장음표시 사용
71쪽
v I l . In genere de quatuor Prophetis anterioribus asserimus, certos eorundem librorum Author es non posse certo designari, nec ex iacra pagina, nec ex scriptis Rabbinorum , nec ex aliis historiis : canonica tamen eorum authoritas in dubium vocari non debet, quum in arca Judaeorum semper fuerint asservati, & plurima divinitatis indicia in illis invenian
De Libris Veteris Testam . in specie,
Equuntur Prophetet proprie dicti, qui Hebraeis η'ῖ Propheta posteriores dicuntur. Hi libri vocantur Prophetici, quia Prophetae, qui sunt Αutho res illorum librorum, saepissime futura praedixerunt, dc populum docuerunt, ac extraordinario modo in ordinem redegerunt: duo enim erant ossicia Prophetarum. .Futura praedicebant admonendo populum , vel ut sibi cavere ne a suturis plagis propter peccatum immittendis , vel ut e X-lpinarent cum patientia promissas tum temporales, tum e tiam spirituales benedictiones. 1. Prophetae populit m docebant, & ossicii circa cultum Divinum admonebant ; tali modo Ieremias in Threnis suis Prophetam egit: in illis enim futura praecipue non praedixit, sed populum a peccatis de- Sortatus est : propter hoc ossicium Salamo Iarchi exponit P Ebeatam Diuiliguo by COOste
72쪽
Dὸ Libris Veteris Tectamenti in specie. 3
tam per hominem praeconiantem, & populo verba objurgatoria proponentem.
tr. Quatuor liint nomina, quibus Prophetae in Veteri T. denominantur. Prιmum nomen est 'MProphet , quod respectu significationis est vel a P p prophetavit, vaticinatus est, hoc nomen a futurorum praedictione Prophetis impositum esse videtur , & sic hae etymologia primum Prophetarum ossicium indicatur r vel est a progerminare, metaphorice eloquι , quasi in 'δὶ esset orator , praca, vel contionator, qui concionem ad populum habet,& ita Prophetarum alterum ossicium de notatur. Prophetarum discipuli, quia docebantur a Prophetis, vocabantur Ni filii Prophetarum. Secundum nomen Prothetae est a V R proseexit. Tertium est videns a vidit,haec sic nomina lignis itione conveniunt,& Prophetae hoc tuulo ire Veteri T. fuerunt denomitiati,vel quia Deus ipsis per visiones sutura revelabat, vel quia ipsisutura praevidebant: haec nomina antiquis temporibus fuerunt Prophetae data, uti videre est I-Sam. s.', Qui hodιe Propheta, antiquitus vocabatur )Videusi: o pars i8 Sau verrogat, ubi est domus ridentis: & prophαι Jelaiae vocatur νι-sio, quia illa prophetia ipsi ac modum visionis fuit revelata.
QVartum nomen,quo Propheta in V.. T.. suis vocatus ,. est τ' 'vir Dei r Prophetae &Doctores sic denominabantur, tum quia a Deo ad ministerium erant vocati; tum etiam, quia erant instrumenta Dei ad revelandum hominibus, volunt tem divinam. Hoc nomine ins gnitus fuit Samuel I. Sa n. p. 1 . , & L. Sam. a. 20. dicitur venisse L M, νιν Dei ad Helin : & Iudic. a 3. 6. Angelus foederis, qui DXori Manoahi apparuit, vocatur vir Dei. Rabbini tradunt latatum decem Prophetas hoc ultimo nomine fuisse nuncupatos .i: l . Nemo ex Prophetis unquam Rabbati, Ribbi,
Rabbi, ad Ras, vel ' P Mari hoc est, Magistir, aut Doctor fui cVocatus: nam omnes illi tituli demum post natum Christum inter Judaeos orti sunt. Sed quaeritur : Quare nullus e X PrOphetis unquam his titulis suerit condecoratus' Respondeo:
73쪽
ficentissimi,&excellentissimi, adeo ut impossibile fuerit repe rire titulos dignos ipsis ad honorandum nomen ipsorum. Paulo post vel circa Christi nativitatemJudeti seipsos variis titulis ornarunt. Septem Hillelis posteri tantum hoc nomine ly2 rab.ban fuerunt insigniti: hic titulus est omnium praestantissimus,& non tam doctorem populi, quam quidem Magnatem, MPrincipem populi denorat: inter hos septem, qui hoc prς- stantillimo titulo Rubban fuerunt insi gniti, dicitur fuisse Gamaliel, ad cujus pedes Apostolus Paulus dicitur educatus. Christus in Novo nunquam vocatus Est Rubban, quia non fuit Princeps populi: sed vocatus est Rabbi, quia fuit Doctor habitans in terra sancta : nam Doctores Iudaeorum, habitantes extra terram sanctam, nominari sunt vel gsed quando iidei mutantes sedem domicilii, habitabant in terra sancta,' tunc nomen suum mutabant in ' 2 vel ' a. Differentiam horum titulorum elare describit CI. Buxtorfiua in abbrev. ad literam ' Iudai Mosen omnibus Prophetis longe praeserunt, & propterea ipsum variis honoris titulis conoeeo ant, & cohonestant. Quando Prophetae Mosis recordantur, solent semper ejus honorificam facere mentionem addito reverentis titulo; ut praeceptor noster supra illum fit pax: sed aliorum Prophetarum solent
