장음표시 사용
431쪽
si festum si in morbis pestilentialibus et epide mi- eis. Particulares item morbi, veluti phthisis, hae-moptolea passio, elephantia et polypus narium, ad 'tantam aliquando humorum corruptionem et me hrorum purulentam laniationem deueniunt, ut per foetidam eorum exspirationem atque corruptorum humorum prauam fuliginem circumstans aer vitieis
tur. Quo fit, ut approximantes facile contagiona adficiant, siquidem ab unaquaque aegritudine materiali malus et vitiosus exhaIat vapor, qui approximans et aequaliter dispositum eorpus facile inficero solet. Idem per exempla demonstrare videtur PLINI vs ' , dum Iuporum quoddam genus in Italia esse scribat, quorum aspectu vox hominibus inter et piatur, ot de Psyllis in Aphrica ot Marsis in Ita lia, quorum odore et halitu fugiebant serpentes. Verum haec magis ad specificam et occultam
quandam naturae proprietatem, quam elementa rem ct manifestam qualitatem spectare censeo. Quamobrem pueros et plerasque mElieres tinctae ea
uis et porosiae ex sola conuersatione et osculis ac eo plexibus eorum, qui morbo Gallico instati flevi, etiam posse insci non negaueris, en maxime, Ii ulcera Ibniosa et sordida habuerint, a quibus venenosus et fio
tidus resudans vapor per arteriarum ad cutem tedi,
432쪽
mi natarum systoles et pororum laxitatem facile in corpus attrahitur, et paullatim corruptioni obnoxios humores corrumpit atque inficit. Tertium corporali et humorale vocare Iicet, quandoquidem sola contactu contrahitur, at iuxta materiae corruptae venenosam qualitatem vel proprietatem citius vel tardius, potissimum si approxi. mans corpus putredini et corruptioni fit facile obnoxium, ut vult GALENus de disserentiis febrium primo et ARIsTOTELEs, dum dicit: In habentibus Ambolum Deilior es transtus. Quare per coitum eum infecta miliere replurimum hune morbum tontrahi diximus, et in genitalibus locis primum eius apparent notae, et per colligantiam atque communionem principaliorum membrorum tacito quodam venenato materiae raptu satis per totam corpus dissemia Natur , et circa caput at faciem sui oratis prima ostentat indicia. Quod ideo euenire existimo, siquidem ex aesta venereo mutuoque Obscoenarum partium confrictu calor nativus vehementior factus per arte-xiarum systolen, quae ad genitalia membra non Poruae protenduntur, et membri porositatem ae laxitatom venenosum vaporem a saniato membro resudantem attrahito Qui etsi sui mole modieus existat, nihilominus tamen connata sua maligna vi totam humoralem mastam lento motu corrumpit, non disti mili exemplo atque torpedinis apud GA- Aa 3 LENvM
433쪽
LENvM et saliuas rabidi canis, quod in dies euenire in iis, qui a eane rabido demorsi sunt, videmus. Occulto enim gressu venenum augetur, et in quadraginta dies, alias in sex menses, teste GALE No ), et annum, ut vult Avic ENNA , solet protrahi, anteaquam mam malitiam palam ostendat, tandem vero in hydrophobiam miseros aegrotantes perducit , qui lectis inclusi suffocantur. Potes Item solo contactu et mutuo tonuit ru, ut diximus, contrahi, maxime s eum infectis saepius quis dormiuerit, uri intertitam, usu aut Iinteola, quae viseratis locis adhaeserint, attigerit, quandoquidem
humores corrupti, intra porositates carnium conistenti , ab expulsiva virtuto ad cutis superficiem pelluntur. Qui si ob tenacitatem et crassitiem imsensibiliter exhalare non possint, tum si utina mo-τa poros Obstruentes sua acri et mordaci qualitate cutem corrumpunt atque exulcerant, unde sanies virulenta promanat, quae sua tenacitato appropinquantibus facile adhaereas cuncta ad putrefactionem Procliuia corrumpit et inficit, dicente AvICENNAda dispositionibus aegritudinum. Quaedam sunt. quae de Duo ad oliud transeunt, velati lepra, scabies,
pariolae, furar psilentiasti et opsemato putrida. utrum
434쪽
Vtrum morbus Gallicus confirmatus Curetur, et post curationem cur interdum recidiuas faciat. Cap. VIL
