Institutiones juris ecclesiastici, maxime privati, ordine decretalium. Auctore Jac. Ant. Zallinger ad Turrim, .. 4

41쪽

Liber IV. Titi L.

munfur, dispensare potest , & alia nova impedimentaeonstituere. Concit. Trid. Can. 3. de Saer. Matrimon. 2. Non contractum Romanorum, 3. nec contractim Barbarorum ; cum multis uterque fuerit superstitionibus foedatus , saepe iniquus, perpetuo variabilis, &paulo post per religionem christianam abrogandus. g. 34. Dicunt 4. Si contractus civilis non est materia Sacramenti, explicari omnino nequit, quaesit istius Sacramenti materia, quae forma R. Contra. Bus matrimonii dicitur mere naturalis, qui spectato consensu & habilitate personarum contrahentium nihil continet neque positivum, neque negativum, nisi quod immediate ex jure naturali aut divino ad validum m trimonium requiritur : atque is spenatur in infidelibus, qui Ecelesiae legibus non obligantur. Contractus eiυilis appellatur, qui praeter requisita contractus naturalis ad valorem requirit solemnitates, aut positivas vel negativas personarum qualitates non naturalibus , sed civilibus legibus praescriptas. Ac talis contractus , etsi naturalia requisita positiva continere debeat, non est mere naturalis. Christus pro materia matrimonii neque naturalem, neque civilem contractum instituit . hoc sensu , ut quivis contractus vel mere naturalis ,

vel civilis illico haberi debeat pro signo rei sacrae, &Pro Sacramento. Nam Ecclesiae suae potestatem dedit, praescribendi tum solemnitates, tum determinandi qualitates personarum, quibus neglectis matrimonii vinculum non coalesceret, consequenter nec sigmm conjunnionis suae cum Ecclesia existeret. Nec sane potuit Christus matrimonii materiam, eum id pro tota Ecclesia sit institutum, legibus civilibus tam dissormiabus , variabilibus, saepe iniquis & superstitiosis deter minandam relinquere. Dicendum ergo restat: Materia matrimonii ex Christi institutione est is contractus , quo

42쪽

quo ex approbatione Ecclcsae matrimonii vinculum coalescit, atque is contractus situs est tum in traditione juris ad actus conjugales mutuo sacta inter per sonas habiles; circa hoc enim jus tamquam materiam

contractus versatur: tum m mutua acceptione ejusjuris secundum Ecclesiae leges expressa , tanquam forma. Nam cujusvis contractus forma , sive is sit consensualis, realis , verbalis, aut literatis, censetur esse id, quo contramis in suo genere perficitur; ac continet etiam solemnitates externas, si ad perfectionem actus, tanquam necessariae, legibus praeseriptae sint cae). x Materia 9 forma in iis Sacramentis maxime conssipiacua ess, in quibus verbum accedit ad elamentum. inis deque si Sacramentum. Eugenius IV. in Decreto pro Armenis catholicam de Sacramentis doctrinam exponens, I primo generatim, Sacramenta nova legis tribus persei ait, rebuS tanquam materia , verbis tamquam forma,& persona ministri conserentis Sacramentum cum intentione faciendi, quod facit Ecclesia. Dein expliacat speciatim materiam 9 formam Baptismi, Confrmationis , Eucharisior, ordinis, extremae Unctionis. De

Sacramento poenitentiae tradit in hune modum: Quar tum Sacramentum est poenitentia , cujus QUAsTNATERIA sunt actus p innitentis. - . Forma hujus Sacramenti sunt verba absolutionis. At de Sacramento matrimonii nec materiam , nec quasi materiam . nec formam, nec minis1 um a contrahentibus diversum ex

primit. sed ita docet: is Septimum est Sacramentum Matrimonii, quod est signum conjunctionis Christiis& Ecclesiae. secundum Apostolum dicentem: Sa- ramentum hoc magnum egi; ego autem dico, in Chriso,.9 Eccissa. Causa essiciens matrimonii, regulariter ,,est mutuus consensus per verba de praesenti exin pressus. Plura non addit Pontino huc pertinentia 3 sed mox ad tripIex matrimonii bonum explicandum yr greditur , nempe bonum prolis , Dei. 9 Sacramenti. de quo infra dicam tit. de Conditionibus appof. in duespousatione. Ob hanc igitur causam, cum in matrimonio non inque anareat elementum ac verbum. uti in

aliis Sacramentis , neque in conciliis aut mutilum Decretis materia ta forma singillatim exprimatur , eontia

