장음표시 사용
91쪽
cipiat, vel ad quem pertingat; ad quem casum pertinet conditio rejolutiva, qua id agitur, ut facta desponsatio, ejusve obligatio certo vel incerto die, eveniente aut non eveniente quodam casu resolvatur, &eesset. Adhiberi ad consensum possunt praeterea ce tae demonstrationes rei vel personae, certae item causae, ob quas datur consensus. Haec pertinent ad formam internam actus, ac generales de iis notiones
L. I. Decret. Tit. 35. de Pactis 2. 5 et. propositae ad desponsationes applicandae sunt. De forma & solemnitate externa actum est supra tit. 3. de clandestina
g. 8 I. Confusionem idearum parit abusus vocum , vaga earum significatio, & inconstantia loquendi. Omnes enim modificationes & qualitates, sub quibus consensus praestatur , conditionis nomine exprimuntur. Conditionis autem vox vagum habet signifieatum Ca9; & si ad modificationes consensus refertur, multiplex est: alia proprie dicta . quae obligationem suspendit usque ad futurum & incertum eventum: & improprie dicta, ceu conditio de praesenti, de praeterito, necessaria vel intrinseca . impossibilis: alia resolutiva. Confunditur dein conditio cum pactis seu modis actui vel eontractui adjectis. Multum tamen inter conditionem proprie dictam, & pactum seu modum actui adjeesum interest. Conditio proprie talis negotium, & obligationem actus suspendit usque ad futurum & incertum eventum: modus seu pactum supponit negotium jam perfectum, & obligationem absolutam, sic, ut alterutra vel utraque contrahentium pars certum Onus Vel
gravamen suscipiat, aut impositum habeat; idque duplici modo, vel ut onere non praestito ipse actus &εontractus rescindi possit, debeatve, sive omnino pro
92쪽
De Conditionibus apros in despons
testisso habendus st: vel sine tali elausula irritante
aut eommissoria ; quae in dubio non praesumitur. e. 5. h. t. Utrum autem modificatio adjecta haberi de beat pro conditione proprie tali, qua negotium, fu que obligatio suspenditur ad futurum eventum, &quo deficiente negotium per se corruit: an vero pro
modo adjecto , qui obligationem supponit persectam, S eonjunctam eum actione ad modum implendum, colligi debet ex iis, quae inter partes acta sunt M.
Conditiones latissime sumtae quatenus etiam pacta avijena comprehundunt, sepe sunt turpes, sive repudinantes legibus, aliquando etiam repugnant ipsi subsantiae contractus sponsalitii vel nuptialis. Hoc m-su contractus est nullus , ct irritus. Substantiae main trimonii repugnat id, quod repugnat bono prolis.
hono fidei conjugalis, bono Sacramenti se .
a Conditio aliquando fumitur pro optione, MI Hemona ι. 8. S. Ia. D. de inosci o Tesam. ibi: Siquis irritum dicit testamentum, vel ruptum & inossiciosam reonditio ei deserri debet, utrum prius movere velit. De adictione in diem alius meliorem osserre conditionem dicitur. In contractibus alienativis non semper dominium . sed conditio umcapiendi transfertur. Nomin
tur etiam conditio Iervisis 9 Iibera. M Elegans exemplum extat L cum ab eo. 4 I. D. de contrah. emtione. ibi: Cum ab eo, qui landum alii obligatum habebat, quidam sic emtum rogasset, ut esset is sibi emtus , si eum liberasset, dummodo ante e ιendas Pulias ιιberaret; quaesitum fuit, an utη iter
agere possit ex emto ; respondit Pulianus P Clusa .
