장음표시 사용
31쪽
. ART . MAG. E T L. GVAE SANCTAE EN ACADEMIA TRAJECTINA PROFESSO .
32쪽
De Appellationibus Hebraicis Vete
to teXtus Graecus , ita in Veteri textus Hebraicus, & ex parte Chaldaicus in quibusdam Danielu Sc Ezra capitibus, ut & in undecimo versu capitis dicimi Ieremia, primigenius & authenticus est: ea propter his originalibus archetypis major fides iure adhibetur, quam omnibus aliarum linguarum versionibus, interpretationibus, Scexplicationibus textum literalem nonnunquam in perversum,& alienum senium detorquentibus. Ratio est manifesta: hae enim editiones solae iunt scriptet a Prophetis , Elian
fetistis, aliisque Viris sanctis , oui in fallibiliterca Spiritu S.
irecti fuerunt, ita ut in scribendo errare non potuerint, uti dicitur, 2Petr. I. 2 l. 8c a Tim. 3.r6. Verum omnes aliae Ver
siones Veteris & Novi T. quotquot etiam inveni tur,sunt translatae ab hominibus in vertendo non insallibilibus , sed errori obn iis: ideoque in locis controversis,& dubiis non est infallibri fides adhibenda verbonibus , sed est recurren dum ad textus insallibiles , hoc est , in Veteri T. ad textum Hebreum, S jn nonnullis Danielis , & Ezrae capitibus ad Chalchum, & in Novo T. ad textum Gricum. Ex his jam
33쪽
1 ponte hic tequela fluit: ergo nulla versio sive latina Ponti ficiorum vulgata, sive Graeca LXX Interpretum , sive etiam ulla alia absolute est authentica. Nam , pret terquam quod ab infallibilibus Authoribus non sunt translatae , etiam multis, praecipue versio Latina, scatent soloecismis, S erroribus,
atque in multis ab ipsis sontibus plurimum discrepant , sic
Psalmo 67.2 i. committitur soloecismus, cum dicitur: Benedictus Dominus die quotidie, ut Sc Matth. 6. 3o. Nonne vos magis 'lurιs su iulis. V 'tIta erus scripsit cap. 32. idorum Clarium in versione Vulgata locaci tom illi correxisse, & adhuc multis scatet vitiis:
exemplo sit Grai. 3.is. ubi dicitur et Ipsa conteret caput tuum. Similis discrepantia etiam invenitur in versione LXX interpretum : sic Iona 3. . ubi textus Hebrsus ait, o ' Adhuc quadraginta dies, & Ninive lubvertetur : ibi versio Gr ca dicit : ἔ, τρε ἔμραι adhuc tres dies. Possem infinita sere loca adferre, in quibus eis discrepantia a textu Hebreto, sed hetc tam diu refervabo, donec de versione Latina, dc Graeca ex professo sim acturus. Saniores e Pontificῖis judicarunt versionem vulgatam ad ipsos fontes esse examinandam ; Galatinus dii putaturus contra Judaeos, in pretiat. & indice libri de arcanis catholica Veritatis expresse ait se textus S. Scripturae juxta Hebraicam veritatem esse corre mirum & expositurum, addit rationem: quia Cistitiana veritas longe perfectius apud Hebraeos, quam in nostra spe Latina, sive Graca editione fulget. Sed dicet aliquis: versio Latina dc Graecal unt valde antiquae, dc a multis ecclesiis pro authenticis approbatae. Respondea I. Textus Hebraeus est longe antiquior, qui non tantum omnes Versiones, sed etiam omnia alia scripta humana antiquitate tua longe luperat. 2. Antiquitas per se non iacit editionem aliquam authenticam. 3. Ecclesiae particulares, utpote fallibiles, non potant versionem aliquam ex non authentica facere authenticam. De inde Objiciet non nemo, ergo nec versio vestra Bel sica est authentica & insallibilis. Rest. Versio nostra Belgica absolute non est authentica, sed in locis dubiis & controversis est examinanda cum ipsis sontibus: textus Biblicus est vel authenticus materialiter, vel materialiter ic formaliter simul : textus