43쪽

igit, ut Theolostii in diversssaeas hete re obirent δε--tentias. Cons. Melia. Canus ι 8 de Locis Theol. c. s. urnelius de Sacr. Matr Q. III. Ludov. Haberi T. VII. Theos Domnat. 9 Dor. Analogia non ex myf- ' ca, quod veteres SchoIasici de materia S forma retia quorum Moramentorum fecerunt. sed potius ex puri . t prudeutis. Feteuda es, quae de materia 9 forma pactorum ta contrailaum i serit Sed hodierni Novatores, quando 'de materia matrimonii in favorem civilium Ma-υ gistratumn dis utant. rem totam nimis ruditer re ero. - .ie . Mi proponunt . aliιsque. Contra Etam civilem tan- . quain matcrἰam Sacramenti sumunt, quae insar cerae aut Iuti solo Principuin arbitrio componi, ac sngi y- ' fit; cui dein voluntate contrahentium ratio Sacramentitaηquam forma superveniret . aut, s nollent, non Iupem ventret . perinde uti cera signam imprimi potes, noni item debet. At enim quando personae habiles legitime contrahunt. unus peragitur, isque indivisibilis actus .

quem Christus illius mysteris figuum esse voluit, quo s- . hi Melesiam desponsavit.

g. 35. Dicunt g. Christus Evangelio suo non

derogavit potestati politicar: ergo matrimonium, etsi rationem Sacramenti acceperit, eidem potestati etiam quoad valorem & vinculum subjacet nunc. uti antea, cum Sacramentum non esset. R. I. d. a. Christus non derogavit polificae potestati iis in rebus, ct negotiis , quae a Christo ejusque Evangelio intra sphaeram rerum S negotiorum civilium relicta fiant, c. a. Iis etiam in rebus ' negotiis, quae a Christo S Evangelio qualit item , de naturam sacram, & spiritualem acceperunt , n. a. S e. Leges civiles inter servos non matrimonium, ejusque jura agnoscebant, sed contubernium domino

rum potestati subjectum. At quia teste Apostolo quoad

divinam religionem nulla est inter servos & liberos distinctio, Ecclesia inter servos vera matrimonia habere locum docuit, quae, etsi invitis Dominis essent inita, solvi non possent. C. I. de Conjugio Servorum.

Nihil tamen per hoc aliis Dominorum iuribus d

. tractum

44쪽

α Sponsulibus V Matrimoniis. ab

tractum est. Hue etiam pertinet C. I. h. t. Cum lest civili Saxonibus & Francis non liceret matrimonium eontrahere euia alienigena quod de Saxonibus testa. tur Adamus Bremensis l. I. Hist. Eccl. e. 5. ); Synodus tamen Triburiensis matrimonium inter virum Frin

eum, & mulierem de Saxonia validum declaravit hieatione vinculi S Sacramenti, salvis esse Hibus, qui a xivilibus legibus pendebant. R. a. Si Christus Evangelio suo non derogavit politicae potestati: tamen ESvangelium etiam politicis Magistratibus Si Principibu, promulgatum est; qui iidem Ecclesiae S legibus Eeelea sat , si Christiani sint, actu subjacent. AEque eertuiti. quod Christus rem omnem sacramentariam non

politicis magistratibus, sed Praesulibus Ecclesiae subje cerit. R. s. Falsitatem ejus Asserti: Chrisus non derotabit politicae ydtestisti, in sensu a Novatoribus 1ntenis to enucleate ostendi in libro Isagogico g. 187. & tri bus sequentibus. Quando res Vel actus qualitatem se eram & spiritualem induit, per se fit juris divini. Aeesesiastici, neque tunc speetali derogatione opus est Arg. g. 7. Inst. de rerum divisione.