videamus, quid inter ementem & vendentem actumst. Nam si id actum est, ut omni modo intra cale - das Pulias venitor fundum ιιberaret, ex emto erit actio. ut liberet: nec sub conditione emtio facta intelligeturr veluti si hoc modo emtor interrogaverit: erit mihi fundus emtus, ita, ut eum intra caIendas Iulias liberes, vel ita. ut eum intra calendas a Titio, adimas. Si vero sub conditione tacta emtio est, non
93쪽
poterit avi, ut eonditio impleatur. Notar in contraiactibus nominatis. ceu emtione venditione, ad implendum modum, seu pactum in coutinenti adjectum agitur actione ipsi contractui propria; secus prascriptis verbis. e Eugenius IV. in Decreto Unionis Armenorum sic ait rSeptimum est Satramentum Matrimonii, quod est signum conjunctionis Christi & Ecelesiae, secundum Apostolum dicentem: Sacramentum hoc magnum est: ego autem dico. in Christo & in Ecclesia. causa eruficiens matrimonii, regulariter est mutuns consen sus, per Verba de praetenti expressus. Assignatur autem triplex bonum matrimonii. Primum est proles suscipienda & educanda ad cultum Dei. Secundum est fides. quam unus conjugum alteri servare debet. Tertium est indivisibilitas Matrimonii, propter hoc, quod significat indivisibilem conjuncti nem Christi, & Ecclesiae. Quamvis autem ex causa fornicationis liceat tori separationem facere, non tamen aliud matrimonium contrahere fas est: cum matrimonii vinculum legitime contracti perpetuum sit.
g. 8a. Decisio I. Cuivis actui & dispositioni.
quae a libero consensu pendet, adjici possunt conditiones & modi seu pacta. Patet hoc ex libertate naturali, vi cujus quisque rei & juris sui moderator & arbiter est, quamdiu nil obstat in contrarium. Si eidem actui vel dispositioni plures adjiciuntur eon ditiones vel modi, dispiciendum est, utrum adjectisini conjunctim & copulatiυe; quo casu omnibus parendum est, aut eventus omnium exspectandus: an
disjunctis; ac tum cuilibet obtemperare satis est. Id lorum habet in legibus, ultimis voluntatibus, actibus & eontractibus privatorum , adeoque regulariter
in sponsalibus de futuro. & de praesenti. l. d. heredi. 5. D. de Condit. institui. 83. Ab hac generali decisione excipe LAChus legitimos, id est, qui certam ct absolutam
94쪽
o cinditionibus appos in despons. 7,
formam habent a legibus. Hi enim, si ab agentibus recipiunt diem, vel conditiovem, in totum vitiantur per temporis vel conditionis adjemonem. I.
Actus legitimi. 77. D. de R. J. M . II. Excipe, si
conditio vel modus repugnat juri privatorum jam quaesito; uti siquis id, quod pure & absolute debetur , priestare non velit, nisi sub conditione & m do. ΙΙΙ. Excipe, si conditio & modus principio &in continenti adlui adjectus ejus naturae & substantiae repugnat. l. Si tibi. II. D. de Pactis. l. Per struum. I . g. I. D. de usu & habitat. De his maxime conditionibus & modis, qui repugnant substantiae
desponsationis, eamque reddunt nullam, tractari s Iet hoc titulo. cd Utrum eontrarii matrimonii adjici possit conditio da
futuro, dicam infra g. 93. Certe alia Sacramenta admia Bisrari non possunt cum adjectione diei. ex quo num habere incipiant, vel conditionis fui siva. Ex gravi causa ob reverentiam Sacramenti adjici potes
conditio de proe enti, vel praterito. e. g. Si non es haptizatus. c. a. de Baptismo In dubio qualitas actui
alecta potius pro modo S Gιistatione o ecta, quam conditione fu*ensiva habenda est quia in dubio sa dum es pro valore actus; uti si Discopus furtive a
cedentes, vel excommunicatos se nolis ordinare declaret; aut sacerdos se velle absolvere poenitentem dicat, s in que ablata resiluat. aut peccandi occasonem devitet. Arg. s. Muto. 6. S x. D. de Tutelis. ibi: . Sub conis ditione a Praesidibus provinciarum non posse dari tu torem placet: & si datus sit, nullius esse momentidationemr & ita Pomponius ait. Hanc autem adisjectionem , quam Praesides provinciarum faciunt e Tutorem do, s satisdederit, non conditionem in se habere . sed admonitionem, non aliter ei tutelam committi, quam si satisdederit, hoc est, non aliter ei gerere permittendum , quam si rem salvam foro