34쪽
De ita peliationibus Hebraicis Vet. T. 3
IIebraeus Veteris , oc Graecus Novi T. est authenticus materialiter & formaliter, hoc est, & materia, quae ibi continetur, SI IDrma, hoc est, tales voces & Phrases, tales etiam literae sunt authenticae : verum versio nostra est tantum authentica materι. ι- liter, quatenus convenit cum ipso sonte Hebraeo ,& Graeco. i. Rabbini propter hanc dignitatem & excellentiam ia 'i sine ratione textum Hebrgum variis & insignibus condecorarunt titulis, quorum nonnulli desumuntur a praestantia &san ct itate materiar; alii vero a distinctione veritium , vela lectione, vel etiam a numero librorum Veteris T: singulos post invicem breviter enumerabimus. Primus titulus , quo, et in T. reserente Galatino lib. r. cap. t. ) fuit a Rabbinis insignitum, est de sumtus a Sanctitate materiae , & vocatur Sanctuarium, vel Sa1i tum Dei. Hic titulus jure merito Veteri T. tribuitur: eo enim Rabbini voluerunt in digitare magnam reverentiam,& debitum honorem Veteri T. esse adhibendum : nam sicuti tempore Veteris T. ad lacra templi adyta lolis lacratis, & secundum legem Ceremonialem purificatis patebat aditus, ita judicarunt , nemini licitum esse S. Scripturam pervolvere , nisi bene parato , & quasi induto summo timore, & maxima devotione e propterea decreverunt, ne aliquis lectionem S. Scripturς aggrederetur , nisi haberet animum ab omni fastu & superbia vacuum , & nili preces devotas ad Deum effudisset. Prettere a Jud si prohibuerunt, ne aliquis illotis manibus Sacrum codicem contrectaret, praecipue postquam alvum exonerasset , vel urinam reddidisset: led e contra voluerunt unum quemque crebris osculis, quoties clauditur, vel aperitur, eundem librum excipere. Haec omnia in signum reverentiae & honoris, quo S. Scripturam prosequi debent, excogitarunt. Hanc reveren I iam mirum in modum existimant se augere, si apella non sedeat in eodem scamno, in quo h c tam pretiola cimelia jacent. Admodum etiam cavent, ne haec e manibus cadant , si enim sorte fortuna e manibus in terram caderent, jejunium, omnibus hunc calum videntibus, indicendum esset , & metuendum, ne totus terrarum orbis in pristinum chaos redigeretur.
35쪽
Non dissimili honore,& reverentia Muhaiumedam suum vi ου-nuvi prosequuntur: si enim particulam aliquam in terra jacentem invenerint, eandem tollunt, laepissime deosculantur: nam piaculare laesas esse putant, si scheda, cui nomen Dei vel Multum;uedu inlcriptum est, pedibus concuIcetur e praei rea Mu ammedani non audent Christianis vel gentilibus Atho ranum, vel ejus particulam Vendere ex me tu , ne immundis manibus ab illis, utpote profanis hominibus, tr
ctaretur, imo ditauitur permittunt Christianis, Judsis, aliisque, ut eundem attingant: si aliquis ex improviso eidem insideat, grande putant esse nefas, imo Christianis,& Iudaeis esset aliquando capitale : deinde ipsi Muhammedani extremis digitis Athoranum attingere non audent, nisi bene toti& purgati fuerint :& propterea ne ex imprudentia peccarent, corio Athorani exteriori majuscuIis literis inlcribere solent hec verba mun,κ Μ, s nen, bdie ne tangat, tu si mundus. Pudore 1 ustundi debent multi ex Christianis, qui Sacram scripturam parvi aestimant, suggillant, & sannis excipiunt; quasi contincret multa inutilia , futilia, & generi humano non conducibilia,& necessaria ; hi hac in parte multo deteriores sunt ipsis recutit is Judetis,& Turcis.