g. 36. Cum iure statuendi impedimenta matrimonium dirimentia , connexum est jus eadem mutandi aut imminuendi generaliter, quod a Concilio Latera nensi circa gradus consanguinitatis & affinitatis, & Tridentino circa impedimentum publicae honestatis &cognationis spiritualis factum est jus itidem in iisdem justa ex causa dipensiandi. Decidendum es t Ι. Quando Ecelista tribuitur jus statuendi impedimenta matrimonium di imentia , nomine Ecelestia non veniunt sin, guli Episcopi, sed Concilia generalia, Summus Pon . tifex, & inveterata consuetudo, quae vim legis habet . C. I. de cognat. spir. Nam post disciplinam Eeelesiae jam generaliter constitutam, in causa Sacramentorum

45쪽

praecipue, ad conservandam uniformitatem hoc nego. tium julfe annumeratur causis majoribus. II. Inferiores Praelati aut Synodi in generalibus Ecclesiae legibus dispensare non possunt; de qua re Conf. L. I. Decreta f. 19o. & seq. S g. sI8. & seq. Exceptiones sunt r.isi dispensatio per ipsos Canones Episcopo concedatur ν); aut Papa det facultatem, uti constat de facultatubus quinquennalibus Episcoporum Germaniae; aut disnique .ndubitata & inveterata consuetudo tale jus diaspensandi quibusdam Episcopus vindicet set . III. Ex tali consuetudine Episcopi dispensant in impedimentis

mere impedientibus, nisi provenerint ex votis per se tuae castitatis, aut ingrediendae religionis , Summo Pontifici reservatis, vel ex Sponsalibus eum altero iniatis, quae hoc invito sine injuria relaxari nequeunt, ΙU. Quando non agitur de matrimonio contrahendo inter impeditos impedimento dirimente, sed jam cotis iratio cum ejusmodi impedimeuto, tune, ut docet Cabassutius in Theor. & Praxi Jur. Can. cum aliis l. 3.

c. 27. u. 3. & 7. dispensationis potestas est penes la dinarios , concurremtibus smul sex conditionibus δε-quentibus. I. Ut jam fuerit contra iam matrimonium. a. in contractum 'erit ignoranter quoad impedimentum. 3. Ut sit conbummatum. 4. O impedimentumst occultum. S. Ut partes sint adeo inopes, ut noupollini ire vel mittere ad Papam vel Legatum. 6. taesi fieret separatio, scandalum veri iliter oriretur. Si vero aIiqua absit ex praesutis eircumsantiis, o persona sint pauperes, aut rudes ac rusica, osseium eruordinarii, probequi hane dispensationem in forma paupersm ad Sedem Apostolicam, ut plane, gratis, ae sine compositione obtineatur. U. Alium dispens

tionis Episcopalis easum memorat, non approbat B nedictus XIV. de syn. Diceces. l. 7. e. 3I. n. a. quando agitur de matrimonio non contracto , sed proxime

contra

46쪽

o Sponsalibus V Matrimoniis. 3I

eontrahendo, sive quando tales urgent rerum circumstantiae, ut neu Summus Pontifex consuli, nec matrimonii contractus, ad quem omnia sunt disposita, disserri possit sine scandalo, & paratorum ad nuptias infamia. Tum, putant nonnulli Auctores, Episcopum dispensare posse ex praesumta voluntate Summi Pontificis. At enim priesumtio ex urgente causa sive Epithia licitum facere potest, quod per se licitum non est, non autem confert jurisdicti'nem, quae & necessaria est ad actum , & quae pro casu urgentis necessitatis non fulcitur vi legitimae consustudinis. Cons. dicta l. I. Decr. I 85. n. II. de Epithia. l. III. g. 177. de consensu praelunito. Aliud est, si pro casu necessitatis jurisdictio tribuitur ipso jure. Exemplum extat in Concit. Trid. Sess. XIV. c. 7. de casuum reservatione;

ibi: in nulla sit reservatio in articulo mortis: atque ideo omnes facerdotes quoslibet paenitentes a quibusvis ' peccatis ta censuris absolsere so sunt. Aliud exemplum suppeditat Rituale Augultanum Tit. 38. de Sacr. Matr. n. Iq. ibi: sitsodsi vel a Conflifario uel a Parocho ita sero inter contrahentes deprehendatur impedimentum occultum dirimens ab Epistopo dispensa-hile, ut ante diem nuptiarum non pollit obtineri dispensatio. ad evitandam omnem consitionem, deleg

mus omnibus Confessariis V Purochis potestatem in tali casu dispensandi in foro interno ad valorem matrimo nil, o ad essectum licite reddendi vel pstendi debitum ; dummodo statim requiratur dispensatio per I teras ab Ordinario in ordine ad aIios essetas matriamonii validi.