95쪽
g. 8 . Deeisio II. Si conditionibus quibusquaaut modis adjectis reipsa assigitur consensus contrahentium sponsalia de futuro aut de praeselli, nec ab iis conditionibus vel pactis postea recedatar, sponsalia quaecunque, earum conditionum vel modorum defecha sunt nulla; quia reipsa deficit voluntas & consensus, qui nulla auctoritate humana suppleri potest. Id manifestum est, si eonditio suspensiva, aut etiam modus sponsalibus de futuro adjicitur c. a. h. t. Ma trimonium quoque desectu qualitatis nullum est, si ei consensus assigitur tanquam conditioni de praesenti. Cons. g. 4 . Si in contractu matrimonii assensus assigitur iis conditionibus & modis, quorum des Ilus durante matrimonio primum intelligi potest, ii
degenerant in conditionem resolutivam, quae matrimonium inde a principio reddit nullum e. g. contraho tecum, quamdiu in fide & honestate permanseris. id est . quamdiu adulterium non commiseris: contraho, si mecum in patriam redeas. ν8s. Praemissis binis decisionibus, quae ad sponsalia de futuro & de praesenti aeque pertinent, seorsim agendum est de conditionibus, quae adjiciuntur sponsalibus de futuro. Conditio proprie talis, id es, honesa de futuro contingente, adjici potest sponsalibus de futuro. g. 8a. Effectus est: i. ut suspendatur obligatio usque ad eventum conditionis: a. ut ante eum eventum non producatur impedimentum publicae honestatis e): 3. ut oriatur tamen Ohinligatio conditionis eventum exspectandi 19: 4. ut jure veteri, & nune etiam in illis locis, ubi non obstat Deeretum Concilii Tridentini de Handestinis nuptiis. sponsi post sponsalia conditionata exercentes copulam carnalem , a conditione recessisse , & matrimonium consummasse censeantur prassumtione tam forti,
96쪽
o Conditionibus appos in despons. 32
forti, ut non admittatur probatio in eontrarium. e. 6. h. t. s. Ut si conditio impleatur, sponsalia fiant absoluta, & producant impedimentum publicae hone statis; obligatio autem absoluta retro trahatur ad initium actus gesti: si conditio deficiat, sponsalia penitus corruant, & nullum pariant effectum. c. 3. h. t.
falia conditionata cum Titia, ante eventum conditionis, de praesenti contrahιι cum forore Titia, valide contrahit.
cfὶ P. Holzmann in Pare Can. Praff. h. t. ponit hanc Deciem: Quirinus promisit matrimonium Semproniae - sis conditione. fi pater consenserit; ει paulo pos β- militer promisit matrimonium Sebaliae sub conditione, si officium quoddam obtinuerit. Contigit, ut conditio poserioribus sponsalibus adjecta prius impleretur, quam adjecta prioribus. Quoeritur , utram Quirinus teneatur ducere in uxorem I Reypondet cum aliis ibicit. primam, nempe Semproniam; nis hyonsalia cum hae inita antea fuerint legitime dissoluta, aut conditio defecerit. Ratio petitur ex regula juris a I. in 6. ibi: Quod semel placuit, amplius displicere non potest. Eis enim conisitio de futuro nis ponat in esse, uti vulgo dicitur; tamen producit obligationem exspectandi eventum conditionis, S alteri parti con eri spem δε- bitum iri. S 4. Ins. de V. O. Praterea eveniente conditione obIigatio absoluta retrotrahitur ad initium actus gsi. Exemplum elegans re argumentum pro hac decisione peti potes ex ι Potior. II. I. D. Qui potiores in pignore. Ubi proponitur hare species: Si
sub conditione sipulatione facta, hypotheca data sit;
qua pendente alius credidit pure. ει accepit eandem hypothecam tunc deinde prioris si uiationis exsat con-- ditio; quaritur, quis potior censendus, seu prafere dus sit in hypotheca y R. is, qui sub conditione eaudem prius accepit. ibi: Cum enim semel conditio extitit. perinde habetur. ac si illo tempore. quo stipulatio interposita est, sine conditione facta esset.