IO. Secundo Iud si vocarunt Vet. Test.
tatu, vel p)R 'IN libros lyctitatu ita etiam Apostolus 2. MDm-3.is. Vocavit scripta Veteris foederis σα ἱερά γραμμα , dc ad Rom. I. r. Hi tituli Hebraici non minori jure codici
Hebraeo convenilint, quam antecedens , tum ratione Authorum, quia ab Authoribus sanctis, hoc est, Prophetis, alitique viris prophetico Spiritu ductis, conscriptus est ; tum ratione materiae, quia prscepta & oracula divina Veteris Tia sunt omnia sancta;tum etiam ratione linguae, quia lingua sancta,
hoc est, Hebrae a codex Hebraeus exaratus est. Nulla lingua inter omnes linsuas totius terrarum orbis titulo sanctitatis gaudet, quam lingua Hebraea consentientibus non tantum
Judaeis, sed etiam Christianis, dc nullus tam perfrictae frontis, aut praefractae mentis fuit, qui hanc honoris & dignitatis laureolam, praerogativam huic linguae ausus fuit detrahe
36쪽
De peliationibus Hebraicis Vet. T. s
i V. Tertius titulus Veter T. in scriptis Rabbinorum usitatus, est P '. pausa, haec vox proprie lignificat versum Bibli cum, sed per Synech : textum Biblicum Veteris T. hinc πῖξ'pq est talis, qui est expeditus, & versatus in textu Biblico, & qui prompte novit textu Biblico uti vel in loquendo , vel inscribendo. Vetus T. vocatur p) 8 versus, vel quia a pruna origine in versus suid distinctum ; distinctio enim versuum ipsi textui Hebraeo est coaeva : vel quia libri manu scripti a Judaeis scribuntur tanqua in unus versus absque ulla dili inctione capitum, vel versuum : tales duos libros Estherae in membrana nitidὲ descriptos possideo. Etiamsi libri manu scripti destituantur distinctione versuum, nihilominus judicamus versuum distinctionem esse authenticam, & ab ipsis Authoribus librorum, vel ab Elia inventam, uti disieri. 3. fusius probabimus: Ied aliter judicamus de versibus Novi Test. illos enim praecedenti seculo esse additos asserimus , quod probatur ex omnibus antiquis codicibus ante superius teculum excusis, qui omnes versuum distinctione destituuntur: vulgo versuum distinctio in Novo T. adscribitur Stephano. Hi tituli antecedentes non sunt vulgares, nec his communiter Vetus Test. denominatur, ideoque sere in desuetudinem abierunt ,sed dantur duo tituli cetteris multo celebriores, qui & ipsis pueris,& plebi Iudaicae sunt notissimi. Horum alter est lectura: alter vero Πῖε 'viginta qua tuor: hi tituli continuo in ore Iudaeorum teruntur. Prior titulus ob brevitatem crebro usurpatur, posterior neptiis fronti librorum praefigitur. Textus Hebraeus vocatur 'R Lectura
a Rad. t p vocavit, D it. Sic Elias in Timi Rad. η p ait: rara Rabbim nostri νοcant libros νι-ginti quatuor, hoc est, Vetus T. N pn Iessuram. Hanc vocem desumserunt ex Nehein. 8. 9. θ dabant intelligentiam 'per Scripturam sive per lecturam. Propheta vocat S.Scripturam lacturam, ut omnes homines ossicii admonerentur, & ad
Iectionem S. Scripturae pellicerentur. Judaeorum praxis huic ossicio nunquam defuit.: illi enim continuo publice tum diebus .atium lectiones Sabbatiunas legerunt, tum diebus L πηα
37쪽
& Iovis particulam ejusdem repetierunt,& adhuc hodie repetunt. Haec consuetudo legendi S. Scripturam non nisi vi 8ctyrannide Iudetis ademta fuit: attamen semper, quando potuerunt, S. Scripturam publice legerunt: etiam lectio S. Scripturae privata ipsis semper tanquam summe necessaria suit commendata, imo ex lege Rabbinorum singulis Israelitis injunctum suit propria manu totam Legem exscribere , tum ut lex illa altiores radices menti infigeret , tum etiam ut ex illa exscriptione necessitatem lectionis melius intelligerent: hine Judaei, ad necessitatem lectionis magis demonstrandam, ab ineunte aetate filios suos ad lecturam lacri codicis ablegarunt secundum hoc elogium quinque annorum ad Scripturam scit. aptus est vel adhibetur : sed quando
filius fit decem annorum, tum destia a tur ad Misclinam: tredecim annorum ad praecepta legis observanda et filius quindecim annorum ad Gemaram : oc octodecim ad nuptias. Vide Buxi: lex: Taim: R. - . v. Alter titulus non minus celebris est vigintiquatuor: hic titulus saepenumero praefigitur fronti Bibliorum Hebraicorum, tum impressorum , tum etiam manu scriptorum, & originem detumst a numero librorum, qui in Veteri Test. continentur.