ν Exempla complura hujusmodi concessionis extant, in Concilio Trid. V in tu a Matrimonii Se s. XXIV.

L I. de res Matr. circa pravias denuntiationes lege praescriptas. Ibi: Nisi Ordinarius ipse expedire judicaverit, ut praedictae denuntiationes remittantur di iquod illius prudentiae & judicio saneta Synodus relinquit.

47쪽

linquit. De dis Mani jure in impedimentis dirime tibus multa agitata hunt. Icriptaque oecasione rinst tionis En ensis. Cons disertatio inscripta: Expostulatio cuui Bonnoso Reschampio. Op II L. Σ Natalis Alexander Theol. Dogmat ει Moraι. de

Matr. I. a. art. x, Reg. xa. ait: Si dubitet, aut merito dubitare debeat Episcopns , an dispensationes a suis decessoribus concessae. sint eκ privilegio rea

li & perpetuo. an ex privilegio personali, dispensare non potest . nisi & ipse dispensandi privilegium

a Summo Pontifice obtineat. In re enim Sacramenta spectante, non licet minus probabilem , aeminus tutam opinionem sequi, relicta probabiliore,' atque tutiore.

37. III. Inter quaestiones de impedimentis diamentibus 27. propositas, tertia erat haec. utrum

iisdem etiam ligentur Protestantes in locis, ubi vi paeis Westphalicae tolerantur 3 De qua re I. distingui oportet inter forum externum , in quo matrimonia secundum principia & consuetudines cujusvis seste inita habentur pro validis, S liberi legitimit & inter forum internum, ac canonicum, quod spectituerro casu, quo Acatholici conjugati, qui cum impe-imento contraxerunt, aut pars alterutra ad surum

verte Ecclesiae revertuntur, aut quo ipsi causas suas matrimoniales ad forum catholicum deferunt; quod saepe factum est ab ipsis Principibus Protestantivis. II. In foro canonico liberi Catholicorum habentur legitimi , si matrimonium inter assectos impedimento dirimente initum suit bona fide, saltem partis unius. quando de solemnitatibus ab Ecclesia catholica praeseriptis in ipso contractu nihil ab ipsis prie termissam fuit. Ob hanc clausulam valde dubium est, utrum hic favor aeque pertineat a Acatholicos, qui bona etiam fide, id est, eum ignorantia impedimenti matrimonium cum impedimento dirimente ineunt. III. His

48쪽

De Sponsalibus V Matrimoniis. 33

prenotatis decidendum: Impedimentis matrimonii ab Ecclesia eatholica statutis ligantur etiam Acatholi ei. Prob. I. Aeatholici per desectionem ab unitate Ecclesiae pro foro interno & canonico non liberantur a jurisdictione, & legibus Eeclesiae: imo cum subjectio erga hierarchicam Ecclesiae potestatem si juris divini, nulla

contra eam praescriptio, nulla consuetudo, nullum

privati, publicive pacti genus habere locum pro sorointerno potest. Si ea sulpensa dicitur, aut quiescere

cogitur necessitate temporum p totum id ad forum externum spectat. Prob. 2. Dici non potest , quod ipsa Ecclesia leges impedimentorum relate ad Acatholicos

revocarit, aut eorum matrimonia contra leges inita

pro validis habeat in soro suo. Nam contrarium patet primo, quia Episcopis catholicis singulariter conceditur potestas quae continetur inter facultates quinquennales ), dispensandi cum A catholicis reversis, in contractis matrimoniis, etiam in secundo gradu. S cundo. Constat plurimis exemplis, matrimonia Acatholicorum ob interveniens impedimentum, declarata suisse invalida tum ab Episcopis, tum etiam a Summis Fontificibus . Tertio Benedictus XIV. Tom. III. Bullat. Constit. a. quae incipit: Singulari Nobis. recenset matrimonium Judaei cum muliere haeretica initum , adeoque cum impedimento dirimente, quod vocatur disparitas cultus; ac decidit. Judaeo baptigato S muliere ad fidem Emelesiae reversa debuim revalidari matrimonium ; quippe quod antea non valuisset; quia mulier haeretica tenebatur lege *b).caa Exempla toti Germaniae nota, re a Scriptoribus etiam Protesanticis commemorata circa matrimonia illustrissimorum Aeatholicorum Neenset Zech de Matriamonio S. 3oa. bb contraria Acatholieorum consuetudo objici non potes pro Dro interno si canonico. nam vis consuetuiuis non

nititur factis agentium contra Ieges . sed consensu μι- allinger L. IV. Decretas. C tem