tantummodo nomina citare absque ullo honoris titulo. Pr terea Mosen vocant Magistrum, & Patrem omnium Prophetarum : Patrem in lege, Patrem in sapientia, & Patrem in Prophetiis i dicunt omnes alios Prophetas prophetasse exion te prophetiae Molis, & ipsum nihil mysteriorum unquam fugis e r praeterea Iudaei putant Mosen nulla vitae labe inquinatum fuisse, prout Muhamedani de Muhamede suo statuunt: fuit aliquando non nullus Doctor inter Muhame-danos, qui in dubium vocabat, an non Muhamed potuisset in iuventute sua peccasse, turripiendo alicui pomum vel malum: Hic doctor propter hoc dubium sere coitis periculum incurrit. 'r V. Judaei, quia Mosen omnibus aliis Prophetis praeserunt , has quinque differentias assignant inter eum,& alios
74쪽
De Libris VPteris risumenti in specie. so
Prophetas, qui post ipsum vixerunt. r. Omnes Prophetet prophetabant in somnio nocturno, vel invisione, vel allia quando intei diu sopor gravis irruebat in Prophetas, adeo ut cessarent in illis externi ipsorum sensus, nec remaneret, nisi contemplatio sola. Verum Mosi adfuit Spiritus Dei Propheticus in vigiliis ipn clara diurna luce. a. Omnes Pr
phetae non vaticinabantur quolibet tempore, quo Volebant,
sed disponebant intellectum , ac letto bonoque animo solitarii considebant,&nablio , tympano, fistula,cythara, aliisve
instrumentis elicishant prophetiam e nonnunquam totos
dies, menses, & annos absque prophetia fuerunt : aliqui etiam citb Prophetet esse desinebant: verum Moses omni tempore, quo Volebat, Spiritu Prophetico amictus erat, & quoties volabat, toties residebat lupra eum prophe*ia, neque opus habebat mentem Tuam ad prophetiam disponere, aut praeparare e liberrimum etiam habebat aditum ad Deum, quoties necesse erat, quapropter ablato dissicili aliquo casu,
jubebat populum saltem paulisper exspectare, uti dicitur,
Num. y. . 8. Itare, is audιam quid praripiat Dominus. y. omnes Prophetae interventu, & opera Angeli prophetabant i ea propter quicquid viderunt 1 ub aenigmate ac limilitudine intuebantur: Moses non vaticinabatur inventu Angeli alicujus, uti videre est Num tr. 8. Ore ad os locutus sum ei, speciem cr milι- tudinem I E H o V M intuebatur, ac min per angmata. Ex his verbis Judaei probant Mosen non per aenigma, vel similitudinem, sed perspicue de clare ipsam rem in vilione conspeX-isse. q. Omnes Prophetae tempore manifestionis prophetiae exhorrescebant, attoniti erant, illorum membra tremebant, gressus liquefiebant, dificium corpusculi corruebat, panicus
pavor eos inveniebat,& parum aberat, quin animae e corpore egrederentum prout in Lianiele cap. I . 6.8. apparet. Sed Deus
alloquutus est Mosen , sicut vir alloquitur proximum , Mamicum suum. Exod. 33. II. Alloquebatur IEHOVA Moseu, sicut alioqui solat aliquis amicum suum, hoc est, placido & benevolo Vultu absque ulu eonsternatione : quemadmodum quis no πreformidat audire sermones locii sui, ita Moles intelligebat
75쪽
prophetiam, & persect us manebat in tua constantia. s. Omnes Prophetae ante mortem facultate prophetandi suerunt privati, sed non eodem tempore; quibuidam donum prophe
tandi auferebatur brevi, aliis longo tempore ante mortem,
sed Moles ad mortem usque prophetavit. Judaei has differentias inter Μolen & alios Prophetas constituunt,& tam firmi ter hanc praestantiam prophetiet Mosis prae aliis prophetiis credunt, ut lymboli sui articulum septii mim inde sormaverint: sed quam bene hanc d ignitatem prophetiae Mosis probent, judiciosus lector ad trutinam veritatis experadat..Vide plura apud Buxtorf. in Sy g. cap. a. & Botting. Thes Philol. lib. 2. sec . q.
