장음표시 사용
451쪽
fieri posse verisimilius sit, ut tam purum et euchymum corpu, hodiernis temporibus inueniatur, quo finon habeat multam cruditatem humorum circa prismas venas, et nonnunquam Per totum coaceruatam, ob crapulam et ingluuiem, otium prosum dum atque praeceptorum sanitatis tuendae neglectum, attestante GALE No in eommento Aphoris et de regimine Somitat. lib. VI . partit. 6. In primis itaque diebus, dum morbum Gallicum curare in. tendimus , non inutile foret incisiuis leuibus et partim aluum delicientibus meatus obstructos vesobstructioni paratos reserare, ut iam ligni assumendi decoctum, ventriculum ab Omnibus excr memtosis materiis expurgatum et meatuum reserati nem offendens, facilius et sine noxa a venis mes Taicis attractum 4:t Per omnia corporis vasa paullatim derivatum, suis actionibus et facultatibus comis modius perfungi queat. Quod pulchre essiciemus per diatrionpiper. et diospoliticon duplex GALE-mi ). Nam signi Indici, ut vulgo apparatur, is cocturn, primis diebus in multa quantitate exhibitum', noxium meo iudicio in hoe casu esset. Quantum enim noceant, qui eiusmodi fortia diuretica et sudores prolicientia citra iudicium primis diebus exhibent, superius satis a nobis demonstratum est.
452쪽
Praeterea quum neque ex acutorum genere, fetaehronitus hie morbus magis exisat, in quibus concoctiones nos expectare vult HIPPoc RATEs 'Adum ait: Concocta medicare, et non monere cutida, aliquot diebus post reserationem et meatuum a peditionem et sanguinis missionΘm factam conueniem tibus syrupis materiae peccantis digestion pro- Curare , et postea appropriato purgatorio pharmaco euacuare maximae utilitatis esset. Tum enim minorata materia, circa hepatis magna vasa mineram morbi inuente, per ligni Indici decoctum, quae circa capillares venas et intra carnium cauitates impacta est vitiosorum humorum copia pedetentim incidendo et attenuando per poros cutis insensibiliter et sensibiliter per sudores ouacuabitur. Quodsi intute ratus sit morbus, ac vicem maligna et apostmmata dura habeat, saepius rei terare digestiuos strupos et purgationes conueniet, dum in morbis chronicis et melancholicis unica expurgatione non contentos esse deceat. Non laudo tamen, quod quidam temerarii iaciunt medici, primis satim die-hus fortia et aeria pharmaca propinantes, quae a remotis et distantibus, a communibus per secessum et vomitum viis vehementer vitrahunt. Praeter enim quod ex prauis humoribus aliquid educant, miseros aegrotantes grauiter laedunt, modo verti-
453쪽
gines, inquietudines, torsiones, nonnunquam est,nimi deliquia inserendo , .et' contra HIPPOCRΛ-tis ) praeceptum facientes, qui dicit: Erysipela
ab exterioribus verti ad interiora non honam, ab inisterioribus autem ad exteriora bonum , dum ad nobiliae membra, ad extimas cutis partes, humorum peccantium a natura propulsatam sentinam reuocantia Quare medicum rationalem et prudentem esse oportet, ut non temere, neque negIigentet mo horum curationem aggrediatur. Post purgationes intermedias, quas in morbo diuturno rei terandas
duximus, prodesset satis in s captilis. brachiis, naistibus et coxis tuturbitularum eum levi et supersitialiscarifcatione a Vitis, et post triginta aut quadraginta dies iuxta morbi vehementiam et remissi n0m sub morbi declinationem halneas siccas, quas Graeci λολωσίας appellant, eum magna utilitate
possumus adhibere, ut reliquiae vitiosorum humin xum intra cutis poros incarceratae, iam per laua era attenuatae, reseratis porta transpirarent et euacuarentur. Quae omnia prouidi et sapientis media ei subiicimus iudicio. De Aph. Partic. VI.
454쪽
virtuto et eius decocti apparatu.
Lignum, quod ea gens barbara, quis nobis. transmittit, vernacula lingua Guvacvm appellat, ab Hispanis et Italis janfriam, ratione suarum nobilium ph diuinarum virtutum vocari audio. Latini indicum dicunt, ego vero cum aliquot doctis medi- eis ebenum esse puto vel aliquam eius speciem. Ν-que per omnia descriptioni, quam de ea Diosco. vings in suo de medica materia libro ponit , conuenire videtur. Praeter enim soliditatem et reniten. tem duritiem aquae non supersidet, sed innata plurima terresti i substantia fundum petit, quod ebeno tantum prae ceteris arboribus attribuit ARIsTOTELEs. Triplex eius genus esse dicunt, et quod ex Aethiopia venit, probatissimum esse, et in ΡοMPE1I Mithridatico triumpho primum Romanae urbi spolium gratissimum et admirandum fuisse narrant.
