장음표시 사용
41쪽
ob quam in tantum hunc numerum auxerim' Rest. Hos moverunt visinti septem diversi charactores Hebraici resultantes ex viginti duabus simplicibus literis, & quinque sinalibus sive duplicibus: sunt enim quinque literae geminatae sive biformes, quae in fine vocum aliter scribuntur, quam in principio & medio, hae quinque rarna una Voce memoriae causa cam pliat vocantur. His quinque characteribus duplicibus respondent quinque libri Veteris Test. duplices: ut , duo lubri Siamuelis, duo Regum, duo Chroicorum , duo scit. liber& liber Nesimia, qui communiter secunditi liber EIra nominatur, & duo libri Ieremia scit . ejus Prophetia, dc ejusdem lamentationes: attamen parum reseri, quantus numerus librorum constituatur, dummodo omnes libri canonici retineamur, dc nulli alieni addantur. De his titulis, ut & paucis
aliis vide Cl. Hottingerum Sectione 3 de Verbo Dei. DISSERTATIO SECUNDO
De Divisionibus generalibus Vete
lvisiones Veteris Test. sunt variet , quarum aliqlongius a veritatis recto tramite dii cedunt ; aliae vero, ipsa materia librorum ad exactam trutinam e Xpensa, proprius ad veritatem accedere videntur: omnes non recensebimus & enucleabimus , sed tantummodo divisiones celebriores, Sc speciem aliquam veritatis habentes perambulabimus, & ad veritatis lancem examinabi
11. Prima divisio VeterisΤ. est quorundam Gretcorum, qui illud in tres partes diviserunt, scit . in libros Legis , in libro
42쪽
Prophetarum, dc in libros Psalmorum, sive carminum. Sub libris Legis comprehenduntur quinque Libri Mosis, scit. Geness,
Exodus, LeviIicus, Numera, Deuteronomium. Sub libris Prophetarum continentur tredecim, nempe : dqua, Iudicum, Ruth, libri Samuelis, Regum, Chromorum, Esdras, Epher, Iesuas, Ieremias cuni Threnis, E echiel, Daniel, & duodecim Propheta minores. Sub libris Psalmorum sive Carminum recententur hi quinque libri: ut Iob, Psalmi Dapulis, Proversia, Ecclesia,fes , dc Cantici Canticorum ead hanc partitionem, secundum nonnullos, videtur Salvator noster respexisse Luca a 4.νersu A . cum ait: Oporter impleri omnia, qua demescripta sunt in lege M is, Prophetis, o Psalmis. Putant per
Psalmos Christum intellexisse illos quinque Iibros hymnorum, sive carminum. istuaritur: An haec divisio in has tres partes non sit legitima, di an Christus eam cuia 2 .. non approbaverit φ Resp. non est
legitima, quia libri Historici, ut liber Iuduum, libri Samuelis,
Regum, Chronicorum, aliique vocantur Prophetici, quum sint re- .s
vera Historici, & multum differant a Propheticis proprie sic dictis. Deinde Christus non approbavit hanc divisionem, . sed tantummodo divisionem inter Graecos usitatam allega vita vel responderi posset, quod mihi maxime vero simile videtur, Christum Luc. q. . nullam m*ntionem facere librorum Historicorum, vel quorundam Hagiographorum equia in illis libris non ita continebantur praedictiones de suturo Messia , quam quidem in libris Mosis, in Iibris Prophetatarum, & in Plalmis : & sic per Psalmos intelligi possunt Psalmi proprie dicti, & non praeter Psalmos etiam caeteri libri hymnorum, ut: Iob, Proverbia, Ecclesiastes, dc Canticum Canti
tir. Altera divisio susitata apud veteres, modernos , 8 recentiores Iudaeos, ait & apud Priscos Latinos ) est itidem in partes tres, sed a prima divisione parumper dii crepantes, scit: in V n Legem , t a 'a Prophetas , & Hagiographa. Prima pars, quet dicitur VI d Lex, comprehendit omnes libros Mosis, qui pro diversitate materiae dividuntur in quinque libros, qui Hebraice vocantur: B rusio a
43쪽
n κ' ' Gensis. ni et Exodus. . p.2 Leriticus. Altera pars continet Prophetas, qui subdividuntur inquatuor Anteriores, & quatuor p Pe letiores. Prophetς Anteriores lunt hi tequentes :IUua. Samuel.
