장음표시 사용
211쪽
ros Prael. ad Insiit. Jus n. L b. IIITit. XXVIVtionis rationes a tutore petit ; damnum etiam sibi sarciri postulat, si culpa levi fuerit,illatum d. l. I. prine. F. eod. In tutela quidem pupilli tantum utilitas versatur : ex regula igitur alibi proposita sola lata culpa a tutorε praestanda foret. Verum pupillorum lavori concedi placuit, ut ob levem quoque culpam tutor conveniri posset. Vicissim per contrariam tutelae actionem , finita tutela, petit a pupillo. tutor, ut sibi restituatur , si quid de suo pro pupillo expenderit. Eadem a tutore petitur , ut
eum pupillus liberet , si is pro pupillo se obligarit
ι. I. princ. cr l. 3. I. ρ. de contrari tuteI. Mi innorum autem curatione recepta, eae actiones.ad curationem etiam fuerunt extensae. Proinde si agatur de curatione minorum , utilis tutelae actio adole. scenti, & curatorio competet l. 3. seqv. c. ar
VI. Tertius quasi contractus est administratio rei communis , si sine societatis titulo res communis si inter plures. In eum quasi contractum frequen inter deveniri solet. Ita quidem si res eadem conjunctim pluribus legata suerit ' ex collegatariis vero unus tantum fructus rei legatae perceperit , aut unus tantum impensas in eam necessarias sustinuerit ; ea sane in specie hic quasi contractus statim
enascitur s. g. b. r. Is autem quasi contractus ultro citroque obligat . Nam rei communis administrator 8t ipse aliis communicare cogitur , si' quid emolumenti ex re communi pereeperit , & ei alii ratam dare debent impensarum, quae rei communis causa factae fuerint. Inde igitur nascitur actio com muni disidundo utrimque directa. Per eam quisque eorum, qui rei communionem habent, rei communis
212쪽
m oblig. aquae quas ex contractu nasci et uis divisionem, & personales praestationes petit i.λα 3. f. commvn. divid. In, hoc judicio personales
praestationes . respiciunt vel damnum culpa admini. stratoris in rem communem illatum, vel lucri com munionem, , vel impensas in rem communem ab administratore factas d. l. 3. st. eod..Huic similis ea quartuS quasi contractus , administratio scilicet heis reditatis inter dipluces, communis . Et inde enim inister administratorem. ι & coheredes mutua nascitur obligatio . Eam autem ob rem instituta suit actio familiae era seundae utrimque directa . Per eam vero quisque coheredum & communis hereditatis divisionem, & personales praestationes petit h.4. b. . Rem omnem ita explicat Ulpianus in I. 21. f. . F. famis. ereiso. Familiae erciscunda iudicium ex duobus εonstat , id es ex rebus , atque praestationibus , quae
VII. Quintus quasi contractus est hereditatis adi. tio. Nam per aditionem hereditatis legatariis , &fideicom mistariis obligatur heres ad legata,& fideicommissa cuique praestanda. Ea quidem obligatio
ex vero contractu non oritur. Cum tamen nascatur
ex facto licito, inter quasi contractus relata fuit β. s. b. t. oe i. s. a. ss de obligat. oe act. Adutio autem hereditatis quasi contractus unitateralis est. Per eam enim legatariis quidem, & fideicommissariis obligatur heres : iidem tamen heredi non obligantur. Ex hereditatis aditione igitur una tantum nascitur actio personalis ex testamento . Per eam vero legatarii , & fideicommissarii ab herede non tantum legata, & fideicommissa petunt, sed eorum usuras etiam, ex quo mora suerit admissa ι. 39.
213쪽
1 os Prael. ad Insti3.Juse n. L b. III. Tit. XXVm. I. F. de legat. At vero obligatio , qua legatariis
N fideicommissariis tenetur' heres , diverta est ab obligationibus a desuncto contractis, & in quas ob ejus repraesentationem suecedit heres . In iis enim ex ipso defuncti contractu is convenitur. VIII. Postrema species quasi contractuum est M. Iulio indebiti. Qui enim indebitum ab errante acacipit , ad indebitum restituendum perinde obligatur, ac si pecuniam mutuam accepisset. Ad restitutionem
igitur condictione indebiti compelli potest o. h. . Enimvero ut indebiti condictio possit institui, duo.
