장음표시 사용
151쪽
ei quidam antiquit iis tribuunt, ut Hiramioratu, qui Tyri regnum tenuit, maximam ipsius a Solomone consectam partem arbitrentur ; reliquam vero, Novumque ipsum Foedus ab Apostolis , Thaddaeoque imprimis, M.tast regnante apud Edessenos Agbaro, eo de quoi cv tam mitia fabulatur Eusebius Θ Quam opinionem , & alteram illam , quae Mosi bar Cepha interpretationem hanc acceptam resert , facili negotio convelleremus, si ea res ageretur. Sunt qui Asiam quendam Sacerdotem , ab Asy riorum Rege in Samaritanorum gratiam missum auctorem ferunt. Equidem ab omni me assensu sustineo , spissa enim res videtur & obscura, mihi praesertim , ad quem canumquam interpretatio pervenit: tutior in tamen eam, & doctorum hominum puncto' comprobatam sententiam eue video, quae non Christo sollim, sed ipso etiam Hadriano recentiorem esse editionem hanc statuit. Ιmo vero, si tot Veteri Testamento insunt, quot inesse seruntur sequioris aevi Graeca Vocabula, tot vero novitiae Latinitatis dictiones insunt Novo , non ita multis ab hinc saeculis concinnatam esse plane fatendumsit. Longe purissima est Novi, & ipsius etiam, ut fertur , Antiqui Testamenti Syriaca dialectus, cum in una Syriasini radice corruptissimi plerique rami exorti sint. Aliam praeterea apud
syros Veteris, & Novi Testamenti interpre-
152쪽
tationem, E Graeco prolatam , Figuratam vulgo dictam, usurpari scio : sed eam uir centiorem aetate, ita &auctoritate longe inseriorem. Non paucos ex ea interpretatione Scripturae sanctae libros habere se scripsit Andreas Masius anno ab Alexandro Μagno uepra novies centesimum Vicesimo septimo Sy- Pras. Mriach ad verbum Alexandriae conversos, ἡ 'f' Graeco codice, quem Eusebius, Pamphili opera adjutus, emendaverat ad Origenis libros, qui in Caesariensis Ecclesiae Biblioth ca asservabantur. Fertur & Μaraba quidam Veteris Testamenti interpretationem Syriacam ad Graece expressam dedisse et de qua, ut pote hi prorsusignota, nihil habeo quod a duos disseram. Alias deinceps comm morare possem Novi Testamenti interprotationes Suriacas. Extat Apocalypsis noc posita sermone, eamque in suo librorum exoticorum penu reconditam servat
Scaliger. Extant & Epistolae Catholicae SPriaca conversae. Hae Novi Testamenti pa res quod in antiquissimis illis , quos dixi, Cod cibus desiderantur, eo fatis proditur interpretationis illarum novitas: non anth enim videntur elaboratae, quam in Canonicorum librorum censum Apocalypsis,eaeque Epistolae ab universa Ecclesia receptae sint; quod sub Liberio Papa, in Laodiceno Concilio , hoc est, circa annum a nato Christo cCCLXIV. I Catho
153쪽
Catholicis Epistolis; & in Carthaginensi tertio, anno CCCCxxvIII. circa Siricii tempora celebrato, Apocalypsi primum Videtur contigisse. Quin & Syriacam quatuor Evangeli rum interpretationem , Graecis πιλα insistentem, non tamen Valde antiquam, alia cubi extare accepi. Illud vero minime pra termittendum est, quod ad ejus linguae commendationem pertinet, non ejus solum in libro Job apparere vestigia, sed Ecclesiasticum etiam , & priorem Μachabaeorum librum, necnon Evangelium Μatthaei, & Pauli ad Ebraeos Epistolam, Syriach fuisse conscripta. M.f.is. De Libro Iob insignis est Hieronymi testis in f t iv catio, imb Syriach primum constri um fuisse optimi Seniorum Septuaginta codices in ine libri hujus praeserunt, ipsaque ejusdem Ar bica interpretatio; quod &agnoscit Hieronymus , in Ebraeis licet voluminibus nus. quam reperiri dicat: e Syro autem Ebraeus demum i Mose factus est, dum in AEgypto
degeret, solandae Israelitarum calamitatis causa : si modo commentarii in Job, sub Origenis nomine editi, auctorem audimus : cui sane fidem in eo haberi nolim. At idem in Praefatione ad Salomonis libros Hieronymus, Ecclesiasticum Ebraice, hoc est, Syriace, ut
Abgis m. auctor est Bellarminus, Fronto, Vester, eraratum reperisse se profitetur. Id quoque dea. . . Machabaeorum primo, in Galeato Prologo, scrip-
154쪽
Icriptum reliquit, quod itidem accipiendum est; qua siquidem tempestate liber ille luc bratus est, exoleverat Ebraica illa Vetus, Syriaca passim obtinebat. Non autem ipse solum Hieronymus, sed E Patribus plerique idem de Matthaei Evangelio, & Epistola ad Ebraeos