ovata Iudice, l δεῖ Regum. Prophetae Posteriores sunt etiam hi sequentes:
in an Zephanias. R IIaggaelis. Zacharias. U O Malachias. 7. Ieremias.
pi'g' Amos. i rodix obadias. Ionas. Duodecim Prophetae posteriores ab Hoetea usque ad M Iaeli iam, alias vocari soliti Prophetae minores, a Iudaeis numerantur pro uno Propheta, & sic Prophetae tam Anteriores, quam Posteriores constituuntur tantum quatuor. Hebraei in titulis librorum vocant hos duodecim Prophetas minores 'ri
hoc est, duodecim quia totidem sunt libri, si singuli separa
Quaeritur : Quare quatuor primi libri vocentur Prophetae Anterιores, & quatuor sequentes Prophetae Posteriores φ Rest. propter duas rationes. I. Quia in Prophetis Anterioribus agiatur de primis Prophetis , qui prioribus temporibus in vivis suerunt 3 ex. gr. Samuel , Elias , Elisaeus , aliique longo temporis intervallo vixerunt ante Iesaiam, Jeremiam, caeterosque Prophetas, quorum prophetia describitur in posterioribus Prophetis. r. Quia Anteriores Prophetae narrant rem ante gestam, non futuram, quum e contra Posteriores plerumque describant non rem jam gestam, sed post aliquod tempus demum futuram. Jam sequuntur Hagiographa , quae Epiphaniun
44쪽
De Disi nibus generalibus Vet. V. r I
vertit γραψεia : haec sic dicuntur, DP a U quia scripta sunt per Spiritum S. id est, per immediatum Spiritus S. instinctum non autem Spiritu prophetico, aut per prophetiam proprie sic dictam. Atqui objiciet nonnemo, libri legales,& multi prophetici etiam tali modo conscripti iunt. Judaei ad hanc objectionem sic respondent, quod hi libri ideo speci atim vocentur zz' V agiographi, quia non per somnium, visonem, auditionem alicujus vocis,ecstasin,aut alienationem mentis scripti sunt, ut pleraque scripta Prophetarum scripta dicuntur: sed quia per Spictum S. immediate Authoribus integris sensibus,& sententiis dictati,& instillati esse dicuntur. Haec tertia pars Veteris T. Vocata comprehendit hos undecim sequentes libros , qui sic nominantur: Psalmi. δέ-l Eu astra.
Propertis. . Ii ' Volumen Estheri
Hic quidem recensentur duodecim Iibri,sed Uras 3e Nehemias numerantur a Iudos pro uno libro. Alii tamen Autho. res, qui dixerunt tantum dari viginti duos libros in VeteriΤ. scrip serunt Halographa novem libris absolvi εἶ sed ilΙi addiderunt Ruth ad librum Iudicum propter historiae continuationem, & Threnos Ieremia ad Ieremiam utpote eorundem Ruth
rem. Libri Veteris Υ. in nonnullis Bibliis Hebraicis,'at in Biabliis Buxtorsi in solio, & in Bibliis non punctatis lecundum hanc triplicem divisionem impiimuntur, &imprelli dii ponuntur: attamen in multis exemplaribus hic ordo non ita stricte observatur sed inter undecim Hagiographos lunt quinque libri,. hebraice vocati p quinque lιbri, ut, Caniaticum C/nticerum, issi, Thresi, Ecclesiastes, dc Ulier, qui in plerit que aliis Bibliis Hebraicis immediate post quinque libros Mosis compinguntur.
