장음표시 사용
93쪽
INTERPLETE. Haec sunt integri Libri Capita, ex quibus
De Lethar 0, seri Vetern0. . . De Tabe
De Accog ne morbi c0mitialis. De Tetau0 seu Rigore. . . De Angina De Agfectibus colamella. . . De Tonsillarum NiceΓibus. . . De Pleuritide Cap. I. p. II. p. III. p. IV.Cap. V.Cap. VI.
p. VII. p. VIII Cap. I X. Cap. X. De Causis , M Signis acee si is m0rbi cumitialis. Cap. V. sine principio. hebetudines, vertigines, tendonum gravitateS, enarum colli repletiones, & distentiones: nausea frequentius quidem a cibis , non minina Princ, Art. Med. Tom. V. Λ
94쪽
tamen, & ab inedia pusilla quaedam nausea se quitur: & uberior pituitae fit vomitus , paucis assumptis cibis fastidiunt, & crudi sunt: statibus
replentur : praecordia elata habent. Haec sane
Cum Vero accesso appropinquat, splendores quidam purpurei, aut nigri, aut omnes una permixti, ob oculos in orbem versantur. ac discurrunt: Ut in caelo Iris praetenta eise videatur : foedum odorem se tiunt: aures sonant, iracundi fiunt: bilis praeter rationem accenditur. Quid in igitur levi de causa , Utpote ob animi angorem, ceciderunt: aliqui intente fluminis decursum, aut rotam, quae circumVOlvitur , aut turbinem, qui in orbem agitur, coi spicati: alios autem rerum graveolentia, ut gagatis lapidis odoratus prostravit. His utique in capite vitium inhaesit, atque inde noxam inferens ortum habet. Nonnullos Vero, & corripit a ne vis procul a capite positis incipiens, quicunque principium in consensum affectus inducunt. Itaque magni manuum, aut pedum digiti convelluntur: unde & dolor, & stupor, & tremor sequuntur: atque haec in caput impetum faciunt, si & malum surrepens caput invasit. His porro
fragor quidam redditur perinde, ac si ab ligno,
aut lapide verberentur : cumque ab humo sur- Texerunt, quaedam tanquam si ex insidiis vapu- lallent, commemorant: hoc sane pacto illi, quibus primo id malum incidit, decipiuntur. Quia hus vero familiare, & consuetum est, simul atque morbus in digitum impetum dedit, aut inde
exortus est, usitatos , qui adsunt, adjutores incl9ment , futuramque ab experimento calamitatem pros iciunt: obsecrant quoque ut membrd, unde oritur , constringant, reflectant, dirigant:
quin etiam ipsimet sibi ipsis assecta membra, tan-
95쪽
AC UT. LIB. I. MORB. COMIT. 3 quam inde morbum eXimentes trahunt, Velluntque, atque ita sibimet auxiliantes, nonnunquam& nos ad aegritudinis notitiam impulerunt. Nonnullos utique ceu inVadente fera pavor corripuit, aut adumbrationis opinio incellit, atque ita prociderunt. At in ipso morbi insultu sentibus captus homo jacet : manus ipsi nervorum distentione con Velluntur : crura Vero non solum distracta sunt, sed etiam huc atque illuc a tendonibus projiciuntur. Id genus calamitas jugulatis tauris haud absimilis eit: cervix incurvatur, caput, varie diltorquetur : si quidem nonnunquam pronum, ceu arcus inflectitur , quando pectori maxilla adhaerescit: nonnunquam Uero Ialcapulus refringitur : Veluti his , qui per Vim crinibus trahuntur , Us Venit : quando modo in hanc, modo in illam partem ad humeros admovetur. Sic laborantes magno hiatu os aperiunt: id siccum habent, linguam praelongam, his periculum sit, ne aut magno Vulnere saucietur, aut penitus ah scindatur. Interdum convulsione dentes inter se colliduntur: Oculi inversi sunt: palpebrae cum palpitatione frequenter dehiscunt: quod si quando connivere velint, palpebrae non committuntur, sed alba oculorum cernuntur, nosset,apparent. Supercilia nonnunquam, ut his, qui ad iram concitantur , in glabellam attrahuntur : nonnunquam ad tempora Vehementer admodum revelluntur: ut cutis circa frontem valde
praetenta sit, atque in superciliorum medio rugae e Vanuerint. Malae rubentes palpit9nt. Labia interdum quidem in acutum clauduntur : interdum vero ad obliqua dilutantur : quando in ridentis speciem dentibus circumtenduntur. Malae
rubent quidem, sed cum morbus increvit, A faciei livor accedit: cervicis vasa distenduntur:
96쪽