Radicem magis terra opertam nigro colore, quam arborem scribit Diosco RIDEs, nihilominus tamen plerique neotericorum a THEOPHRAsTo non dissidentes, apud Italos in altitudinem mediocrem arborescere, eorum, qui ab India veniunt, relatu adfirmant, crassicie corporis hominis, soliis plantariginis, sed minoribus pati illi et rigidioribus, gla
dibus ad modum quercuum et veluti oliuis, ram
455쪽
rum extromitatibus inhalrentibus. Et ex eo ops-mum censetur , quod recens satis, neque admodum vetus et cariosam existit. Tale etenim igni superimpositum ob resinaceos fauos, quibus interius nigrum meditullium discriminatur, citius ac conditur et flammas agit. Quo solo ligni bonitatem ab adulterato probare solent. Laudatur item, quod subcitrino et buxeo est colore., qualo sest nostrum, quod passim in ossicinis apothecariorum diuenditur, et post: detractum cortrcem colore affliuidum vergente, item quod in gustu praeter a stringentem saporem etiam leniter linguam erosione mordicet.
Lignum ost satis calidum, admixta tamen aliquatrtemperata, aerea et rorida caliditate, quod pedrasinosum et lentum gluten , pectinibus intra ligni moditullium discurrentibus in farctum, intolligerodatur. Ex quo nonnulli praeter quod prauos en
peccantes humores comprimendo et segr gando a sanguine per sudores et urinas evacuet, etiam nutrimenti nonnihil corporibus adferre dicunt. Nam per eius decoctum a morbo Gallico liberali , qui olim cacothetico habisti et inaedenti ae colore pallido et plumbeo visebantur, habitiores posea, poloratiores et
vitidiore cute, ipsa experientia monstrante, euas runt, quod ex vitiosorum humorum per lignum epotum exinanitione et membrorum nutritiuorum
456쪽
torroboratione non minus euenire credo. Namque prauis expulsis humoribus, qui postea in eorum locum succedunt, a virtute melius et citius distri-Buuntur, adponuntur, et in nutriti assimilationem iuxta naturae regulantis motus et ornatum pulchrius transmutantur. Praeterea abstersoriam vim egregiam ei attribuunt autores, ita, Vt iis, quae claritati oculorum ossiciunt, nobilissimum auxilium esse pronuncient. Est item valde exiccativum malarum humiditatum ventriculi et earum, quas in iuncturis et neruosarum partium cauitatibus
inuenit, quod post eius potum statim principio facile est apprehendere, siquidem multa siti
et oris siccitate potantes discruciat, et villys tunicarum stomachi ci ventriculi uniendo et constringendo magnum appetitum solet incitare. Quare diuersas .et paene contrarias huic ligno aliquis inesse virtutes dixerit. Nam praeter id, quod per urinas et sudores sua diuretica vi evacuet, otiam Ventriculum, ut puto, comprimendo intestina ad expulsionem secum proritat, et nutrimentum corpori addit. Verum iu sceis Dalde et attenuaris mulia macie corporibus et valde hili s tam cautela exhibendum eousulo. Quod autem eas virtutes iam di istum lignum habeat, .exportentia quotidiana comprobatur, et pharmaca eiusmodi, contrariis distant i inter se substantiis, quae diuersos producant effectus,
plura ponit. CALENvs ct smplici medicina libro Jk
457쪽
Deeoctum eius ligni vario modo apud omnes a mratur. Alii enim lima vel torno in scobem redactum in aqua fontis selectissima et pura decoquunt, singulis libris decuplum aquae adiicientes, et ad tertias vel paullo plus iuxta morbi indigentiam lento igne hullire permittunt. Alii plus vel minus aquae adridunt, semper glutinosam et lentam spumam sedulo auferendo, quam ulceribus linamentis exceptam et pustulis ac tumoribus dolorosis circumlinitam imponunt. Sunt alii, qui simplici decocto ex ligno
tantum non contenti, varia simplicia pharmaca, partim aluum mouentia, partim haberius sudores euo. cantia admiscent. Quod ut in rustieorum si robustis corporibus non prorsus damno, ita neque in omni .hus Oodem modo exhibitum laudo. Quum enim sua
virtute et specifica proprietate partim aluum pubdu.cere et fortiter sudores prouocare per se solum ligni decoctum suificiens sit, quid opus acria et venenata admiscere medicamenta 8 Quam enim pri ei palloribus membris noceant turbith, herm dactylus, coloquintida et eiusmodi alia, si pee aluum non deiiciantur, et in corpus assumantur, in arte medica exercitatis satis notum est. Quod ex primae ligni bullitione, post colo expressum decoctum relinquitur, cum sesquialtera portione cla Tae aquae rursus lento igne bullitur, ita, ut pro ligni recrementorum libra una quindecim aquae
adiiciantur, et post tertiae partis absumptionem in ε
458쪽
in mundo et stanneo vase reconditur, quod loco potus et vini in prandio et coena exhibetur. Unum tamen meminisse iuvabit, quod non omni complexioni ex aequo apparatum, neque eadem mensura semper datum istud decositam conuenit. Nam meis Ianeholieis et valde tholericis ac velutν mara o ex diutino morbo contarifactis valde noxium foret, pituitosos vero et sanguineos maxima iuuabit.