Primo ql tritur de causa, ob quam hi quinque libri non in-xer Hagiographos, ad quos pertinent , ted immediate post B di libros
45쪽
libros Mosis compingantur φ Rest. Judaei singulis annis solent publice in Synagogis tuis quinque libros Mosis pr legere:&quia singulis annis certis quibusdam festis etiam hi quinque
libri, ut Canticum Canticorum &c. ibidem praeleguntur, ideo lolent hos quinque libros in plerisque Bibliis immediate libris
Mosaicis adjungere. Sic Cantica Canticorum clara voce prasse-gunt sesto Paschalis, quia illi festo liqc materia lita quodammodo convenit. Historiam Rutha legunt festo Pentecostes sive hebdomadarom, quia in illo libro agitur de frugibus terrae, quarum primitias tum temporis offerre soliti fuerunt. Lamentationes Ieremiae legunt die nono mensis Iulii, quia statuunt hoc die Templum primum & secundum igne immisso periisse, & consumptum esse : etiam asserunt hoc eodem die decretum Divinum contra Patres in deserto delitescentes editum esse, quod non ingressuri essent in terram promissam: propter hanc causam hoc die signa tristitiae ostentant, nudis pedibus incedunt, humi sedent, tam molli lecto non euhant ac loliti sunt, dc qui duobus pulvillis antea usus suit, . nunc unico contentus est. Ecclesiasten recitant mense Septembri, se-sto Tabernaeulorum, quia sicuti hoc sestum est signum, quod patres laeti, & contenti fuerint habitare in Tabernaculis , ita hic liber docet, quod omnia sint vana, & quod unusquisque debeat laetari, & contentus esse iis , quae Deus ipsi largitur. Estheram sonor1 voce praelegunt festo Purim, quod celebraturi & is Febr. quia hoc tempore Iiberatio Juci orum a crudeli voluntate Hamania accidit , qui Haman vo Iuli omnes Iudaeos per totum regnum Assueri dii persos e medio tolle re : hujus liberationis historia clare enarratur in libro Enhe-τa. Haec ergo lectiqAnnua in causa est , quare hi quinque
libri laepe ab Hagiographis segregentur,& post libros Lega
Secundo quaeritur: Quis suerit primus Author huius trisplicis divisionis Veteris T. φ Respondeut Judaei, quod Ezras Propheta Vetus T. in has tres partes diviterit : 1ed nos in medio relinquimus : quia putamus incertum esse , quisnam fuerit primus Aut bor hujus divisionis : attamen secundum
46쪽
De Dimissonibus generalibus Vet. T. I 3
sententiam Christianorum, & Judaeorum haec divisio est admodum antiqua, & ad minimum tempore Christi putatur fuisse usitata. Christiani, qui antiquitatem hujus divisionis probant, in medium proierunt verba Christi Luc. et . . superius allata. Per Psalmos existimant Christum intellexisse omnes Hagiographos ; tum quia liber Psalmorum est primus liber Hagiographorum;tum etiam, quia est liber praecipuus, & praestantissimus inter Hagiographos. Verum verisba Salvatoris nostri majori veritatis specie primae divisioni conveniunt.
Tertio quaeritur, An haec divisio satis sit eoncinna φ Rest. Negando. Rationes negationis sunt hς. r. Quia libri Iosia,
Iudicum, SamueIis, & Regum mere historici, vocantur Propheistici. a. Quia Ιiber Propheticus Danielis a Propheticis 1eparatur, & Hagiographis annumeratur, cum Daniel expret se Matth. 2 .rs. Prophetae nomine condecoretur : &quod Daniel re vera Prophetis sit annumerandus, patet ex ipsius libro, in quo tempus adventus Messiae clare describitur. iv. Ultima divisio Veteris T. quet duabus antecedenti bus multis para sanos praeferenda est , a recentioribus Latinis Doctoribus in quatuor partes scit. in Legalem , Historicam, Poeticam sive Doctrinalem, & Propheticam digesta est. Prima pars comprehendit quinque libros Molis jam aliquoties citatos. Altera pars includit noVem historicos , qui ordine sequuntur, &1unt, Iosua, Iudicum, Ruth, Samuelis, Regum, o Chronicorum libri, Ε ras, Nehemias, o Esther. Tertia pars continet libros doctrinales, vel 1apientiales , suntque numero quinque, Iob, Psalmi, Proverbia, Ecclesiastes, ct Canticum Cantic rum. Visi a pars comprehendit septendecim libros Propheticos, qui sunt Iesaias. Ieremias, Threni, ELechisI, Daniel, ct duode-οim Propheta minores. Haec divisio cum materia Veteris T. apprime eonvenit, ideoque multis ratiouibus ejus bonitatem probare, & verborum lenociniis eam lapidam cujusque palato reddere, supervacaneum existimo i Biblia Latina Junii Sc Tremellii, ut & nostra Biblia Belgica secundum hanc quadruplicem divisionem fiant disposita.
