장음표시 사용
51쪽
fit mentio distinctionis versuum : imo quod magis est in Mima, quq composita , sive potius colletia est circa annum Cluisti iso. a RMι Iehuda, fit mentio versuum, cum dicitur in Megilla, cap. . * . WV tri 'πa Vna roina P&e. is Rurai se pTῖ. Pa ni' Hoc est : Qui legit in Lege scit. publice in Synagoga, non leget minus quam tres versus:
non leget interpretι- Chaldaeo magis quam versum unum, o in Prophetis tres: vide plura apud Buxtors Comment. Maser. cap. 8. Ex his
omnibus clare evincitur distinctionem versuum in Veteri T. non esse inventam a Malor et his Tyberiensibus , qui demum post quingentesimum annum Christi vixerunt: sed potius ab ipsis Authoribus librorum, vel ad minimum ab Esdra
Propheta. Larga quidem manu concedimus multa anti-quillima Bibliorum Hebraicorum exemplaria, quae distinctionibus versiculorum destituta erant, fuisse in lucem editarattamen inde non sequitur, quod a prima sua origine Vetus Test . in verius non fuerit distinctum: alioquin eoclem iure liceret argumentari, multa antiqua e Xemplaria punctis vocalium, &. accentuum carentia in bibliothecis suerunt asser
vata, ergo Biblia tali modo ab Authoribus sunt composita,&posteritati relicta. Verum quidem est, quod Maloret hae operam si iam impenderint circa Versus, non quidem eosdem distinguendo , sed numerando: Primis per singulos libros Biblicos di Secuta. in Pentateucho Mosis juxta lingulas ejus sectiones majores, quae tribus majusculis vos vel odo indicantur. Tertio rimati sunt f eheu l quam indefesso labore, M curiosa curiositate) in singulis versibus, quoties talis, vel talis litera Alphabeti occurreret. Denique singulorum libro-
Ium medium veritium annotarunt. Singulorum dabo unum atque alterum exemplum. Primus liber Mosis Genesis secundum criticam Masoret harum comprehendit versus is 3 . ΠΤ* 7 Exodus continet Versus is , I 2Οy.
Leviticus continet versus 8sy, & sic deinceps, prout in calce illorum librorum videre est. Deinde prima lectio 7 M incladit versus 1 6. secunda sectio N habet versus is 3, hic numerus versuum post singulas sectionea in
52쪽
Divis se resum, o Capitum Vet. T . ap
ta Bibliis Majoribus Buxior fit annotatur. Praterea a Maso-rethis numerantur 26 verius, in quorum singulis omnes luteret Alphabethi extant :& inter hos occurrit unus Versus,
qui puter omnes Alphabeti literas simplices, etiam quinquennales habet: ut, Zepti f. ad haec duo veri us sunt in Lege, rui incipiunt a Litera . Samech. Tres verius sunt, quorumnguli habent octoginta literas. Denique medius versus singulorum librorum fuit annotatus: sic Gen. 27. o. invenitur medius versus Genesios: Psalmorum medius versus est Psal.
8. 3 & sic deinceps qui cupit plura,adeat Buxtorsi opus
Masorethieum. Ex his videmus, quod Malorethae variis modis versati fuerint circa versus, non tamen quod eosdem
rar. Praetexeam hetae Meuerunt singulos penultumos versus in quatuor libr is scit. in I aia, Malachia, Threnis, &Eul tale esse repetendos.