De hoc titulo primo quaeritur : qua de causa Rabbini vocent textum Hebraeum viginti quatuor, cum in universum in V. T. inveniantur triginta novem libri φ Resp. Rabbini quoidam libros parvos, quosdam duplices, quosdam ab eodem Authore compositos conjunxerunt, indeque emanavit numerus viginti quatuor. Attamen hoc titulo canonici Veteris Test.
non semper fuerunt insigniti: sed aliquando hic numerus fuit
auctus, nonnUnquam etiam diminutus. In universum triplici numerorum Varietate libri canonici Veteris foederis fuerunt lupputati. Antiquiores Rabbini tantum viginti duos libros numerarunt, uti testatur Iosepis contra Appionem: etiam Patribus hic numerus fuit notus, quam qui notissimus. Eusebius eis facit mentionem hist. EccL Iib. 6. cap. i8. Non es igno ηαμ viginti & duos esse libros in eamne Veteris Test.
38쪽
De L 'pentionibus Hebraicis Vet. T.
Secundo quaeritur: quare praecile viginti duos numeraverint,& non plures, vel pauciores φ Rest. Ut lubvenirent imbecillitati memoriar nostrae r respexerunt enim ad Alphabetum Hebraicum, in quo sunt viginti duae literae , quibus omnia, quae t cribi, dicique possunt, continentur , quemadmodum numerus literarum facile retinetur, sic etiam numerus librorum facile memoriae adhaeret. Atque eum in finem cuilibet literae assignarunt librum , ae denotabat Genesin , a Exodum, Leriticum, & sic tandem n litera ultima duodecim Prophe - tarum minorum erat indicium. Verum alti Judaeorum Doctores ex quorum numero fuerunt Abe=ι E ra , Salomo Dr-chi, David Κ michi, qui circa undecimum seculum vixerunt, plerique moderni Rabbini) viginti quatuor libros canonicos hebraico idiomate exaratos lupputarunt, lejungendo Ruthi libro Iudicum , & Tbrenos a Ieremia. Terri. quaeritur : Ob quam causam illi numerum librorum
auxerint, & ad quid respexerint in hac supputatione ς Rest.
Itidem ad numerum literarum hebraicarum respe Xerunt, at tamen ter repetierunt literam Iod in honorem Nominis Di
vini JEuovA : solebant enim antiqui Rabbini nomen hebraicum quadriliterum Istis ovA triplicata litera Iod compendiose tali modo si Galatins lib. 2.cap. io. fides adhibenda sit, indicare, & quidem eum in finem, ut Trinitatis mysterium denotarent : Verum postea sorte in odium Christianorum Tri-mtatem defendentium) unum Iod ademerunt , & tali modo
τό) subscriptis duabus vocalibus passim in paraphrasibus.