47쪽
v. Hinc jam apparet quod facilis sit tolutio quaestionis, qua quaeritur , Quare libri Veteris T. in Bibliis Hebraicis alio ordine disponantur, quam in Bibliis Belgicis , Latinis, alitique innumeris sere versionibus φ Respondeo ejus diversitatis hanc esse rationem, qui a Jud i in imprimendis , & disponendis Bibliis Hebraicis sequuntur triplicem divisionem, qua Vetus T. dividitur in Π P, ς' 'H , & 'δρο , hoc est , in
Legem , Prophetas, & I agiographa, & secundum hanc triplicem divisionem Biblia imprimunt, eorumque libros disponunt. . Verum Latini, Belgae , aliique Interpretes sequuntur hanc quadruplicem divisionem, quippe recentiorem, materiaeque magis convenientem, & secundum hanc quadruplicem V teris T. divisionem libros disponunt.
v r. Addam mantissam de nominibus librorum Veteris T. quia in antecedentibus creberrimam nominum librorum is ci mentionem, ideoque eadem hic levi brachio perstrinEam,&. indicabo fontes, unde nomina librorum Ueteris T. ciem mantur. In universum in Bibliis Hebraicis sunt tres fontes, ex quibus nomina librorum desumuntur. r. Quidam libri denominantur a prim 1 voce libri, vel a prima maximὶ emisphatica voce : hinc sex libri tali titulo praecipue coronantur,
scit . quinque libri Mosis, & Threni Jeremiae, sic Genesiis primus liber Mosis vocatur in principio, quia ille liser ab hac voce incipit. Illud ipsum etiam tritum est in lingua Lati-nan Belgica ; non quidem in nominibus librorum , sed in
aliis appellationibus, sic oratιο donumca vocatur Pater noster a primis vocibus, & duodecim articulι fidei brevitatis causa titulo credo significantur. 2. Alii libri nomen acceperunt ab Autho
re, ut Iesaim, Hostas, E ras, & plurimi alii, qui sic denominantur, non quia prima vox ita sonat,sed quia illi horum librorum Authores sunt. 3. Nonnulli libri nomen acceperunt a
materia, de qua in illis libris agitur, sic liber Judicum vocatur indices, non quia judices sunt Author es illius libri, sed quia in illo libro agitur de judicibus M, eodem modo libri Esthera, Rutha, Regum talibus titulis gaudent, quia historia illorum in illis libris tractatur. Verum nomina libro -
48쪽
De Divisone Versuum, se Ca tum Vet. T. I saeum Veteris T. in Bibliis Latinis, & Belgicis tantum desumuntur vel ab Authore, vel a re, de qua in illis libris agitur.
De Divisione Versuum 5c Capitum
Eragravimus superiori dissertatione tres generales divisiones Veteris Testamenti: subsequuntur jam tres specialiores, quarum duae priores toti veteri Test. singulisque ejus Iibris conveniunt 3 ultima vero soli Mosis pentateucho. Duas priores hac dissertatione,& ultimam dissertatione sequenti perambulabimus. xl. Prima divisio in partes numerosissimas conveniens toti Veteri Testamen. singulisque ejus Iibris est illa, qua Ve-tns Test. dividitur in verius : hebraice versus biblicus vocatur p)as a. pe' cegare, Inem habere: versus enim est sententiae absolutio, & finis. Haec divisio versuum apud omnes non fuit eadem : alia enim fuit partitio versuum apud Grscos, &Latinos veteres; alia vero apud hodiernos Iudaeos. Graeci,.& veteres Latini distinxerunt versus tari dictionum nume- mero, conscribentes in quolibet sere versu sex dictiones partim monosyllabas,partim polysyllabas. Verum antiqui, ut & hodierni Judaei, ac recentiores Latini in distinguendis
versibus neque numerum dictionum attenderunt, neque cOla, & commata orationis observarunt; sed veterem consuetudinem, Majorum autoritate , & Rabbinorum traditione
suffultam sequuti sunt. Multi ex Judaeis nullam hodiernae
49쪽