97쪽
is) m ess Rus eo itionis suom ae fere etiam Deum
habent m aliis actibus conditionalis. Diciturque haec una eo nitio proprie talis, qua in futurum, eumque incertum re possibilem eventum conjicitur. S. Φ, IULde V. O. ι. A7. ι. 30. D. de rebus creditis. De hac una conditione verum es, ante e us existentiam nec cedit , nec venit dies. I. at 3. D. de V. S. Triplex a tem flatuitur ejusmodi conditio de futuro , pcitestativa , seu collata in arbitrium e)us , cui si promisso, casualis, re mixta. ι uv. l. 7. C. de caducis tollendi Potestativa maxime concipi potes tum a firmative: si
Negotia mea curaveris ἰ tum negati ve . si non emigra
veris. Conditio relicta in arbitrio ejus, qui promittiι , πιι di onit. nihil operatur; e. g. dabo . Ii voluero. cit. ι. II. pr. D. Τui potiores in pign. Agitur autem hic de eonitione lionesta: de turpi mox infra. Dein agr-tur de futuro poJbili. Quae enim casu extraordinario , aut ex sola gratia Principis aliquando sunt. non censentur, huc pertinere, uti expIicabitur inda a g. 89.
g. 86. Praeter conditiones proprie dictas adjici sponsalibus possunt impropriae, ceu I. conditiones de praeflenti, MI de Draterito, quae vim actus non
suspendunt, sed eum mox validum reddunt, aut nullum, etsi contrahentes ignorent, utrum extent vel non. Necesse tamen est, ut, qui ejusmodi conditi nibus assensum assigit, eas in contractu exprimat; secus nil operantur mente retentae. g. 4O. & g. 43.
a. Adjici possunt, etsi neeesse haud sit, conditionesneeessaria B intrinstrae ex natura rei, vel dispositione juris e. g. nisi religionem ingrediar. Ejusmodi
conditiones actum non faciunt conditionatum, etsi ex-Primantur. l. q. g. I. D. de novationi b. 3. Adlici potest dies, a quo incipiant essicaciter obligare sponsalia, vel quo finiatur obligatio, s interim non fuerit contractum matrimonium. q. modus, indueens obligationem ad subeundum aliquod gravamen honestum. f. 82. 5. Arrha, reversura ad dantem post dissoluta ex legitimis causis sponsalia, vel post contrailum
98쪽
De Conditionibur appos in despons. 33
tractum matrimonium nisi aliud ius arrhae consilet do induxerit , amittenda autem a dante. vel in d plum restituenda ab accipiente, si absque legitima cau- a resilierit. l. 3. & 5. C. de sponsal. & arrhis. 6. Poena conventionalis sponsalibus jure communi adjiei non potest. Nam cit. l. 5. C. de sponsal. excluditur pactio de restituendo ultra quadruplum eo, quod arrhae nomine datum est; excluditur item omnis poena conventionalis. Huic decisioni inhaeret Pontifex C. Gemma. 29. de spons quo loco non allegatur defectus aetatis inter sponsos , sed haec ratio: Cum I
hera matrimonia esse debeant; ρο ideo talis simulatio propter poena interpositionem sit merito improbanda.
Haec ratio petita est ex Jure civili cit. l. s. C. de sponsal. l. Titia. I 43. D. de V. o. i. a. C. de inutilib. stipui. Contraria consuetudo probanda est pro sin gularibus locis. Ea certe non probatur ex Nov. Leonis I 8. quia eae Novellia nunquam receptae fuerunt in oecidente.