Quaritur: Quare Hebraei in Bibliis hodiernis Hebraicis soleant absque punctis repetere quatuor illos penultimos versus Respondeo: sunt duae caiisae. r. Judaei solent hos versus & seribendo, & legendo repetere honi ominis,& eon lationis eaun: quatuor enim ultimi versus illorum librorum exeunt vel in minas tristes & horribiles,vel in poenas, quibus Deus punivit populum suum e verum penultimi veris sieuli illorum librorum enarrant bonum poeuli, vel benedictionem aliquam, quae tristes lectores refocillat. Causa ergo prima repetitionis haec est, ne lectores lectis his maledictionibus, ae horribilibus vaticiniis, versibus ultimis comprehensis, tristes discederent, sed e contra ut res illati laetioribus benedictionibus, versibus penultimis contentis, laetidi hilares abirent : ex. gr. ultimus versus in Threnis Ieremiae sic sonat: nam an omnino streneres nos, servesceres contra nos admodum: hie versus non narrat letta, ideo repetunt Vertum pen ultimum se sonantem: Restitue nos Ielina tibi, ut revertamur, venopa dies nostros. Altera causa, ob quam ex nonnullorum
sententia hi versus legendo & scribendo repetuntur, est desumta a dignitate M prestantia istorum penultimorum Ver- C a suum
53쪽
suum , quasi Hebrgi hac repetitione voluerint indieare eos verius a lectoribus assidue & perpetuo esse ruminandos &repetendos. Hi quatuor libri, in quibus penultimus versus est repetendus denotantur quatuor literis , . quq in fine Ecclesiastis videri possunt. Ied significat Iesaium. Literan denotat Duodecim scit. Prophetas minores,id est, in fine duodecim Prophetarum minorum scit . in Malachia penultumus versus repetitur: p primum denotat lamentationes
Ieremia: p alterum significat Eecletiastem In his quatuor libris penultimi verius de novo adscribuntur, & quidem sine punctis, ut denotetur illos quatuor versus non esse additos ab ipsis Prophetis, & Authoribus librorum, sed a curiosulis,& nugivendulis quibusdam Iudaeis.1 v. Altera divisio toti Veteri T. conveniens, sed in partes
pauciores, quam Prima , est, qua vetus T. dividitur in PFl capita.
De distinctione capitum primo quaeriture An Authores librorum sint etiam Authores distinctionis capitum φ Res . Divisio capitum jam usitata nec ab ipsis Authoribus est, nee ab Ezra Propheta. Totus Pentateuchus a prima sua origine tantummodo in versus fuit distinctus: ipse Moles , qui author est pentateuchi, non distinxit pentateuchum in quinque libros, in quos jam divisus est, nec in capita: reliqtii Prophetae, & Sancti Scriptores etiam non addiderunt distinctionem capitum in ungulis libris jam usitatam : etiam diuifio capitum hodierna valde anti Qua non est : nam ante quingentos praeter propter annos s fides Sixto Senensi h benda est) nullus liber Veteris Test. vel Hebraicus vel Gricus distinctionem capitum continuit. Vetustissimi enim Patres dividebant S. Scripturam, eamque citabant non capi tum enumeratione, sed allegationibus particularium historiarum : sic Augustinus alicubi asserit se commentatum esse a principio Genestos usque ad expulsionem primorum parentum e X paradito , pro quo nunc dicimus in tria priora capita
Geneseos : similiter Gregorius ait se exposuisse historiam a principio libri Samuelis usque ad Davidis Regis unctionem, pr
54쪽
pro quo nunc dicimus in quindecim anteriora capita primi liabri Samuelis. Contra hete nonnemo objicere posset, quod liber Psalmorum tempore Christi fuerit divisus in Psalmos in quia dicitur Actor. a 3. s. sicut scriptumest Psalmo secuηdo, tu flius meus es,
hodie tegenui: erho distributio capitum non demum ante qui Intos annos, sed modo circa temporaChristi inventa esse vitaetur. Rest. i. Liber Psalmorum proprie non est divisus in ca pila,sed in diversos psalmos. r. Si tamenPsalmi singuli sumantur pro capitibus, dicendum est Psalmos a communi regula esse excipiendos. In textu thalmudis creberrima fit mentio di-
sinctionis Psalmorum, sed non hodiernet divisionis capitum. Secundo quaeritur: Cum certum sit ipsos Authores Issis rum non esse primos inventores distinctionis capitum ; quis igitur sese prima inventor 8c author illius distinctionis Rest. Author primus est iῆnotus: sunt tamen nonnulli qui hoc memoriae subsidium adicribunt cuidam Stephano Lanyton : alii tribuunt Hugoni Cardinati: alii non determinant,
sed tanquam incertum praetereunt.
D quaeritur: An iudaei distinctionem capitum in Veteri Test. 1 Christianis inventam, &ab iisdem sere ubique receptam approbent, & de meliori nota commendent φ Rest. Iudaei hodiernam divisionem capitum magni qstimant, approbant, & in Bibliorum & Thalmudis exemplaribus, quae
apsimet imprimere solent,retinent.