omnino requiruntur . Primo enim oportet , ut prorsus non debeatur , quod solutum fuerit. Quapropter si solutum sit per errorem naturale debitum , cui actionem ius civile negat , id condictione indebiti frustra repetitur I. Io. st de obligat. ρο action. Nam naturale debitum per actionem quidem peti non potest , reliquos tamen civilis obligationis effectus habet. Cons libr. g. rit. I 4. q. . Deinde. ad instituendam condictionem indebiti requiritur etiam, ut solutum sit per errorem . IX. His ita constitutis, nodus hic oritur longe dissicillimus. Nimirum duplex est error, unus facti, alter juris. Proinde dubitari queat , an quia cumque error in solvente lassiciat , ut condictionem indebiti instituere possit. Ueterum interpretum sententia fuit , ea in re nullum discrimen in jure fieri; repeti igitur ab errante posse , seu facti, seu juris errore quid solverit. Pro ea sententia late diu serit Uinnius ad d. 6. b. t. n. 3. Verum sen tentia isthaec Paulum adversantem habet in I. q. priue. f. de jur. DB. πον. Sic enim ibi juriia consultus. Regula est, juνis quidem ignorantiam n
214쪽
m obng. quae quas ex contractu nast. 2 here, facti vero ignomvtiam non nocere. Proinde reῶctius cum recentioribus ea in re distinxeris inter
errorem juris , & facti ; in solutione per errorem facti competere condictionem indebiti ; neutiquam
vero in solutione per errorem juris. Sane eam diis stinctionem sequuntur ipsi Principes in I. Io. C. eod. Sie enim ibi. Cum quis ius ignorans indebitam pe- inniam solveris, cessat repetitio. Per senorantiam Ouim facti tantum repetitionem isdebiti soluti eo et re tibi notum est. Conf. No t. ad panae. libri I 2. fit. 6. Illud advertendum est tamen, neque ob e rorem juris condictionem indebiti perpetuo denegari, neque ob errorem facti eam perpetuo compet
re . Primo enim si cui jus is rare liceat, ei, si per juris errorem solvit, condictio indebiti denegari non debet. Hinc minori, qui ita solvit, conindictio indebiti non denegatur α ι. 9. prisc. F. eod. Deinde si facti ignorantia cum summa negligentia eonjuncta sit , ea quoque in specie indebiti condictionem tessare scribit jurisconsultus id d. Ly. f. a.
Pre quas personu nobis acquisitis obitatis. Ur contractus , aut quasi contractus non solum per se quisque sibi potest obligationes acquire. re , sed per eos etiam, qui ipsius potestati subsunt. Proinde hune titulum hic interposuit Tribonianus, ut generatim intelligeretur , quatenus per alios no- Tom.III. O stra
215쪽
aio Prael. ad lassis. Iustin. Lib.III. Th. IX. strat potestati subjectos nobis obligatio acquiri posis sit. Facile autem definiri potest , quatenus per alios nostrae potestati subiectos nobis obligatio acquiratur. Quod ad personas scilicet , quarum ministerio acquiri potest , inter acquisitionem dominii , &obligationis nil quicquam interest . Generatim enim licet asserere , obligationem nobis per easdem per sonas acquiri posse , per quas dominium nobis acinquiri solet . Per quas vero personas nobis domi. nium acquiratur , pro instituto alibi exposuimus Idri 2. xit. 9. Inde igitur hauriri debet . per quas
personas nobis obligatio acquiratur . opportunum tamen hic fuerit advertere . maximum discrimen esse inter obligationes ex contractibus, atque ultimis vo Iuntatibus acquiri solitas , si eae per alios acquisitae fuerint. Nam in obligationibus quidem ex contra
nibus acquiri selitis ipsius contractus initium spectari debet Ei igitur acquiritur obligatio . sub cuin
jus potestate sit contrahens tempore contractus initiis
Inde intelliges , cur, contractu sub eonditione inito a filiosa milias, actio patri competat, licet conditio post filii emancipationem extiterit L 78. princ. F.
de meis. obligat. Verum in ultimis voluntatibus ais liud juris obtinuit . In eis enim ut decernatur, cui actio competat , tempus existentis conditionis spectari debet. Hinc si filiolamilias sub conditione I gatum fuerit , et , non patri legatum debetur, si conditionis tempore is sui juris inveniatur I. 14. q.