De modo exhibendi decoctum ligni Indici morbo Gallico laboxantibus. p. XIII. Tripliciter hoe morbo Gallico assecti possunt
di ingui fecundum tempus, materiam et inhaereny ut dicunt, modum. Aut enim retens est morbus eri,upusulis circa pudenda, caput et frontem eum doloribus iuncturarum infammatione participantibus, noctu et nonnxnquam interdiu assigentibus, aut diuturnus et langi temporis eum ulceribus virulentis et fordidis atque calloses et scirrhoiicty ttimoribus et nodis, aut materia peccans est Huguinea, aut cholerica, aut plegmatica, aut melantholica, et hoc vultirvmum, intilia vel modica aut exteritis ad tutis superficiem et carnium porositates expulsa est. et pusulas, apostemata, ultera et alias eviis defoedationes exestatiit, aut intra corpus et vasa relenta lentam febriculam tertianae no- thai
459쪽
De Morbo Gallico. Hae typos fretantem, et elata vesperam potissmim
exacerbauiem clim dua eorporis maeredine et colaris plumbeitale inducit. Quae omnia curati uos scopos tam in pharmacia, quam diaeta euariare docent, non posthabendo aetatem, sexum, regionem, anni horam, aeris constitutionem, consuetudinem. et corporum ἰδιοσυγκρασιαν, indiuiduam quam vocant proprietatem etc. Quae bonus medicus semper prae oculis habere debet. Nam aliter curatur puer, mulier aut senex, aliter iuuenis et in aetate
prouecta constitutus, et sic de similibus. Iam ad modum exhibendi deeod a venio, et primum de valde et Iongo tempore i ectis, iisqus robustis et valida adhuc virtute sermonem aggrediar. Extremis enim morbis iuxta HIPPOCRATEM in extremo exquisita remedia conueniunt, ii victu tenui et exquisito, omnibus iam dictis bene consideratis, sunt continendi. Si enim aliquis error per aegroti inobedientiam vel petulantiam committatur, quod plerumque accidit, facilior est reparatu in hoc, quam in pleniori victu. Sumat itaque mane, Veadstanti medico videbitur, in quantitate conuenienisti ex ligni Indici decocto statim pos somnum spatio inter coenam praecedentem septem aut octo horarum, quum cibum e ventriculo flescendis osenserit patiens, et bibat calidum, tum stragulis
460쪽
et vestibus hene coopertus in lecto se per tres horas contineat et sudet, si fieri potest. Postea surgens et excrementis undique bene expurgatis, leuiter et pedetentim in cubili obambulet, fenestris et xi mulis undiquaque bene obturatis et occlusis, ne a vento vel frigore obstruantur pori, et transpirationem tam diffugientem obtutum, quam sensu Perceptam prohibeant. A potu igitur assumto per sex horas prandium tenue apparatur, in quo
Praeter panis uncias quatuor aut quinque et prunadamascena, passas uuas, amygdala, pistacia facis Charo operta, praeterea conceditur nihil, et potum exhibent, ex aqua secundae decoctionis praedicti ligni. A prandio leuiter in cubili obambulet, vel
in sella sedens se contineat, cum amicis et familia-xibus iucundos et hilares miscendo sermones, instrumentis musicis et dulcibus sonis sese oblectet, fabulas et iocularia scommata legat, caueat a somno diurno, si non sit adsuetus. Quod si insomnes forsan ob dolores nocturnos accedant noctes, in die parum dormiat, sed non statim ab assumto cibo. Nam caput replet fumosis exhalationibus, dolores et grauitates inducit, catarrhosas materias adauget. Bursus per duas horas post frugalem coenulam modo et ordine, quo supra habitum est prandium, ita, ut multo leuior et minor sit coena, quam prandium, eandem decocti mensuram assuia