v. Primus inter Prophetas proprie dictos est IN R: Iesia. sed Rabbini lolent huic Prophetae Ieremiam & Ezechielem
praemittere, uti videre est in Maimo uile tractatu ΤΠ ῖa pag. zῖ hoc nomen proprium componitur e X IE' C, id est,satici Dei.
Liber hic nomine Jes ait insignitur, quia iple ejus prophetiae
autor est : ita etiam omnes libri Prophetici sequentes nomina sortiuntur ab ipsis aut horibus, quod hic obiter annotandum est. Hic Propnetasuit vir nobilis Hierosolymitanus de tribu Iudae, & Regio sanguine natus esse creditur, quia fuit filius Α- mori fratris Azariae Regis Iudae: caeteros Prophetas tum Venustate sermonis, & urbanae dictionis elegantia, tum etiam dissicultate styli & rerum luperat : in sermone 1uo disertus, nervosus, 3 dissicilis est, nihil rusticitatis habens admixtum: praeterea majestas styli pallim occurrens quodammodo ostendit qua natus sit origine : tractat secretillima & abstrusissima mysteria, quae tamen ipse probe cognoicebat: Judaei statuunt quod omnes Prophetae ignoraverint, quς prophetarunt, e X ceptis Mole, dc Jelaia, quos solos putant intellexisse ea, quae praedixerunt. Tota prophetia Jelaiae prosa est exceptis tribus canticis, thil. Vineae cap. s. Urbis Sion, & Regis Ezechiqέδp. 38. quae hexametris, & penta metris versibus conliare apiid multos indubitatum est. Iesaias lub quatuor Regibus sibi invicem succedentibus Ozia, Ioatham , Achaz , dc Eze chias exaginta fere annos prophetavit. Tandem Jelaias Obiit, sed quo mortis genere ad superos migraverit incertum
76쪽
De Libris Veseris Tectamensi in specie ot
est, receptissima opinio & vero simillima est, eum jussu impii Dsimi Regis Menailis duabus ligneis tabulis alligatum serra in duas partes dissectum suisse , quia optimates Resiae domus
princιpes Sodomorum vocasset, ad hoc Ielaiae supplicium applicant verba Pauli ad Hebreos cap. II. versu 3 7. d lecti sinit. vi. Alter Propheta est Ieremias, quasi dicas, of 'exaltabit IEHovAM. Jeremias fuit Propheta & Sacerdos oriundus ex viculo Anathot distante Hiero lyma tribus miliaribus : coepit valde adolescens prophetare, & vaticinia sua describere termone inculto Sc subrustico ; nam respectu
sermonis & styli multo rusticior & facilior est Iesaia, &. non
mirum, cum in vico apud rusticos natus & educatus fuerit, sed in majestate sensuum nihilominus est prosundissimus. Hic Propheta in prophetiae suae dispositione non semper rationem temporis habuit, sed multa σιερον πρότερον ordine turbato & praepostero literis mandavit. Quaeritur : Quare Prophetae prophetias suas saepe non eodem ordine descripserint, quo habitae & promulgatae fuerunt φ Respondet Calvinus in praefat. in Ies. Prophetas, postquam concionem habuissent ad populum, brevem ejus summam collegisse , eamque valvis templi assixisse, ut omnibus prophetia melius innot eiceret : deinde hanc prophetiam, quum per aliquot dies omnibus satis innotuisset, fuisse ablatam a ministris templi, ac repositam in
thesaurum , ut perpetuum rei monumentum extaret : hae conciones Propheticae digestae quidem suerunt in ordinem a-
Iiquem, sed saepe praeposterum, & ex illis concionibus ordine aliquo conjunctis libros Prophetarum consectos esse verismile est. Hic Propheta vixit sub Regibus Iosia, Iehoiahim,&Zedehia, sed misero modo lapidibus obrutus vitam cum morte commutasse dicitur; quia contra A syptum,aliaque regna vaticinatus fuerat: hincApostolus dicit ad Neb. ir. 37. lapia dati sunt. Apud Judaeos tempore Veteris T. fuerunt quatuor ordinaria supplicia capitalia : scit. Lapidatio, combustio, strangulatio, dc decollatio : poena omnium gravissima erat