prodiderunt. Quanquam, ut dixi, re cautius expensi, aliter recentioribus nonnullis visum est; rectene, an secus alias .rtasse dis quiremus , suum enim sibi postulat locum haecce disputatio. Quod si ita est autem, ut Hieron. existimavit Hieronymus; an ea, uti scripta erant, exhibuerit, qui reliquas Novi Testa- clasmenti partes Syriach convertit; an h Graeco
novam interpretationem accuraverit, eo etiam
incertius est. Dixi de Syriacis interpretationi- 8. Arabibus, proximum est ut ad Arabicas veniamus. Rin Percelebris ea est imprimis, quam ineunte decimo a natalibusChristi saeculo lucubravit Sa dias Gaon e quamvis autem totam sacrorum voluminum seriem complexa sit; unus tamen
adhuc Pentateuchus in publicam exiit lucem, studio & opera Iudaeorum, qui eum ante annos quinquaginta typographica arte Constantinopoli publicarunt. Aliam Pentateuchi imterpretationem Arabicam , chara flere Ebraeci exaratam habere se scripsit ad me quondam
eruditorum ille princeps Iosephus Scaliger. In Mauritania haec Iudaeis jam olim in usu fuit: id quod ad me quoque ab Uberto Μedico,
155쪽
Viro vobis non ignoto, relatum est; qui quum in hac schola, Regis jussu, Arabicam linguam per aliquod tempus fuisset professus,nec ullUmei minervat penderetur, & scholae, & Urbi valedicere inopia coactus est. Magnam sanε studiis meis Arabicis calamitatem intulit ea discessio : quam enim in ipsa Africa linguae hujus notitiam, & proprio deinde Marte comparaverat , sam ip1e mihi impertiebat liberalia ter, & diuturnam Arabisini sitim, quae me tot iam annos angit, assidua ipsius conluetudo
Utcunque restinguebat. Sed nunc, quod agimus. Ab Ebraicisne, an a Septuaginta, an ab Onhelo traducta sit Saadiae interpretatio, dubitarunt nonnulli : ea est hominis in conve
tendo licentia & levitas, passim siquidem dia
Vagatur, & ultra cancellos excurrit, ut paraphrasten facilε, non interpretem possis agnoscere. Imo, nec unum semper idemque, quod sequeretur, sibi exemplar proposuit. Ebraica enim saepe, at nonnumquam etiam Septuaginta viros 3 vel ex his certe aut Ebraicis expressas interpretationes assectantem deprehendi. D Versae quoque, & aliquibus locis discrepantes Saadiae editiones circumferuntur, ut interpolatum fuisse hoc opus vix dubitare liceat. Parum castigata ad haec scribendi ratio.Horrudior etiam atque incultior; at pressior quoque, ex Onheli licet Paraphrasi proseista, & accurarior; eoque nomine pluris facienda altera haec, quam
156쪽
quam penes Scaligerum esse dixi, Afris usurpata,& ab Afro homine concinnata interpretatio. Duas praeterea Scripturae totius interpretationes Arabicas reperiri audio, quarum altera ad Syriacum exemplar; ad Septuaginta viros, Vel ad derivatam a Septuaginta viris conversi nem altera consormata sit. Audio &Johannem quemdam , Hispalensem Episcopum,
Libros sacros omnes in Maurorum, Arabum
que gratiam, qui tum in Hispania erant, Arabica loquela donasse. De his quum nihil multi praeter famam perceptum sit, . non habeo quod pluribus apud vos disseram. Plurimae ad haec in bibliothecis aliquarum Scripturae
partium interpretationes Arabicae delitescunt: quarum nonnullas summa sibi diligentia Sc liger comparavit. Verum quoniam vix quicquam de iis praeter auditum habeo, summatim tantum, & perfunctorie disputabo. Maxima earum pars e Graeca Septuaginta Seniorum existimatur esse prosecta, & spississimis scatet erroribus, quae temporum illorum, quia bus elaboratae creduntur, erat inscitia. Vetus
illa Psalterii Arabicὸ translati, ab Augustino Iustiniano Nebiensi Episcopo , in exoticis
linguis, ut aetate illa, non indiligenter versato, in luculentissimo Octaplorum opere procurata editio Graecis Septuaginta Senum mirifich respondet. Evangeliorum quoque in
157쪽
quidem illa , ad Graeci archetypi normam se. breficta, at non perinde accurata. Quam Vero Chaldaicam quatuor Evangeliorum inter pretationem Arabice reddidit Pharaon Judaeus , de ea quid existimandum sit, ab Hispanis, penes quos esse dicitur, quaerendum est. Quaerendum & a Samaritis , quid de Arabicis, quas procuderunt, Samaritici sui Pentateuchi interpretationibus nos arbitrari conveniat. Fertur nono post Christum natum seculo Pentateuchum ex Chaldaico sermone in Arabicum transtulisse Harith Ibn Cinem.