Inprimis sciendum est, varias esse et infinitas paene corporum temperaturas, et simplicium corporis particularum atque instrumentalium compo-n s secundum plus et minus ab illo temperatissi. mo habitu, quem ευκρατον proprio ad id edito libello GALENva appellat, mille modis euariare. Etenim vix fieri posse nonnulli assirmant, ut tam ad amussim, quod aiunt, et adfabre compositum, et temperatum aliquod corpus inueniatur, quod veluti neutrum, in medio utrinque omnis Θxuperantiae vel defectus constitutum, extremum quod dam sanitatis supremae teneat fastigium. Qua quam demonstrationis gratia GALENvΜ hoc modo, ut saepius alias, optimum habitum a distempserato nos inuenire possv voluisse, facile crediderim, et tanquam POLYCLETI canonem quendam et regulam, quam ponit ARIsTωTELEs a. posterioris hanc optiis mam temperiem nobis ob oculos posuerit, ut ad eam hine inde collatis quibusvis corporibus sub eodem. genere comprehensis, quae plus vel minus ab extrema illa bonitate declinarent, in procliui nobis foret cognoscere. Verum enim Verocum membrorum lapsus, tam simplicium, quam A a 4 organi-
435쪽
, organicorum, in prima elementari commixtione, compositione, numero et magnitudine, ut docet GALE Nus ), prope infiniti existant, euenit, ut tam vitiosa et reprehendenda interdum inueniantur corpora, siue ex corporis constitutione atque inna. ta intemperis, siue processu aetatis et. incremento Per errorem in diaeta commissum, et accidentaliter id fiat, ut, si aegrotare contingat, et per incustriam vel medici negligentiam morbus a maligno pendens humore in longum tempus Protrahatur, iam mala qualitate in aliquo membIO radicata ominnem medicam manum, quantumuis vel ipsius Apollinis et Aosculapii, prorsus respuant. Qualia' existunt ex adusta bile et atra, eaque immodica intemperata corpora. Videmus enim quotidiana e perientia ob vitiosam diaetae, hoc est, sex rerum nonnaturalium, quas mediet vocant, administrativis nem eiusmodi corpora distemperata prauis et saepe
incurabilibus corripi morbis, quales sunt elephantia, phagaedena, cancri, causues pestilentes et anthraces, phrenitides, maniae et similes.
Sunt et, qui internum aliquod membrum volplura non naturaliter disposita a prima plasmatione.
436쪽
GALENO attestante, habent. Ad quae torrupti et mali humores ob membri dehilitatem in hoe morbo Gallico deeumbentes temporis diuturnitate irmantur, et tandem membrum eorrumpunt et vitiant, eoquomodo morbum, ut putabatur. sanatam iam de nouo rursus fusettant. Domita internis membris abdita per uiciosum virus fovente. Quod confirmat AETIus
medicus in practica sua de elephantias dicens: mri. io est, internis viseeribus eiusmodi grandines et pusulas suboriri, quales exterius in portis et elephanti sitib lingua et in ente adparent, internorum membro .rtim subsantia molliora et non adamantina ex ente. Memini enim in quadam adulescentε canorum plus, quam triginta, praeter fordida ulcera, tubera callosa, quibus totum eius corpus aliquot annis fatens et Demmiculans ferme eomputruerat, in tantum humorum
si is au in putredinem, ut et ipsa viseera infacta noureliquerit, siquidem hepatis, ut ab exeuntibus coniecta e poteram, gibbas partes et renum earnosam substantiam ita vitiaverat, ut victis fissilosem in eis inesse crediderim. Citra enim ullam dolorem purulentam reddebat urinam, interim grumoso sanguin8 commixtam. modo eoncreta biliosa fanis, subfestiis et interdum nigris armulis ad modum titerum repletam. Quar ma Ia tandem in Hydropisim astitem languentem dedu
437쪽
Alium non ignobilem aulicum, eodem morbo eo tabefactum , ante paucos annos chirurgi apud nos dissecuerunt, et pulmonis velamenta ae dextram eius par tem, ad quam a capite longo tempore virulentur distillaverat catarrhus, ita piarefactam inuenerunt, ut malam et tetrum odorem vix ad anter ferre possent. Praeterea ex Myrtarum et istorum aliptaram empiricorum supina ignorantia, qui huius morbi
Gallici curandi olim primas partes sibi vendicabant, plurima eorpora ab hae scabie infanabilia e ferunt,
duni suis ex mercurio male extincto hirimentis exterius in iunetiaris et ulceribus admotis membra principalia praua eius qualitate imbuerunt, neruos Ebmusculosum omne genus debilitauerunt, et ossa ad
medullam usque corruperunt. Quantum enim nocumentum uniuerso neruorum generi ex argento vivo
eueniat, ab ipsis laborantibus, qui saepius inuncti sunt, lacile est intelligere, dum immedicabili et
nodosa hic perpetuo torquetur arthritide, iste clamosa et per interualla incrudescente vexatur cephalaea, alius continuis in subiectas corporis partes marce scit eatarrhis. Potest item recidivas facere humorum corruptorum non facta perfecta et totalis eradiaeatio atqui mala in aliquo membro relicita qualitas, quae adfluentes. humores , rursus inficit et corrumpit, accidente ad id in rebus non naturalibus malo regimine, iuxta illud HippocRAT is ' .