lapidatio, &hae poena gravissima dicitur Jelltis esse occisus. Propterea audiendi non sunt Victorinus, aliique vetustissimi
77쪽
Patres, qui docuerunt eum adhuc vivere, &in paradiso terrestri unaetim Elia&Enocho superstitem esse : his forte an ianumerandi sunt, qui narrant Alexandrum , cum .ngyptum infrederetur , corpus Ieremiae secum deportasse Alexandriam, ibique terrae mandasse. vir. Tertius Propheta inter posteriores Prophetas est Erechiel, id est, fortis Dei, apprehendens Deum , vel robur Dei. Hic fuit praeter Prophetam etiam Sacerdos, & eum Ishoiahim Rege Iudae captivus haec suit prima tribus Iudae captivitas in Chald am abductus est: stylo & elegantia semmonis vincit Jeremiam, sed a Iesaia vincitur: illius enim stylus nee adeo clisertus, nee adeo rusticus est , sed ex utroque temperatus & mixtus. Ezechiel est occisus in Babylonia a duce gentis sus, quem de idololatria reprehenderat,& sepultus est in terra Assyriorum, postquam viginti annos Prophetasset. Magna hujus prophetiae pars tantis obvolvItur obscuritatibus, ut apud Hebraeos antiquos traditione cautum fuerit, ne quis primum EzeehieIis, oc posteriora octo caeita ante trigesimum annum legeret. Sed quaeritur: An Iudaei etiam juventuti ante trigesimum annum non interdixerint lectionem aliorum ea pitum, quam in Ezechiele Et quare 'Eean consuetudo illa adhuc duret φ Respondeo: r. Etiam prohibuerunt lectionem primi capitis Geneseos, & totius libri diae I Canticum Canticorum. 2. Interdixerunt lectionem primi capitis Genestes 8c Erechielis propter hanc rationem, quia materia in illis capitibus contenta nimis dissicilis est, quae captum invenum superat e prohibuerunt lectionem Cantici Canticorum propter amores, quorum in illo libro creberrima fit mentio, ni facile iuvenes ad libidinem pellicere potuissent. 3. Interdictum illud, quo lectio inventuti olim prohibita suit, diu fuit obsoletz am sine discrimine etiam pueris lectio primi capitis
78쪽
De Libris meteris Testamenti is serie. -3DISSERTATIO SEPTIMA Q. V AE E s ΤDe Libris Veteris Testam . in specie ,
Ost tres Prophetas majores sequuntur duodecim minores, qui sic vocantur, non quod minoris sint authoritatis, quam majores : omnes enim libri
Prophetici ejusdem sunt authoritatis, sed quia minores Prophetae minores prophetias scripserunt. Hi omnes Prophetae minores olim in unum volumen compacti sumunt, ne parvitate sua singuli distraherentur, aut particulatim perderentur: hinc est, quod Lucas dicit in Actis cap. 7. ναμ Q.fcut scriptum es in libro Prophetarum, nam victimaι mihι o tulistis textus ille allegatur ex Amos cap. s. versu a s. sed scriptum dicitur in libro Prophetarum, quia duodecim Prophetae minores in unum volumen fuerunt compacti: hinc etiam duodecim Prophetet minores in supputatione librorum pro uno libro numerantur. ordo Prophetarum minorum in Biblus,hodiernis Hebraicis usitatus,an secundum seriem temporis sit institutus haud clare ex S. pagina,vel ex historiaJudiorum innotescit. QuidamProphetet fuerunt coqtanei, pr Op terea dissicile est conjicere, quis prius vel posterius prophe tiam suam literis consignaverit. Authores in diversa sententiarum iverunt divortia circa ordinem & seriem Prophetarum minorum .alii hos, alii alios Prophetas praeposuerunt:
79쪽
sed nos hodiernam Prophetarum minorum seriem, apud Christianos usitatam, & in Thalmude approbatam , tum
propter venerandam antiquitatem, tum etiam quia veritati apprime convenientem esse existimamus, retinebimus. De singulis pauca in medium proseremus.