3. F qua . dies legat. via fideici ced. Ejus dive statis rationem accurate exequitur Jacobus Gotho.
216쪽
suibus modis tollituν obligatio. OBligationum constituendarum modis expositis , hoe in titulo Tribonianus enarrat, quibus et iam modis dissolvantur obligationes legitime constitutae a obligationum vero dissolvendarum modi non ejusdem naturae sunt omnes. Eorum enim alii obliis
gationem perimunt ipso jure; alii eam infirmant exisceptionis ope . De modis quidem , quibus per exinceptionem infringitur obligatio , insea videbimus libr. 4. xit. I 3. Hic de modis agemus, quibus ea tollitur ipso jure. In pandectis vero complures oc. currunt modi, quibus obligatio ipso jure dissolvitur. Verum in hoc loco Tribonianus obligationum dinsolvendarum modos celebriores tantum exponit, δε- ιώtionem scilicet , novationem , acceptilationem , mum
suum dissensum denique. Inter praedictos autem oboligationum perimendarum modos longe interest in iure civili. Duo enim priores latissime patent, iliaque obligationes serme omnes dissolvi possunt. Ve. rum acceptilatio , mutuusque dissensus angustioris sunt usus. Ii enim, ut insta liquebit , quibusdam tantum obligationibus dissolvendis sunt instituti . Nos Tribonianum sequuti perimendarum tantum Obinrigationum modos hic exhibitos exequemur.
II. Quod ad primum igitur , solutio statim ipso jure obligationem dissolvit, seu ea volenti, seu inovito creditori fiat , seu ab ipso debitore , seu abo a alio
217쪽
igitur ab extraneo pro debitore pecuniam creditor recusare nequit L I7. C. de solui. m libeνaν. Pecuniam tandem ab extraneo oblatam creditori recusare licet, si ejus intersit , solutionem ab ipso debitore fieri. Ita quidem dominus directus recte recuissat canonis emphyleutici , aut relevit se alis soluis ionem ab extraneo oblatam . Utraque enim in specie ob agnitionem directi dominii creditoris interis est, ut ab ipso emphyleuta , aut barone solutio ei fiat. At vero ut per solutionem liberatio debitoris contingat, duo apprime sunt necessaria . Primo enim oportet , ut solutio ipsius rei debitae praestatione fiat. Nam invito creditori aliud pro alio in solutum dari non potest d. prine. h. t. θ i. 2. I. F. de reb. eredit. Deinde illud quoque requiritur , ut solutio fiat in solidum , neque pars tantum deinhiti creditori offeratur. Id ita placuit, quia solutio facta per minutulas summas minus commoda crydiatori est. AIiunde ipsa ratio juris exposcit , ut . quemadmodum ab initio in Iidum constituta est obligatio , unica etiam solutione in solidum dissolvatur. Hinc, partem tantum debitae pecuniae debitore offerente, totius debiti usurae non retardantur, nisi pacto convento placuerit , ut debitori liceat paraticulatim exolvere l. 4 I. I. si de usuri Rite autem Blutione facta , non selum ipso jure debitum principale tollitur , sed ejus etiam evanescunt aco cessiones . Per solutionem igitur non solum liberanis
tur fideiussores , sed pignora etiam , & hypothecas i. 43. F de solui. liberaa. III. Iam vero non raro contingit , ut plures summas ea pluribus causa quis debeat . earum au.
218쪽
cussus modis tollisuν ObIstatis 2Iglem unam tantum exolvat debitor . Ea igitur in specie disceptari queat , in quam causam solutum intelligatur. Ea de re placuit , ut ipse debitor in Iolutione declarare posset , in quam causam solutio. sit .mputanda. Si tamen in solutione debitor uois
Iuntatem suam non declararit, electio creditoris erit, in quam causam solutionem imputare velit I. I. C.
in solui. oe liberat. Neque tamen existimes, pro luinhitu creditorem in causam , quam ipse velit, solutionem imputare posse. Ea in specie scilicet credi torem jus fingit veluti debitoris procuratorem ; eum saltem ipsius debitoris personam induere jubet. Proin inde creditor in eam causam solutionem imputare debet, in quam imputari vellet si ipse deberet. Primo igitur in causam adhuc litigiosam solutionem imputare nequit. Deinde neque in eam, cujus dies nondum venit, neque in fidejussionis causam, si obsidejussionem quoque ei debitor sit obligatus . Ita ea de re Ulpianus in I. I. F. eod. Quoties vero non diiscimus , in quod solutum H , in arbitris es accipis 1is , cui potius debito acceptum ferat, dummodo in id
construat solutum , in quod ipse , s deberet, esset δε-
Iuturus , id est in debitum , quod non es in controisversa , haud in illud, quod pro alio quis fideiusserat,
aut cujus dies nondum venerat. AEquissimum enim visum est , creditorem ita agere rem debitoris , ut suam ageret . Permittiνur ergo creditor constituere , in quo
velit solutum , dummodo se consituat , ut in re fusconstitueret. Quod si alterutra causa sit durior., in causam duriorem solutio imputari debet. Causa durior intelligitur, quae usuras , pignora , hypothecas habet l. 97. ff. eod. Si nulla causa sit durior, in causam antiquiorem solutionem imputari placuit d.