4 ΑΗΕΤILI DE CAUS. ET SIG. VOX, ut in strangulatu, aufertur : etiam si velim menter inclameS, non sentiunt: eorum vox nihil
rus gemitus, & suspirium est e respiratio vero suffocatio quaedam est, Veluti in his, qui laqueo
strangulantur. Inter initia arteriarum motuS Vehementes sunt, & celeres, & parvi: in fine vero
magni, tardi, & languentes: in universum autem ordine carentes. Peni S quoque arrectio sequitur. Flaec utique circa accessionis finem patiuntur. Ubi ad mali remissionem perveniunt, tunc sponte urinam reddunt, alvus fuit : nonnullis etiam adstrictis compressisque vasculis genitura excernitur : id vero, & dolore irritante, ct humiditate erumpente accidere potest : siquidem & illis nervorum dolores fiunt. Ad haecos vehementer liumidium habent : pituitam multam , crassam, & frigidam : eam si trahas, in longum, veluti filum, ipsius multitudinem deduces Porro temporis longitudine, & laboris vehementia , quae intra pectus sunt, fervent : spiritus
vero intus coercitus omnia concutiet: eorundem
quoque & convulsio, & perturbatio sequitur:
inter respirandum praeterea humores, & os , &Dares inundant: spiritus cum humore effertur. Cum praecedens vero strangulatio remittit, omnia item remittere Videntur. Quin etiam, ut magnis procellis concitatum mare , spumam Ore profundunt et quando , & tanquam jamdudum expulso morbo resipiscunt, & resurgunt. Caete-Tum cum a morbo quiescunt, ab initio membris segnes sunt : capitis gravitate premuntur:
dissoluti sunt, inaguidi , pallentes : consternati
animo ob lassitudinem morbique Verecundiam contristantur.
97쪽
De Tetan0, 1m Γ00re. Cap. VI. TETANI musculorum, qui in maxillis sunt,& tendonum distentiones sunt, dolorem
quidem magnum inferentes , celerrime Vero necantes , haud facile quoque sanabiles. At noxae
ab hoc malo cum omni corpore commianicantur: omnia enim cum principiorum vitiis consentiunt. Species vero conVulsionis tres sunt, cum rectum corpus riget, alit retrorsum flectitur , aut prorsus versus incurvatur. Recto quidem corpore Teianus dicitur, cum neutram in partem detortus homo , atque inflexilis contentus est. At conVullioneS, quae retrorsum , aut in priorem partem fiunt, a tentione, & loco nomenclaturam accipiunt. Nam in aVersam partem aegrotantis reclinationem Opisthotonon Vocamus, nerViS,
qui eo loci sunt, male affectis. Emprostolonon autem , si in priorem partem homo deflectitur, nervis anterius positis laborantibus. Tonus
enim nervorUm , tentionisque vocabulum est
Causae autem istorum infinitae sunt: nam Ob Vul nera fieri solent, membrana, aut musculis, alid nervis punctis, ex quo plerumque moriuntur. Avulnere enim convulsio lethalis est. Convellitur autem, & ex abortu mulier : Verum, & haec raro admodum evadit, & ab aliquo vehementi cervicis ictu nonnulli convelluntur. Et frigus longe excellens horum vitiorum causa esse potest. Quapropter hiems omnium maxime horum Vitiorum ferax est, secundo loco Ver & autumnuS, aestas autem minime , nisi Vulnus praecesserit ;aut peregrini morbi grassentur in vulgus. Mullieres sane magis, quam viri, nervorum distentione tentantur: frigidae enim sunt: verum jptan
98쪽
frequentius liberantur, quoniam humidae sunt. tiantum ad aetates attinet, pueri ai 1due hoc
morbo vexantur : 1ed non admodum pereunt
quod i lis usitaturn , & familiare id vitium sit
JUVeneS autem rarius, quam pueri id patiuntur: 1ed crebrius 1ntereunt: viri minime. At senes inter omnes magis, & eo vitio corripiuntur, &eo necantur. In causa est frigiditas, & ariditas senectae, Sc mortis natura. Caeterum si frigiditas cum humido conjungatur, minus noXiae sunt con Vulsiones , minusque ah ipsis discrimen impendet. AUUctum hunc ilia comitantur , omnUS subito atque affatim corripit , labor, & intentio
tendonum ad est, & dorsi, & musculorum, qui in maxillis , & pectore sunt. Inferiorem enim maxillam superiori annectunt adeo , Ut neque ectibus , aut cuneis per Jovem facile diduci potinat. Quod si quis videntes abducens humore instillaverit, non demittunt, sed effundunt, aut