distributionis versuum rationem proserunt , quam illam, quod statuant Eldram Prophetam & viros Synagogae magnae amatos Divino Spiritu Vetus T. hoc pacto divitisse. De hodierna divisione versuum q ritum An divisio versuum Veteris T. sit authentica, id est, An ab ipsis Authoribus librorum sit prosectat Respondeo: Judaeus Elias Levita, natione Germanus, qui superiori let culo vixit, & multorum librorum editione clarus fuit, asserit praefatione tertia libri MasOreth ex sententia multorum Rabbinorum totam Legem fuisse olim quasi unum versum , sive unam sententiam absque ulla versuum distinctione : addit praeterea hane divisionem veriuum quadringentis, ac triginta, & sex annis post ultumum sanctet urbis excidium a Maso rethis Tyberiensibus esse inventam. Iuxta Kabbalistarum sententiam fuit tota Lex Mosaica ut unica dictio absque ulla distinctione capitum, versuum, vel dictionum. Verum haud cassa nuce dignum est hujus audaculi Judaei, & aliorum faeces illius sorbentium,
effatum. Parum quidem refert, etiamsi negemus distinctionem versuum esse a Mose, modo statuamus eam esse ab Ezra,& viris Sunagoget magnae, & non a Masore this Tyberiensibus, qui demum post quintum 1 culum a nativitate Christi vixerunt. Verum quidem est, quod exemplaria Mosis & Estherae, in omnibus Judaeorum Synaso sis asservari solita, sint absque ulla distinctione versuum : inoe tamen nulla bona consequentia sequitur, vel Mosis & Estherae prima exemplaria ita fuisse conlcripta , vel in itidem libris divisionem versuum demum inventam esse a Masor et his Tyberiens bus. Praeterea delirium Nabbalistarum est, statuere Mosis Legem suisse scriptam instar unius dictionis , & quemadmodum hoc absque ulla probatione affertur, ita etiam a nobis idem rejicitur. Nostra sententia est, distinctionem versuum Veteris T. vel esse additam ab ipsis Authoribus librorum, vel ad minimum ab Esdra Propheta,& viris Synagogae magnae, Mnon a Masore this Tyberiensibus : sententiam nostram ita probamus : Primo opponimus huic Apellae, ut & omnibus Kabbalistis chorum, & nubem Rabbinorum multis passibus
50쪽
De Divisione Vesuum, o Capitum Vet. T. II
ab his dissentientium , & asserentium distinctionem Veteris Test. in versiculos esse ultimet antiquitatis, id est, vel ab ipsis Authoribus librorum, vel ad minimum ab Esdra Pro pheta institutam, qui sexto sere 1 eculo ante nativitatem Christi vixit. Imo, ipso Elia teste, Talmudistς dicunt in tractatu Megilla capiti 3. sol. ar. Uppa κγ n Fa- Uir, Quemcunque versum non distinxit Moses, nos etiam non distinguimus eum. Ergo Moses secundum sententiam Talmudistarum est Author primus distinctionis versuum. Secundo. Hieronymus, qui quarto seculo a nativitate Salvatoris nostri
vixit, in praefatione Iesaiae mentionem facit distinctionis versuum, &. de Prophetis, quia versibus erant distincti, &descripti, praemonet, ne propterea aliquiS putaret Prophe tas metro ligari: Sc alibi asserit, quod ad utilitatem legentium easdem commatum incisiones , quas in textu Hebraei, invenerat, in trastatione sua latina servaverit: unde colligi mus distinctiones versuum non esse a Malorethis Tyberiensibus, qui demum post quintum seculum a nativitate Jesu Christi vixisse dicuntur. Tertia, si distinctiones vertuum
non essent ab ipsis Authoribus librorum , vel ab Ezra Pr pheta, sed ab hominibus errori obnoxiis : ergo etiam multae vocales essent immutatae ab iisdem Authoribus : sed falsum
est consequens. Ratio consequentiae haec est, quia accentus Sila facientes finem versuum mutant multas breves vocales in longas ; ut Patach dc Sasol in Rametet, Scheνa in Saul, dc sic deinceps, e X. gr. Psal. r. r. in aR' pro propter accentum
Siliu . Sic Psal. s. 8. in ' 'a Saegol scribitur pro Scheva propter accentum Silluli : haec satis intelligunt, qui extremis labiis hanc linguam degustarunt. Si ergo accentus Sitru distinguentes verius non fuissent additi ab ipsis Authoribus,
ergo etiam vocales breves loco hodiernarum vocalium longarum essent ab ipsis Authoribus adscriptae, &perconte quens Vocales antiquae breves essent mutatae a Malore this in vocales longas , quod nemo facile concedet, qui authentiam vocalium defendit. Quarto, Distinctio versuum non est
a Malor et his Tyberiensibus, quia in Talmude creberrima. C i st