ut is Valdensi regione abstineret, quam Bernenses possideant, quorum ditio , ut amicorum , & se deratorum , regi curae esset. Cui haec essent ignota , horum aures huius calumniis excipiendis Occupatae Vera non admittebrat , falsis obuij erant. In his cum essent non

pauci, ut dictum est , ministri , qui eadem populo indere , ut verium,

393쪽

R H AE T I Cha , possent , ad eorum synodum prouincialem , quae Schami haberetur , alterum e regiis interpretibus misi, qui hasce criminationes ex illa Venetae factionis officina expromptas , in ipsorum conspectu nudatas telo veritatis configeret. Sane ille labiosus semper hac Via rem omnem reputauit, diminutionem, aut etiani amotionem regiae apud Rhaetos a toritatis esse stabilimen , & incrementum Venetae , & in opibus Reipubl. Venetae protestantibus multum

fore praesidij. Huc omnia dicta, faet, que tua sibi referenda duxit , ut Gab lico foedere debilitato, Venetum rotaboraret. Sane ut aliquo insigni merito apud Venetum senatum inclaresceret, cum bonis artibus non possiet, pellimis ad id, quod intenderat, gracsabatur. Verum quicquid illa rabies tentaret, id omne usque eὰ effusum eonstitit, ut in uniuersa gente nulla, quam Veneti foederis, auditio gra-

394쪽

MDCXII LEGATIO

uior, & acerbior tunc quidem tu rit. Recuriabat animis, ante annum, omnes e Rhςtia in Venetam diti nem aditus a Venetis fuisse obsertos. Neque cuiquam Vallellinensi eo pedem inferre licuisse, multoque minus vlium frumentum, aliosve comme ius inde in Rhaetiam importare. Cum tamen illo ipso tempore Venetae ditionis mercatores in Rhaetica ditione multa victui,& quotidianis usibus necessaria de more coemerent, &cum suis mercimoniis ad sua regrederentur. Idque Bergomate & Brixiensi magistratu, sciente,& permittente fa-Cerent. Sane exclusioni Rhςticorum mercatorum a Venetis pestilenti m rus obtendebatur, quem clim Rhaeti falsum dicerent, id totum in se iniuriose fieri interpretati sunt. Se ergo ea

specie haud aliter quam hostes, com mercio prohiberi dicebant. Nec di simulari posse , hanc esse insignem viciniae, amicitiae , foederis violatio-

395쪽

nem. Quos questus praefectias Vallel linae Paulus Uvalterus e pago Aluo- nouo Triumuiros per literas detulit, quibus Curiae lectis , dc vulgatis in ens 'utauersorum dignatio erupiticentium, satis liquere nomen Rh ticum a Venetis fastidiri, atque adeo id omne quod nuntietur, ed pertinere , ut Rhaeti hac tam artifici ratione perducantur ad Venetae amicitis utilitates veris pretiis aestimandas ; . , scilicet , ibi tanti esse dicantur , ut quicquid inde proficiscitur, quamlibet implacidum, id Rha tos quo animo ferre par sit. Nullius

dolori illius odiosissimae arcis memoria exciderat, eorumque malorum,& motuum , quibus res Rhqrica semel concussa parum abfuit quin ob ruta fuerit. His unum V enetum fosdus causam fuisse, explorata res erat. Tunc certe superiores Engadinenses, Vna cum aliquot aliis communitatubus solemi codicillo , eaque forma,

396쪽

MDCXII LEGATIO

qua ibi maximae quaeque res monum tis commendari tolen t, professi sunt, sibi destinatum esse, sua armis tueri

aduersus eos, quiqui illi futuri sint, qui

suarum Alpium claustra Veiistis reserare tentarint. Et Splugensium, Vallisque Rheni communitas cum bonis eorum capita sacrauit, qui ibi Veneti foederis integrandi mentionem fecerint. Engadinente decretum editum fuit Susj die decima Iunij anno I 6 Id. Quid multa Omnis Rhaetica res regi tur octo, & sexaginta communitatum suffragiis. Harum octo & quinquagin-xa, nulla exceptione , Venetum faedus finierunt. E decem reliquis nulla re exta, quae illud continuandum cenuerit. Sed ex his nonnullae hanc consultationem in diem vicesimum quam tum Iunij differri voluerunt. C terqdixerunt, Si qua legatio a Veneto si tu in Rhςtiam mitteretur , hanc u diri aequum esse.