Quarto quaeritur : Quare in Bibliis Iunii & Tremelli, imo etiam, sed raro in vernone nostra Belsica, subinde alia iit diastinctio capitum, quam quq usitata est inBibliis Hebraicis Rs. eum distinctio capitum sit ab hominibus, qui non sem per qque attenti fuerint ad objectum dividendum, sed saepissime dividenda conjunxerint, & conjungenda diviserint: ideo Iunius &Tremellius, in hae palaestra doctissimi videntes quia busdam in locis divisionem minus commode esse institutam,
leviter eandem immutarunt, retinentes tamen, ad confusionem omnem vitandam, distinctiones capitum, quae jam per aliquot seeula in Veteri Test. suerunt usitatae, & addentes suas proprias divisiones, quae convenientiores videbantuxe
55쪽
& propter hanc causam plurimis in locis idem initium capi tum bis repetitur; unum quod inventum est ante quissentos praeterpropter annos : alterum Vero, quod superiori demum saeculo a Iunio & Tremellio est excogitatum: exempla nonnulla videri possunt in Iesem, Cape. φ. 18.27. 3.& infinitis fere aliis in locis. In omnibus Bibliis Hebraicis etiam non semper eadem distinctio capitum observatur, albquando verius capitis pr cedentis in quibusdam eodicibus constituitur in aliis codicibus primus versus capitis seciuentis &e. sed illa diversitas capitum, quae ex collatione diversorum codicum Hebraicorum colligitur, originem sumpsit ex incuria & oscitantia Typographorum.
s ECTIO I. Equitur ultima divisio specialis eonveniens soli
Molis Pentateucho r hac divisione Pentateuchus dividitur in varias sectiones, quq una litera v velo, sive tribus literis p ps aut tribus literis opp - passim in lege occurrentibus indicantur. Litera φ est pruma litera vocis clausi, vel V φ l eonjuncta: η vero est prima litera vocis aperta ; id est, . significat sectionen clausam, vel conjunctam 3 o vero denotat sectionem apertam. Semio clausa, vel conjuncta , qui litera d denotatur, sic denominatur, quia illud spatiolum, in cujus medio est utrinque eadem linea clauditur. Sectio aperta sic vocatur,
quia ab initio linet incipit. Ubi in libris manuscriptis solet esse litera ibi relinquitur spatium trim literarum in
56쪽
m Sectionibus Pentateuchi. asin messio lineς vacuum : sed ubi icribi solet litera p, ibi spatium plus minus noVem literarum relinquitur Vacuum. Verum hoste differentia in hodiernis Bibliis impressis non accurath observatur: sed in libris Legis manuscriptis, ex quibus in synagogis lectiones Sabbathinas coram plebe praelegunt,
accurata harum literarum ratio habetur : nihilominus in Bibliis impressis spatiolum qualecunque adhuc vacuum relinquitur. II. Omnes Authores non conveniunt circa has duas litera a d & v, quantum significationem earundem attinet. Nos haec tria de literis his antecedentibus statuimus. I. Litera o denotat sectionem minimam, & eatenus statuitur prima litera vocis conjunlita: hqe vox denotat sequentia cum superioribus esse conjuncta,& etiamsi verba, hanc literam p sequentia, videantur esse initium novae sententiae, nihilominus consequentia cohaerent superioribus. Litera vsignificat sectionem majorem: tres vero literae sos vel o p odenotant sectionem omnium maximam. 2. Verba, quae post p sectionem clausam, vel conjuni tam sequuntur, incipiunt in Bibliis manu scriptis a medio lineae ; non vero ab initio :sed verba sequentia literam v, hoc est, sectionem apertam a principio lineae exordiuntur. 3. Litera o relinquit in Bibliis manu scriptis spatium trium literarum vacuum e literas spatium novem literarum e & tres literae sus velo a d relinquunt spatium trium regularum Vacuum. LII. Primo quaeritur : Quis fuerit author harum duarum literarum p & p passim in lege Mosis occurrentium y Rest. Nonnulli Iudaeorum reserunt inventionem harum duarum literarum ad Mosen, vel ad Ezram Prophetam : Verum absque ulla ratione, vel fundamento : sed vero similitis est eas literas esse additas a curiosis quibusdam Judaeorum Scribis, qui curiose Legem exscribere voluerunt. Ergo Lu- therani ex his literis non possunt probare suam divitionem Decalogi scit. decimum pretceptum in duo esse dividendum, quia mur. s. Post illa verba: Non concupisces uxorem proximi tui,
in Bibliis Hebraicis est litera Nam illae literae non sunt a Sacris
57쪽
S aeris scriptoribus, & per consequens non habent authoriatatem Divinam. Deinde Exod. ro. in medio praecepti non est litera . vel φ , ergo est unum praeceptum, si nempe hae lit raedistinguant praecepta: nam recta divisio Decalogi in s
menda ex Exodo, non Vero ex Deuteronomio.