Quem in interpretando morem , modum.
rue tenuerit, ab iis itidem qui librum uberint, cognoscetis. Sequuntur Scripturae
interpretationes A thiopicae, ad quas quum propter linguae hujus ignorationem omnis mihi aditus obstructus sit, ea sollim disseram apud vos, quae de illis auditione cognovi. Quod primum A thiopicae Bibliorum intem
pretationis specimen in lucem venit, Psalterium illud fuit, Romae cum Cantico Canticorum , aliisque nonnullis centum abhinc propemodum annis editum. Petrus deinde AE thiops Novum Testamentum eadem descriptum lingua excudi curavit. Haec omnino, quantum inquirendo didici, adhuc edita sunt; quanquam universa in AEthiopicum transfusa sermonem Scriptura esse sertur. Qiaod si totum ex parte spectare licet, , interpretatiO-
158쪽
nem suam excudisse videntur AEthiopes ad exemplar Septuaginta Senum , & Graecam Novi Testamenti editionem; vel ad expreLsam certe ex Graecis illis interpretationem Coptorum, a quibus & ritus plerosque suos AEthiopes habuerunt. Pessima fide elabora- nauitum esse hoc opus affirmat Scaligere quan- si .
quam al11 non multum ab ea, quam In inter- temp.
pretandis Scripturis desideramus, deligentia hoc abesse dicunt; in nonnullis tamen aliqua largitum fuisse de suo interpretem, omnia V ro, ut captus est AEthiopum, summa imp ritia esse administrata. De ipsius antiquitate magna inest inter doctos controversia ; id enim ab Apostolorum usque temporibus repetunt quidam; longe recentius alii contendunt. Ac Novum itidem a Petro A thiope editum Testamentum, tribus abhinc circiter seculis, juxta nonnullorum conjecturam; vel multo etiam prius, si alios audimus, interpretatione donatum est. Quas inter sententias ego
rerum earum plane rudis dijudicare nolim: & ettsi non valde antiqua haec esse suspicor. Scrip. s. tum est a Sabellico, & a Iovio, ex Chaldaica Α
lingua provenisse AEthiopicam utriusque Te-iε. stamenti interpretationem. Scio equidem nonnullas Chaldaeorum colonias transisse in
AEthiopiam, & Chaldaicam linguam a d ctioribus gentis hujus viris excoli diligenter. Quamobrem hoc si factum esse demus, quod I q. nullo
159쪽
nullo algumento negari potest , diversam a priore interpretationem hanc esse dicendum so Persi. est. Verum hare conjectando, non affirman- do a me proposita sunto. Neque vero plura a me de Persicis dicturo expectetis, nulla qui pe linguae illius ad me notitia pervenit : id scio, Pentateuchum Persico sermone retulisse Iacobum Ta asium Iudaeum; Constantin poli vero cum Ebraro exemplari, Onhelo, &Saadia Iudaeos typis excudisse di, archetypi Ebraei vestigia satis fideliter interpretem illum exequi; in nonnullis tamen, atque iis sere o scuris, lucis puto inserendae causa, peregrina asciscere; pauca tamen ad persectae interpretationis laudem superesse. Evangeliorum qu que Persicae quaedam habentur interpretationes , quarum una prae caeteris celebratur: anistiquam eam esse ferunt, contradicentibus nonnullis, ad Syriaca exactam, sed sine lege& et 'φυπικῶς extra metas exspatiantem. An autem singulae sacri Voluminis partes Persico sermone relatae sint, quod quidam persuaserunt sibi, incertum plane est. Nunc Vero again mus de Latinis antiquis,& recentioribus, quarum perpaucae illae numero sunt, hae vero lonisgε plurimae r mihi quidem non enucleanda singula, sed praecipua modo, idque cursim attingenda sunt. Innumeras olim Scripturae interpretationes h Graeco Latine descriptas ev
160쪽
stinus, uti superiore disputatione a nobis fuit Ias ct m . , demonstratum. Varias quidem, ac plane di. versas editiones secutos Tertullianum, Cyprianum , Ambrosium , Latinosque Patres c H. .. deprehendetis, si sem explorare tanti vobis est. .
Verum ut repentino illae ortu enatae fuerant, ita post vitam non diuturnam subito occasii evanuerunt. Sola ea annorum seriem pertulit, quae Itala, seu Communis Vocitata est, &ti. Itiu. ad nostram usque aetatem integra pervenisset, & yulg nisi e Graeco vel efficta nova, vel veteri emendata; & ad puriorem illam Septuaginta editionem, quae in Origenis Hexaptis habebatur, castigata , & altera etiam felicius deinde ex Ebraeo expressa interpretatione, veteri huic aemulam objecisset primo Hieronymus, vir multiplici doctrina , linguarumque notitia nulli Patrum posthabendus ; posthabendus
autem p imo vero, omnibus etiam anteponendus. Postremae huic deinde adjunctis Italae partibus quibusdam, & in unum veluti corpus compacta utraque, essio ruit Vulgata illa,
quae nunc omnium Versatur manibus, quamque perpetuus tot saeculorum & constans usus ad nos transmisit. Hujus Psalterium ex antiqua illa Italica depromtum est, & ab Hieronymo emaculatum. Quod cum Romana Ecclesia quotidiano celebraret usu, alteri ejusdem alterio, ex Ebraicis propagato, quod in illius operibus extat, locum suum non con-