In p cis diebus Ven us secreta-

397쪽

ius,is quem postremu e Rhettia Ven tias rediisse memoraui, die vicesima prima Aprilis Morbenium venit. Hic multa in odium, & inuidiam Gallici foederis afferre dicebatur, quς ed spectarent , ut Rhςti eo foedere ex ma-rna parte debilitato, Venetae Reipu alicae se velut in tutelam traderent. Horum prodigiorum satores tota

Rhstia peruolitabant. Ad hos ille

Rh tus , Venetarum partium specimen solito furore prςceps , ad alios Venetus literas dabat, & quidem Vterque per secretas notas, seu sigias, tum ficta , dc inuersa nomina, quorum sensus iis unis notus esset, quibus eς liter essent inscript . Tabellarius, pr ter alios, fuit nescio quis C landrinus, quem antea isti in Helvetia 'ad pagos protestantes missitauerant,

cum mandatis in nos contumeliosis.

Hic ipse, missu eorum, qui in Rhaetia Venetis operam dabant, eosdem pygo. antea rogauerat, Vt Rhaetis V

398쪽

netum foedus diligenter commendarentia Paulo post, cum iste ad illa ipsa negotia in Helvetiam recurreret , nimio properandi studio Rheni, qui continuis imbribuS intumuehariquetibus liaustus, & extinctus eae Litaterarum fasciculi ad ripam amnis invidulo reperti,adme allati cum essent, in his nihil vidi, nisi ipsistinam insul statem , & literas suis autoribus di gnas. Veneto secretario ibi nomen inditum Pugnator, Rhaetico illi v teratori vigil , Me fecerant Ignatium. Isti etsi omni, quacunque ratione possenti Gallicum nomen insectabantur, tame suae semper v erfutic memores, &quantum a synceritare recederent,tantum fraudi adhaerentes,quoscunq, alloquerentur, his persuasum esse volebat, Q d ad V enem foedus attinet, Regicu Veneta republica egreste conuenibre. Quibus calida opus esset, hos calida, quibus.frigida,lios frigida asperge bis. Ad me Venetus nullas literas d edit,

399쪽

R H AE T I C A, 'Tetsi, antequam Curiam Veniret, iam duos in Rhaetia menses exegerat. Mo

binio profectus est Clauenam. Ibi

apud eos, a quibus conueniretur, eas, quas attulisset, artes propalam exercebat. Paulo post Turium profectus, imde dat literas ad Triumuiros, quibus

rogat eos Curiam uti conuenimat, ubi

apud ipsos expositurus essu ea, quae

haberet in mandatis. Multos onerat

promissis, sed iis, id quod ibi in prinus

aduertebatur, quae non narent. Quae gratis, donoque daret, eae erant fab

l, de nobis. Si illa regia coniugia materiam sermonum uniuersa illa factio non haberet , nihil erat quod dicerent. In eo tunc secretarius falsiis est, quod

Tritimuiros haud cum magno comititatu Curiam venturos crediderat. Sane se i ab incomitatis facile . impetra rurum sperauit, ut communitates'

circumiret, & hoc pacto multitudi ni quicquid agitasset, inderet. Ha Cei reliqua videbatur esse , & quidem

400쪽

compendiaria ratio perficiendi ea, ad ovae venisset. Sed ubi ad sui aduentus famam, ex iis plures, quibus aliqua Reipub. cura, Curiam conuenisse vi dit, plane consternatus eam in illo frequenti consessu orationem de conti nuando foedere habuit, quae continuo ad communitates delata est.Communitatibus Triumuiri diem dixerunt vicesimum quintum Iunij, quem ad diem responsum ab omnibus Curiam perlatum esse oporteret. Id tempus Venetus prorogari volebat, videlicet

ad diem decimum quintum Augusti,' ut hoc sibi spatium laxius esset ad ea induceda ρος attulisset. Pittago egres

sus continuo venit ad me ; ubi longiori sermone instituto, certe paulo minus horae spatio mecum moratus, de

Veneto negotio,id quod ego fiammopere sum miratus,ne vcrbum fidem. Id mihi: documento fuit, ipla decretum fuisse, a sua priistina consuetudiane neutiquam discedere. Velle, in-