Secundo quaeritur : An hae duae literae d Scy passim in Pentateucho occurrentes habeant aliquem ulum φ Respondeo, quod nullum hodie habeant ulum, ideoque possent lilaeso Penta in teucho omnes omitti, ea propter Muniterus , multique alii in editionibus Bibliorum Hebraicorum literas p & s tanquam Judaeorum figmenta, omiserunt,& extruserunt: imo, quod magis est, multi Judeti nasutiores in quibusdam codicibus easdem literas omiserunt, quia crediderunt earundem primam originem natam esse ex superstitione Scribarum cxscribentium Legem Mosaicam. Praeterea magna est in Veteribus codicibus Bibliorum harum literarum varietas, d discrepantia: nonnulli libri pluribus literis Q M o distin-fuuntur, alii vero multo paucioribus. Concludimus ergo has iteras non esse a Mose, & per consequens, nullum usum habentes, ut supervacaneas ex Bibliis hodiernis Hebraicis esse
rv. Tres literae p p p lunt primae liter ς vocis', diri', sectio Legis: haec vox integra in multis Bibliis majoribus
loco trium p ps scr ibitur. Tres literar p o iunt primae literae vocis 'rgi ordinatio. Hae tres literae sys&ppo eundem usum in Lege habent: nam sectio illa maxima legalis aliquando 's, nonnunquam vocatur. In Pentateucho fiant quinquaginta quatuor tales maximae lectiones , quae tribus p vel tribus p communiter distinguuntur: in Genesi sunt dii decim lectiones majores : in Exodo undecim : in Levitici decem : in libro Numerorum decem : & in Deuteronomio undecim, quae simul collectae faciunt quinquaginta quatuor. Hae sinsulae lectiones nomina thrtiuntur a prima voce sectionis, vel a prima Voce maxime emphatica, &. propterea quinqua ginta quatuor diversi tituli, si non ab utraque parte pasellae,1 altem a parte sinistra, Pentat heucho Hebraico superlcribun
58쪽
De Semonibus Pentas chi. astur. Prima sectio a capite primo Gene1eos ad capitis sexti
versum y vocatur ζ' η γ. Altera lectio utque ad caput i a. ejusdem libri nominatur Noach. Tertia lectio usque ad caput i 8. nomine Ty a insignitur, & sic omnes lectiones reliquae a primis vocibus nomina sua acceperunt : hinc vero simile est, si accurate loqui velimus, quod quinque illi titulim iam, ha, MY ,ΠMU, - , qui singulis libris Mosis
praefixi sunt, non tam integrorum librorum nomina sint,
quam quidem lectionum talium legalium : verum postea illi quinque tituli sectionum in titulos librorum mutati sunt. V. Primo quaeritur : Quare quinque libri Molis sint divisi in quinquaginta quatuor tales sectiones φ Ideo diviserunt quinque libros Mosis in tot sectiones, ut singulis annis totum Pentateuchum absolvere possent: nam Judaei publice in Synagogis singulis sabbathis legunt unam talem maximam sectionem a tribus literis o velo usque ad tres literas p vel Q, & ita singulis annis legem publice perambulant, Vel potius percurrunt. Atqui objuret non nemo, quod annus Judaeorum tantum comprehendat quinquaginta, vel quinquaginta duas
hebdomadas, ergo singulis annis , legendo singulis Sabba
this tantummodo unam sectionem, Legem non absolvunt. Resp. Judaei ad annum intercalarem respexerunt, qui integro mente abundat: Judaeorum tertius quilibet annus est interealaris vel bissextilis, & integro mente abundat, qui vocatur adar &. Februarius : & sic talem annum per duos Februarios supputant: nihilominus singulis annis, etiam vulgaribus, totam Legem absolvunt, conjungendo scit. annis
vulgaribus bis binas brevissimas sectiones. Hic lectio publica incipit medio sere mense Septemb. post sellum Tabernaculorum , qui dies sere incidit in diem Septembris vigesimum pretierpropter.