Chaldaicis descripserunt. Hunc numerum nonnulli Graecorum amplexi sunt, utpote aptissime convenientem numero
viginti quatuor literarum Graecarum. Hos sequuti sunt plerique Doctores Latini tarn prisci, quam recentiores, qui non respexerunt ad viginti quatuor literas Alphabeti Graci ; sed ad mysticum illum numerum viginti quatuor seniorum , qui in Apocalyps inducuntur adorantes Agnum aperientem librum septem sigillis obsignatum, Apoc. . . Denique Iudaeorum nonnulli viginti septem libros numerarunt. Hinc quarto quaer Itur : Quae causa illos Judaeos moverit. Ob
39쪽
Ob qitam in tantum hunc numerum auxerint' Rest. Hos moverunt visinti septem diversi charactores Hebraici resultantes ex viginti duabus simplicibus literis , & quinque sit alibus sive duplicibus: sunt enim quinque literae geminatae sive biformes, quae in fine vocum aliter sci ibuntur, quam in principio Ela medio, hae quinque una voce memoriae causa immptat vocantur. His quinque characteribus duplicibus respondent quinque libri Veteris Test . ut, duo liabit Samuelis, duo Relum, duo chi uorini, duo scit. liber fetra, & liber Nehemiae, qui communiter secundus liber fida nominatur, & duo libia Ieremia scit . ejus Prophetia, dc ejusdem lamentationes: attamen parum refert, quantus numerus lubrorum constituatur, dummodo omnes libri canonica retineantur, & nulli alieni addantur. De his titulis, ut & paucis aliis vide Cl. Hottingerum Sectione 3 de Verbo Dei.
De Divisionibus generalibus Vete
lvisiones Veteris Test. sunt variet , quarum aligiongius a veritatis recto tramite di lcedunt ; aliae vero, ipsa materia librorum ad exactam trutinam e X pensa , proprius ad veritatem accedere videntur: Omnes non recensebimis & enucleabimus , sed tantummodo divisiones celebriores ,& speciem aliquam veritatis habentes perambulabimus, & ad veritatis lancem examinabi
ii. Prima divisio veterisΤ. est quorundam Gretcorum, qui illud in tres partes diviserunt, scit . in libros Legis, in libro.
40쪽
Prophetarum,& in libros Psalmorum, sive carminum. Sub libris Legis comprehenduntur quinque Libri Mosis, scit. Gene1is,
Exodus, Levιticus, Numerι, Deuteronomium. Sub libris Prophetarum continentur tredecim, nempe I I qua, Induum, Ruth, libri Samuelis, Regum, Chromcorum, Esdras, Epher, Iesaias, Ieremtiu cuni Threm, S echiel, Damel, & duodecim Propheta minores. Sub libris Psalmorum sive Carminum recensentur hi quinque libri: ut Iob, Psalmi Daridis, Proverbia, Ecclesia,tes, Sc Cantictim Canticorum: ad hanc partitionem, secundum nonnullos, videtur SaIvator noster respexisse Luca a insuq . cum ait: oporter impleri omnia, .
qua de me scripta sunt in lege Mosis, Prophetis, o Pyalmis. Putant per Psalmos Christum intellexisse illos quinque libros hymno Tum, sive carminum. lQueritur: An haec divisio in has tres partes non sit legitima,& an Christus eam Luci et . non approbaverit φ Resp. non est legitima, quia libri Historici, ut liber Iuduum, libri Samuelis,
Regum, Chronicorum, aliique vocantur Prophetici, 'uum sint re- . .
vera Historici, & multum differant a Propheticis proprie sic dictis. Deinde Christus non approbavit hanc divinonem, sed tantummodo divisionem inter Graecos usitatam allega vita Vel responderi posset,. quod mihi maxime vero simile videtur, Christum 2 . . nullam mentionem facere librorum Historicorum, vel quorundam Hagiographorum equia in illis libris non ita continebantur praedictiones de futuro Messia, quam quidem in libris Mosis, in libris Prophe tarum, & in Psalmis : &. sic per Psalmos intelligi possunt Psalmi proprie dicti, & non praeter Psalmos etiam caeteri libri hymnorum, ut: Iob, Proverbia, Eccle .ses, & Canticum Canti
xi I. Altera divisio susitata apud veteres , modernos , S recentiores Judaeos, ut & apud Priscos Latinos ) est itidem in partes tres, sed a prima divisione parumper discrepantes, scis: in In Legem , 'ya: prophetas , M C GΤΠ Η agiographa. Prima pars, quet dicitur Lex, comprehendit omnes libros Mosis, qui pro diversitate materiae dividuntur in quinque libros, qui Hebraice vocantur: