장음표시 사용
141쪽
s. 'Sym imachi, Hieric- huminas
Nicopolitana, alia Origenis Hexaptis
solum cO plexa virorum irigintas virorum
ronymum testimoniis cuinceremus, si ea res ageretur; & cur eam denique Graecae, &complures Orientis Ecclesiae ad nostram us. .
- que aetatem retinuerint. Partes excipio quas.
dam operis hujus, quas ab aliis interpretibus esse lucubratas, & a Septuaginta virorum fide desectere deprehensum est. Ρximus, post
Christi mortem, ad novam Graece pro U-dendam Scripturae interpretationem, Rempublicam regente Hadriano, animum adjecit Aquila Sinopites; quo nemo umquam maiori castitate Ebaicam veritatem retulit, nomo fidem suam tam luculenter, Verbis etiam ipsis annumtrandis praestitit. Imperium deinde tenente Commodo, vel, si alios audimus, .
aliquanto etiam prius, eundem in se suscepit laborem Theodotion Ephesius i atque item sub M. Aurelio, vel Commodo, tum deinde iterum sub Severo Testamentum Vetus inter pretatus est Symmachus in Ebionitarum gratiam , ad quo Samaritanorum grege relicto transfugerat, De his interpretationibus, atque item de Hierichuntina, anno Caracallae septi. mo, in doliis Hierichunte reperta, & altera, Alexandro Mammeae filio imperium administrante, Nicopoli inventa, suarum utra que ab hominibus Judaeis lucubrata est, quoniam jam antε diueruimus, plura a vobis
haudquaquam desiderari puto. Illua tamen Athanasii, seu quisquis auctor est thiopseos o
142쪽
sacrarum Scripturarum , praesermittere non nii; item possum, quod virum doctum in errorem in-
d Uxille video. Scripserat magnus ille Ecclesiae vi Testa-
magister, id quod ab aliis itidem traditum
est, inventas eas interpretationes eo πίλοις, indoliis i id ineptissime reddidit horidi caetero quin eruditus, Othis; gravi & multiplici lapsu, nam linendum,non ἀμοῦ & σώΘiu locum aliquem esse finxit . qui nusquam fuit; mλα enim,& quid sit,scio; ἡλι quid sit,nescio. Sed haec obiter.Graecam praeter superiores sex, se. interpretationem Psalmorum P cxaptis suis in ι ' V texui se Origenem prodit Eusebius. nam praeterea Bibliorum conversionem com ζ' ' memorat Philastrius; quarum alteram viri triginta Aquilam, ut poto Interpretum omnium fidelissimum , proxime assectati dederint, alteram viri sex ; Graece utramque, Ut eX Verbis Philastrii potest intelligi, Novam quoque ex aliis omnibus editionem consare ausus est Apollinarius Laodicinus; Symmacho tamen prae reliquis sese pressius adjungens.' Neque Iudaeis probatum est hoc opus, neque Christianis; quod ab Ebraica veritate recederet longius , & Septuaginta virorum Editioni
raro consentiret. Itaque ejus temeritatem non unci loco Hieronymus castigaVit. Fertur item , . Sophronius, Hieronymi necessarius, eXcUsam ab eo ad Ebraicam veritatem, non Psalterii, Prophetarumque modo, sed totius etiam
143쪽
Testamenti veteris interpretationem Latinam Graece reposuisse , plurimumque eo labore Graecorum pietatem ac studia provexisse. Prior etiam Hieronymi editio, e Septuaginta Senum interpretatione derivata , e Latino Graece iterum versa, a Graecis studiose, ut βη. ipse reseri, suscepta est: at haec vetustate abolita arbitrium nostrum praetereunt. Hic etiam commemorandi sunt, qui Matthaei Evangelium; Johannem Matthaei interpretem nonnulli, Jacobum alii suisse volunt : quique
Epistolam ad Libraeos, cujus Graecam inter Uetationem Lucae Evangelistae aliqui, qui cam Clementi Romano Pontifici adscribunt, ) Ebraicis verbis, literisque composita, si modo Papiae, Irenaeo, Clementi Alexandrino, Origeni, Epiphanio, Eusebio, Hi ronymo , aliisque fides est ; quique Marci
Evangelium, Latino primum sermone eXaratum , si Syros audimus, Graece exposuerunt;
quique Evangelium Johannis & Apostolo. rum Acta de Graecis Ebraica fecerunt. Nos de iis ferre possemus sententiam , si Ebraeumh6cce Evangelium, quod Indos sibi a Ba tholomaeo Apostolo traditum servasse scribit ex Pantaeno Eusebius, vel quod Hieronymi
Hig. cap. etiam tempol ibus extabat, cujus ipse usuram a NaZaraeis Beroeam habitantibus impetrave
144쪽
Iohannis, & Actorum Ebraica exemplaria,
quae in I udaeorum Gazophylaciis Tiberiade
asservabantur, melior nobis fortuna servasset:
nam quod a Munitero, & quod postmodum
a Johanne Mercero conversum, a Tilio Brio- censi Episcopo editum est Ebraicum Matthaei Evangelium, a Judaeis interpretata fuisse constat inter eruditos. Illud interim certum est, Latinae hujusce, qua utimur, Vulgatae Novi Testamenti Editionis ssingulas , non partes. aliunde, quam e Graeca fuisse prosectas. Scio
doctiliunis quibusdam persuasum esse viris Evangelium Matthaei, & reliquos Novi Testamenti libros Graeco primum sermone fuisse conditos , ipsamque.aperte Papiae , aliOrumque auctoritatem hac in parte ab iis repudiari , & rationum momentis , quibus sententiam suam tuentur , posthaberi: Verum haec alias. Septuaginta Senum in ς Doterpretationi nobilitate, & vetustate proxi- Chaldaimae sunt Chaldaicae Paraphrasis , prae Ie- VI. liquis , quarum quidem notitiam consequi terpreta- potui: de quibus enim peritorum hominum, Uymhμδ' Vel longo peregrinandi usu edoctorum sermone duntaxat ad nos perlatum est, suus erit dicendinocus. Chaldaicae ergo universae P raphrases , quae voce communi Thargumim appellantur, quatuor omnivo ab auctoribus
videntur esse proscctae, Onhelo, JonaIlianebei Uriel, Hierosolymitano Paraphraste,
145쪽
& Hagiographorum Interprete, eo qui Iosephus careus esse vulgd existimatur. Qui Onhelon, & Ionathanem , aliqua sortasse nominum similitudine ducti, Aquilam, &Theodotionem fuisse volunt, bonam iis mentem precamur. Uixisse sane priores illos circa Hillelis senioris tempora, hoc est Hyrcano,& deinde Herode Magno regnante, constanSest Rabbinorum fama : reluctantibus licet nonnullis, quorum alii Onhelon sororis Titi
Imperatoris filium fuisse , & post secundi Templi devastationem paraphrasim scripsisse
volunt; alii infra trecentesimiam a Christo annum ejus aetatem rejiciunt; quidam etiam nullum esse cx interpretibus istis, qui non hac longe fuerit aetate recentior, conantur Ostendere; quod ut fateri de aliis, ita de Onhelo& Jonathane dubitare cogit nos ratio. Aqui iam autem, &Theodotionem Hadriani, &Commodi aevo floruisse offendimus. Pentateuchum convertit OnheloS; Prophetas omnes J onathan ; uno excepto Daniele, quem non inter Prophetas Iudaei, sed inter Hagiographa recensere vulgo solent) &ipsam praetcrea Legem, ut visum est nonnullis, quamvis haec paraphrasis ad alium auctorem reserenda sit: ea est stili disterentia. Neque vero desunt, qui utrumque totum Vetus Toamentum in Chaldaicam transtulisse linguam arbitrentur. Circa Pentateuchi quoque expositio
146쪽
nem laboravit Hierosolymitanus interpres, de cujus antiquitate quid statuam, non habeo rdubia quippe es est, & a multis in uixamque partem varistractata. Hagiographa sellim explicavit coecus ille Iosephus, seu quisquis ille est; de eo enim, ipsiusque aetate Rabbini certant, oe adhuc sub )udice lis est. Liquide vero Iosepbum esse negat Scaliger, cUjus auctoritati summa omnia tribuo.
Alii dupljsem Hagiographorum paraphraseos
auctorem faciunt, quorum relentissimus ille
sit, &ipse Thalmude posterior , qui Thamgum Megilloth, hoc est Cantici, Threnorum, Ruth, Ecclesiastae, & Esther composuerit : alter vero, quem Gamalieli etiam seniori coaevum putat Scaliger , reliquam Hagiographorum pariem paraphrasi declar)rit; Chronicorum libris, ut pote quorum interpretatio in illa librorum Regum continer tur, tum&Esdrae, ac Danielis, quippe qui Chaldaico sere sermone constarent, praeter missis. De Onycli interpretatione ita statuo, illam es e ejusmodi, ut valde pressa&adstricta paraphrasis, vel laxior paulo & liberior interpretatio dici possit. Unde id omni ratione conflatur, in quibuscunque interpretationubus vel tantilla sese proripit licentia, eas in paraphraseon censum omnino esse Aserendas; ita ut casta illa caeteroquin&Εda Onheli interpretatione factum est : cujus.utinam religionem
147쪽
gionem ac fidem obtinerent depravatissimae paraphrases, quae hac aetate sese pro interpretationibus , iisque accuratis ver stant & o trudunt. Laxe vero & int pian exspatiati sunt Jonathan , & Hieroselymitanus interpres , nec paraphrascon duntaxat, sed diffusorum Vice commentariorum Explanationes
eorum haberi possum- Ιn prioribus .idem Prophetis castiorem se praebuit.& simpliciorem Ionathan; in posterioribus veru, obstinris nimirum & perplexis, diffusum & lucis inserendae gratia allegoriis inferciendis liberiorem : ut non unius hominis opus esse creditum sit. Varia est Josephi ratio, nec eundem ubique tenorem servat; in aliis enim parcus est, s restrictus; in aliis, puta in Canticorum Cantico & Ecclesiaste modum omnem loquacitate sua excessit; ut merito dubitatum sit, eundemne & unum habeat wctorem Hagiographorum paraphrasis; id quod de Hierosolymitana quoque interpretatione quaesitum est. Elegaps est & nitidus Onheli& Ionathan is Chalaaismus, & ad Esdrae ac Danielis castitatem accedens ; inquinatus &impurus Hieroselymitant Paraphrastor, & Jωsephi ι quod & eorum novitatem satis prodit. Paraphrases praeterea Chaldaicae veteris Testamenti exti runt longe plures, quaedam etiam Novi de quiboedisputabunt alii, nos haec instituti nostin persequendi studio pingui, ut
148쪽
aiunt, & rudi Minerva informabimus et non quot enim , quive fuerint interpretes , sed cujusmodi sint interpretationes disquirimus. Caeterum Chaldaico sermone Scripturae par tes aliquae constant. Tobiam, & Iudith eChaldaeo sese transtulisse declarat Hieronymus ; Esdrae insuper, & Danielis capita quae dam Ebraicis quidem literis , sed Chaldaeo sermone perscripta hodieque prostant; quae postrema Ebraice reddidit R. Levi ben Gerson , sententiis, verbis, verbortimque situ, M omnibus denique interpretationis virtutibus tanta fide ac cura servatis, ut in eo plane videatur laudis genere laudandus, quod religiosum, inum, & congruenS nominamVS. Recens ille est inter Iudaeorum Magistros, ejus autem interpretationis manuscriptum eXemplar penes me habeo. Onheli paraphrasi pridem usi sunt Iudaei ab iraree s s AHοιος. cujus metropolis erat Babylon; quemadmodumEuropaeae dispersionis caput erat Alexandria, quae Septuaginta Interpretum editionem quotidiana lectione conterebat; Judaei autem Metropoli Hierosolymitanae subjecti Hierosolymitanum Paraphrasten sequeban- tur. Neque desunt, qui & Chaldaicam exti-ν tisse amrment Novi Testamenti interpretati nem, unde AEthiopica profluxerit. Quarum rerum penes viros Ethiopicae linguae consultos arbitrium esto. Devenimus jam ad sacro-
149쪽
rum librorum interpretationes Syriacas, antiquitate insignes, & linguae dignitate. Priama omnium ab Alberto π1dmanstadio, Ferdinandi Imperatoris Cancellario, Mosis Μeredinaei sacerdotis, e Μesopotamia usque ad eam rem missi oratu, Novi Testamenti Syriaca conversio patrum nostrorum memoria
edita est , earum Epistolarum parte, quae Catholicae appellantur, & Apocalypsi demsenuta; quare magnum Vetustatis argumentum
continetur. Hi anstadii tam praeclarum in rem Christianam & literariam beneficium incredibili doctorum hominum gratulatione susceptum est : ipsa vero Syriaca editio Lmtina interpretatione a plerisque , sed ab extimio praesertim, & in ejus linguae usu & tractatione mirabiliter subacto viro Fabricio Bod riano illustrata, & luculento apparatu in U- . bliis Regiis iterum typis commissa est. Sola ea ad hanc usque diem in vulgils prodiit; sed longe ulterius, si quid auguror, nostrorum hominum olim labor provehetur. Egregia, porro fuit interpretis illius diligentia adeo fides elucet in sententiis, & uerba verbis consonanti si voculas sollim aliqua , provocabula puta,
articulos, ejusve generis minuta quaedam eri-.mas, in quibus retinendis parum laboravit di nec eum tamen idcirco redarguere ausim, si
uti ab ipsis etiam Syris vulgo jactatur, qui sese a majoribus natu traditum accepisse dicunt,
150쪽
Marcus is est Evangelista, quod mihi haudquaquam videtur Vero casentaneum , cum eam tamen vetustam esse interpretationeminfitiari nolim. Atque utinam quae in cudenda,& toties recudenda Novi Testamenti Syriaca converssione adhibita est cura, eandem studiosus aliquis suscipiat in evulganda illa Antiqui totius vetustissima interpretatione, quam Simplicem dicunt, quaeque in eruditorum quorundam hominum penetralibus reposita est. Sic enim ad me perlatum est , Ebraicis illam , unde derivata est, presse insistere; &propter utriusque linguae assinitatem Ebraici sermonis indolem & colorem aperte in Syri cis comparere; & de rebus sollicitum inae
pretem , ' fucum Verborum neglexisse; ac omnes propemodum Scripturae interpretationes fide & castitate tanto intervallo ab hac una superari, ut in universis Ecclesis r quae toto
Oriente proseminatae sunt, publice sere sem- . per decantata suerit, & recitata; quamvis a Item non Ebraea solum, sed Septuaginta S nes nonnumquam, alias aliquando editiones sequatur interpres, in eo fidem ipsius minimEaccusandar. propterea quodeorum quidem quae sibi vertenda delectum hab rit, . semel vero selecta eximia fide retulerit. Etsi . non parem ubique servat tenorem, & in Paralipomenon ac Proverbiorum libris sibi im- i