Secundo quaeritur : Quare Iudaei absoluta ultima sectione Pentateuchi statim eodem tempore iterum soleant prima in Geneseos sectionem incipere ' Fest . ut omnis occasio calumniandi,&Judaeos accusandi Diabolo praeripiatur: sortasse Diabolus Deum accederet, & diceret, ut scribunt Ver-
59쪽
p uti, Iudai quidem φηiverunt Legem, sied nolunt amplius legere. Tertio quaeritur : Quare non incipiant legere primam leactionem Pentateuchi ipsis Kalendis Septembris, hoc est, ipsis Kalendis novi anni : & quare demum circa medium Se ptembris ' Rest. hoc faciunt ad decipiendum Diabolum, ut verum principium novi anni ignoraret, dc Judaeos tum bonos, tum malos accusare coram Deo non posset: statuunt nim Judaei Deum in principio Septembris thronum iudicia Iem ascendere, & hos, quorum bona opera praeponderant, ablolvere: & illos, quorum mala opera superant bona opera, ad aeternam mortem condemnare. Si jam Legem inciperent ipsis Kalendis novi anni, tum Diabolus verum anni initium cognosceret, & sic bonos illos Iud os apud Deum illo tempore accusare posset. Egregiae sane subtilitates ad imponendum glaucoma oculis Diabolit cQuarto quaeritur : Quis Pentateuchum in quinquaginta quatuor sectiones diviserit φ Respondeo : Iudaei nonnulli putant ipsum Mosen Pentateuchum ita divisisse , & propterea voeant 'π3 traditionem e monte Sinai ; sed alii, earioso fundamento hanc sententiam suffultam videntes, adlcribunt hanc divisionem sectionum Prophetae Ezrae , postquam ex captivitate Babylonica reversus esset: hic Eetras eum in finem Legem in tot sectiones divisisset, ut Iudaei commode illam uno anno absolvere possent: Haec lententia specie veritatis non caret, ideoque a nobis maxime probabilis aestimatur: quicquid sit, haec divisio sectionum, sive lectio labbathina non est recens ultimis seculis nata, sed est perantiqua, &tempore Apostolorum dubio procul fuit usitata r hanc sententiam videntur confirmare Verba Lucae, Actor. I .2 1. Moses
in SPquispersingula Sabbatha legitur, & Actor. 33. 13. post lactionem Iegis, is Prophetarum miserunt prisecti Synagogae ad eos, addutur post lectionem Prophetaram, idque repetitur c p. I 3. 27. voces Prophetarum per omne subbathum teg tur. Hinc quinto quaeritur: An Iudaei etiam Prophetas tempore Christi pr legerint, & adhuc hodie pr legant φ Respondes assirmando: Iudaei solant post lectam Sectionem ex Pentateu -
60쪽
elio etiam sectionem aliquam legere e X Prophetis anterioribus vel posterioribus, & quidem propter hanc causam, quia Antiochus Rex Graecis, homo pro sanus & impius, anno circiter centesimo septuagesimo ante Christi nativitatem interdixit sub poena capitis, ne Judaei sectionem Legis in Synagoga publice praelegerent: Judaei, tristes propter hoc interdictum, omiserunt quidem pro tempore lectionem Legis Sabbathinam, sed loco illarum sectionum legalium praelegerunt
quasdam sectiones ex Prophetis respondentes quodammodo materiar, quae in illis lectionibus legalibus continebatur, ex. gr. loco sectionis primae Geheseos ἰητὴ a, in qua agitur de creatione mundi, sumpserunt similem sectionem agentem de creatione ex Jelata a versu 6. capitu 2. sic dicit Dominus Dein creator coeli Scc. ad versum ii. capitis 3. & sectionem secundam tu mutarunt in sectionem Propheticam, quam sumpserunt e X cap. y . Jesaiae, Canta sterilis, qua non purit &c.: δc tali modo omnes sectiones legales in Propheticas trant mutarunt. Harsectiones Propheticae, respondentes sectionibus legalibus, plerumque in fine Bibliorum Hebraicorum majusculis literis indicantur , uti videre est in Bibliis a Mana se Ben Israel in octavo & quarto editis. Agedum unum atque alterum e Xem-Plum eviscera, ut illis exemplis cognitis, caetera facilis innotescant: se habetur in fine Bibliorum:
Haec sic sunt explicanda, vox in statu regiminis, & in statu abloluto est Misa , haec vox significat sectionem Propheticam, quae lectioni legali, sensu non tam proprio, quam figurato vel ipirituali, respondet: Vox in principio denotat primam sectionem Legis, quae sic a prima voce denominatur: NI t sic dicit Deus Ig u o v Α , lunt prima verba sectionis Propheticae , quae in Veniuntur di o n ro a tu Iesaia , cap. r. V usque, scit . ad haec verba tequentia ' ct ps me non erit, quet inveniuntur capite seq. Versui o. Altera sectio respondens sic sonat: : re a a mi r 'vi ni ni hin Verba P m denotant secundam sectionem Geneseos: D et verba