Ore Continent , in naresve retrudunt. Isthmus enina simul inhaerescit, ac tonsillae durae atque intentae ejus, quod devoratur , impressioni non cedunt. Facies est rubida, variegata, oculi ferme rigentes, qui vix circumvolVantur, strangu latio vehemens, spiratio vitiosa, manuum CrUriumque distentio , musculi palpitantes , facies variis modis distorta, buccae & labia tremunt, maxillae quatiuntur , dentes strident. In alio Vero quodam, & aures movebantur. Ego sanuvidi, & miratus fui, lotium supprimi usque ad insignem mejendi dissicultatem , aut sponte effundi, cum Vesica premeretur. Haec utique omnibus convulsionis generibus communia: propria Vero cujusque haec sunt, Tetani quidem in rectum totius distentio, nullam prorsus in partem detorta , neque declinans . recta quoque sunt
99쪽
AC UΤ. LIB. I. RIGOR crura, & manus. Opisthotonus Vero retrorsum incurvat hominem, ut refleXUm caput inter sic putas locetur ; guttur exstat; maxilla inferior ple rumque dehiscit, & raro cum superiore commi titur: in respirando stertunt, Venter, & pectus prominent , lotium his minus contineri potest: abdomen intentum est, & si percutias , resonans:
manus retrorsum eXtensione detorquentur, crura inflectuntur: e contrario poplites Vitiose curVantur. At ii in priorem partem contrahuntur,
convexa quidem his terga sunt aequaliter cum parte pectori oppolita, quam Metaphrenon Graeci appellant: coxendicibus eXtra pullis , dorsum totum rectum est: VerteX, caputque in pectUS Ve gunt : mentum ossibus pectoris affigitur : manus consertae sunt, & cohaerentes ; crura eXtentuis Dolores Omnium atroces, vox omnium flebilis:
suspirant autem mussantes profundius. Si pectus, ct spiritum morbus occupaverit, Loile migrant e Vita. Bonum quidem aegrotanti, quod laboribus, distortione, turpitudineque liberatur: praesentibus quoque hominibus minus triste, seu filius, seu pater sit. Verum si in vita adhuc pem durent , spiritu licet vitiato, nihilominus perna
nente, prorsum Versus non arcus modo instar,
verum & orbis incurvantur : Ut caput genibus adnexum habeant, cruraque ac terga in priorem partem refracta sint adeo , ut genu articulus iii poplitem depulsus esse videatur. Inhumana calamitas , injucundus aspectus , triste intuenti spectaculum, & malum insanabile : ob inversionem autem vel ab amicissimis hominibus non adgnoscuntur. Votum quoque illis , qui adsunt, prius impium, nunc honestum efficitur, aegrum vita defungi, quo una cum Vita doloribus, & ace bis malis laberetur. Quin etiam neque medicus
100쪽
praesens atque adspiciens, ad vitam , aut ad do loris levamen, aut ad figurae emendationem quidque opis afferre potest. Nam si membra diri gere Velit , viventem sane hominem distraxeris discerpseritque. Igitur victis a morbo nihil ultra subveniens contristatur duntaxat. Haec vero est medici magna infelicitas.
De Angina. Cop. VI LANGINA peracutus affectus est : spiritu
enim compresso est. Duae Vero ejus species sunt ; aut enim instrumentorum spirandiphlegmone est, aut solius spiritus in seipso causam habentis affectus. Instrumentorum quidem tonsillarum , epiglottidis , faucium , columellae , summete arteriae. Quod si depascitur phlegmone, etiam linguae, & maxillarum interius: cum obphlegmones excellentem magnitudinem linguam
extra dentes proferunt: oris enim cavernam implet, & ipsius quod abundat , extra denteS eXe- Titur. Hoc malum Synanche graece, Angina latine, & Cynanche , id est , Canina Angina nominatur : aut quoniam hujusmodi animalia assidue hoc malo vexantur , aut quod etiam sana linguam cXerere consueverunt. Alteri autem generi contraria eveniunt, instrumentorum collapsio , & singulorum nature insignis macies, strangulatio vehemens : ut ipsismet in pectore, latentioribusque partibus, circum cor atqUe pulmones abdita esse inflammatio videatur. Anginam hanc appellamus, quasi interius Urgentem, atqUeZngentem. Ego vero existimo ipsius solius spiritus id viti m esse, prava conversione ad calidissimium siccissimumque conversi, nulla corpori S.