438쪽
Quae relinquuntur in morbis, reeidivas fatere consueuerunt, et si a morbo cibum assumens quis non corroboratur etc. Et in commento GALE. Nus, ut in osse corrupto et vitiato saepius evenire
solet. Vidimus enim in hoc morbo Gallico non semel in focilibus brachiorum et crurium quasdam tallosas et osseas tuberositates adnasi, quae principio fui ortus intensi is doloribus aegrotantes de nocte potissmum asstiebant. Quibus discutiendis suis embrochis et
cataplasmatibus satagentes chirurgi, tantum abest, ut dolorem placarent, ut multo adhuc vehementiciavem redderent. Tam contumax enim et rebello ad euncta adhibita remedia virus perniciosissimumessiciebatur, quin imo demum ad cauteria et per Iongas incisiones paululum sese remittebat dolor, Et si ad viuum usque erasum et ab osse corrupto exemptum non fuisset, tanquam vi poreum vene num, sui corpulentia valde exiguum, reliquos affuentes humores corrumpebat, et deterioribus, quam prius paroxysmis laborantes affigebat. In his itaque et similibus longo temporis curis Heulo radieatus morbus. vlpiserimum solet confise , mari, et hianditivam solum vulgo dictam euratio. nem reeipit. Quis enim naturam iam longo tempore errantem reducere poterit, dum με εξιν, non σχε Πν amplius morbus esse dicitur 7 Τam ardua enim res est, Cum mala per longas tonuesuere moras. Quae
439쪽
De Morbo Galliso. 38 Quae medico consideranda occurrunt, si reclam morbi Gallici curationem cupit assequi. Cap. VIII.
Antequam huius morbi indicationes curativas tradamus , non abs re meo iudicio fuerit de curandorum corporum temperaturis et aliis ad id spectantibus circumstantiis nonnulla praelibare. GALE Nus in sua methodo euratiua duos scopos seu intemtiones. ut vocant, morborum curandorum veluti generaliores et uniuersali Ores ponit. Vnum ab ipsius morbi natura et qualitate, alterum vero a corporis affecti et membri laesi temperatura esse desumendum docet, et ita per contraria, ut idem alibi et Avic ENNA testantur, curativas intentiones fore eliciendas, mensuram vero conotrarietatis et qualitatem corporis male affecti constitutio et morbi intemperiei magnitudo ostendunt. Quum itaque, ut superius ostendimus, in infinitum excrescant corporum diuersae intemperies, neque eas certo numero quis comprehendere posset, ob id GA Lxsus in suis de bono valetudinι tuenda commen. 1ariis praecepta sanitatis . conserumdae traditurus, quibus in ultimam senectam citra ullam aduersam
440쪽
valitudinem vitam quis producercti possit, ι abri ea vi quae ευκρατοτατη, hoc est, temperatissima Ex illit,idilucidioris doctrinae causta praeseruati uas indicationes sumsit, et eam solam corporis Optimam temperiem in medio suae Asiae, quaei satis amplaini latitudinem hahst, maxime, ubi HIPPOCRATIS tria est, reperi ri posse demonstrat. Namque apud Aegyptios, Arabas, Scythas, Celtas, Germanos edxeliqua regionum distemporata climata ευκρατα illa et temperatissima corpora inuenire est impossibile.
Quamobrem non parui negotii aestimandum, eorporum ab hoc morbo liberandorum intomperies medicis diligenter perpendendas et excutiendas oportere, quod ne per transennam quidem, quod aiunt, hosce leues empiricos perspectare videmus, dum uno calipodio omnes ex aequo calcearct Contendunt , et ophthalmici cuiusdam exemplo uno eodemque collyrio omnium oculos illiniunt, siqui
dem sola ligni Ga aci decocto, veluti ad omne
morbos communi quodam alexipharmaco, omne morborum genus propulsare Promittunt, neque ligni naturam et proprietatem neqne, exhibendumensuram et tempus conueniens, neque corPO ris, eui exhibent, temperiem et constitutionem