g. 87. Conditiones impossibiles natura aut facto, adjectae sponsalibus de futuro dissensum potius , animumque a matrimonio abhorrentem, quam promissionem futuri matrimonii indicant, adeoque
nulla reddunt sponsalia. l. 3I. D. de A. & o. g. II. Inst. de inut. stipulat. Impossibiles jure, id est, quae
repugnant legibus vel moribus, eaedem sunt, quae dicuntur turpes. l. II. D. de condit. instit. De his in aliis actibus examinari solet, utrum turpitudo verinsetur ex parte utriusque contrahentis, vel solius dantis, seu promittentis, vel ex parte accipientis. In sponsalibus autem & matrimonio illud primo dispiciendum est, utrum turpitudo repugnet substantiae sponsalium vel matrimonii; quia non omnis condi tio turpis continuo substantiae eorum repugnat: nee F a vicis-
99쪽
vieissim, quod substantiae repugnat, per se turpe est. Siqui sponsalia contraherent exprelle sub obligatione levi, non ob id turpiter agerent, sed nec vera sponsalia inirent, verum aliam promissionem arbitrariamώIn pactis turpibus illa videtur necessaria distinctio, vicujus alia turpia sunt ex primario objecto conventionis , e. g. dabo centum, ii cajum occideris; alia ex conditione vel modo adjecto, ut siquis alteri promittenti repromittat matrimonium adjecta conditione vel modo, ut patrem Occidat hereditatis capiendae causa, vel ut pars altera in flagitium consentiat. Quo casu
contractus sponsalitius per se objectum habet, sed ob additum pactum sit turpis. g. 88. Sponsalia de futuro, quibus eonditis , aut modus turpis adjectus es, non producunt obligationem, antequam impletur conditio, aut modus turpis ; quia sine eo nulla facta est promissio. Nee producunt obligationem, implendi conditionem vel modum turpem ; quia ad id, quod turpe est, id est, legibus vetitum, nulla concipi potest orta obligatio. Ex his inferes : Sponsalia de futuro sub conditione uri modo turpi non producant obligationem. etiam impleta conditione vel modo turpi; quia non frmatur tractu temporis , quod de jure ob initio non subsilit. c. I 8. de R. I. in 6. & l. a 9. D. eod. Qui pactum
turpe reserunt ad contractum innominatum: Facio, ut facias; turpitudinem per hoc non abstergunt, quae contractum vitiat. Rationes naturales hujus nullitatis expendi in Iur. Nat. priv. g. 57. Eaedem aperte assurnuntur in utroque Iure. l. I 23. D. de V.
O. ibi: Si sagitii faciendi vel facti causa coηceptast
sipulatio, ab initio non valet. c. fin. de Pactis. ibi: Iuxta legitimus hanctiones passiim turpe vel rei fumpis , aut inmospibilis de jure vel de facto nullam obligationem inducit η. - h Pro
100쪽
De Conditionibus appof in despons es
o Pro foro idem interno renitus nulla ρο irrita emisseo sponsalia non aliter . nisi conitione vel pacto turri inita. At in foro externo nemo permittitur allegare tui*itudinem fuam; ac si de sagitio conset, Pudicis est dispicere, quanam pars alteram seduxerit, indeque con jormare sententiam juri unius ει culpa alterius eon em
f. 80. Sponsalia de futuro sub eonditione:
Si parentes consenserint, eveniente hae eonditione v lent , & absolutam continent obligationem, quin novus postea requiratur consensus; id quod fatentur omnes; cur ergo, inquies, non etiam valeant sponsalia sub eonditione: Si Papa dispensaverit; conditione impleta, hoc est, dispensatione in impedimento dirimente juste petita, honeste data, legitime o tenta 2 Pro valore ejusmodi sponsalium pugnat P. Anactetus cum aliis : plurimi repugnant; ac repugnat ipsa praxis tribunalium Romae, & decisionum Rotae. Eminentissimus Card. de Luca Tom. 3. distursu 7. de matrim. hanc ponit speciem facti: Titius & Maevia quarto assinitatis gradu conjuncti eo trahunt inter se sponsalia de futuro sub reservatione seu conditione apostolicae dispensationis, quae postea
fuit obtenta. At cum Titius, quantumcunque cuperet matrimonium promissum inire, carcere detineretur, Maevia resiliens a dictis sponsalibus eontrahit matrimonium cum Cajo memorati Titii filio, quem is ex priore matrimonio susceperat, idque consummat. Sed non diu post orta est dubitatio de postremi hujus matrimonii valore; de quo consultus idem Eminent. respondit: Si eum Titio sola sponsalia defuturo sub dicta conditione: Si Pupa dispensiaverit,
fuerint celebrata, eaque post obtentam dispensationem non fuerint novo consensu roborata , aut per ipsum matrimonium ratum cum Titio ad esse m- : F 3 pe