219쪽
2 14 Prael. ad Inseis. Iussis. LI. III. Th. Ult. ι. 97. F. eod. Si major pecuniae lamna soluta sum rit , soluto potiori debito, reliqui imputatio fiet in aliud ordine posterius d. t. 97. F. eod. Iv. Ipso quoque jure per novationem tollitur obligatio. Novatio definiri potest miονis debi iunmam obligationem per Ripulationem facta conversio I. I. princ. F. de novat. obligat. Proinde ut novatio facta intelligatur . tria debent adesse, vetus scilicet obligatio , obligatio nova , & stipulatio. Quod ad stipulationem tamen , ejus necessitas in hodiernis novationibus exolevit. In Regno enim, ut passim in Europa alibi, nudis pactis expediri solent, quae apud Romanos olim stipulationibus expedienda
erant. Per novationem autem nova constituitur obligatio ς antiqua omnino perimitur, licet nova obligatio juris effectu careat. Ita quidem in pupillum
per novationem sine auctoritate tutoris actione transfusa , vetus obligatio tollitur, licet pupillus conveniri nequeat 3. b. t. Eo igitur casu actio pro sus amittitur. Nam Sc vetus debitor liberatur , 3c adversus pupillum experiri non licet d. i. I. g. I. F. eod. Cum igitur, novatione facta, vetus obligatio omnino tollatur , statim etiam evanescunt ejus accessiones. Proinde liberantur fidejussores, & hypothecae veteri obligatione promissae; ex debito etiam usurario usurae porro non currunt, nisi secus innovatione placuerit L I8. 27. F. eod. Cum vero tot effectus novatio pariat , ut ea facta censeatur , contrahentes novandi animum habere debent.
Olim quidem ex ipss conjecturis , & praesumptio.
nibus probari poterat, utrum contrahentes novati innis faciendae animum habuissent. Inde tamen litium seges uberrima.. Ad eas igitur amputandas Ju-
220쪽
suIbus modis tollituν obi gatis. 2Is stinianus novationem factam censeri noluit, nisi conistrahentes id expresse significassent. Si expressa significatio novationis faciendae deesset, & veterem obligationem manere jussit, & ei novam accedere I.uis. C. de nmat. Ea tamen in specie in duplici quidem obligatione ex eadem causa debetur. Proinde ubi
semel solutum fuerit, & prima , & secunda tollitur Obligatio i. 8. f. s. F eod.
V. Porro novatio fieri potest vel cum eodem debitore, vel in persona alterius, qui in veteris deribitoris locum succedit. Si cum eodem debitore nOvatio fiat, ea ut facta intelligatur, posteriori obligationi novum aliquid debet accedere, quod in veriteri obligatione non erat. Ita quidem si sine hypotheca quis debeat, cum eo novatio facta tandem intelligetur, si in obligatione novanda hypothecam creditori promiserit s. g. b. t. Verum si vetus obligatio in persona alterius novata fuerit , novatio
recte fiet , licet veteri obligationi nihil adjiciatur.
In persona autem alterius plerumque novatur Obliis
gatio , veteris debitoris mandato praevio. Id ipsum
tamen non est necessarium. Nam obligationem alterius seu ignorantis , seu nolentis cum creditoris consensu novari licet L S. s. F. de novat. σdelegat. Quae praevio debitoris mandato in persona alterius novatio fit , delegatio dicitur. Ubi ita novata fuerit obligatio, in persona veteris debitoris obligatio omnino perimitur d. 3. 3. b. t. i. II. priae. F. eod. Is igitur conveniri nequit , licet delegatus solvendo non sit. Olim quidem , ut supra monuimus, ex praesumptionibus, & conjecturis novatio probari poterat. Proinde ex jure veteri, alterius debitoris delegatione facta, novatio facta viis