O. Primus Propheta est Hostas idem denotans quod Salautor: hic Propheta fuit filius Beeri oriundus ex oppido Ila lometh,&ProphetetJesaigo υγωονω suisse creditur. Quidam Hose et prophetiam prophetie Jelaiae praemittunt. - ' Ioel, id est, nuipiens, suit filius Pelli uel oriundus ex agro Bethor,
vixit sub Rege Joram filio Achabi Regis Israel, & usque ad
tempora Menassis in Prophetico numere stetisse putatur. Amos, id est, portaus, lic fuit vocatus, quia fuit pu et oneratus, fixe gravis lingua sua, id est , impediti sermonis , quapropter vocarunt eum balbum, sive blaesum : suit plebeius,& ex bubulco in ordinem Propheticum receptus: postea, cum Regem de duobus vitulis aureis reprehendisset, clavo
circa tempora transfixus visam cum morte commutavit.
Obadias, hoc est, cultor Dei. Hic, antequam Prophetarum numero adscriberetur, lemicenturionis sive quinquagenarii dignitatem apud Ochoziam Regem Israelis gessit, si Sixto Senensi fides sit adhibenda. Ab hoc Rege postquam
duo te micenturiones ad capiendum Eliam Prophetam emissi coelesti isne absumti essent)et ProphetaObadias missus iu- ille creditur, sed ille relicto Rege Proseaetet adlississet,&diicipulus ejus factus fuisset. Hieronymus existimat hunc Prophe tam Obadiam fuisse illum Obadiam, qui, ut i . Reg. I 8. . legitur, temporibus Achabi &Jezabelis centum Prophetas in spei uncis vitie necessariis lustentavit. Rabbini arbitrantur eum fuisse prole lytum ex 'do mea, quia ejus prophetia contra domeos, id est, Chaldaeos & gentes conscripta est. CalvinuS opinatur Obadiam ante tempora Iesaiae prophetasse. TU' Iona, id est, columba, fuit filius Prophetae Amithai: multi ex Rabbinis statuunt Ionam fuisse filium viduae Sareptanae, quem Elias Propheta ex mortuis suscitavit, uti videre est in
Abarbanete in Ionam: sed hoc Rabbinorum delirium sacrae paginae
80쪽
De Libris Vereris Tinamenti in jecie. 4s
paginae repugnat, quae eum non gentilem, ted Hebretum s isse asserit. 'P Micha, id est, percutie is, sive quiIbic, adventum Salvatoris & locum nativitatis ejus clare praedixit, posea ex alto loco praecipitatus miserὲ vitam finivit. N . hum, hoc est, consolator, natus suit in oppido Etholai transsiu-vium Iordanem : post Prophetam Jonam contra Ninivitas prophetasse vuIso creditur. NE. Naba L, id est se Iudiator, fuit Propheta oriundus ex agro Bezochar: tempus quando vixerit, vel quando prophetare inceperit est ignotum: nonnulli tempore captivitatis Babylonicae, alii ante captivitatem Babylonicam eum vixisse opinantur, sed incerta sunt,& stramineo iundamento fundata. Ultimum ejus caput comprehendit earmen eucharisticum, in quo tum iudicia Dei adver- sua hostes , tum beneficia in ecclesiam describuntur. TVris
Zephama, id est, areanus Dei, claruit sub Iosia Rege Iudae , fuisinter ultimos Prophetas, qui ante captivitatem Babylonicam cum Ieremia prophetarunt. 'E Haggain, id est, festivus, petitus, adhuc minorennis ex Babylonia in Judaeam reversus est,populum admonuit ad reaedificationem templi Hiexosolymitani:Judsi verbis ipsius obtemperarunt,templumque reε-dificarunt, deidemPropheta adhuc suismet oculis structuram templi completam contemplatus est , inque eo primo omnium Deum laudavit. Mortuus est Hieroso ymis anno quinquagesimo post liberationem ex captivitate Babyloniaca.. Zhcharsas, id est, memor Domini, ejus prophetia su perat alias prophetias minores tum longitudine, tum etiam obscuritate : continet enim visiones obscurissimas visionibu x Danielis parum dissimiles. Malachias, id est, angelus, vel nunc meus. Origines putavit Malachiam iu isse Angelum, qui de caelo lapsus corpus assimisisset, ut Is aeli voluntatem Dei revelaret. Alii hanc lententiam tanquam nugatoriam rejicientes verosimilius statuunt ipsum fuisse hominem natum in oppido Sopha in tribu Zabulon , & sortitum fuisse nomen Angeli, quia suit serviet praestantis,&. praeterea moriabus inculpatissimis praeditus. Paraphrastes Chaldaeus, mul