49쪽

um lagali; qui deest in hae re ; quia Romanus Ponti-.fex AcathoIicos legibus impedimentorum ligatos censet Dein cum Catholici cum AcathoIicis mixti, atque intina communitate degant, dicendum esset, consuetudine Iublatas esse leges pro tina parte communitatis, pro altera eiusdem communitatis parte non esse sublatas ἰ quod abhorrere videtur a ratione juris, nisi singularia adlint argumenta, qualia de matrimoniis in BoIIaudia contractis suppeditavit declaratio Benedicti XIV. edita Α μν. II i. ex qua colligitur. Catholicos MAcatholicos una etiam in civitate degentes duas veluti

communitates consituere.

g. 38. A generali impedimentorum doctrina descenditur ad particularia impedimenta Erroris , Vis , ct Raptus; quae in ipso actu sponsalium de futuro aut

praesenti intervenire possunt, eaque reddunt nulla: ad impedimentum item disparis cultus, quod refertur ad rationem Sacramenti. De Errore decidendum est :I, Error aliquis sponsalia & matrimonium reddere potest irritum, adeoque est impedimentum dirimens ct jure quidem naturali. Nam utrinque requiritur consensus, sine quo non fit conventio. At nullus est eo rebus errantis: & errantis nulla voluntas es.

I. 8. & 9. C. de juris & facti ignorantia. Dein Nuptias non concubitus, sed consensus facit i. 3o. D. de R. I. At vero non consentiunt, qui errant. Quid enim tam contrarium consensui, quam error γ l. I 5. D. de jurisd. Hoc jam p stabilito, quaerendum est, qualis error sit impedimentum dirimens sponsalium vel matrimonii. Nam error contingere potest in personasquis duo individua nota habet, & intentionem contrahendi assigit uni, reipsa autem ex errore contrahit cum alio : in qualitate , siquis unum individuum notum habet, quocum & vult contrahere, & reipsa contrahit; sic tamen , ut ex errore putet, in eo in- in Ie qualitatem e. g. opes, nobilitatem, quae non inest.

50쪽

m Sponsalibus re nutrimoniis. 33

9. 30. Decidendum est II. Error in persona reddit nulla & irrita sponsalia ac matrimonium, & jure

quidem naturali. Nam individuum personae ingreditur substantiam consensus , & contractus. g. I 3. EGror autem circa substantiam jure naturali irritum reddit omnem contractum ; quod per se ex Jurisprudemtia naturali evidens est.

g. 4o. III. Error in qualitate sponsalia & maatrimonium non reddit irrita, nili I. sit qualitas conditionis servilis a contrahente ignorata, de qua agitur Tit. De coniugio Servorum; aut nisi a. certae qualitati expresse alligetur intentio contrahentis, ita . ut nisi haec qualitas positiva aut negativa in subjecto insit, positive nolit aliquis contrahere, vel actu suo obligari. Sed in matrimoniis contrahendis id nec praesumitur, neque facile permittitur ; quia in matrimonio utraque pars contrahens absolute dicere censetur: Accipio te in meam, o in meum. Sola dispositio habitualis, ob quam contrahentes perfecto jam negotio saepe in ejusmodi gemitus erumpunt: Si sciuissm, non contra . xissem; contractum non reddit irritum; quia in comtractibus non id spectatur , quid iacturus quis fuisset in. certa hypotheti, sed quid actu fecerit te . Si

per qualitates designatur certum individuum personae cognitae,. error qualitatis dicitur redundare in sub stantiam, efiicitque errorem personae, Exemplum ejus. modi qualitatum extat Gen. XXIV. 14. obvium illud est o squis contrahere velit cum primogenita, eique substituatur secundogenita; modo constet, utram. que reipsa existere. isse: Alia es quaestio de obligatione manifestandi certas qualitates, ves defectum earundem, si pars altera circa eas v Uuri in errore cernitur; uti si bonibus reputaret non am nobilem, divitem , vrtain m , cum tamen non